သမၼတ Trump အစိုးရလက္ထက္ အာဆီယံ-အေမရိကန္ဆက္ဆံေရးမွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံခ်င္း အလိုက္ကုန္သြယ္ေရးက႑ေတြကို အဓိက တိုးျမွင့္သြားဖို႔ရွိေၾကာင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson က ၀ါရွင္တန္ အေျခစိုက္ အာဆီယံႏိုင္ငံ သံအမတ္ႀကီးေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုပဲြမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ TPP ပစိတ္ဖိတ္ရပ္၀န္းေဒသ ႏုိင္ငံမ်ား ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ကေန အေမရိကန္က ႏွဳတ္ထြက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြဘက္က အေမရိကန္နဲ႔ ကုန္သြယ္ တိုးျမွင့္ေရး စိုးရိမ္းမကင္းျဖစ္မႈေတြ ရွိေနခဲ့တာပါ။
Mr. Tillerson ဟာ အဂၤါေန႔က ေတာင္ကိုရီးယား၊ ဂ်ပန္၊ တရုတ္ အာရွ သံုးႏိုင္ငံခရီးစဥ္ မစတင္ခင္မွာ အခုလို ျမန္မာအပါအ၀င္ အာဆီယံသံအမတ္ႀကီးေတြနဲ႔ မတ္လ (၁၀)ရက္ေန႔မွာ ၀ါရွင္တန္က ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ေတြ႕ဆံုခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေဆြးေႏြးပဲြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေအာင္လင္းကို မအင္ၾကင္းႏိုင္က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းရာမွာ သူကအခုလို စေျပာပါတယ္။
သံအမတ္ႀကီး။ ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေတြ႕ဆံုပဲြက အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Mr. Rex Tillerson က ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးတာ၀န္ကို စတင္ထမ္းေဆာင္ၿပီးကတည္းက ပထမဆံုးအႀကိမ္အေနနဲ႔ ၀ါရွင္တန္ဒီစီမွာရွိတဲ့ အာဆီယံသံရံုးအႀကီးအကဲေတြကို စုေပါင္းၿပီးေတြ႕ဆံုတဲ့ပြဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတြ႕ဆံုတဲ့ေနရာမွာ အဓိကကေတာ့ အေမရိကန္နဲ႔ အာဆီယံ ဆက္ဆံေရးကိုသူေျပာသြားပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ အာဆီယံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို သူတို႔ တန္ဖိုးထားတယ္။ အေလးလည္းထားတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အာဆီယံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးသာမက အာဆီယံ အဖဲြ႔၀င္ တႏိုင္ငံခ်င္း ဆက္ဆံေရးကိုလည္း သူအေလးထားပါတယ္ဆိုတဲ့ဟာကိုလည္း သူေျပာသြားပါတယ္။ ဒီလိုေတြ႕ဆံုျခင္းဟာဆိုလို႔ရွိရင္ သူရဲ႕ ဂ်ပန္၊ တရုတ္၊ ေတာင္ကိုရီးယားခရီးစဥ္ မတိုင္ခင္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ေတြ႕ဆံုပဲြျဖစ္ပါတယ္။ သူကခရီးမသြားခင္ ေဒသရဲ႕ တည္ၿငိမ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ အေလးထားသလဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္း၊ ေဒသတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ တည္ၿငိမ္ေရးရရွိဖို႔အတြက္ သူ ဒီ သံုးႏိုင္ငံနဲ႔ သြားၿပီးေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ သြားေတြ႕မယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းရယ္၊ သူေတြ႕ဆံုတဲ့ေနရာမွာလည္း ဒီသံုးႏိုင္ငံရဲ႕ အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္တဲ့ အာဆီယံ ႏိုင္ငံေတြကို သူအေလးထားတယ္ဆိုတဲ့ဟာကို ျပသခ်င္လို႔ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ေတြ႕တာျဖစ္ပါတယ္လို႔ ေျပာသြားပါတယ္။
