လယ္ယာေကာက္ပဲသီးႏွံေတြ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ရာမွာ အထြက္ေကာင္းဖို႔ ဓါတ္ေျမၾသဇာနဲ႔ ပိုးသတ္ေဆးေတြကို ျမန္မာေတာင္သူလယ္သမား အေတာ္မ်ားမ်ား သံုးေနၾကပါတယ္။ သဘာဝ မဟုတ္တဲ့ ဓါတုေဆးဝါးေတြသံုးစြဲရာမွာ သတိႀကီးႀကီးထားဖို႔ လုိတဲ့အေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆန္စပါးအသင္းက ေဒါက္တာမ်ိဳးေအာင္ေက်ာ္က ေျပာျပေပးမွာပါ။
ေဒါက္တာမ်ိဳးေအာင္ေက်ာ္။ ။ “လယ္ယာထြက္ကုန္စိုက္ပ်ိဳးသီးႏွံ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ ဘယ္ဟာမဆို ထုတ္လုပ္လာၿပီ ဆိုရင္ သတိထားရမွာက စားေသာက္ကုန္ေတြရဲ့ ေဘးအႏၱရာယ္ ကင္းရွင္းေရးပါ။ အဲဒါေတြေရာ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္ဖို႔ အရမ္းအေရးႀကီးလာတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္း ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ဓါတု ေဆးဝါးေတြ သံုးစြဲမႈက မ်ားလာသလို ဒါေတြကို စံနစ္တက် သံုးစြဲဖို႔၊ စံနစ္တက် ကိုင္တြယ္ဖို႔ မိမိရဲ့ လယ္ယာနဲ႔ စိုက္ပ်ိဳးေရးမွာ စံနစ္တက် သံုးစြဲဖုိ႔က အရမ္းကို အေရးႀကီးလာတယ္။ အေရးႀကီးတာက ဘာလဲ ဆိုေတာ့ သံုးစြဲေနတဲ့ လူေတြတင္ မကဘူး။ စားသံုးတဲ့ လူေတြ အတြက္လည္း အႏၱရာယ္ ကင္းဖုိ႔က အရမ္း အေရးႀကီးတယ္။”
“ဒါ့ေၾကာင့္မို႔ ဒီဟာေတြကို သံုးစြဲတဲ့ သူေတြ အေနနဲ႔ သူ႔အခ်ိန္အဆ မွန္ကန္ဖို႔၊ ေဘးကင္းဖို႔၊ ေနာက္ ျဖန္းတဲ့အခါ ဘယ္လို ျဖန္းရမလဲ၊ ေနာက္အခ်ိန္အဆေတြက ဘယ္ေလာက္လဲ၊ ေနာက္ ျဖန္းၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းကာလ ေပါ့ေနာ္၊ ရိတ္သိမ္းတဲ့အခ်ိန္ အထိကို ၾကားမွာရွိတဲ့ ဒီအႏၱရာယ္ ကင္းတဲ့ ကာလေလးေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီကာလ ေက်ာ္လြန္ၿပီးမွသာလ်င္ စားသံုးသူေတြဆီ ေရာက္ဖုိ႔ ဆိုတဲ့ ဒီကာလေလးေတြ အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ အဲ အဓိကကေတာ့ ပိုးသတ္ေဆး၊ မိႈသတ္ေဆး၊ ေပါင္းသတ္ေဆးေတြပါ။ ဒါေတြက တန္ေဆး လြန္ေဘး၊ ဆိုသလို စံနစ္တက် သံုးရင္ ဒီသီးႏွံေတြကို ဖ်က္မယ့္ ပိုးတို႔၊ မႈိတို႔၊ ေနာက္ ေပါင္းတုိ႔လို ျပႆနာေတြ ကင္းရွင္းေအာင္ လုပ္ႏိုင္ေပမယ့္၊ တဖက္ကလည္း ဒီဟာကို သံုးစြဲတဲ့ ေနရာမွာ မမွန္မကန္တဲ့ အခါက်ေတာ့ သံုးတဲ့လူေတြေရာ၊ စားေသာက္တဲ့ လူေတြပါအႏၱရာယ္ ရွိတာေပါ့။”
ဒီလို အႏၱရာယ္ မရွိေအာင္ သတိထားရမယ့္ အခ်က္ေလးေတြကို ေျပာျပေပးပါ။
