ကုလသမဂၢ ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစၥ ယန္ဟီးလီး ဟာ ဒီကေန႔ ေျမပံု ျမိဳ႕နယ္ကို သြားေရာက္ခဲ့ျပီးေတာ့ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရး ကတ္ျပား ေဆာင္ရြက္ေပးေနတာေတြ၊ မြတ္စလင္ လူနည္းစု ဒုကၡသည္စခန္းေတြ သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ေျမပံုၿမိဳ႕မွာ ရွိတဲ့ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္၊ ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ နဲ႔ေတြ႔ဆံု ႏွစ္ဖက္ အသိုင္းအ၀ိုင္း အၾကား အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ႏိုင္ေရး နဲ႔ပတ္သက္ျပီး လည္း ေမးျမန္းခ့ဲပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ သူ႔ခရီးစဥ္ ကို ေစာင့္ၾကည့္ သတင္းယူေနတဲ့ ဗီြအိုေအ ျမန္မာပိုင္းရဲ႕ သတင္းေထာက္ ကိုေအာင္ရဲေမာင္ေမာင္ က ေျပာျပမွာပါ။
မစၥ ယန္ဟီးလီးရဲ႕ တတိယေျမာက္ေန႔ သူ႔ခရီးစဥ္မွာ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမပံုုျမိဳ႕ကို သြားေရာက္ခဲ့တာပါ။
ေျမပံုကို ရခိုင္ျပည္နယ္ အစိုးရ အဖြဲ႔က တာ၀န္ရွိသူ အခ်ိဳ႕နဲ႔ မနက္္ပိုင္း မွာ ေရာက္ရွိခဲ့ျပီးေတာ့ ေဒသခံ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေဖသန္း၊ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေအာင္၀င္းတို႔နဲ႔ ေတြ႔ဆံု စကားေျပာခဲ့ပါတယ္။
ေျမပံုၿမိဳ႕နယ္ထဲမွာ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရး ကဒ္ျပားထုတ္ေပးေနတဲ့ အေျခအေနေတြ ကိုလည္းေလ့လာခဲ့ျပီးေတာ့ မစၥ ယန္ဟီးလီးက ႏွစ္ဘက္ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းအၾကား အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး နဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ေမးခြန္းထုတ္မႈ ေတြ ရွိခဲ့တယ္လို႔ လည္း ေျမပံုျမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေဖသန္း က ေျပာပါတယ္။
“ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္တာေတြ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လုပ္လို႔ ရႏိုင္မလား၊ မရႏိုင္ဘူးလားလို႔ ေမးပါတယ္။ အဲေတာ့ က်ေနာ္ က ေျပာပါတယ္။ မေန႔တစ္ေန႔ပဲ ၂ ႏွစ္ပဲရွိေသးတယ္။ လူေတြသတ္ၾကတယ္၊ မီးရိႈ႕ၾကတယ္ အဲဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ- ဟုတ္လား၊ အတင္းဆြဲစိျပီး အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ရမယ္ ဆိုရင္ဒါ ပဋိပကၡကို ျပန္လည္ျပီးျဖစ္ေပၚလာ ဖို႔ အတြက္ က်ေနာ္တို႔ ဖိတ္ေခၚေနသလို တြန္းအားေပးေနသလို ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္လို႔။ က်ေနာ္ ေတာင္ကိုရီးယားကိုပဲ ဥပမာေပးျပီးေတာ့ ေျပာပါတယ္။ ေတာင္ နဲ႔ ေျမာက္ကြဲေနတာ ၊ဘာသာတူတယ္၊ ယဥ္ေက်းမႈ တူတယ္၊ လူမ်ိဳးတူတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ေတာင္နဲ႕ေျမာက္ကြဲျပီးေတာ့ တစ္ေယာက္ နဲ႔ တစ္ေယာက္ ရန္သူလို ဆက္ဆံေနရတာဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ေလာက္ရွိျပီလို႔ အဲဒါကို စဥ္စားၾကည့္ျပီးေတာ့ ကိုယ္ခ်င္းစာႏိုင္ပါတယ္လို႔ က်ေနာ္ သူ႔ကို ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။”
မေန႔တုန္းကေတာ့ သူ႔အေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ နဲ႔ ညေနပိုင္းမွာ သီးသန္႔ေတြ႔ဆံုမႈေတြခဲ့တာပါ။ လူနည္းစု မြတ္စလင္ေတြ ဘာေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလာခြင့္ မရွိသလဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္ ကို ေမးျမန္းခဲ့တယ္လို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေမာင္ေမာင္အုန္း က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
“ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြ ကေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္သြားလို႔ ရတယ္။ ဘဂၤါလီ ကြန္ျမဴနတီကေတာ့ သြားလို႔မရဘူး။အဲဒါဘာေၾကာင့္လဲလို႔ေမးပါတယ္။ Fair မျဖစ္တဲ့ သေဘာမ်ိဳးလို႔ ဆိုလိုခ်င္တာေပါ့။ က်ေနာ္လည္း ခပ္ျပတ္ျပတ္ပဲ ေျပာပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ေမြးရာပါ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးၾကီးေတြ ထဲက တစ္ခု ေပါ့ေနာ္။ တစ္ဖက္က ႏိုင္ငံသားမွာ မျဖစ္ေသးတာ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္လို႔ ရွိရင္ ႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္လိုမ်ိဳး အခြင့္အေရးေတြ ရမယ္။ သြားလာမႈေတြ--- သူရဲ႕ က႑အလိုက္ရမယ္။ က်ေနာ္တို႔ အကုန္လံုးကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လိုခ်င္ျပီးေတာ့ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပါ့။ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ က်ေတာ့လည္း အသံုးအႏႈန္းနဲ႕ မလုပ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေရွ႕ဆက္ရတာ ခက္ပါတယ္။ ဒါေတြလည္း နားလည္ဖို႔လိုပါတယ္ လို႔ ဒီလို ပဲ ေျပာပါတယ္။”