အင္ၾကင္းႏိုင္။ ။ အရင္သမၼတ အိုဘာမား လက္ထက္တုန္းက အာဆီယံႏိုင္ငံေတြနဲ႔ အေမရိကန္က မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ပူးေပါင္းဆက္ဆံေရး ခ်မွတ္ခဲ့တာရွိခဲ့ေတာ့ အခု သမၼတ Trump အစိုးရလက္ထက္မွာေရာ အာဆီယံနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ဘယ္လိုပံုစံမ်ဳိး ရွိလာႏိုင္မလဲရွင့္။
သံအမတ္ႀကီး ။ ။ သူ႔အေနနဲ႔ အရင္က ႏွစ္ဘက္ၾကား တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ဆက္ဆံေရးကို သူအေလးထားတယ္ဆိုတဲ့ဟာကို ေျပာသြားပါတယ္။ အဲဒီလို ေျပာတဲ့ေနရာမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ယခင္က အာဆီယံနဲ႔ ထားရွိတဲ့ ကတိက၀တ္ေတြကို ဆက္လက္ၿပီး တာ၀န္ယူသြားမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဘာေတြအဓိကထားေျပာသြားသလဲဆိုရင္ သူတို႔အေနနဲ႔ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ကိစၥနဲ႔ ကိုးရီးယားကြ်န္းဆြယ္ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ သေဘာထားေတြကိုေျပာသြားပါတယ္။
ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အာဆီယံရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ကို အေမရိကန္ကလည္း ေထာက္ခံအားေပးတယ္ဆိုတာကို ေျပာသြားပါတယ္။ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ေဒသမွာ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းသြားလာမႈရယ္၊ ေနာက္ၿပီး ေလယာဥ္ေတြျဖတ္ေက်ာ္ပ်ံသန္းခြင့္ဟာ လြတ္လပ္စြာရွိရမယ္ ဆိုတဲ့ အာဆီယံရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ တသားတည္းျဖစ္ပါတယ္ဆိုတဲ့ဟာကို ေျပာသြားပါတယ္။
ေနာက္တခုကေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားက ၿပီးခဲ့တဲ့ လက ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ႏ်ဴးကလီးယားစမ္းသပ္မႈကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔လည္း ရွဳတ္ခ်တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လာမယ့္ ကာလအတြင္း ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာလည္း သူတို႔အေနနဲ႔ အဆိုမူၾကမ္းတခုကို တင္ျပၿပီးေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ အေရးယူေဆာင္ရြက္မယ့္ ကိစၥေတြကိုလည္း သူတို႔ ေျပာသြားပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ အာဆီယံရဲ႕ ရွိၿပီးသာရပ္တည္ခ်က္ကိုလည္း သူတို႔အေနနဲ႔ သိရွိပါတယ္။ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ေထာက္ခံေပးပါလို႔ သူေျပာသြားပါတယ္။
အင္ၾကင္းႏိုင္။ ။ သမၼတ Trump အစိုးရလက္ထက္မွာ ႏိုင္ငံျခားေထာက္ပံေငြ ေလ်ာ့ခ်မယ္ဆိုေတာ့ ျမန္မာအပါအ၀င္ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြကို ဘယ္လို သက္ေရာက္မႈေတြရွိမလဲဆိုတာကိုေရာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက ေျပာသြားေသးလားရွင့္။
သံအမတ္ႀကီး။ ။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အေသးစိတ္သူေျပာသြားတာေတာ့ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြထဲကေနၿပီးေတာ့ ဘာေတြေျပာလဲဆိုေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ အရင္တုန္းက သူတို႔ သေဘာတူထားတဲ့ TPP (ပစိဖိတ္ရပ္၀န္းႏုိင္ငံမ်ား ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္) ဆိုတဲ့ဟာကို အခု အေမရိကန္က ပါ၀င္ေတာ့မွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူးဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ပါတယ္။ ကုန္သြယ္ေရးဟာ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရး အခန္းက႑မွာ ပါတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ကုန္သြယ္ေရးတိုးျမွင့္ဖို႔ ကိစၥကိုလည္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ စဥ္းစားသင့္ပါတယ္ဆိုတဲ့ဟာကို အာဆီယံႏိုင္ငံေတြ ထဲက ေျပာသြားပါတယ္။
