သတင်းသမားတွေ သတင်းမှန်ရရေး အလုပ်လုပ်တာဟာ ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်တာမဟုတ်တဲ့အတွက် သတင်းသမားတွေအပေါ် တရားလက်လွတ်ဖမ်းဆီး သတ်ဖြတ်မှုတွေ အဆုံးသတ်ရေးနဲ့ တရားမျှတမှုရှိရှိ အရေးယူနိုင်ရေး ကြိုးပမ်းသွားမယ့်အကြောင်း မြန်မာသတင်းမီဒီယာကောင်စီ ICPM က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
ဆီးရီယားနိုင်ငံမှာ အာဏာရှင်အာဆတ် မိသားစုလိုက်ထွက်ပြေးခဲ့ရတဲ့အဖြစ်အပျက်ကိုကြည့်ရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ စုစည်ညီညွတ်ပြီး စဉ်ဆက်မပြတ်ပါဝင်လှုပ်ရှားခြင်းအားဖြင့် အောင်ပွဲရနိုင်တယ်လို့ နွေဦးတော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်တဦးဖြစ်တဲ့ ဒေါက်တာတေဇာဆန်းက ပြောပါတယ်။
လတ်တလောဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ မြန်မာ့အရေးလှုပ်ရှားနေတဲ့ အမျိုးသား ညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG ရုံး ရုံးအဖွဲ့ဝင်၊ စီမံရေးရာ တာဝန်ခံ ကိုဝင်းပေါ်မောင်ကို မဆုမွန် ဘန်ကောက်ကနေ Zoom က ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
ဟောင်ကောင်မှာ ဒေသခံတွေ သိပ်ကိုဂုဏ်ယူကြတဲ့ ကွမ်တုန်းအစားအသောက်တွေ ပျောက်ပျက်မသွားအောင် ဘယ်လိုကြိုးစား ထိန်းသိမ်းနေကြပါသလဲ။ မစုမြတ်မွန်နဲ့အတူ ကမ္ဘာတလွှား ခရီးသွား အစီအစဉ်ကနေ ဟောင်ကောင်သွားပြီး Dim Sum စားရင်း လေ့လာကြရအောင်ပါ။
ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဟာဆီနာကို ဖြုတ်ချလိုက်နိုင်တဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲက နိုင်ငံတွင်းဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲမှာ ခိုလှုံနေရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေရဲ့ အနာဂတ်အတွက် မျှော်လင့်ချက်သစ်များ ပေးစွမ်းနိုင်ခဲ့တယ်လို့ AFP မှာ ဖော်ပြပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာအရေးမျှော်လင့်ချက်အစီအစဉ်ကနေ မဆုမွန်က ပြောပြပေးပါမယ်။
ရိုဟင်ဂျာတို့အပေါ် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေပိုမို ဆိုးဝါးလာနေတဲ့အခြေအနေ အသေးစိတ် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ၁၄၀၀၀ ထဲက လွတ်မြောက်လာသူတွေ ပြန်ပြောပြတာတွေကို စုစည်းပြီး တင်ပြထားတဲ့ AFP သတင်းဆောင်းပါးကို အခြေခံပြီး Hope for Rohingya ရိုဟင်ဂျာအရေးမျှော်လင့်ချက်အစီအစဉ်ကနေ မဆုမွန် ပြောပြပေးပါမယ်။
သဘာဝဘေးဒဏ်ကို နှစ်စဉ်ရင်ဆိုင်နေကြရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေအတွက် သူတို့ခိုလှုံနေထိုင်ရာ အဆောက်အဦတွေကို ခိုင်မာအောင် ဆောက်လုပ်ပေးဖို့နဲ့ သဘာဝဘေးဒဏ်ကြိုတင် ကာကွယ်နိုင်ရေး ဘင်္ဂလားအာဏာပိုင်တွေဘက်က ဒီ့ထက်ပိုပြီး စနစ်တကျဆောင်ရွက်ပေးဖို့လည်း ဒုက္ခသည်တွေ တောင်းဆိုကြပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာညီအမတွေပါ ပါဝင်တဲ့ Sisters to Sisters တော်လှန်ညီအစ်မတွေရဲ့ ဖြစ်တည်မှု-စစ်အာဏာရှင်တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေမှာ Sisters to Sisters အဖွဲ့အကြောင်း Sisters 2 Sisters အဖွဲ့ တည်ထောင်သူ ဦးဆောင်ကော်မတီအဖွဲ့ဝင် မသဉ္ဇာရွှန်းလဲ့ရည်ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
စိန်ခေါ်မှုတွေ နဲ့ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းထဲကအခက်အခဲတွေ၊ အသက်နဲ့ရင်းပြီး ပင်လယ်ဖြတ်ကျော် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာညီအမတွေအတွက် နိုင်ငံတကာနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း က Sisters 2 Sisters အဖွဲ့ကနေ တော်လှန်ညီအမတွေက စိတ်ခွန်အားပေးတဲ့ပေးစာလေးတွေပေးပို့ပြီး အားပေးနေကြပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရသစ်လက်ထက် အုပ်ချုပ်ရေးအပြောင်းအလဲ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် သက်ရောက်နိုင်ခြေနဲ့ ဘင်္ဂလားအစိုးရသစ်နဲ့ NUG အစိုးရကြားလက်တွဲပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ့်အလားအလာတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ NUG လူ့အခွင့်အရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုဝန်ကြီး ဦးအောင်ကျော်မိုးကို ဗွီအိုအေ စတူရီယိုမှာ မဆုမွန်က တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်းအာရက္ခတပ်တော် AA နဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တို့ကြား ပြင်းထန်နေတဲ့ တိုက်ပွဲတွေမှာ အသက်ဘေးကလွတ်အောင်တိမ်းရှောင်ပြေးနေရတဲ့ရိုဟင်ဂျာတွေအပါအဝင် ဒေသခံပြည်သူတွေ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ပြဿနာတွေကို