မြန်မာ့အရေး နိုင်ငံတကာကူညီဖို့ ကန်သံအမတ်ဟောင်း တိုက်တွန်း
{{Zawgyi/Unicode}}
မြန်မာ့ပြဿနာကို အမြန် ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ လွယ်ကူတဲ့ အဖြေ မရှိသေးပေမဲ့၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများစွာအနေနဲ့ ဒီပြဿနာရင်းမြစ်ကို ကောင်းကောင်းနားလည်လာပြီး မြန်မာပြည်သူတွေကို အကောင်းဆုံး ဝိုင်းကူပေးသင့်တယ်လို့ မြန်မာဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်ကြီးဟောင်းက ပြောလိုက်ပါတယ်။
မနေ့က စင်္ကာပူအခြေစိုက် ISEAS Yusof Ishak Institute အဖွဲ့မှာ အမေရိကန်နဲ့ မြန်မာ့အကြပ်အတည်းအကြောင်းဆွေးနွေးပွဲ ဦးဆောင်ဆွေးနွေးသူ အာဆီယံ သံအမတ်ကြီးဟောင်းလည်းဖြစ်တဲ့ Scot Marciel က၊ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ တိုင်းပြည်အနာဂတ်အတွက် မျှော်လင့်စရာမရှိတော့ဘူးလို့ ထောက်ပြလိုက်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အခုလို နိုင်ငံတကာ အထောက်အကူရဖို့ NUG အမျိုးသား ညီညွတ်ရေး အစိုးရနဲ့ အတိုက်အခံဘက်ကလည်း အနာဂတ်မှာ၊ နိုင်ငံ့ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ ဘုံမျှော်မှန်း သဘောတူချက်ရှိထားပြီး စွမ်းဆောင်နိုင်မှာကို နိုင်ငံတကာမှာ ထိရောက်အောင် ပြစေချင်တယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ကိုဝင်းမင်းက သီးသန့်မေးမြန်းထားပါတယ်။
ကိုဝင်းမင်း ။ ။ မြန်မာအကြပ်အတည်းအပေါ် အမေရိကန် ဖက်က အကောင်းဆုံး ဘယ်လိုဖြေရှင်းသင့် သလဲလို့ မေးရာမှာ သံအမတ်ကြီးဟောင်း Ambassador Scot marciel က
Ambassador Scot marciel ။ ။ သိတယ်မလား တကယ်ပြောရခက်တဲ့ကိစ္စပါ။ လွယ်လွယ်နဲ့ မြန်မြန်ရမဲ့ အဖြေမျိုး ကျွန်တော် မမြင်သေးပါဘူး။ တကယ်က နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းတခုလုံးအနေနဲ့ NUG ကို ပို ကူညီပြီး ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းပေးဖို့ လိုတဲ့ကိစ္စပါ။ နောက် မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်အစိုးရ ဆက်ဖြစ်နေရင် မျှော်လင့်ချက်မရှိတာကို နားလည်ထားဖို့လည်း လိုပါတယ်။ အခုလို ငြိမ်းချမ်းတိုးတက်ရေးအတွက် မျှော်လင့်ချက်မရှိတာကို နိုင်ငံတကာအစိုးရတွေက နားလည်လာရင်၊ သူတို့ ပိုပြင်းထန်တဲ့ ရပ်တည်ချက်တွေ ချမှတ်လုပ်ဆောင်လာကြမှာပါ။ ဒါပေမဲ့ အခုက အစိုးရအတော်များများက စစ်တပ်ဟာ တစုံတရာ ကျိုးကြောင်းဆီလျှော်မှုရှိသေးတယ်၊ လက်ခံလို့ရနိုင်သေးတယ်လို့ တွက်ချက်ထားကြပုံရပါတယ်။ တကယ်က စစ်တပ်မှာ ဒါမျိုးမရှိတော့ပါဘူး။
