NLD အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် ပါတီဟာ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး ပေးထားတဲ့ ကတိ အတိုင်း ပါတီ အဆင့်မြင့် ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ မြစ်ကြီးနားမြို့ကို သွားရောက်ပြီး ကချင် တိုင်းရင်းသားပါတီ ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီးပါပြီ။ အင်န်အယ်လ်ဒီ အဆင့်မြင့် ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့မှာ ပါတီခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်တဲ့ ဒေါက်တာအောင်မိုးညို ၊ ဒေါ်နန်းခင်ထွေးမြင့်၊ ဦးအင်ထုံးခါးနော်ဆန် တို့ ဦးဆောင်ပါဝင်ပါတယ်။ အဲဒီ ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ဟာ ပါတီ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် အဖွဲ့ရဲ့ တာဝန်ပေးချက်အရ သွားရောက် တွေ့ဆုံတာ ဖြစ်ပြီး ကချင်ပြည်နယ်ပြီးရင် မွန်ပြည်နယ်၊ နောက်ပိုင်း အခြား ပြည်နယ်တွေဆီ ခရီးဆက်၊ တိုင်းရင်းသားပါတီ ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ သွားတွေ့ဆုံမယ်လို့ သိရပါတယ်။ တွေ့ဆုံမှုမှာ အကြောင်းအရာ နှစ်ခု ပါဝင်မယ်လို့ ပါတီခေါင်းဆောင်တွေက ပြောဆိုထားပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေး နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တိုင်းရင်းသားပါတီ တွေနဲ့ အခြေခံ ဘုံသဘောတူညီချက်တွေ ရလာအောင် ကြိုးစားဖို့ နဲ့ နောင် ဖွဲ့စည်းမယ့် လွှတ်တော်တွေ၊ အစိုးရအဖွဲ့တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေရဲ့ အသံကို နားထောင် စုစည်းဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင်တုန်းကလည်း အင်န်အယ်လ်ဒီ ပါတီဟာ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ ငြိမ်းချမ်းရေး ကော်မရှင် အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဒေါက်တာတင်မျိုးဝင်းကို ဦးဆောင်စေပြီး ကော်မတီ တစ်ခု ဖွဲ့ပေးခဲ့ပါသေးတယ်။ အဲဒီ ကော်မတီကတော့ ဘာလှုပ်ရှားမှုမှ လုပ်တယ် ဆိုတာ မကြားမသိရပါဘူး။ အခု ဒေါက်တာမြင့်နိုင် ဦးဆောင်တဲ့ အဖွဲ့ကရော အင်န်အယ်လ်ဒီ ပါတီနဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေ အကြား ဘယ်လောက် နားလည်မှု တည်ဆောက်နိုင်မလဲ၊ ဘယ်လောက် အလုပ်ဖြစ်အောင် စွမ်းဆောင်နိုင်မလဲ ဆိုတာကတော့ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းတဲ့ အကြောင်းအရာ တစ်ခုပါ။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်တဲ့ အင်န်အယ်လ်ဒီ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် အာဏာရလာခဲ့တဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၅ နှစ်တာ ကာလ ကိုပြန်ကြည့်လိုက်ရင် လက်နက်ကိုင် တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ တွေ့ရ၊ ဆုံရ၊ စေ့စပ်ရ၊ ညှိနှိုင်းရတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် မယ်မယ်ရရ၊ ထိထိရောက်ရောက် တိုးတက်လာအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်တာ မတွေ့ရသေးပါဘူး။ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု အတွက် အခြေခံ မူဝါဒတွေ ချမှတ်ဖို့ ဆိုတာကလည်း ၂၀၂၀ ခုနှစ်ရောက်မှ စပြီး အကောင်အထည် ဖော်ကာစ အခြေအနေ ရှိနေပါသေးတယ်။ အခြားတဖက်မှာ ကြည့်လိုက်ပြန်ရင်လည်း မြို့ပေါ်က တရားဝင် တိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေး ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ထူထောင်ထားတာ မတွေ့မမြင်ကြရပါဘူး။ ၂၀၁၆ ခုနှစ် အင်န်အယ်လ်ဒီ က လွှတ်တော်သစ်တွေ၊ အစိုးရသစ်တွေ ဦးဆောင် ဖွဲ့စည်းချိန်မှာ တိုင်းရင်းသားပါတီ ခေါင်းဆောင်တစ်ချို့၊ အဖွဲ့ဝင် တစ်ချို့ကို နေရာပေးခဲ့တာ ရှိပေမယ့် အဲဒီ ရွေးချယ်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ တွေ့ဆုံ ညှိနှိုင်းပြီး မလုပ်ကိုင်ခဲ့တာကနေ စ ပြသနာပေါ်၊ ဆက်ဆံရေး ပျက်ပြားခဲ့တာ အစိုးရသက်တမ်း တစ်ခု တိုင်အောင်ပါပဲ။
ဒီကြားထဲ တိုင်းရင်းသား အရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မွန်ပြည်နယ် ချောင်းဆုံတံတားကို ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း တံတားလို့ နာမည်ပေးတဲ့ ကိစ္စ၊ ကယားပြည်နယ် မြို့တော် လွိုင်ကော်မှာ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ အကြီးအကျယ် အတိုက်အခံ လုပ်ပြီး ဗိုလ်ချုပ်ကြေးရုပ် စိုက်ထူတာကို မရမက အကောင်အထည် ဖော်ခဲ့တဲ့ ကိစ္စတွေကလည်း အင်န်အယ်လ်ဒီ အပေါ် တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ ယုံကြည်ချက် ကင်းမဲ့စေသလို ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။
တကယ်တော့ မြန်မာနိုင်ငံက ဗမာအများစုပါဝင်တဲ့ အထင်ကရ နိုင်ငံရေးပါတီကြီးတွေထဲမှာ “ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု” “ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်” ဆိုပြီး ပြတ်ပြတ်သားသား ပြောဆို သုံးနှုန်း တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့တာ အင်န်အယ်လ်ဒီ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်ပါ။ ဒါကြောင့်လဲ တကယ့် တိုင်းရင်းသား အရေးလှုပ်ရှားတဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ ရေရှည် မဟာမိတ် ဖွဲ့နိုင်ခဲ့ပြီး ဆိုးရွားကြမ်းတမ်းတဲ့ နိုင်ငံရေးခရီးလမ်းကို အတူ ဖြတ်ကျော်နိုင်ခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ အခြေအနေတွေဟာ ၂၀၁၆ ခုနှစ် အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရ အာဏာရလာပြီးနောက်မှ မှေးမှိန်သွားခဲ့ရတာပါ။
