အမေရိကန်လုပ်ငန်းခွင်တွေထဲက ခွဲခြားဆက်ဆံမှုနဲ့အစွဲတွေ အကြောင်းကို Gender Equality Network အဖွဲ့ရဲ့ ဒါရိုက်တာ ဒေါ်မေစံပယ်ဖြူအား ဦးတင်မောင်သန်းက ဆက်သွယ်မေးမြန်းတင်ပြပါတယ်။
ဆီးရီးယားကို နှစ်ပေါင်းများစွာ အုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့ အာဏာရှင်အာဆတ်ကို သူပုန်တွေ ဖြုတ်ချခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း၊ အစ္စလာမ်နိုင်ငံတော် အာဏာရှင်စနစ်နဲ့ အစားထိုးမလား၊ အာဏာရှင်သစ် ပေါ်လာလေမလား။ ဒါမှမဟုတ် ခေတ်မီ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ တနိုင်ငံအဖြစ် အသွင်ကူးပြောင်းမှာပါလား။
ဒီမိုကရေစီနဲ့ ဖက်ဒရယ် ဘယ်ဟာ အဓိကလဲဆိုတာ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးမှာ အငြင်းပွါးစရာ အကြောင်းအရာတရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဖက်ဒရယ်နဲ့ အခြေခံဥပဒေရေးရာ လေ့လာသူ ဦးခင်မောင်ဝင်းအား ဦးတင်မောင်သန်းက ဆက်သွယ်မေးမြန်းပြီး ဒီမိုကရေစီ၊ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ခေတ်ပြိုင်ကမ္ဘာ အစီအစဉ်မှာ တင်ပြထားပါတယ်။
နယူးဇီလန်နိုင်ငံမှာ မူလနေထိုင်နေကြတဲ့ ဌာနေတိုင်းရင်းသား ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ကိုလိုနီလုပ်ခဲ့တဲ့ ဗြိတိသျှအင်ပါယာကြား ၁၈၄၀ ခုနှစ်မှာ ချုပ်ဆိုခဲ့တဲ့ စာချုပ်ပါ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်နဲ့ ပတ်သက်လို့ သဘောထားကွဲမှုတွေ ဒီနေ့အထိ အကြီးအကျယ် ရှိနေပါတယ်။
နိုင်ငံထဲ ရောက်လာသူတွေကို တခြားနိုင်ငံမှာ သွားထားဖို့ ကြိုးစားတဲ့ အီတလီနိုင်ငံအကြောင်း ရိုက်တာသတင်းဆောင်းပါးကို အခြေခံပြီး ဒီမိုကရေစီ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ခေတ်ပြိုင်ကမ္ဘာမှာ ဦးတင်မောင်သန်း တင်ပြထားပါတယ်။
ဖူဂျီတောင်ထိပ် ဆီးနှင်းအုပ်နေရမယ့် အချိန်မှာ နှင်းမကျသေးတဲ့အတွက် တောင်တက်ကြသူတွေ၊ ခရီးသွားတွေအတွက် စိတ်ပျက်စရာ ဖြစ်ရပါတယ်။ ဒါဟာ ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာတာနဲ့ ဆက်စပ်နေနိုင်ပါတယ်။ အေပီသတင်းဆောင်းပါးကို ဦးတင်မောင်သန်းက ပြောပြမှာပါ။
အမေရိကန် လွှတ်တော်က ပြဌာန်းခဲ့တဲ့ Burma Act ဥပဒေအရ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေးအတွက် ဒေါ်လာ ၁၂၁ သန်း အထောက်အပံ့ပေးဖို့ အတည်ပြုထားပါတယ်။ ဒီရန်ပုံငွေရဲ့ ရာခိုင်နှုန်းဘယ်လောက် အောက်ခြေကို ရောက်နိုင်ပါမလဲ။
၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လလယ်လောက်မှာ အမေရိကန်လွှတ်တော်က ပြဌာန်းခဲ့တဲ့ Burma Act အတွက် အမေရိကန် ဒေါ်လာသန်းပေါင်း ၁၂၁ သန်းကို ချထားခဲ့ပါတယ်။ ဒီရန်ပုံငွေရဲ့ ရာခိုင်နှုန်း ဘယ်လောက် အောက်ခြေကို ရောက်နိုင်ပါမလဲ။
နိုင်ငံတွေ သာယာဝပြော တိုးတက်ဖို့ လူတိုင်းပါဝင်နိုင်တဲ့ ဥပဒေမူဘောင်တွေ ခိုင်မာဖို့ အရေးကြီးတယ်ဆိုတာကို သုတေသနပြု ဖော်ထုတ်ခဲ့ကြတဲ့ ပညာရှင်တွေ အခုနှစ်အတွက် Nobel စီးပွားရေးဆု ရရှိခဲ့ကြပါတယ်။
မြန်မာစစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အမြစ်ပြတ်အောင်လုပ်နေတဲ့ လှုပ်ရှားမှုမှာ တရုတ်နဲ့ ပဋိပက္ခ မဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားရမှာ ဖြစ်ပေမဲ့ ကိုယ့်ရည်မှန်းချက်ကို အထိခိုက်ခံလို့ မရဘူးလို့ မြန်မာ့အရေးသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာလှဇော်ကျော်ဇောက ပြောပါတယ်။
၁၈ နှစ်အရွယ် နီပေါ တောင်တက်သမား Nima Rinji Sherpa ဟာ ကမ္ဘာ့အမြင့်ဆုံး တောင် ၁၄ လုံး ထိပ်ကိုရောက်ခဲ့တဲ့ကမ္ဘာ့အသက်ငယ်ဆုံး တောင်တက်သမား ဖြစ်သွားပါပြီ။ အောက်တိုဘာလ ၉ ရက်၊ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ မနက် ၆ နာရီ ၅ နစ်မှာနောက်ဆုံးတောင်ထိပ်ကို ရောက်ရှိခဲ့တာပါ။ AFP သတင်းဆောင်းပါးကို ဦးတင်မောင်သန်းကတင်ပြပေးထားပါတယ်။