ေဒါက္တာမ်ိဳးေအာင္ေက်ာ္။ ။ “ဟုတ္ကဲ့၊ ဥပမာအားျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္ တခါတုန္းက ဘာေတြ႔ဘူးသလဲ ဆိုေတာ့ အဲဒီ လယ္ကြင္းေဘးမွာ လယ္သမားေတြ တအုပ္စု ဒီပုလဲဓါတ္ေျမၾသဇာကို - ဒီပုလဲေျမၾသဇာ ထဲမွာက ဖ်ဴရာဒန္ (Furadan) ဆိုတဲ့ ပိုးသတ္ေဆး အမႈန္႔ေတြနဲ႔ ေရာေနတာ။ အဲဒီလယ္သမားေတြ အားလံုးမွာလဲ ဘာလက္အိတ္မွ မရွိဘူး။ ဒီအတိုင္းလက္က ေျပာင္ပဲ ဘာမွမခံထားတဲ့ လက္ေတြနဲ႔ နယ္ဖတ္ၿပီးေတာ့ အဲဒါကို ေရာေနတာေပါ့ေနာ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ သူတို႔ ကြင္းထဲကို ပက္မယ္ေပါ့။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ျမင္ရတာ ေတာ္ေတာ္ စိတ္မခ်မ္းသာဘူး။”
“ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ဒီဖ်ဴရာဒန္ေတြက တေျဖးေျဖး အသားထဲကေန စိမ့္ဝင္ၿပီးလို႔ ရွိရင္ ခႏၶာကိုယ္ ထဲမွာ ဒီအဆိပ္အေတာက္ေတြက တေျဖးေျဖး စုရင္းနဲ႔ ေနာက္ဆံုးေတာ့ လူကို ဒုကၡေပးမွာကိုး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ခ်က္ခ်င္းလဲ သူက အေငြ႔ေတြ ထြက္တဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီ အေငြ႔ေတြ ရႈရင္ ဒါဟာ လူေတြဟာ ခ်က္ခ်င္းကို မူးေမ့သြားတာမ်ိဳး အဆိပ္သင့္တာေတြ ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီဟာေတြက လက္လြတ္စံပယ္ ကိုင္တြယ္လို႔ မရဘူး။ ဒါေတြ အတြက္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ ပညာေပးဖုိ႔ ကိစၥေတြက အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။”
ဓါတ္ေျမၾသဇာေတြမွာ Furadan လို ထိေရာက္တဲ့ ပိုးသတ္ေဆးေတြကိုပါ ေရာၿပီး အပင္ေတြ ေအာင္ျမင္ျဖစ္ထြန္းေအာင္ ထည့္သြင္းသံုးစြဲေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္သံုးတဲ့ ဓါတ္ေျမၾသဇာမွာ ဘယ္လို ပိုးသတ္ေဆး ရာခိုင္ႏႈန္း ဘယ္ေလာက္ ပါေနတယ္၊ အႏၱရာယ္ကင္းေအာင္ ဘယ္လို ကာကြယ္ရမယ္ ဆိုတာကို သိထားဖုိ႔ လိုပါတယ္။
ေဒါက္တာမ်ိဳးေအာင္ေက်ာ္။ ။“ဖ်ဴရာဒန္ကေတာ့ အမႈန္႔ပဲေလ။ သူ႔မွာ ခရစ္စတယ္ေလးေတြ - အခဲေလးေတြလိုေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေကာင္က ေတာ္ေတာ္ အဆိပ္ျပင္းတယ္။ ျပင္းတယ္ဆိုတာက- သူက ပင္လံုးျပန္႔ အာနိသင္ လည္းရွိတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီ စပါးဆိုရင္လည္း အပင္ငယ္ ဘဝမွာ ဖ်က္ပိုးေတြဒဏ္ သူတို႔ဖ်က္လိုက္တာနဲ႔ အပင္ကေလးက မႀကီးႏိုင္ပဲ ပ်က္စီးရတာဆိုေတာ့၊ အဲဒီမွာ ပိုးေတြ ဒဏ္ကို ခံႏုိင္ဖို႔အတြက္ကို လယ္ကြင္းထဲမွာကို ပိုးသတ္ေဆး ထည့္တာ။”
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီ ပုလဲနဲ႔ ေရာတဲ့ ကိစၥက်ေတာ့ သူက ဆစ္ပိုးတို႔ ဘာတို႔ရဲ့ အႏၱရာယ္ ကင္းခ်င္တဲ့ အခါက်ေတာ့ သူက ေျမမွာ ပက္ပစ္ လိုက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ သူက သမန္း ေျမေတြက တဆင့္ အပင္က စုပ္သြားၿပီးေတာ့ အပင္ထဲမွာ ျပန္႔တယ္။ လာၿပီးေတာ့ တြယ္ကပ္တဲ့ ဥက ေပါက္လာတဲ့ သားေလာင္းေတြလည္း အဲဒီ အရြက္စားတာနဲ႔ကို ေသသြားတယ္။ ေသသြားတယ္ ဆိုေတာ့ ဒီေလာက္ အဆိပ္ျပင္းတဲ့ေကာင္ ေျမႀကီးထဲ ေရာက္သြားၿပီဆို အဲဒီ ေျမထုထဲမွာ ရွိတဲ့ တီေကာင္ေတြေရာ ဘက္တီးရီးယား ေတြေရာ အဲဒီ ပိုးေတြ အကုန္လံုးေသတာ။ ငါးေတြ လည္း ေသတယ္။ ရွိတဲ့ အေကာင္ အကုန္မခံႏိုင္ဘူး။ ေနာက္ ေျမြတို႔ ဘာတုိ႔လည္း ေသတာပဲ။”