တကယ်တော့ စစ်အာဏာရှင် စနစ်ကို နှစ်ပေါင်းများစွာ တွန်းလှန်လာခဲ့တဲ့ အင်န်အယ်လ်ဒီ လို ပါတီကြီး တစ်ခုအနေနဲ့ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု ဆိုပြီး ယေဘူယျဆန်တဲ့ စကားလုံးကိုပဲ ပြောဆိုနေမယ့် အစား ဘယ်လိုဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုမျိုး တည်ထောင်မယ် ဆိုတဲ့ တိကျတဲ့ မူဝါဒ၊ လမ်းညွှန်မှု စတာတွေ ရှိနေဖို့၊ ထုတ်ပြန်ထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အဲလို တိကျတဲ့ မူဝါဒ၊ လမ်းညွှန်မှု ရှိနေပါမှ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းတဲ့အခါ အပေးအယူ အလျော့အတင်းလုပ် ဘုံတူညီမှုရှိတဲ့ အချက်တွေ ရလာဖို့ လွယ်ကူစေမှာပါ။
အခြားတစ်ဖက်မှာလည်း တိုင်းပြည်ကို ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေအရ အုပ်ချုပ်နေရသည့်တိုင်၊ တပ်မတော်နဲ့ ဝန်ကြီးဌာန ၃ ခု ကလွဲရင် တိုင်းပြည်ရဲ့ အာဏာ အ၀၀ လွှမ်းခြုံ ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်စွမ်း ရှိနေတာမို့ ကိုယ့်ရဲ့ မူဝါဒ အောက်ကနေ ကိုယ့်ဖာသာကိုယ် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု ပုံသဏ္ဍာန် ပုံဖော်ခွင့်လည်း ရနေပြီး၊ အဲဒီအတိုင်း ပုံဖော်ဖို့လည်း လိုအပ်နေပါတယ်။ နမူနာအားဖြင့် ပြည်နယ် လွှတ်တော် အတွက် ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ အမတ်နေရာ ထက်ဝက်ကျော် အနိုင်ရတဲ့ ရွေးကောက်ခံပါတီက တစ်ယောက်ယောက်ကို ညှိနှိုင်းပြီး ဝန်ကြီးချုပ် ခန့်ပေးတာမျိုး၊ ပြည်နယ်တွေကရတဲ့ သယံဇာတ ဆိုင်ရာ အခွန်အကောက်စာရင်းကို သီးခြား တွက်ချက်ပြီး ရာခိုင်နှုန်း တစ်ခု ဘတ်ဂျက်ထဲ ခွဲေ၀ ထည့်သွင်းပေးတာမျိုး၊ တိုင်းရင်းသား စာပေ သင်ကြားရေးကို သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းပြီး ခွင့်ပြုပေးတာမျိုး စသဖြင့် လုပ်မယ်ဆို အများကြီး အကောင်အထည်ဖော် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်လို့ ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုနည်းအားဖြင့်သာ အင်န်အယ်လ်ဒီဟာ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုကို တကယ် တည်ထောင်လိုတဲ့ ပါတီအဖြစ် တိုင်းရင်းသားပါတီတွေက ယုံကြည် လက်ခံလာကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