မြန်မာ့လက်တွေ့နိုင်ငံရေးမှာ တရုတ်ကို ချန်စဥ်းစားမလား။ တရုတ်ရဲ့ အနေအထားနဲ့ ဆက်ဆံပုံတွေကို နားလည်ပြီး မဟာဗျူဟာ ချမှတ်မလား ဆိုတာဟာ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီ လှုပ်ရှားမှုမှာ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ အဓိကအကြောင်းအရာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာ့အရေးသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာလှကျော်ဇော ကို ဦးတင်မောင်သန်းက မေးမြန်းထားပါတယ်။
မနေ့က ရေပြန်တက်သွားတဲ့အခြေအနေမှာ အရင်ကရေတက်ခဲ့တဲ့ အိမ်တွေရဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က ရေပြန်တင်သွားတာ ပေါ့။ ရှင်းပြီးသားဖြစ်တော့ နောက်တကြိမ်ပြန် ပင်ပန်းကြရတာပေါ့။ အကုန်လုံး ပြန်ဝိုင်းရှင်းနေကြတဲ့ အနေအထားမျိုးပေါ့။ ဒါပေမဲ့ တခုသက်သာတာက အရင်လို ရေတက်ရက်ကလည်း မကြာသွားဘူး။" (မြို့သန့်ရှင်းရေးလုပ်အားပေး)
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နယူးယောက်မြို့မှာ အင်္ဂါနေ့ညက ကျင်းပခဲ့တဲ့ Democratic ပါတီ ဒုသမ္မတလောင်း Tim Walz နဲ့ Republican ပါတီ ဒုသမ္မတလောင်း J.D. Vance တို့ရဲ့ စကားစစ်ထိုးပွဲနဲ့ သုံးသပ်ချက်တွေကို ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်းအစီအစဉ်က ရွေးကောက်ပွဲအထူးအစီအစဉ်အဖြစ် တိုက်ရိုက် ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပါတယ်။
အနာဂတ် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးအတွက် စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့က တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့ ၉ ဖွဲ့ပေါင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ "ပြည်နယ်အားကောင်းရေးမှ ပြည်ထောင်စု အားကောင်းရေး" ဆိုတဲ့ ရှေ့လုပ်ငန်းစဥ်တွေ ချမှတ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဩစတြေးလျနိုင်ငံက ကုမ္ပဏီတခုမှာ ဝန်ထမ်းတွေ ကိုယ့်အဖော်ခွေးကို ရုံးခေါ်လာနိုင်ပါပြီ။ ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ ခွေးတွေ ရှိတာ ရုံးအတွက် ကောင်းတယ်လို့လည်း ပြောကြပါတယ်။ AP သတင်းဆောင်းပါးကို ဦးတင်မောင်သန်းက တင်ပြမှာပါ။
ပုံဖျက်ထားတဲ့သတင်း အန္တရာယ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ လွတ်လပ်သော မြန်မာ သတင်းမီဒီယာကောင်စီ အတွင်းရေးမှူး ဦးတိုးဇော်လတ် ကို ဦးတင်မောင်သန်း မေးမြန်းတင်ပြထားပါတယ်။
ပြင်သစ်နိုင်ငံ ပါရီမှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ မသန်စွမ်း အိုလံပစ်မှာ နိုင်ငံတကာက ဒုက္ခသည်တွေကလည်း အသင်းတခုအနေနဲ့ ဝင်ပြိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။ မသန်ပေမဲ့ စွမ်းကြသူတွေက သူတို့ အခွင့်အရေးအကြောင်း အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲတွေမှာ ပြောခဲ့ကြပါတယ်။
တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းတဲ့ အခြေအနေမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဘာလုပ်နိုင်ပါမလဲ။ ငြိမ်းချမ်းရေး လေ့လာမှု ဘာသာရပ်နဲ့ ပါရဂူဘွဲ့ရ ဒေါက်တာစိုးမြတ်နွယ်နဲ့ ဦးတင်မောင်သန်းက မေးမြန်းထားပါတယ်။
အမေရိကန်ရဲ့ တောင်ဘက် တိုင်းပြည်တွေကနေ ထွက်ပြေးလာကြသူတွေဟာ အရီဇိုးနား ပြည်နယ်ထဲက သဲကန္တာရကို ခြေလျင် ဖြတ်ကျော်ပြီး အမေရိကန်မှာ အခြေချနိုင်ဖို့ ကြိုးစားကြတာပါ။ သူတို့တွေရဲ့ ဒုက္ခ နဲ့ အသက်ဘေးကို ကူညီဖို့ ကြိုးစားကြပုံအကြောင်းကို ရိုက်တာ သတင်းဆောင်းပါး အခြေခံပြီး ဦးတင်မောင်သန်း က တင်ပြထားပါတယ်။
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
