[[Zawgyi/Unicode]]
မြန်မာပြည်သူတွေကို အကြမ်းဖက်ဖိနှိပ်နေတာအပေါ် အပြင်းထန်ဆုံး ရှုတ်ချလိုက်ပြီး အတိတ်နဲ့ပစ္စုပ္ပန်မှာ စစ်တပ်ကကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက် မှုတွေကို တာဝန်ခံမှုရှိရှိ အရေးယူဖို့ ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီက ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။ ဒါကို NUG က ကြိုဆိုလိုက်ပေမယ့် စစ်ကောင်စီကတော့ ကန့်ကွက်လိုက်ပါတယ်။ ဦးတင်မောင်သန်းက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ NUG က ကြိုဆိုလိုက်ပြီး စစ်ကောင်စီက ပယ်ချလိုက်ပါတယ်။ လူ့အခွင့် အရေးကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်အောင် NUG အစိုးရက ပူးပေါင်းကူညီသွားမယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးမင်းက ပြောပါတယ်။ စစ်ကောင်စီကတော့ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီဟာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းနဲ့မညီ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်မှာပါရှိတဲ့ အချက်တွေကလည်း ခိုင်လုံမှု မရှိဘူးလို့ ဧပြီလ ၄ ရက်နေ့ နေ့စွဲနဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့တာပါ။
မြန်မာပြည်သူတွေကို အကြမ်းဖက်ဖိနှိပ်နေတာအပေါ် အပြင်းထန်ဆုံးရှုတ်ချလိုက်ပြီး အတိတ်နဲ့ပစ္စုပ္ပန်မှာ စစ်တပ်ကကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက် မှုတွေကို တာဝန်ခံမှုရှိရှိ အရေးယူဖို့လည်း ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီ က ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့က ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မြန်မာနိုင်ငံ အထူးကိုယ်စားလှယ်ရဲ့လုပ်ပိုင်ခွင့်ကိုလည်း တနှစ် ထပ်တိုးပေးလိုက်ပါတယ်။
ဒီ ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ “နိုင်ငံရေးအရ ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်ရန် ရည်ရွယ်” ပြီး လူ့အခွင့် အရေးကောင်စီဟာ “နာရီများစွာအချိန်ဖြုန်း” ခဲ့တယ်လို့ စစ်ကောင်စီက ကြေညာချက်မှာဆိုပါတယ်။ NUG လူ့အခွင့်အရေး ဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးမင်း က ခုလို ပြောပါတယ်။
“စစ်တပ်ကတော့ သူတို့ရဲ့လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ၊ နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်တာတွေအကုန်လုံးကို ဘယ်တော့မှ ဝန်ခံတာမရှိပါဘူး။ ဒါက သမိုင်းအစဉ်အဆက်တခုလုံးမှာ ထင်ရှားတဲ့အထောက်အထားဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လောက်အထိပဲငြင်းဆန်၊ ငြင်းဆန် သူတို့ရဲ့ ငြင်းဆန်မှုက ဘယ်လိုမှ အရာမထင်တော့ဘူး။ အခုလိုမျိုး ခေတ်မီ IT နည်းစနစ်တွေနဲ့ အခုချက်ခြင်းဖြစ်၊ အခုချက်ခြင်းကမ္ဘာကသိတဲ့ကာလမျိုးမှာ သူတို့ရဲ့ကျူးလွန်မှုတွေက ဖျောက်ဖျက်လို့လည်းမရသလို ဒါကို ဘယ်လိုမှ ငြင်းဆန်လို့မရတဲ့အခြေအနေမျိုး ဖြစ်နေပါတယ်။ အဲဒီတော့ သူတို့ရဲ့လိမ်ညာငြင်းဆိုမှုကို အမှန်တရားအတိုင်း ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့အသံနဲ့ အလွယ်တကူ ချေဖျက်နိုင်ပါတယ်။”