မစၥ ယန္ဟီးလီး ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္ မစတင္ခင္တုန္းကေတာ့ ျပည္ပ က ရိုဟင္ဂ်ာ အေရး လႈပ္ရွားတဲ့ အဖြဲ႔ေတြက ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းက လူနည္းစု မြတ္စလင္ေတြ အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ မရတာေတြကို ေထာက္ျပဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတာပါ။
ဒါေပမဲ့လည္း မေန႔တုန္းက သူ႔ရဲ႕ ရခိုင္ျပည္နယ္ ခရီး အစ စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာပဲ ေဒသခံ ရခိုင္လူထု အရပ္ဖက္ လူအဖြဲ႕အစည္း အခ်ိဳ႕က ေလယာဥ္ကြင္းမွာ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ တာ ၊ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရး တစ္ဖက္သတ္ ေတာင္းဆိုမႈ ေတြ မလုပ္ဖို႔ ဆန္႕က်င္ ကန္႔ကြက္ခဲ့တာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ကိုယ္တိုင္ကလည္း ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုဖိအားမေပးဖို႕ နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရက ရိုဟင္ဂ်ာကို တိုင္းရင္းသား အေနနဲ႔ သတ္မွတ္တာ မ်ိဳးမရွိတဲ့ အေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ေတာ့ တစ္ဖက္မွာ အမ်ိဳးသား ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး နဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီ က ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဦစလင္းက ေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရး နဲ႔ပတ္သက္ရင္ ႏိုင္ငံတကာ နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရ အၾကား သမိုင္းေၾကာင္း နဲ႕ ညိႈႏိႈင္းသင့္တဲ့ ကိစၥလို႔ ရႈျမင္ျပီးေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ ဘယ္လူမ်ိဳးမဆို လူ႔အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ ရဖို႕ အေရးၾကီးတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“ ဘာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ရိုဟင္ဂ်ာသည္ ႏိုင္ငံသားလား၊ တိုင္းရင္းသားလားဆိုတာကေတာ့ ဒါက သမိုင္းနဲ႔ ဥပေဒေၾကာင္းနဲ႔ ရွင္းရမယ့္ ကိစၥ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ႏိုင္ငံတကာနဲ႕ က်ေနာ္တို႔ အစိုးရ သမိုင္းနဲ႔ ဥပေဒ ေၾကာင္းနဲ႕ ဆိုင္ျပီးေတာ့ ညိႈႏိႈင္းျပီးေတာ့ စိန္ေခၚျပီးေတာ့ ဒါက ရွင္းလို႔ရပါတယ္။ ဒါေတြက ၾကီးက်ယ္တဲ့ ျပသနာ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ေျပာခ်င္တာက ရိုဟင္ဂ်ာ ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျမန္မာ မြတ္စလင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ရခိုင္ မြတ္စလင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ စသည္အားျဖင့္ လူဆိုတာ လူ႔အခြင့္အေရးကေတာ့ ရွိရမွာပဲ၊ ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရး ရွိရမယ္၊ လူသား၀ါဒကို က်င့္သံုးမယ္ဆိုရင္ ဒါေတြက ျပသနာ ဒီေလာက္မရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။”
မစၥယန္ဟီးလီး အေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္ ပထမေန႔ နဲ႔ ဒုတိယေန႔ေတြ တုန္းက ႏို္င္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ၊ အက်ဥ္းသားအေရး လႈပ္ရွားသူေတြ၊ အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းက တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူေတြ ျပီးေတာ့ ျမန္မာ့ အေရးေလ့လာ အကဲျဖတ္ တစ္ခ်ိဳ႕နဲ႔ ေတြ႕ဆံုခဲ့တာပါ။
မစၥ ယန္ဟီးလီးရဲ႕ ဒုတိယ အၾကိမ္ေျမာက္ ခရီးစဥ္ အေနနဲ႔ ဇန္နဝါရီ လ ၇ ရက္ေန႔ကေန၁၆ ရက္ေန႔ အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေနထိုင္မွာ ျဖစ္ၿပီး၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ နဲ႔ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း အေျခအေနေတြ၊ ျပီးေတာ့ ျပည္တြင္းက လတ္တေလာျဖစ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကို ေလ့လာ အကဲျဖတ္မွာလည္းျဖစ္ပါတယ္။
