အမေရိကန်ဟာကမ္ဘာမှာချေမှုန်းစွမ်းရည် အထက်ဆုံးစစ်တပ်အဖြစ်ဆက်လက်ရပ်တည်နိုင်ဖို့ စိန်ခေါ်ချက်တွေရှိနေပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ရေတပ် ကြီးထွားလာနေချိန်မှာ အမေရိကန်ရေတပ်စစ်သင်္ဘောအရေအတွက်က လျော့ကျလာနေပါတယ်။ ပင်တဂွန်သတင်းထောက် Carla Babb ရဲ့ သတင်းဆောင်းပါးကို ဦးတင်မောင်သန်းတင်ပြထားပါတယ်။
ဂျာမနီနိုင်ငံမှာ ဗဟိုနိုင်ငံရေး အင်အားစုတွေက ညွန့်ပေါင်းအစိုးရဖွဲ့ဖို့ ကြိုးစားနေကြပါတယ်။ ပြည်တွင်းနဲ့ ဥရောပဆိုင်ရာ မူဝါဒတွေ ဘာတွေ ပြောင်းနိုင်ပါသလဲ။ မြန်မာ့အရေးအတွက် မဟာဗျူဟာအရ၊ ဘယ်လို ချဥ်းကပ်သင့်ပါသလဲ။
သြစတြေးလျနိုင်ငံမှာ ကျောင်းတက်၊ နေထိုင် အခြေချနိုင်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဆိုင်ရာ ဥပေဒေသတ်မှတ်ချက်တွေကို Sydney မြို့က ရှေ့နေ ဦးကိုကိုအောင် ကို ဦးတင်မောင်သန်းက ဆက်သွယ်မေးမြန်းပြီး ဒီမိုကရေစီ၊ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ခေတ်ပြိုင်ကမ္ဘာ အစီအစဉ်မှာ တင်ပြထားပါတယ်။
ဆန့်ကျင်ဘက်နိုင်ငံရေးအမြင်ရှိသူအိမ်နီးချင်းအဖြစ် ပြောင်းလာရင် အမေရိကန် ၁၀၀ မှာ ၁ ယောက်က ပြောင်းရွှေ့သွားတယ်လို့ လေ့လာချက်က ဆိုပါတယ်။အိမ်တလုံး မဝယ်ခင် အိမ်နီးချင်းရဲ့ နိုင်ငံရေးတိမ်းညွတ်မှုကို အိမ်ခြံမြေ အက်ပ်အသစ်က အချက်အလက်ပေးပါတယ်။ Dora Mekouar ရဲ့ သတင်းဆောင်းပါးကို ဦးတင်မောင်သန်းက ပြောပြပါမယ်။
သြစတြေးလျမှာ နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်၊ နိုင်ငံရေး ခိုလှုံခွင့်ခံချင်သူတွေကို ကျွန်းပို့တဲ့အစီအစဉ်၊ ဒုက္ခသည်အဖြစ် လျှောက်ထားသူတွေအပေါ် လက်ခံဖို့ စဉ်းစားပုံအပါအဝင် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး မူဝါဒအကြောင်းကို Sydney မြို့က ရှေ့နေ ဦးကိုကိုအောင် ကို ဦးတင်မောင်သန်းက မေးမြန်းထားပါတယ်။
နိုင်ငံတွေဟာ ကိုယ့်သမိုင်းကြောင်းအရ နိုင်ငံသားဖြစ်မှုကို ဆုံးဖြတ်ကြပါတယ်။ အဲဒီလို ဆုံးဖြတ်ရာမှာ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံရဲ့ သမိုင်းအဆင့်နဲ့ အချိန်ကာလပေါ်လည်း မူတည်ပါတယ်။ မွေးရပ်နိုင်ငံမှာ နိုင်ငံသားဖြစ်မှုနဲ့ တခြားနိုင်ငံသားဖြစ်မှု အခွင့်အရေးတွေ ဘာကွာပါသလဲ။