“အဲဒီေတာ့ ပတ္ဝန္းက်င္ႀကီး တခုလံုးက ပိုးသတ္ေဆးေၾကာင့္ အကုန္လံုး pollution ေတြ ျဖစ္ၿပီးေတာ့့ ညစ္ညမ္းကုန္တာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီေတာ့ ေျမထုေရာ ေရထုေရာ အကုန္လံုး ဒီပိုးသတ္ေဆးေတြရဲ့ အဆိပ္ေတြ ရွိေနတဲ့ အခါက်ေတာ့ ဘာပဲေျပာေျပာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူဆိုလဲ အဲဒီ ကြင္းထဲမွာ ျဖတ္သြားေနရင္ အဲဒီ ေျခေထာက္ ေတြကေန တဆင့္ ဒါေတြက စိမ္႔ဝင္ ႏိုင္တယ္။ အေရျပား ဆိုတာမ်ိဳးက မလံုႏိုင္ဘူး။ အနဲနဲ႔ အမ်ားကေတာ့ စိမ္႔ ဝင္တာပဲ။ တေျဖးေျဖး တေျဖးေျဖး ခႏၶာကိုယ္မွာ စုလာရင္ အဲဒီ စုလာတဲ့ accumulation effect နဲ႔ တင္ ေရာဂါေတြ ျဖစ္လာတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီဖ်ဴရာဒင္က ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ေတာ့ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး မသံုးတာကေတာ့ ပိုေကာင္းပါတယ္။”
ဒီပုလဲဓါတ္ေျမၾသဇာက အစိုးရထုတ္တာေနာ္။
ေဒါက္တာမ်ိဳးေအာင္ေက်ာ္။ ။“ဒီဓါတ္ေျမၾသဇာက အစိုးရကလည္းထုတ္ပါတယ္။ ေနာက္ တရုတ္ျပည္ဘက္ကလည္း အမ်ားႀကီးဝင္ပါတယ္။”
တရုတ္ျပည္က ဘယ္လုိနံမယ္နဲ႔ ဝင္ပါသလဲ ဆရာ။
ေဒါက္တာမ်ိဳးေအာင္ေက်ာ္။ ။“တရုတ္ျပည္ဘက္ကေတာ့့ တရုတ္စာေတြနဲ႔ ေရႊေတာင္တို႔ ပန္းဖူးတို႔ အဲဒါမ်ိဳးေတြေပါ့ တံဆိပ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဝင္တယ္။ ရွင္းရွင္း ေျပာရရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ေျမၾသဇာ ဥပေဒ အရ ဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္ေျမၾသဇာ မဆို ျမန္မာလို ပါရမယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ တခါထဲ ညႊန္ၾကားထားတာ ရွိေပမယ့္ တရုတ္ျပည္က ဝင္သမွ် ေျမၾသဇာမွာေတာ့ ျမန္မာလို တခါမွ မပါဘူး။ တရုတ္စာနဲ႔ အဂၤလိပ္စာလံုးနဲ႔။ အဂၤလိပ္ စာလံုးဆိုတာကလည္း ဂဏန္းေတြကပဲ အဂၤလိပ္ဂဏန္း ေပါ့ေနာ္။ က်န္တာ ဒီ တရုတ္စာေတြပဲ ပါတယ္။”
“ေသေသခ်ာခ်ာ ညႊန္ၾကားထားတာက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီ ပုလဲ ဆိုလို႔ ရွိရင္ သူ႔ရဲ့ မသန္႔စင္တဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္းကေလးေတြ ရွိတယ္။ ဘိုင္ယူရိတ္ biuret (ယူရီးယား အေျချပဳ ဓါတ္ေျမၾသဇာထဲမွာ ရွိတတ္တဲ့ အပင္အတြက္ အဆိပ္သင့္ေစတဲ့ ဓါတ္တမ်ိဳး - C2H5N3O2) ဘယ္ေလာက္ ဆိုတဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္းကေလးေတြ။ အဲဒါသည္ ဘယ္ေလာက္ ရာခိုင္ႏႈန္း