အလားတူပဲ လွတ်လပ်စွာအသင်းအပင်းဖွဲ့ခြင်းနဲ့ ဖွဲ့စည်းခွင့် အသိအမှတ်ပြုရေး ပြဌာန်းချက်နဲ့ အလုပ်သမားတွေကို အဓမ္မခိုင်းစေမှုဆိုင်ရာ ပြဌာန်းချက်တွေကို စစ်ကောင်စီက ချိုးဖောက်တဲ့အတွက် စုံစမ်းရေးကော်မီတရပ် ဖွဲ့စည်းဖို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားအဖွဲ့ကြီး ILO ကလည်း ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။ ILO ဟာ “နိုင်ငံရေး သွတ်သွင်းသည့် အချက်အလက်များ၊ မဟုတ်မမှန်သည့် စွပ်စွဲချက်များ” နဲ့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တာဖြစ်တယ်လို့လည်း မြန်မာစစ်ကောင်စီရဲ့ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက ဧပြီလ ၄ ရက်နေ့စွဲ နဲ့ ကြေညာချက်မှာ ပြောထားပါတယ်။ မြန်မာအလုပ်သမား သမဂ္ဂများကွန်ဖရေးရှင်းရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမောင်မောင်က ခုလို ဆိုပါတယ်။
“Second March မှာပေါ့နော်-အလုပ်သမားသမဂ္ဂ ၁၆ ဖွဲ့ မတရားအသင်းကြေညာလိုက်တယ်။ နောက်တခါ အရှေ့ပိုင်းခရိုင်တရားရုံးမှာလည်း ၂၀၂၁ မှာ ကျနော်တို့ ...အမှုဆောင်အားလုံး ၂၇ ယောက်ကို ရာဇဝတ်ကြီးပုဒ်မ ၁၂၄ နဲ့ အမှုဖွင့်ပါတယ်ခင်ဗျ။ နောက်ထပ်တခါ ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့မှာ အဲဒီအမှုဆောင် ၂၇ ယောက်ကိုပဲ passport VOID declared လုပ်ပြီး သံရုံးတွေအားလုံးကို ပို့ပါတယ်ခင်ဗျ။ နောက်တခါ ကျနော်တို့ရဲ့ ရဲဘော်ပေါ့နော်-သတ္တုတွင်းက ရဲဘောချမ်းမြေ့ကျော်က ဆန္ဒပြနေတဲ့အချိန်မှာ သေနတ်နဲ့အပစ်ခံရပါတယ်။ ဒါကလည်း ILO မှာ ရောက်နေပါတယ်ခင်ဗျ။ နောက်တခါ ဒုံးတော...လား၊ အဲဒီရွာမှာက ၁၁ ယောက်ကို မီးရှို့တဲ့အထဲမှာ ကျနော်တို့သတ္တုတွင်းက လေးယောက် ပါပါတယ်ခင်ဗျ။”
လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ အကောင်အထည်ပေါ်လာအောင် NUG အစိုးရက ဆောင်ရွက်မယ့်အကြောင်းတွေကိုလည်း ဦးအောင်မျိုးမင်းက ခုလို ပြောပါတယ်။
“NUG အနေနဲ့ကတော့ အခုနကပြောခဲ့တဲ့အဖြစ်အပျက်တွေကို ကမ္ဘာကသိအောင် စနစ်တကျ မှတ်တမ်းတင်တာ ကျနော်တို့ လုပ်ဆောင်ပါတယ်။ မှတ်တမ်းတင်ပြီးတော့ အခုဆိုလို့ရှိရင် ကုလသမဂ္ဂမှာ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေထွက်လာအောင် ကျနော်တို့ တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီလောက်နဲ့မပြီးသေးပါဘူး။ ဒီမှာပါဝင်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီကို လက်နက်ပိတ်ဆို့မှုတွေ၊ စီးပွါးရေးပိတ်ဆို့အရေးယူမှုတွေလုပ်ဆောင်ဖို့၊ တချိန်တည်းမှာတင် ကျူးလွန်တဲ့ စစ်ရာဇဝတ်...စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို အရေးယူနိုင်ဖို့အတွက် ဆက်လက်ပြီးတော့ တွန်းအားပေးပြီးတော့ လုပ်ဆောင်သွားမှာဖြစ်တယ်။”
ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာမှာ လူ့အခွင့် အရေးကိစ္စရပ်တွေကို ပေါင်းစည်းဆောင်ရွက်ကြဖို့ တိုက်တွန်းတာကိုလည်း “ကုလသမဂ္ဂအေဂျင်စီအမျိုးမျိုး၏ ကျွမ်းကျင်မှုများတွင် နိုင်ငံရေးသွတ်သွင်းတာ” အဖြစ် စစ်ကောင်စီ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကြေညာချက်က မြင်ကြောင်းပါခင်ဗျာ။
=============
[[Unicode]]
ကုလလူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီ မွနျမာ့အရေးဆုံးဖွတျခကြျ NUG ကွိုဆို၊ စဈကောငျစီပယျခြ
မွနျမာပွညျသူတှကေို အကွမျးဖကျဖိနှိပျနတောအပေါျ အပွငျးထနျဆုံး ရှုတျခလြိုကျပွီး အတိတျနဲ့ပစ်စုပ်ပနျမှာ စဈတပျကကြူးလှနျခဲ့တဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျ မှုတှကေို တာဝနျခံမှုရှိရှိ အရေးယူဖို့ ကုလသမဂ်ဂလူ့အခှင့ျအရေး ကောငျစီက ဆုံးဖွတျလိုကျပါတယျ။ ဒါကို NUG က ကွိုဆိုလိုကျပမေယ့ျ စဈကောငျစီကတော့ ကန့ျကှကျလိုကျပါတယျ။ ဦးတငျမောငျသနျးက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျကို အမြိုးသားညီညှတျရေး အစိုးရ NUG က ကွိုဆိုလိုကျပွီး စဈကောငျစီက ပယျခလြိုကျပါတယျ။ လူ့အခှင့ျ အရေးကောငျစီရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျတှကေို အကောငျအထညျဖောျနိုငျအောငျ NUG အစိုးရက ပူးပေါငျးကူညီသှားမယျလို့ လူ့အခှင့ျအရေးဝနျကွီး ဦးအောငျမြိုးမငျးက ပွောပါတယျ။ စဈကောငျစီကတော့ လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီဟာ လုပျထုံးလုပျနညျးနဲ့မညီ၊ ဆုံးဖွတျခကြျမှာပါရှိတဲ့ အခကြျတှကေလညျး ခိုငျလုံမှု မရှိဘူးလို့ ဧပွီလ ၄ ရကျနေ့ နေ့စှဲနဲ့ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဌာနက ကွညောခကြျ ထုတျပွနျခဲ့တာပါ။
မွနျမာပွညျသူတှကေို အကွမျးဖကျဖိနှိပျနတောအပေါျ အပွငျးထနျဆုံးရှုတျခလြိုကျပွီး အတိတျနဲ့ပစ်စုပ်ပနျမှာ စဈတပျကကြူးလှနျခဲ့တဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျ မှုတှကေို တာဝနျခံမှုရှိရှိ အရေးယူဖို့လညျး ကုလသမဂ်ဂလူ့အခှင့ျအရေး ကောငျစီ က ဧပွီလ ၁ ရကျနေ့က ဆုံးဖွတျခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ မွနျမာနိုငျငံ အထူးကိုယျစားလှယျရဲ့လုပျပိုငျခှင့ျကိုလညျး တနှဈ ထပျတိုးပေးလိုကျပါတယျ။
ဒီ ဆုံးဖွတျခကြျဟာ “နိုငျငံရေးအရ ထိုးနှကျတိုကျခိုကျရနျ ရညျရှယျ” ပွီး လူ့အခှင့ျ အရေးကောငျစီဟာ “နာရီမြားစှာအခြိနျဖွုနျး” ခဲ့တယျလို့ စဈကောငျစီက ကွညောခကြျမှာဆိုပါတယျ။ NUG လူ့အခှင့ျအရေး ဝနျကွီး ဦးအောငျမြိုးမငျး က ခုလို ပွောပါတယျ။
“စဈတပျကတော့ သူတို့ရဲ့လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှေ၊ နိုငျငံတကာရာဇဝတျမှုကြူးလှနျတာတှအေကုနျလုံးကို ဘယျတော့မှ ဝနျခံတာမရှိပါဘူး။ ဒါက သမိုငျးအစဉျအဆကျတခုလုံးမှာ ထငျရှားတဲ့အထောကျအထားဖွဈပါတယျ။ ဘယျလောကျအထိပဲငွငျးဆနျ၊ ငွငျးဆနျ သူတို့ရဲ့ ငွငျးဆနျမှုက ဘယျလိုမှ အရာမထငျတော့ဘူး။ အခုလိုမြိုး ခတျေမီ IT နညျးစနဈတှနေဲ့ အခုခကြျခွငျးဖွဈ၊ အခုခကြျခွငျးကမ်ဘာကသိတဲ့ကာလမြိုးမှာ သူတို့ရဲ့ကြူးလှနျမှုတှကေ ဖြောကျဖကြျလို့လညျးမရသလို ဒါကို ဘယျလိုမှ ငွငျးဆနျလို့မရတဲ့အခွအေနမြေိုး ဖွဈနပေါတယျ။ အဲဒီတော့ သူတို့ရဲ့လိမျညာငွငျးဆိုမှုကို အမှနျတရားအတိုငျး ကွုံတှေ့ခဲ့ရတဲ့ ပွညျသူတှရေဲ့အသံနဲ့ အလှယျတကူ ခြဖေကြျနိုငျပါတယျ။”