နောက်ထပ် အရေးကြီးတာ တစ်ခုက ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံကို ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု အနှစ်သာရ ဖြစ်လာအောင် ဘာတွေ ပြင်ဆင်ကြမလဲ ဆိုတဲ့ ကိစ္စပါ။ ဖွဲ့စည်းပုံ ပြင်ရေးကိစ္စ အင်န်အယ်လ်ဒီဟာ တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ သဘောထားခြင်း မတိုက်ဆိုင် မတူညီတာကတော့ ဘာမှ ပြသနာမရှိသလို အဆန်းတကြယ် ကိစ္စလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေနဲ့ပါ အမြင်ခြင်း သဘောထားခြင်း လုံးလုံးလျားလျား ကွဲပြားနေတာကတော့ ဝမ်းနည်းစရာ ကောင်းသလို၊ အင်န်အယ်လ်ဒီရဲ့ စည်းရုံးရေး အရည်အချင်း အားနည်းတာကို ထုတ်ဖော်ပြသရာလည်း ရောက်နေပါတယ်။
ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲကြောင့် ပေါ်ပေါက်လာမယ့် အစိုးရအဖွဲ့သစ် မတက်ခင် အင်န်အယ်လ်ဒီ နဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု စ ရှိလာပါပြီ။ ဒီ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေဟာ ပြောသမျှကို နားထောင်ပြီး ပြန်လာရုံသက်သက် မဟုတ်၊ တစ်ကြိမ်တွေ့ပြီး ပြီးသွားတာမျိုး မဟုတ်ပဲ အင်န်အယ်လ်ဒီ ကိုယ်တိုင် ခံယူထားတဲ့ ဖက်ဒရယ်ပုံစံ၊ အစိုးရအဖွဲ့ ပုံသဏ္ဍာန်တွေကိုပါ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောဆိုဆွေးနွေးပြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီကမှ တစ်ဆင့် တိုင်းရင်းသားပါတီတွေက တင်ပြလာတာတွေ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် အဖွဲ့ကို တင်ပြ၊ အဖြေပေး၊ နောက်တစ်ကြိမ် တွေ့ဆုံညှိနှိုင်းမှုတွေ လုပ် စသဖြင့် အကျိုးရလာဒ် ပေါ်ပေါက်သည်အထိ ဦးတည်သွားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါတင်မက သက်ဆိုင်ရာ ပြည်နယ်က ပြသနာတွေကို ဝန်ကြီးချုပ် အပါအဝင် အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရနဲ့ သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေ တွေ့ဆုံဆွေးနွေး ညှိနှိုင်း အဖြေရှာတဲ့နည်းကို စဉ်ဆက်မပြတ် ကျင့်သုံးခြင်းဖြင့်လည်း တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ နားလည်မှု တည်ဆောက်ယူလို့ ရနိုင်ကြောင်းပါ။
-------------------------------------------
NLD ရဲ့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှနေဲ့ တှေ့ဆုံ ဆှေးနှေးရေး အလုပျဖွဈမှာလား
NLD အမြိုးသားဒီမိုကရစေီ အဖှဲ့ခြုပျ ပါတီဟာ ရှေးကောကျပှဲအပွီး ပေးထားတဲ့ ကတိ အတိုငျး ပါတီ အဆင့ျမွင့ျ ကိုယျစားလှယျ အဖှဲ့တဈဖှဲ့ မွဈကွီးနားမွို့ကို သှားရောကျပွီး ကခငြျ တိုငျးရငျးသားပါတီ ခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ တှေ့ဆုံခဲ့ပွီးပါပွီ။ အငျနျအယျလျဒီ အဆင့ျမွင့ျ ကိုယျစားလှယျ အဖှဲ့မှာ ပါတီခေါငျးဆောငျတှဖွေဈတဲ့ ဒေါကျတာအောငျမိုးညို ၊ ဒေါျနနျးခငျထှေးမွင့ျ၊ ဦးအငျထုံးခါးနောျဆနျ တို့ ဦးဆောငျပါဝငျပါတယျ။ အဲဒီ ကိုယျစားလှယျ အဖှဲ့ဟာ ပါတီ ဗဟိုအလုပျအမှုဆောငျ အဖှဲ့ရဲ့ တာဝနျပေးခကြျအရ သှားရောကျ တှေ့ဆုံတာ ဖွဈပွီး ကခငြျပွညျနယျပွီးရငျ မှနျပွညျနယျ၊ နောကျပိုငျး အခွား ပွညျနယျတှဆေီ ခရီးဆကျ၊ တိုငျးရငျးသားပါတီ ခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ သှားတှေ့ဆုံမယျလို့ သိရပါတယျ။ တှေ့ဆုံမှုမှာ အကွောငျးအရာ နှဈခု ပါဝငျမယျလို့ ပါတီခေါငျးဆောငျတှကေ ပွောဆိုထားပါတယျ။ အဲဒါတှကေတော့ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု တညျဆောကျရေး နဲ့ ပတျသကျပွီး တိုငျးရငျးသားပါတီ တှနေဲ့ အခွခေံ ဘုံသဘောတူညီခကြျတှေ ရလာအောငျ ကွိုးစားဖို့ နဲ့ နောငျ ဖှဲ့စညျးမယ့ျ လှှတျတောျတှေ၊ အစိုးရအဖှဲ့တှနေဲ့ ပတျသကျပွီး တိုငျးရငျးသား ပါတီတှရေဲ့ အသံကို နားထောငျ စုစညျးဖို့ ဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲ မတိုငျခငျတုနျးကလညျး အငျနျအယျလျဒီ ပါတီဟာ တိုငျးရငျးသားပါတီတှနေဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးဖို့ ငွိမျးခမြျးရေး ကောျမရှငျ အဖှဲ့ခေါငျးဆောငျ ဒေါကျတာတငျမြိုးဝငျးကို ဦးဆောငျစပွေီး ကောျမတီ တဈခု ဖှဲ့ပေးခဲ့ပါသေးတယျ။ အဲဒီ ကောျမတီကတော့ ဘာလှုပျရှားမှုမှ လုပျတယျ ဆိုတာ မကွားမသိရပါဘူး။ အခု ဒေါကျတာမွင့ျနိုငျ ဦးဆောငျတဲ့ အဖှဲ့ကရော အငျနျအယျလျဒီ ပါတီနဲ့ တိုငျးရငျးသားတှေ အကွား ဘယျလောကျ နားလညျမှု တညျဆောကျနိုငျမလဲ၊ ဘယျလောကျ အလုပျဖွဈအောငျ စှမျးဆောငျနိုငျမလဲ ဆိုတာကတော့ စိတျဝငျစားဖို့ ကောငျးတဲ့ အကွောငျးအရာ တဈခုပါ။
ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ဦးဆောငျတဲ့ အငျနျအယျလျဒီ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီ အဖှဲ့ခြုပျ အာဏာရလာခဲ့တဲ့ လှနျခဲ့တဲ့ ၅ နှဈတာ ကာလ ကိုပွနျကွည့ျလိုကျရငျ လကျနကျကိုငျ တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ တှေ့ရ၊ ဆုံရ၊ စေ့စပျရ၊ ညှိနှိုငျးရတဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျ မယျမယျရရ၊ ထိထိရောကျရောကျ တိုးတကျလာအောငျ စှမျးဆောငျနိုငျတာ မတှေ့ရသေးပါဘူး။ ဖကျဒရယျ ပွညျထောငျစု အတှကျ အခွခေံ မူဝါဒတှေ ခမြှတျဖို့ ဆိုတာကလညျး ၂၀၂၀ ခုနှဈရောကျမှ စပွီး အကောငျအထညျ ဖောျကာစ အခွအေနေ ရှိနပေါသေးတယျ။ အခွားတဖကျမှာ ကွည့ျလိုကျပွနျရငျလညျး မွို့ပေါျက တရားဝငျ တိုငျးရငျးသား နိုငျငံရေးပါတီတှနေဲ့ ဆကျဆံရေး ကောငျးကောငျးမှနျမှနျ ထူထောငျထားတာ မတှေ့မမွငျကွရပါဘူး။ ၂၀၁၆ ခုနှဈ အငျနျအယျလျဒီ က လှှတျတောျသဈတှေ၊ အစိုးရသဈတှေ ဦးဆောငျ ဖှဲ့စညျးခြိနျမှာ တိုငျးရငျးသားပါတီ ခေါငျးဆောငျတဈခြို့၊ အဖှဲ့ဝငျ တဈခြို့ကို နရောပေးခဲ့တာ ရှိပမေယ့ျ အဲဒီ ရှေးခယြျမှုတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး သကျဆိုငျရာ တိုငျးရငျးသားပါတီတှနေဲ့ တှေ့ဆုံ ညှိနှိုငျးပွီး မလုပျကိုငျခဲ့တာကနေ စ ပွသနာပေါျ၊ ဆကျဆံရေး ပကြျပွားခဲ့တာ အစိုးရသကျတမျး တဈခု တိုငျအောငျပါပဲ။