ကိုဝင်းမင်း ။ ။ အဲဒီနောက် မြန်မာအကြပ်အတည်းမှာ အကြီးမားဆုံး စိန်ခေါ်ချက်အနေနဲ့ ဘာကို ထောက်ပြလိုပါသလဲ ။
Ambassador Scot marciel ။ ။ အခုလောလောဆယ်မှာ ကြီးမားတဲ့ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်ချက်တွေ အတော် အများအပြားကို ရှိနေပါတယ်။ ဒီအပေါ် နိုင်ငံတကာ အာရုံစိုက်မှု ပိုရသင့်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှုးချုပ်ကိုယ်တိုင် ခေါင်းဆောင်မူကဏ္ဍကယူပြီး လုပ်ပေးသင့်ပါတယ်။ ဒါက တခုပါ။ နောက် ဒုတိယတခုက ကမ္ဘာပေါ်က နောက်ထပ် နိုင်ငံများစွာကို မြန်မာပြဿနာအပေါ် နားလည်လာအောင် ရှင်းပြရမှပါ။ ဆိုလိုတာက စစ်အုပ်စုဟာ တိုင်းပြည်အတွက် ကပ်ဘေးလိုဖြစ်နေတယ်၊ ဒါတင်မကပါဘူး ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်ရေးအတွက်လည်း ကပ်ဘေးပါပဲ၊ ဒါကြောင့် စစ်တပ် နိုင်ငံအုပ်ချုပ်မှုအာဏာမှာ ဆက်မနေနိုင်အောင် မြန်မာပြည်သူတွေ ဝိုင်းတွန်းနေတာကို နိုင်ငံတကာက ပိုအားစိုက်ကူညီဖို့ လိုနေပြီဆိုတာ ပိုအသိအမှတ်ပြုလာအောင် လုပ်ရမှာပါ။
ကိုဝင်းမင်း ။ ။ ဒီဒေသတွင်း စိုးရိမ်ချက်အတွက် အနီးကပ်ရှိနေတဲ့ အာဆီယံအနေနဲ့လည်း မြန်မာနဲ့ ရုန်းကန်နေရချိန်မှာ အကောင်းဆုံး ဘယ်လို အကြံပြုချင်ပါလဲလို့မေးရာမှာ ဖိလစ်ပိုင် နဲ့ ဗီယက်နမ်မှာလည်း အမေရိကန် သံတမန်တာဝန်ယူခဲ့ရတဲ့ Scot marciel က
Ambassador Scot marciel ။ ။ အာဆီယံအနေနဲ့ NUG နဲ့ တခြားအဖွဲ့တွေကို ထိတွေ့ဆက်ဆံရေး သဘောတူလာဖို့ ကျွန်တော် မျှော်လင့်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုလို အာဆီယံတဖွဲ့လုံးအနေနဲ့ မဖြစ်နိုင်ရင်တောင် အနဲဆုံး အဖွဲဝင် တစ်နိုင်ငံချင်း NUG နဲ့ ပိုပြီးတော့ ထိတွေ့ဆက်ဆံနိုင်ပါတယ်။ ဒုတိယက အာဆီယံတခုလုံးပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အားလုံးဘုံသဘောတူမှုမရနိုင်လို့ရှိရင်လည်း အဓိကအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတွေကပဲဖြစ်ဖြစ် စစ်အုပ်စုကို ရှင်းရှင်းလေး ပြောသင့်တာက၊ ၂၀၂၃ မှာ စစ်အုပ်စုလုပ်လာမဲ့ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲမျိုးကို လက်မခံနိုင်ဘူးဆိုတာပါပဲ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒီရွေးကောက်ပွဲက လက်ရှိပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းနိုင်မှာ မဟုတ်ဘဲ၊ ပိုတောင် ဆိုးသွားစေနိုင်လို့ပါ။ အဲ့ဒိတော့ ဒီရွေးကောက်ပွဲကို စစ်တပ်က ဦးဆောင်လုပ်မယ်ဆိုရင် အာဆီယံအနေနဲ့ လက်ခံမှာမဟုတ်ဘူးလို့ လူသိရှင်ကြား ရှင်းအောင် ပြောပေးသင့်ပါတယ်။