ကမ္ဘာနေရာ အများစုမှာ ကိုယ်ပိုင်အခွင့်အရေးတွေရဖို့ မိသားစု ဘဝတွေ ပေးဆပ်၊ ထောင်ကျ၊ အသေခံ ကြိုးစားနေကြရချိန်မှာ နယူးဇီလန်နိုင်ငံမှာတော့ တောင်တလုံးကို လူတယောက်ရနိုင်တဲ့ အခွင့်အရေး ပေးလိုက်ပါတယ်။ နယူးဇီလန်နိုင်ငံက ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ အခွင့်အရေးအကြောင်းကို ဒေါက်တာကြံထူး ကို ဦးတင်မောင်သန်းက မေးမြန်းထား
ကမ္ဘာတဝန်းမှာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း ဒီမိုကရေစီ အကျဘက်ကို ဦးတည်ခဲ့ပါသလား။ အခု ၂၀၂၅ ခုနှစ်ထဲမှာရော ဘယ်လို အခြေအနေရှိပါသလဲ။ မြန်မာ့မဟာဗျူဟာနှင့် မူဝါဒလေ့လာရေး အင်စတီကျု (ISP MYANMAR) အဖွဲ့ရဲ့ ဒါရိုက်တာ ဦးအောင်သူငြိမ်းကို ဦးတင်မောင်သန်းက မေးမြန်းတင်ပြထားပါတယ်။
ဒီမိုကရေစီစနစ်မှာ တန်းတူညီမျှရေးဟာ အဓိကကျတဲ့ သဘောတရားတခုပါ။ လူမျိုးစုတွေနဲ့ ကွဲပြားနေတဲ့ တိုင်းပြည်တပြည်မှာ ဘယ်လိုများ တန်းတူညီမျှရေးကို ဖော်ဆောင်ကြပါသလဲ။
တောင်အာဖရိကနိုင်ငံရဲ့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးမှာ M Plan လို့ လူသိများကြတဲ့ မင်န်ဒဲလားစီမံကိန်းဟာ အဓိကကျခဲ့ပါတယ်။ မြေပေါ်နိုင်ငံရေးကို ဆောင်ရွက်ရာမှာ နိုင်ငံရေးပါတီ၊ လူထုလူတန်းစား အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ပြည်သူတွေကြားမှာ ဘယ်လို စီစဥ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါသလဲ။
မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ လွတ်လပ်ရေးဟာ ဒီမိုကရေစီ၊ လူ့အခွင့်အရေးတွေနဲ့ ဆက်နွယ်နေပါတယ်။ နိုင်ငံတွေရဲ့ ဒီမိုကရေစီအရွေ့ဟာ စစ်တပ် နိုင်ငံရေး သဘောဆောင်နေသလားဆိုတဲ့ တိုင်းတာချက် ၁၁ ချက်နဲ့ ပါမောက္ခတဦးက စာတမ်းပြုစုခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း အထူးခြားဆုံး လူ့အခွင့်အရေးအောင်ပွဲ၊ အာရှက အားတက်စရာ ဒီမိုကရေစီ အမြစ်တွယ်မှုနဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုခံရတဲ့ ပြည်သူတွေအတွက် အားတက်စရာသတင်းတွေကို ဦးတင်မောင်သန်းက ဒီမိုကရေစီ လူ့အခွင့်အရေးဖြစ်ရပ် အနှစ်ချုပ်အဖြစ် တင်ပြထားပါတယ်။
အမေရိကန်လုပ်ငန်းခွင်တွေထဲက ခွဲခြားဆက်ဆံမှုနဲ့အစွဲတွေ အကြောင်းကို Gender Equality Network အဖွဲ့ရဲ့ ဒါရိုက်တာ ဒေါ်မေစံပယ်ဖြူအား ဦးတင်မောင်သန်းက ဆက်သွယ်မေးမြန်းတင်ပြပါတယ်။