ဒီကွားထဲ တိုငျးရငျးသား အရေးနဲ့ ပတျသကျပွီး မှနျပွညျနယျ ခြောငျးဆုံတံတားကို ဗိုလျခြုပျအောငျဆနျး တံတားလို့ နာမညျပေးတဲ့ ကိစ်စ၊ ကယားပွညျနယျ မွို့တောျ လှိုငျကောျမှာ တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ အကွီးအကယြျ အတိုကျအခံ လုပျပွီး ဗိုလျခြုပျကွေးရုပျ စိုကျထူတာကို မရမက အကောငျအထညျ ဖောျခဲ့တဲ့ ကိစ်စတှကေလညျး အငျနျအယျလျဒီ အပေါျ တိုငျးရငျးသားပါတီတှေ ယုံကွညျခကြျ ကငျးမဲ့စသေလို ဖွဈစခေဲ့ပါတယျ။
တကယျတော့ မွနျမာနိုငျငံက ဗမာအမြားစုပါဝငျတဲ့ အထငျကရ နိုငျငံရေးပါတီကွီးတှထေဲမှာ “ဖကျဒရယျ ပွညျထောငျစု” “ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျ” ဆိုပွီး ပွတျပွတျသားသား ပွောဆို သုံးနှုနျး တိုကျပှဲဝငျခဲ့တာ အငျနျအယျလျဒီ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီ အဖှဲ့ခြုပျပါ။ ဒါကွောင့ျလဲ တကယ့ျ တိုငျးရငျးသား အရေးလှုပျရှားတဲ့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှနေဲ့ ရရှေညျ မဟာမိတျ ဖှဲ့နိုငျခဲ့ပွီး ဆိုးရှားကွမျးတမျးတဲ့ နိုငျငံရေးခရီးလမျးကို အတူ ဖွတျကြောျနိုငျခဲ့တာလညျး ဖွဈပါတယျ။ ဒီ အခွအေနတှေဟော ၂၀၁၆ ခုနှဈ အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရ အာဏာရလာပွီးနောကျမှ မှေးမှိနျသှားခဲ့ရတာပါ။
တကယျတော့ စဈအာဏာရှငျ စနဈကို နှဈပေါငျးမြားစှာ တှနျးလှနျလာခဲ့တဲ့ အငျနျအယျလျဒီ လို ပါတီကွီး တဈခုအနနေဲ့ ဖကျဒရယျ ပွညျထောငျစု ဆိုပွီး ယဘေူယဆြနျတဲ့ စကားလုံးကိုပဲ ပွောဆိုနမေယ့ျ အစား ဘယျလိုဖကျဒရယျ ပွညျထောငျစုမြိုး တညျထောငျမယျ ဆိုတဲ့ တိကတြဲ့ မူဝါဒ၊ လမျးညှှနျမှု စတာတှေ ရှိနဖေို့၊ ထုတျပွနျထားဖို့ လိုအပျပါတယျ။ အဲလို တိကတြဲ့ မူဝါဒ၊ လမျးညှှနျမှု ရှိနပေါမှ တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ ညှိနှိုငျးတဲ့အခါ အပေးအယူ အလြော့အတငျးလုပျ ဘုံတူညီမှုရှိတဲ့ အခကြျတှေ ရလာဖို့ လှယျကူစမှောပါ။
အခွားတဈဖကျမှာလညျး တိုငျးပွညျကို ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံ အခွခေံ ဥပဒအေရ အုပျခြုပျနရေသည့ျတိုငျ၊ တပျမတောျနဲ့ ဝနျကွီးဌာန ၃ ခု ကလှဲရငျ တိုငျးပွညျရဲ့ အာဏာ အ၀၀ လှှမျးခွုံ ခြုပျကိုငျထားနိုငျစှမျး ရှိနတောမို့ ကိုယ့ျရဲ့ မူဝါဒ အောကျကနေ ကိုယ့ျဖာသာကိုယျ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု ပုံသဏ်ဍာနျ ပုံဖောျခှင့ျလညျး ရနပွေီး၊ အဲဒီအတိုငျး ပုံဖောျဖို့လညျး လိုအပျနပေါတယျ။ နမူနာအားဖွင့ျ ပွညျနယျ လှှတျတောျ အတှကျ ရှေးကောကျပှဲတှမှော အမတျနရော ထကျဝကျကြောျ အနိုငျရတဲ့ ရှေးကောကျခံပါတီက တဈယောကျယောကျကို ညှိနှိုငျးပွီး ဝနျကွီးခြုပျ ခန့ျပေးတာမြိုး၊ ပွညျနယျတှကေရတဲ့ သယံဇာတ ဆိုငျရာ အခှနျအကောကျစာရငျးကို သီးခွား