အင္ၾကင္းႏိုင္။ ။ အဲဒီလိုဆိုရင္ ေဒသတြင္း စီးပြားေရးတိုးတက္မႈရွိေအာင္ အေမရိကန္ရဲ႕ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈအပိုင္းကို Mr. Tillerson က ဘယ္လို တုန္႔ျပန္ေျပာၾကားခဲ့လဲရွင့္။
သံအမတ္ႀကီး။ ။ ဒီဥစၥာက သူသိပါတယ္တဲ့။ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံ စီးပြားေရး ဆက္ဆံမႈဟာ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးမွာ ဘယ္ေလာက္ အေရးပါတယ္ဆိုတာ သိပါတယ္တဲ့။ ဒါေၾကာင့္မို႔ TPP မရွိေတာ့ေပမဲ့လည္း ႏွစ္ဘက္ကုန္သြယ္ေရးကို တိုးျမွင့္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကိုေတာ့ သူရွာႀကံသြားပါမယ္ဆိုတဲ့ဟာကို ေျပာသြားပါတယ္။
အင္ၾကင္းႏိုင္။ ။ အခုလို ေဒသတြင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေဆြးေႏြးပဲြကေန ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္ဆက္ဆံေရး အလားအလာကို သံအမတ္ႀကီး ဘယ္လို ျမင္ပါလဲရွင့္။
သံအမတ္ႀကီး။ ။ က်ေနာ္ ခုနက တင္ျပခဲ့သလိုပဲ သူက အာဆီယံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးအျပင္ အာဆီယံႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံခ်င္းနဲ႔လည္း ဆက္ဆံေရးကို သူအေလးထားပါတယ္ဆိုတဲ့ဟာက ျမန္မာႏိုင္ငံ နဲ႔ ဆက္ဆံေရးကိုလည္း သူအေလးထားတယ္။ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ရွိၿပီးသားဆက္ဆံေရးကိုလည္း ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ထိန္းသိမ္းသြားမယ္လို႔ပဲ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ မွတ္ယူပါတယ္။
အင္ၾကင္းႏိုင္။ ။ ဟုတ္ကဲ့ သံအမတ္ႀကီး။ ေနာက္ဆံုးကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အခု သမၼတ Trump အစိုးရလက္ထက္မွာ စီးပြားေရးအရ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကိစၥမွာ ဘယ္ေလာက္ထိေမွ်ာ္လင့္ထားလို႔ရမလဲ။ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ားရွိလားႏိုင္မလဲရွင့္။
သံအမတ္ႀကီး။ ။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားလို႔ရတာကေတာ့ သမၼတ Trump ဟာဆိုလို႔ရွိရင္ စီးပြားေရးကို ဦးစားေပးမယ္၊ ျပည္တြင္းစီးပြားေရးကို တိုးျမွင့္မယ္ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ ျပည္ပမွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈကို တုိးျမွင့္မယ္ဆိုရင္ သူတို႔ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈက ရမယ့္ အခြန္ခေတြဟာ သူတို႔ ႏိုင္ငံကို ျပန္ေရာက္တဲ့အခါ ျပည္တြင္းရဲ႕ စီးပြားေရးကို တိုးျမွင့္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔လည္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈကို တိုးျမွင့္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ သူတို႔ရဲ႕ဦးတည္ခ်က္ကို ေဖၚေဆာင္ႏိုင္မယ္လို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါတယ္။
မအင္ၾကင္းႏိုင္။ ။ အခုလို အခ်ိန္ယူေျဖၾကားေပးတဲ့အတြက္ သံအမတ္ႀကီး ဦးေအာင္လင္းကို ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္။