ဆီးရီးယားကို နှစ်ပေါင်းများစွာ အုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့ အာဏာရှင်အာဆတ်ကို သူပုန်တွေ ဖြုတ်ချခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း၊ အစ္စလာမ်နိုင်ငံတော် အာဏာရှင်စနစ်နဲ့ အစားထိုးမလား၊ အာဏာရှင်သစ် ပေါ်လာလေမလား။ ဒါမှမဟုတ် ခေတ်မီ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ တနိုင်ငံအဖြစ် အသွင်ကူးပြောင်းမှာပါလား။
ဒီမိုကရေစီနဲ့ ဖက်ဒရယ် ဘယ်ဟာ အဓိကလဲဆိုတာ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးမှာ အငြင်းပွါးစရာ အကြောင်းအရာတရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဖက်ဒရယ်နဲ့ အခြေခံဥပဒေရေးရာ လေ့လာသူ ဦးခင်မောင်ဝင်းအား ဦးတင်မောင်သန်းက ဆက်သွယ်မေးမြန်းပြီး ဒီမိုကရေစီ၊ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ခေတ်ပြိုင်ကမ္ဘာ အစီအစဉ်မှာ တင်ပြထားပါတယ်။
နယူးဇီလန်နိုင်ငံမှာ မူလနေထိုင်နေကြတဲ့ ဌာနေတိုင်းရင်းသား ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ကိုလိုနီလုပ်ခဲ့တဲ့ ဗြိတိသျှအင်ပါယာကြား ၁၈၄၀ ခုနှစ်မှာ ချုပ်ဆိုခဲ့တဲ့ စာချုပ်ပါ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်နဲ့ ပတ်သက်လို့ သဘောထားကွဲမှုတွေ ဒီနေ့အထိ အကြီးအကျယ် ရှိနေပါတယ်။
နိုင်ငံထဲ ရောက်လာသူတွေကို တခြားနိုင်ငံမှာ သွားထားဖို့ ကြိုးစားတဲ့ အီတလီနိုင်ငံအကြောင်း ရိုက်တာသတင်းဆောင်းပါးကို အခြေခံပြီး ဒီမိုကရေစီ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ခေတ်ပြိုင်ကမ္ဘာမှာ ဦးတင်မောင်သန်း တင်ပြထားပါတယ်။
ဖူဂျီတောင်ထိပ် ဆီးနှင်းအုပ်နေရမယ့် အချိန်မှာ နှင်းမကျသေးတဲ့အတွက် တောင်တက်ကြသူတွေ၊ ခရီးသွားတွေအတွက် စိတ်ပျက်စရာ ဖြစ်ရပါတယ်။ ဒါဟာ ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာတာနဲ့ ဆက်စပ်နေနိုင်ပါတယ်။ အေပီသတင်းဆောင်းပါးကို ဦးတင်မောင်သန်းက ပြောပြမှာပါ။
အမေရိကန် လွှတ်တော်က ပြဌာန်းခဲ့တဲ့ Burma Act ဥပဒေအရ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေးအတွက် ဒေါ်လာ ၁၂၁ သန်း အထောက်အပံ့ပေးဖို့ အတည်ပြုထားပါတယ်။ ဒီရန်ပုံငွေရဲ့ ရာခိုင်နှုန်းဘယ်လောက် အောက်ခြေကို ရောက်နိုင်ပါမလဲ။
၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လလယ်လောက်မှာ အမေရိကန်လွှတ်တော်က ပြဌာန်းခဲ့တဲ့ Burma Act အတွက် အမေရိကန် ဒေါ်လာသန်းပေါင်း ၁၂၁ သန်းကို ချထားခဲ့ပါတယ်။ ဒီရန်ပုံငွေရဲ့ ရာခိုင်နှုန်း ဘယ်လောက် အောက်ခြေကို ရောက်နိုင်ပါမလဲ။
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
