ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႕ ျမန္မာလံုၿခံဳေရးတပ္ေတြရဲ႕ ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ရပ္တန္႕ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့သလို တားျမစ္ဖို႔လည္း စိတ္ဆႏၵမရွိခဲ့ဘူးလို႔၀ါရင့္ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ တဦးက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႀကီးမားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံေနရသူေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႕ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ Tom Lantos လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္က ဦးစီးၿပီး ဇူလိုင္လ ၂၅ ရက္ေန႔က ၾကားနာပဲြတရပ္ျပဳလုပ္ရာမွာ သူက အဲဒီလို ေျပာၾကားသြားတာပါ။
အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္က ျမန္မာ့အေရး ၾကားနားပဲြနဲ႕ပတ္သက္လို႔ မအင္ၾကင္းႏိုင္က အျပည့္အစံုကို ဆက္ၿပီး တင္ျပမွာပါ။
အဲဒီၾကားနားပဲြကို ကမကထျပဳလုပ္တဲ့ Tom Lantos လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ ပူးတဲြဥကၠဌ ဒီမိုကရက္ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ James P. McGovern က အဖြင့္မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားရာမွာ အရပ္သားျပည္သူေတြကို ပစ္မွတ္ထားတဲ့ နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈ စစ္ဆင္ေရးမွာ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ လုပ္ရပ္ဟာ ရာဇ၀တ္က်ဴးလြန္မႈေျမာက္ေနေၾကာင္း နဲ႔ ဒါကိုလည္း ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဘက္က တားျမစ္ႏိုင္ျခင္းမရွိခဲ့ဘူးလို႔ အခုလိုေျပာပါတယ္။
“တခ်ိန္က လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈမွာ ထင္ရွားတဲ့ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္ခဲ့ၿပီး လက္ရွိႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဟာ ရာဇ၀တ္က်ဴးလြန္မႈ ေျမာက္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈကို ရပ္တန္႕ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့သလိုတားျမစ္ဖို႔လည္း စိတ္ဆႏၵမရွိခဲ့ပါဘူး။ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ရာေရာက္တယ္လို႔ ေျပာရတာက လက္နက္ကိုင္သူပုန္ေတြရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈကို တုန္႔ျပန္ျခင္းျဖစ္သာတယ္လို႔ အေၾကာင္းျပတဲ့ ႏွိမ္နင္းမႈဟာ အတိုင္းအဆႀကီးမားေနတာကို ဆုိလုိတာျဖစ္ပါတယ္။ တပ္မေတာ္ဟာ အရပ္သားေတြကို ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။"
ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းက ရုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္တဲ့ နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈစစ္ေဆးေရးကို တိုင္းရင္းသားေဒသေတြျဖစ္တဲ့ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ကရင္စတဲ့ ေနရာေတြမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က အရင္ကတည္းက ျပဳလုပ္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး အတိုင္းအတာပမာဏ အနည္းအမ်ားသာ ကြာျခားခဲ့တယ္လို႔ Tom Lantos လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ ပူးတဲြဥကၠဌ James P. McGovern ကေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရသူေတြအတြက္ တရားမွ်တမႈရရွိေရး၊ အမွန္တရားေပၚေပါက္ေရး၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ထပ္မံ မေပၚေပါက္ေအာင္ အာမခံခ်က္ရွိေရး စတာေတြအပါအ၀င္ အျခား အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရးေတြ ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိတယ္လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့အေခၚအေ၀ၚကို အသိအမွတ္ျပဳထားျခင္းမရွိေသးပါဘူး။
အခုၾကားနာစစ္ေဆးပဲြမွာ ထြက္ဆိုသူေတြအားလံုးဟာ ျမန္မာလံုၿခံဳေရးတပ္ေတြရဲ႕ ရာဇ၀တ္က်ဴးလြန္မႈေတြကို စနစ္တက် ျပဳစု အစီရင္ခံတင္ျပထားတာျဖစ္တယ္လို႔လည္း James P. McGovern ကေျပာပါတယ္။
“လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြရဲ႕က်ဴးလြန္ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအေပၚ စြပ္စဲြခ်က္ေတြဟာ အတုအေယာင္ မမွန္ကန္တဲ့ သတင္းေတြသာျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာအစိုးရက အၿမဲတမ္းျငင္းဆိုေနတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အခု ၾကားနားပဲြကေန ရရွိမယ့္ အခ်က္အလက္ေတြ၊ မ်က္ျမင္သက္ေသေတြရဲ႕ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြ အားလံုးဟာ စနစ္တက် ျပဳစုထားတာျဖစ္ၿပီး ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရသလို စံုစမ္းစစ္ေဆးအတည္ျပဳထားတာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရကသာ လိမ္လည္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။”