ကိုဝင်းမင်း ။ ။ ဒီနေရာမှာ အခုလို အာဆီယံ အပါအဝင် တရုတ်၊ ထိုင်းနိုင်ငံ တို့ကလည်း ဝိုင်းကူပေးသင့်တယ်။ ဒါပေမဲ့ NUG နဲ့ အတိုက်အခံတို့ကလည်း လက်ရှိရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်တာတင်မကပဲ သီးသန့်ဖြေရှင်းနိုင်တဲ့ ဘုံသဘောတူ မျှော်မှန်းချက်မျိုး ချပြပေးသင့်တယ်။ ဥပမာ အားလုံး သဘောတူညီမဲ့ အနာဂတ် မျှော်မှန်းချက်ထားပြီး တချို့သဘောတူညီချက်တွေရအောင် ချပြနိုင်မယ်လို့ သူထင်ကြောင်း ဆက်ပြောပါတယ်။ ဒါအပြင် အာဆီယံအပါအဝင် ဒေသတွင်း နိုင်ငံအစိုးရတွေအနေနဲ့ မြန်မာပြသာနာကို ချည်းကပ်ရာမှာ ပိုမှန်မှန်ကန်ကန် နားလည်စေချင်တယ်လို့ သူက ဆက်ပြောပါတယ်။
Ambassador Scot marciel ။ ။ မြန်မာစစ်တပ်က လက်နက်တွေပဲရှိတော့တာပါ၊ ပြည်သူအများစုထောက်ခံမှု မရှိသလောက်ကို ဖြစ်သွားပါပြီ။ ဒေါ်အောင်ဆန်းကြည်နဲ့ ယှဉ်လိုက်လို့ စစ်တပ်ဘက်မှာ ထောက်ခံမှု မရတော့တာတင်မဟုတ်တော့ပါဘူး။ ပိုကျယ်ပြန့်တဲ့ လူထုတခုလုံးနီးပါးကပါ စစ်တပ်ကို နိုင်ငံအုပ်ချုပ်မှုအာဏာမှာ မရှိစေချင်တော့ပါဘူး။ အဲ့ဒိတော့ အခုမြန်မာပြဿနာက နိုင်ငံရေးဘက် ၂ ခုကြားမှာ ဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာမျိုး မဟုတ်တော့ပါဘူး။ တကယ်က တနိုင်ငံလုံးနီးပါးက စစ်တပ်ကို ဝိုင်ဆန့်ကျင်နေကြပြီး စစ်တပ်မှာ အများပြည်သူထောက်ခံမှုမရှိတော့တာကို အရေးတကြီး သိထားနိုင်ဖို့ လိုနေပါပြီ။
ကိုဝင်းမင်း ။ ။ ဒါအပြင် နယ်စပ်ချင်း ကပ်နေတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံအနေနဲ့လည်း မြန်မာနိုင်ငံက ထွက်ပြေးလာကြသူတွေကို ပိုကူညီပေးဖို့နဲ့ တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့လည်း အမေရိကန် နဲ့အတူ မြန်မာနိုင်ငံရေး ကူညီပေးဖို့ သံအမတ်ကြီးက ပြောပါတယ်။
.....................................................
မွနျမာ့အရေး နိုငျငံတကာကူညီဖို့ ကနျသံအမတျဟောငျး တိုကျတှနျး
{{Zawgyi/Unicode}}
မွနျမာ့ပွူနာကို အမွနျ ဖွရှေငျးနိုငျဖို့ လှယျကူတဲ့ အဖွေ မရှိသေးပမေဲ့၊ ကမ်ဘာ့နိုငျငံမြားစှာအနနေဲ့ ဒီပွူနာရငျးမွဈကို ကောငျးကောငျးနားလညျလာပွီး မွနျမာပွညျသူတှကေို အကောငျးဆုံး ဝိုငျးကူပေးသင့ျတယျလို့ မွနျမာဆိုငျရာ အမရေိကနျသံအမတျကွီးဟောငျးက ပွောလိုကျပါတယျ။
မနေ့က စငျ်ကာပူအခွစေိုကျ ISEAS Yusof Ishak Institute အဖှဲ့မှာ အမရေိကနျနဲ့ မွနျမာ့အကွပျအတညျးအကွောငျးဆှေးနှေးပှဲ ဦးဆောငျဆှေးနှေးသူ အာဆီယံ သံအမတျကွီးဟောငျးလညျးဖွဈတဲ့ Scot Marciel က၊ မွနျမာစဈတပျဟာ တိုငျးပွညျအနာဂတျအတှကျ မြှောျလင့ျစရာမရှိတော့ဘူးလို့ ထောကျပွလိုကျပါတယျ။