ပါသလဲ ဆိုတာကို အဲဒီက လာတာေတြမွာ ျပမထားဘူး။ တကယ္တမ္းေတာ့ အဲဒီ ဘိုင္ယူရိတ္ ရာခိုင္ႏႈန္းက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပံုမွန္ ဆိုလို႔ ရွိရင္ ျဖစ္သင့္ ျဖစ္ထုိက္တာကေတာ့ ၂% ထက္နဲရမွာ ေပါ့ေနာ္။ ၂ % ေအာက္မွာပဲ ရွိရမယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီကေန သြင္းတဲ့ ေျမၾသဇာေတြ မွန္သမွ် အဆိပ္အေတာက္ ရာခိုင္ႏႈႈန္း ဘယ္ေလာက္ ပါသလဲ ဆိုတာကို မေဖၚျပဘူး။ ဒါႀကီးကေတာ့ မျဖစ္သင့္ဘူးလို႔ ကၽြန္ေတာ္ ျမင္ပါတယ္။”
ဒါဆို ဓါတ္ေျမၾသဇာ အိတ္ေတြမွာ အဆိပ္အေတာက္ ရာခိုင္ႏႈန္း ဘယ္ေလာက္ ပါတယ္ ဆိုတာကို ေဖၚျပမထားတဲ့ ဓါတ္ေျမၾသဇာကို မသံုးသင့္ဘူး ေပါ့ေနာ္။
ေဒါက္တာမ်ိဳးေအာင္ေက်ာ္။ ။“ အမွန္မွာကေတာ့ အဲဒီလို ေဖၚျပမထားေသာ ဓါတ္ေျမၾသဇာ မ်ိဳးကို သက္ဆိုင္ရာက ဌာနေတြ အေနနဲ႔ေပါ့ ဒီလိုဟာမ်ိဳး ဘာေၾကာင့္ မေဖၚျပတာလဲ၊ ဥပမာ သြင္းလာတဲ့ လူေတြ အေပၚမွာ လိုအပ္တဲ့ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ ထုတ္ ေပးဖို႔ လုိမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္း ဆိုေတာ့၊ ေျပာေတာ့သာ ဘာမွ မဟုတ္တာ ဒီဟာေတြကေန သံုးၿပီး ထြက္လာတဲ့ စိုက္ပ်ိဳးေရး ထြက္ကုန္ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ စားမယ္။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ ဘာေတြ စားမယ္ ဆိုေတာ့ သူ႔ရဲ့ မသန္႔စင္မႈေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ခႏၶာကိုယ္ေတြ မွာ လာၿပီး သက္ေရာက္ႏုိင္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြက ရွိတယ္။ သူက တခါ ၂ ခါ နဲ႔ မဟုတ္ဖူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေန႔တဒူဝ စားသံုးေနရတဲ့ အခါ က်ေတာ့ ဒီအာနိသင္ေတြေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ တေျဖးေျဖးေသာ ေရာဂါေတြ၊ မျမင္ႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြ ေပၚလာတယ္။”
“ပတ္ဝန္းက်င္ႀကီးက ကၽြန္ေတာ္တုိိ႔ စားသမွ်ေတြ အကုန္လံုး safe မျဖစ္ဖူး စိတ္မခ်ရဘူးးဆိုတဲ့ ခံစားခ်က္မ်ိဳးေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ျဖစ္လာတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေတြ အတြက္ကို သက္ဆိုင္ရာ ဌာနေတြကလည္း အတတ္ႏိုင္ဆံုး ဒီလိုကိစၥေတြ အေပၚမွာ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္။ တခ်ိဳ႕ဆိုဒါ သတိေပး၊ သတိေပးၿပီးေတာ့မွ မလိုက္နာရင္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ လုပ္တဲ့ အထိကို ဘယ္သူ႔မ်က္ႏွာမွ မၾကည့္ပဲနဲ႔ အေရးယူတဲ့ အထိကို ျဖစ္သင့္တယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ျမင္ပါတယ္ ခင္ဗ်။”
ေဒါက္တာမ်ိဳးေအာင္ေက်ာ္ ပါ။