အလားတူပဲ လှတျလပျစှာအသငျးအပငျးဖှဲ့ခွငျးနဲ့ ဖှဲ့စညျးခှင့ျ အသိအမှတျပွုရေး ပွဌာနျးခကြျနဲ့ အလုပျသမားတှကေို အဓမ်မခိုငျးစမှေုဆိုငျရာ ပွဌာနျးခကြျတှကေို စဈကောငျစီက ခြိုးဖောကျတဲ့အတှကျ စုံစမျးရေးကောျမီတရပျ ဖှဲ့စညျးဖို့ အပွညျပွညျဆိုငျရာ အလုပျသမားအဖှဲ့ကွီး ILO ကလညျး ဆုံးဖွတျလိုကျပါတယျ။ ILO ဟာ “နိုငျငံရေး သှတျသှငျးသည့ျ အခကြျအလကျမြား၊ မဟုတျမမှနျသည့ျ စှပျစှဲခကြျမြား” နဲ့ ဆုံးဖွတျလိုကျတာဖွဈတယျလို့လညျး မွနျမာစဈကောငျစီရဲ့ အလုပျသမားဝနျကွီးဌာနက ဧပွီလ ၄ ရကျနေ့စှဲ နဲ့ ကွညောခကြျမှာ ပွောထားပါတယျ။ မွနျမာအလုပျသမား သမဂ်ဂမြားကှနျဖရေးရှငျးရဲ့ ဥက်ကဋ်ဌ ဦးမောငျမောငျက ခုလို ဆိုပါတယျ။
“Second March မှာပေါ့နောျ-အလုပျသမားသမဂ်ဂ ၁၆ ဖှဲ့ မတရားအသငျးကွညောလိုကျတယျ။ နောကျတခါ အရှေ့ပိုငျးခရိုငျတရားရုံးမှာလညျး ၂၀၂၁ မှာ ကနြောျတို့ ...အမှုဆောငျအားလုံး ၂၇ ယောကျကို ရာဇဝတျကွီးပုဒျမ ၁၂၄ နဲ့ အမှုဖှင့ျပါတယျခငျဗြ။ နောကျထပျတခါ ဇှနျလ ၁၃ ရကျနေ့မှာ အဲဒီအမှုဆောငျ ၂၇ ယောကျကိုပဲ passport VOID declared လုပျပွီး သံရုံးတှအေားလုံးကို ပို့ပါတယျခငျဗြ။ နောကျတခါ ကနြောျတို့ရဲ့ ရဲဘောျပေါ့နောျ-သတ်တုတှငျးက ရဲဘောခမြျးမွေ့ကြောျက ဆန်ဒပွနတေဲ့အခြိနျမှာ သနေတျနဲ့အပဈခံရပါတယျ။ ဒါကလညျး ILO မှာ ရောကျနပေါတယျခငျဗြ။ နောကျတခါ ဒုံးတော...လား၊ အဲဒီရှာမှာက ၁၁ ယောကျကို မီးရှို့တဲ့အထဲမှာ ကနြောျတို့သတ်တုတှငျးက လေးယောကျ ပါပါတယျခငျဗြ။”
လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီ ဆုံးဖွတျခကြျတှေ အကောငျအထညျပေါျလာအောငျ NUG အစိုးရက ဆောငျရှကျမယ့ျအကွောငျးတှကေိုလညျး ဦးအောငျမြိုးမငျးက ခုလို ပွောပါတယျ။
“NUG အနနေဲ့ကတော့ အခုနကပွောခဲ့တဲ့အဖွဈအပကြျတှကေို ကမ်ဘာကသိအောငျ စနဈတကြ မှတျတမျးတငျတာ ကနြောျတို့ လုပျဆောငျပါတယျ။ မှတျတမျးတငျပွီးတော့ အခုဆိုလို့ရှိရငျ ကုလသမဂ်ဂမှာ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ ဆုံးဖွတျခကြျတှထှေကျလာအောငျ ကနြောျတို့ တိုကျတှနျးခဲ့ပါတယျ။ ဒီလောကျနဲ့မပွီးသေးပါဘူး။ ဒီမှာပါဝငျတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျတှမှော အကွမျးဖကျစဈကောငျစီကို လကျနကျပိတျဆို့မှုတှေ၊ စီးပှါးရေးပိတျဆို့အရေးယူမှုတှလေုပျဆောငျဖို့၊ တခြိနျတညျးမှာတငျ ကြူးလှနျတဲ့ စဈရာဇဝတျ...စဈခေါငျးဆောငျတှကေို အရေးယူနိုငျဖို့အတှကျ ဆကျလကျပွီးတော့ တှနျးအားပေးပွီးတော့ လုပျဆောငျသှားမှာဖွဈတယျ။”
ကုလသမဂ်ဂအတှငျးရေးမှူးခြုပျရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အစီရငျခံစာမှာ လူ့အခှင့ျ အရေးကိစ်စရပျတှကေို ပေါငျးစညျးဆောငျရှကျကွဖို့ တိုကျတှနျးတာကိုလညျး “ကုလသမဂ်ဂအဂေငြျစီအမြိုးမြိုး၏ ကြှမျးကငြျမှုမြားတှငျ နိုငျငံရေးသှတျသှငျးတာ” အဖွဈ စဈကောငျစီ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့ ကွညောခကြျက မွငျကွောငျးပါခငျဗြာ။
=============