ဒါပမေဲ့ အခုလို နိုငျငံတကာ အထောကျအကူရဖို့ NUG အမြိုးသား ညီညှတျရေး အစိုးရနဲ့ အတိုကျအခံဘကျကလညျး အနာဂတျမှာ၊ နိုငျငံ့ပွူနာတှကေို ဖွရှေငျးနိုငျဖို့ ဘုံမြှောျမှနျး သဘောတူခကြျရှိထားပွီး စှမျးဆောငျနိုငျမှာကို နိုငျငံတကာမှာ ထိရောကျအောငျ ပွစခေငြျတယျလို့ သူက ဆိုပါတယျ။ ကိုဝငျးမငျးက သီးသန့ျမေးမွနျးထားပါတယျ။
ကိုဝငျးမငျး ။ ။ မွနျမာအကွပျအတညျးအပေါျ အမရေိကနျ ဖကျက အကောငျးဆုံး ဘယျလိုဖွရှေငျးသင့ျ သလဲလို့ မေးရာမှာ သံအမတျကွီးဟောငျး Ambassador Scot marciel က
Ambassador Scot marciel ။ ။ သိတယျမလား တကယျပွောရခကျတဲ့ကိစ်စပါ။ လှယျလှယျနဲ့ မွနျမွနျရမဲ့ အဖွမြေိုး ကြှနျတောျ မမွငျသေးပါဘူး။ တကယျက နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးတခုလုံးအနနေဲ့ NUG ကို ပို ကူညီပွီး ဝိုငျးဝနျးကွိုးပမျးပေးဖို့ လိုတဲ့ကိစ်စပါ။ နောကျ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျအစိုးရ ဆကျဖွဈနရေငျ မြှောျလင့ျခကြျမရှိတာကို နားလညျထားဖို့လညျး လိုပါတယျ။ အခုလို ငွိမျးခမြျးတိုးတကျရေးအတှကျ မြှောျလင့ျခကြျမရှိတာကို နိုငျငံတကာအစိုးရတှကေ နားလညျလာရငျ၊ သူတို့ ပိုပွငျးထနျတဲ့ ရပျတညျခကြျတှေ ခမြှတျလုပျဆောငျလာကွမှာပါ။ ဒါပမေဲ့ အခုက အစိုးရအတောျမြားမြားက စဈတပျဟာ တစုံတရာ ကြိုးကွောငျးဆီလြှောျမှုရှိသေးတယျ၊ လကျခံလို့ရနိုငျသေးတယျလို့ တှကျခကြျထားကွပုံရပါတယျ။ တကယျက စဈတပျမှာ ဒါမြိုးမရှိတော့ပါဘူး။
ကိုဝငျးမငျး ။ ။ အဲဒီနောကျ မွနျမာအကွပျအတညျးမှာ အကွီးမားဆုံး စိနျခေါျခကြျအနနေဲ့ ဘာကို ထောကျပွလိုပါသလဲ ။
Ambassador Scot marciel ။ ။ အခုလောလောဆယျမှာ ကွီးမားတဲ့ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ စိနျခေါျခကြျတှေ အတောျ အမြားအပွားကို ရှိနပေါတယျ။ ဒီအပေါျ နိုငျငံတကာ အာရုံစိုကျမှု ပိုရသင့ျပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှုးခြုပျကိုယျတိုငျ ခေါငျးဆောငျမူကဏ်ဍကယူပွီး လုပျပေးသင့ျပါတယျ။ ဒါက တခုပါ။ နောကျ ဒုတိယတခုက ကမ်ဘာပေါျက နောကျထပျ နိုငျငံမြားစှာကို မွနျမာပွူနာအပေါျ နားလညျလာအောငျ ရှငျးပွရမှပါ။ ဆိုလိုတာက စဈအုပျစုဟာ တိုငျးပွညျအတှကျ ကပျဘေးလိုဖွဈနတေယျ၊ ဒါတငျမကပါဘူး ဒသေတှငျး တညျငွိမျရေးအတှကျလညျး ကပျဘေးပါပဲ၊ ဒါကွောင့ျ စဈတပျ နိုငျငံအုပျခြုပျမှုအာဏာမှာ ဆကျမနနေိုငျအောငျ မွနျမာပွညျသူတှေ ဝိုငျးတှနျးနတောကို နိုငျငံတကာက ပိုအားစိုကျကူညီဖို့ လိုနပွေီဆိုတာ ပိုအသိအမှတျပွုလာအောငျ လုပျရမှာပါ။
ကိုဝငျးမငျး ။ ။ ဒီဒသေတှငျး စိုးရိမျခကြျအတှကျ အနီးကပျရှိနတေဲ့ အာဆီယံအနနေဲ့လညျး မွနျမာနဲ့ ရုနျးကနျနရေခြိနျမှာ အကောငျးဆုံး ဘယျလို အကွံပွုခငြျပါလဲလို့မေးရာမှာ ဖိလဈပိုငျ နဲ့ ဗီယကျနမျမှာလညျး အမရေိကနျ သံတမနျတာဝနျယူခဲ့ရတဲ့ Scot marciel က