လူသားဆန်မှု စာနာစိတ်တွေနဲ့ နိုင်ငံတကာစံ ဥပဒေတွေကို လိုက်နာချဉ်းကပ်ဖို့ NUG ဒုဝန်ကြီး အကြံပြုတိုက်တွန်းပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်းတိုက်ပွဲတွေမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေ ကြုံတွေ့ခံစားနေရတဲ့အခြေအနေအပေါ် သတင်းမှားတွေရဲ့ သားကောင်မဖြစ်ကြဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ NUG လူ့အခွင့်အရေး ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးအောင်ကျော်မိုးက ပြောဆိုပါတယ်။ ဒီလိုအချိန်မှာ လူသားဆန်မှုနဲ့ စာနာစိတ်နဲ့ ပြဿနာကိုချည်းကပ်ဖို့လိုတယ်လို့လည်း သူက အကြံပြုပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်းတိုက်ပွဲတွေမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေ ကြုံတွေ့ခံစားနေရတဲ့အခြေအနေအပေါ် နှစ်ဖက်ပြောဆိုမှုတွေ ကွဲလွဲနေပြီး သတင်းမှားတွေရဲ့ သားကောင်မဖြစ်ကြဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ NUG လူ့အခွင့်အရေး ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးအောင်ကျော်မိုးက ပြောဆိုပါတယ်။ မဆုမွန် တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရဲ့ နိုင်ငံရေး အုပ်ချုပ်ရေး အပြောင်းအလဲတွေကြားမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ လာရောက်ခိုလှုံနေကြရတဲ့ သိန်းချီတဲ့ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့အရေး ကရော ဘယ်လိုသက်ရောက်မှု အပြောင်းအလဲဖြစ်လာနိုင်ပါသလဲ။ ကော့ဇ်ဘဇားခရိုင်ထဲက ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ကိုအောင်မြိုင်ကို Skpe ကနေ မဆုမွန် ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှာ ခိုလှုံနေကြတဲ့ သန်းနဲ့ချီတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ဆက်လက် ကူညီစောင့်ရှောက်မယ့်အကြောင်း ကြားဖြတ်အစိုးရခေါင်းဆောင် Muhammad Yunus က ဒီကနေ့ ပြောလိုက်ပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာတွေအတွက် ဥပဒေရေးရာအရ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကာအကွယ်ပေးမှုအပါအဝင် စိတ်ချလုံခြုံတဲ့နေရာဖန်တီးပေးမှု၊ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့အကူအညီပေးရေးဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေ ထည့်သွင်းမယ့် ဥပဒေကို အမေရိကန်လွှတ်တော်ကပြဋ္ဌာန်းဖို့ရှိတယ်လို့ ဦးဆောင်လှုပ်ရှားသူတဦးဖြစ်တဲ့ မဝေဝေနုက ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်းက လူနည်းစုရိုဟင်ဂျာတွေနဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေမှာ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခိုလှုံနေကြတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို အမေရိကန်လွှတ်တော်မှာ အကာအကွယ်ပေးနိုင်မယ့် ဥပဒေတရပ် တင်သွင်းပြဌာန်းတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဥပဒေနဲ့ပတ်သက်ပြီး လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူ မဝေဝေနုကို မဆုမွန်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ပထမဆုံး အမျိုးသမီးဒုသမ္မတ ကမ်မလာဟဲရစ်ဟာ အခုကျင်းပမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြိုင်ဘက် ရီပတ်ပလင်ကန် သမ္မတလောင်းထရမ့်နဲ့ယှဉ်ပြီး ပထမဆုံးအမျိုးသမီးသမ္မတအဖြစ် ယှဉ်ပြိုင်ရွေးချယ်နိုင်စွမ်းရည်ရှိပါမလား။ လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူ မဝေဝေနုနဲ့ မဆုမွန်က အမျိုးသမီးကဏ္ဍမှာ ဆွေးနွေးတင်ပြထားပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းထားတဲ့မြန်မာနိုင်ငံမှာ အရွယ်ရောက်သူတိုင်း မဖြစ်မနေ စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို အသက်သွင်းမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ကြေညာပြီးတဲ့နောက် စစ်ကောင်စီလက်အောက် စစ်မှုမထမ်းချင်လို့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေဆီကို လူငယ်တွေ အလုံးအရင်းနဲ့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြပါတယ်။ AFP သတင်းဆောင်းပါးကို အခြေခံပြီး မဆုမွန် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ဒုက္ခသည်များနေ့ ၂၀၂၄ “Solidarity with Refugees 2024" “ဒုက္ခသည်တွေနဲ့ တစည်းတလုံးတည်း အတူရပ်တည်ကြ” ဆိုတဲ့ ဆောင်ပုဒ်နဲ့အညီ ပြသကြတဲ့ ကမ္ဘာ့ဒုက္ခသည်များနေ့ အထူးအစီအစဉ်အဖြစ်၂၀၂၄ခုနှစ်အတွင်း ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရတဲ့ စိန်ခေါ်မှုအခက်အခဲတွေ အကြောင်း မဆုမွန် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