James P. McGovern နဲ႕ အတူ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ပူးတဲြဥကၠဌျဖစ္တဲ့ ရီပါပလင္ကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ Randy Hultgren တို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ၾကားနာပဲြကို ကမကထျပဳလုပ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီ ၾကားနာပဲြမွာ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္ သုေတသနဌာန အာရွေရးရာ အထူးကြ်မ္းက်င္သူ Michael Martin၊ ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ ရိုဟင္ဂ်ာအေရး လႈပ္ရွားေနသူ ဦးထြန္းခင္ တို႔နဲ႕ အတူ ထြက္ဆိုခဲ့တဲ့ အေမရိကန္အေျခစိုက္ ကခ်င္မဟာမိတ္အဖဲြ႔ ဥကၠဌ Gum San Nsang ကလည္း သူေျပာၾကားခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ဗီြအိုေအကို အခုလိုေျပာျပပါတယ္။
“လက္နက္မဲ့ျပည္သူလူထုေတြကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး ပစ္ခတ္မႈျဖစ္ခဲ့တာရယ္၊ ေနာက္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့အရာေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္တခုက ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ကခ်င္တိုင္းရင္းသား ၄၀%သာ ရွိေပမယ့္ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနရတဲ့ စစ္ေဘးဒဏ္ခံေနရတဲ့ ကခ်င္လူမ်ဳိးက ၉၂% ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ေတြျဖစ္ေနပါတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ထြက္ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ ေက်ာက္စိမ္းစီးပြားေရး၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တိုင္းရင္းသားေျမေတြကို ႏိုင္ငံေရးအရ၊ စီးပြားေရးအရ စိုးမိုးလာတဲ့ဟာေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေျပာျပတာပါ။”
အလားတူ ၾကားနာပဲြမွာ HRW လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔က အစီရင္ခံတင္ျပရာမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းရွိ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ အျပင္ အျခား ကခ်င္နဲ႕ ရွမ္း အစရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြ အေပၚ ျမန္မာလံုၿခံဳေရးတပ္ေတြရဲ႕လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခန္းေတြ၊ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြအရ မွတ္တမ္းတင္ျပဳစုခဲ့တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကို တင္ျပသြားပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈအပါအ၀င္ အျခား လူအခြင့္အေရး က်ဴးလြန္ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးတဲ့ အစီရင္ခံစာကိုလည္း အမ်ားသိေအာင္ ထုတ္ျပန္ေပးဖို႔ HRW က တိုက္တြန္းသြားပါတယ္။ Skyw Wheerer ကေတာ့ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာဌာနခဲြ သုေတသီျဖစ္ပါတယ္။
“ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စဲြခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ သတ္ျဖတ္တာ၊ အဓမၼျပဳက်င့္တာ၊ ႏွိပ္စက္ညွမ္းပမ္းတာအျပင္ အျခားျပစ္မႈေတြကို မွတ္တမ္းတင္တဲ့ က်ယ္ျပန္႔နက္နဲတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကို အေမရိကန္အစိုးရ ျပဳလုပ္ေနတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီေတြ႕ရွိခ်က္ေတြအေပၚ ေနာက္တေန႔ ဒီရက္စက္တဲ့ ျပစ္မႈေတြကို က်ဴးလြန္ၾကတဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္အျပင္ တာ၀န္ရွိတဲ့ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းကိုလည္း အေရးယူႏိုင္ဖို႔ လမ္းခင္းေပးရာေရာက္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ မၾကာေသးမီက အထက္လႊတ္ေတာ္ ၾကားနာစစ္ေဆးပဲြမွာလည္း ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Mike Pompeo က ဒီစံုစမ္းစစ္ေဆးမႈကို အမ်ားသိေအာင္ ထုတ္ျပန္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ေျပာခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။”
ၾကားနာပဲြမွာ HRWနဲ႕အတူAI ႏိုင္ငံတကာလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖဲြ႔၊ Fortify Rights နဲ႕ ဒုကၡသည္အေရး ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ Human Rights, Refugees Internationa အဖဲြ႕ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ရိုဟင္ဂ်ာေတြအပါအ၀င္ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ကရင္စတဲ့ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို အစီရင္ခံတင္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။