Ambassador Scot marciel ။ ။ အာဆီယံအနနေဲ့ NUG နဲ့ တခွားအဖှဲ့တှကေို ထိတှေ့ဆကျဆံရေး သဘောတူလာဖို့ ကြှနျတောျ မြှောျလင့ျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အခုလို အာဆီယံတဖှဲ့လုံးအနနေဲ့ မဖွဈနိုငျရငျတောငျ အနဲဆုံး အဖှဲဝငျ တဈနိုငျငံခငြျး NUG နဲ့ ပိုပွီးတော့ ထိတှေ့ဆကျဆံနိုငျပါတယျ။ ဒုတိယက အာဆီယံတခုလုံးပဲဖွဈဖွဈ၊ အားလုံးဘုံသဘောတူမှုမရနိုငျလို့ရှိရငျလညျး အဓိကအဖှဲ့ဝငျ နိုငျငံတှကေပဲဖွဈဖွဈ စဈအုပျစုကို ရှငျးရှငျးလေး ပွောသင့ျတာက၊ ၂၀၂၃ မှာ စဈအုပျစုလုပျလာမဲ့ အတုအယောငျ ရှေးကောကျပှဲမြိုးကို လကျမခံနိုငျဘူးဆိုတာပါပဲ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ဒီရှေးကောကျပှဲက လကျရှိပွူနာတှကေို ဖွရှေငျးနိုငျမှာ မဟုတျဘဲ၊ ပိုတောငျ ဆိုးသှားစနေိုငျလို့ပါ။ အဲ့ဒိတော့ ဒီရှေးကောကျပှဲကို စဈတပျက ဦးဆောငျလုပျမယျဆိုရငျ အာဆီယံအနနေဲ့ လကျခံမှာမဟုတျဘူးလို့ လူသိရှငျကွား ရှငျးအောငျ ပွောပေးသင့ျပါတယျ။
ကိုဝငျးမငျး ။ ။ ဒီနရောမှာ အခုလို အာဆီယံ အပါအဝငျ တရုတျ၊ ထိုငျးနိုငျငံ တို့ကလညျး ဝိုငျးကူပေးသင့ျတယျ။ ဒါပမေဲ့ NUG နဲ့ အတိုကျအခံတို့ကလညျး လကျရှိရှေးကောကျပှဲကို ဆန့ျကငြျတာတငျမကပဲ သီးသန့ျဖွရှေငျးနိုငျတဲ့ ဘုံသဘောတူ မြှောျမှနျးခကြျမြိုး ခပြွပေးသင့ျတယျ။ ဥပမာ အားလုံး သဘောတူညီမဲ့ အနာဂတျ မြှောျမှနျးခကြျထားပွီး တခြို့သဘောတူညီခကြျတှရေအောငျ ခပြွနိုငျမယျလို့ သူထငျကွောငျး ဆကျပွောပါတယျ။ ဒါအပွငျ အာဆီယံအပါအဝငျ ဒသေတှငျး နိုငျငံအစိုးရတှအေနနေဲ့ မွနျမာပွသာနာကို ခညြျးကပျရာမှာ ပိုမှနျမှနျကနျကနျ နားလညျစခေငြျတယျလို့ သူက ဆကျပွောပါတယျ။
Ambassador Scot marciel ။ ။ မွနျမာစဈတပျက လကျနကျတှပေဲရှိတော့တာပါ၊ ပွညျသူအမြားစုထောကျခံမှု မရှိသလောကျကို ဖွဈသှားပါပွီ။ ဒေါျအောငျဆနျးကွညျနဲ့ ယှဉျလိုကျလို့ စဈတပျဘကျမှာ ထောကျခံမှု မရတော့တာတငျမဟုတျတော့ပါဘူး။ ပိုကယြျပွန့ျတဲ့ လူထုတခုလုံးနီးပါးကပါ စဈတပျကို နိုငျငံအုပျခြုပျမှုအာဏာမှာ မရှိစခေငြျတော့ပါဘူး။ အဲ့ဒိတော့ အခုမွနျမာပွူနာက နိုငျငံရေးဘကျ ၂ ခုကွားမှာ ဖွဈနတေဲ့ ပွူနာမြိုး မဟုတျတော့ပါဘူး။ တကယျက တနိုငျငံလုံးနီးပါးက စဈတပျကို ဝိုငျဆန့ျကငြျနကွေပွီး စဈတပျမှာ အမြားပွညျသူထောကျခံမှုမရှိတော့တာကို အရေးတကွီး သိထားနိုငျဖို့ လိုနပေါပွီ။
ကိုဝငျးမငျး ။ ။ ဒါအပွငျ နယျစပျခငြျး ကပျနတေဲ့ ထိုငျးနိုငျငံအနနေဲ့လညျး မွနျမာနိုငျငံက ထှကျပွေးလာကွသူတှကေို ပိုကူညီပေးဖို့နဲ့ တရုတျနိုငျငံအနနေဲ့လညျး အမရေိကနျ နဲ့အတူ မွနျမာနိုငျငံရေး ကူညီပေးဖို့ သံအမတျကွီးက ပွောပါတယျ။