တှကျခကြျပွီး ရာခိုငျနှုနျး တဈခု ဘတျဂကြျထဲ ခှဲေ၀ ထည့ျသှငျးပေးတာမြိုး၊ တိုငျးရငျးသား စာပေ သငျကွားရေးကို သကျဆိုငျရာ တိုငျးရငျးသား ပါတီတှနေဲ့ ညှိနှိုငျးပွီး ခှင့ျပွုပေးတာမြိုး စသဖွင့ျ လုပျမယျဆို အမြားကွီး အကောငျအထညျဖောျ လုပျကိုငျဆောငျရှကျလို့ ရနိုငျပါတယျ။ ဒီလိုနညျးအားဖွင့ျသာ အငျနျအယျလျဒီဟာ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစုကို တကယျ တညျထောငျလိုတဲ့ ပါတီအဖွဈ တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေ ယုံကွညျ လကျခံလာကွမှာ ဖွဈပါတယျ။
နောကျထပျ အရေးကွီးတာ တဈခုက ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံကို ဒီမိုကရစေီ ဖကျဒရယျ ပွညျထောငျစု အနှဈသာရ ဖွဈလာအောငျ ဘာတှေ ပွငျဆငျကွမလဲ ဆိုတဲ့ ကိစ်စပါ။ ဖှဲ့စညျးပုံ ပွငျရေးကိစ်စ အငျနျအယျလျဒီဟာ တပျမတောျခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ သဘောထားခွငျး မတိုကျဆိုငျ မတူညီတာကတော့ ဘာမှ ပွသနာမရှိသလို အဆနျးတကွယျ ကိစ်စလညျး မဟုတျပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ တိုငျးရငျးသား ပါတီတှနေဲ့ပါ အမွငျခွငျး သဘောထားခွငျး လုံးလုံးလြားလြား ကှဲပွားနတောကတော့ ဝမျးနညျးစရာ ကောငျးသလို၊ အငျနျအယျလျဒီရဲ့ စညျးရုံးရေး အရညျအခငြျး အားနညျးတာကို ထုတျဖောျပွသရာလညျး ရောကျနပေါတယျ။
ဘယျလိုပဲဖွဈဖွဈ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲကွောင့ျ ပေါျပေါကျလာမယ့ျ အစိုးရအဖှဲ့သဈ မတကျခငျ အငျနျအယျလျဒီ နဲ့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှေ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမှု စ ရှိလာပါပွီ။ ဒီ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမှုတှဟော ပွောသမြှကို နားထောငျပွီး ပွနျလာရုံသကျသကျ မဟုတျ၊ တဈကွိမျတှေ့ပွီး ပွီးသှားတာမြိုး မဟုတျပဲ အငျနျအယျလျဒီ ကိုယျတိုငျ ခံယူထားတဲ့ ဖကျဒရယျပုံစံ၊ အစိုးရအဖှဲ့ ပုံသဏ်ဍာနျတှကေိုပါ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး ပွောဆိုဆှေးနှေးပွဖို့ လိုအပျပါတယျ။ ဒီကမှ တဈဆင့ျ တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေ တငျပွလာတာတှေ ဗဟိုအလုပျအမှုဆောငျ အဖှဲ့ကို တငျပွ၊ အဖွပေေး၊ နောကျတဈကွိမျ တှေ့ဆုံညှိနှိုငျးမှုတှေ လုပျ စသဖွင့ျ အကြိုးရလာဒျ ပေါျပေါကျသညျအထိ ဦးတညျသှားဖို့ လိုအပျပါတယျ။ ဒါတငျမက သကျဆိုငျရာ ပွညျနယျက ပွသနာတှကေို ဝနျကွီးခြုပျ အပါအဝငျ အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရနဲ့ သကျဆိုငျရာ တိုငျးရငျးသား ပါတီတှေ တှေ့ဆုံဆှေးနှေး ညှိနှိုငျး အဖွရှောတဲ့နညျးကို စဉျဆကျမပွတျ ကငြ့ျသုံးခွငျးဖွင့ျလညျး တိုငျးရငျးသားပါတီတှနေဲ့ နားလညျမှု တညျဆောကျယူလို့ ရနိုငျကွောငျးပါ။