ေရွ႕ႏွစ္အေစာပိုင္းမွာ အာရွေဒသတြင္းမွာ ျပဳလုပ္မယ့္ ကမာၻ႔အႀကီးဆုံး စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈတခု ကို ေလ့လာသူအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကို တက္ေရာက္ခြင့္ေပးဖို႔ ေထာက္ခံတယ္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ ကို အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ေလ့လာသူအျဖစ္ ဖိတ္ၾကားလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပုိင္းေတြအတြင္း ျမန္မာ နဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြၾကား လူ႔အခြင့္အေရးေဆြးေႏြးမႈေတြဟာလည္း အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ တုိးတက္မႈေတြ ရွိခဲ့တယ္လို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္က ေျပာလိုက္ပါတယ္။
ေရွ႕ႏွစ္အေစာပိုင္းက်ရင္ ထိုင္း၊ အေမရိကန္အပါအဝင္ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြရဲ့ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈတခုျဖစ္တဲ့ Cobra Gold စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဖိတ္ၾကားဖို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေထာက္ခံထားတယ္လို႔ အေမရိကန္ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရသူ George Litte ကေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီဖိတ္ၾကားခ်က္ကို အေမရိကန္ႏုိင္ငံက မဟုတ္ပဲ ထိုင္းႏိုင္ငံက ဖိတ္ၾကားမွာျဖစ္တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
"လူသားခ်င္းစာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြ၊ ေဘးဒုကၡကယ္ဆယ္ေရး နဲ႔ စစ္ဘက္ ေဆးပညာဆုိင္ရာ အပိုင္းေတြကို ေလ့လာဖို႔အတြက္ ျမန္မာစစ္တပ္အရာရွိတခ်ိဳ႕ကို Cobra Gold စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈ ကို ေလ့လာသူအျဖစ္ တက္ေရာက္ခြင့္ျပဳဖို႔ ထုိင္းနို္င္ငံဘက္က ေတာင္းဆုိတာကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဘက္ က စဥ္းစားေနပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔၊ စစ္ဘက္ကို အရပ္ဖက္ရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာထားရွိဖို႔၊ အဂတိလိုက္စားမႈတုိက္ဖ်က္ေရးအပါအ၀င္ တျခားျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ တုိးတက္မႈရွိလာဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ရဲ႕ မူ၀ါဒနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေနသမွ် ေလ့လာခြင့္ျပဳသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။"
ဒီဖိတ္ၾကားမႈဟာ အကန္႔အသတ္ေတာ့ရွိတယ္လို႔ ပန္တာဂြန္ အေမရိကန္စစ္ဌာနခ်ဳပ္ ရဲ႕ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိလ္ ဒု-ဗုိလ္မႉးႀကီး Steve Warren ကလည္း ေျပာပါတယ္။
"ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္က ေလ့လာသူအျဖစ္တက္ေရာက္ခဲ့မယ္ဆုိရင္၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေပးေရးကိစၥရပ္ေတြ နဲ႔ စစ္ဘက္ေဆးပညာဆုိင္ရာကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ Cobra Gold စစ္ဆင္ေရးရဲ႕ အပိုင္းေတြကိုပါ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ေသခ်ာေလ့လာျဖစ္ေအာင္ လုပ္သြားမွာပါ။"
အေစာပိုင္းတုန္းကေတာ့ ဒီစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈအတြက္ ဖိတ္ၾကားမႈကို အေမရိကန္ဘက္က ဖိတ္ၾကားႏိုင္တယ္လို႔ ထုိင္းကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဗုိလ္မႉးႀကီး Thanathip က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီအစီအစဥ္ကို အၿပီးသတ္မလုပ္ရေသးဘဲ၊ အခုလေႏွာင္းပိုင္းေတြ႔ဆုံတဲ့ အခါက်မွာ ဒီစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈမွာ ပါ၀င္တဲ့ႏုိင္ငံေတြက ေဆြးေႏြးၾကမွာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ႏွစ္စဥ္ျပဳလုပ္တဲ့ ဒီCobra Gold ပူးတြဲစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈမွာ အေမရိကန္ ထိုင္းနဲ႔ ေဒသတြင္း အာရွႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕က တပ္ဖဲြ႔၀င္ ၁ ေသာင္းေက်ာ္ ပါ၀င္မွာျဖစ္ၿပီး ၊ ဗ်ဴဟာေျမာက္ စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈေတြ ျပဳလုပ္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈအတြင္း ဂ်ပန္၊ စင္ကာပူ၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွား ၊ မေလးရွားႏုိင္ငံတုိ႔ပါ၀င္ဖြယ္ရွိၿပီး၊ ေဒသတြင္းက တျခားႏုိင္ငံ ၁၃ ႏုိင္ငံလည္း ေလ့လာသူအျဖစ္ပါ၀င္မွာျဖစ္တယ္လို႔ တာ၀န္ရွိသူေတြ က ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စစ္တပ္က ၄၉ ႏွစ္ၾကာ အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ဆက္တုိက္ဆုိသလို ခ်ိဳးေဖာက္လာခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္၊ အခုဖိတ္ၾကားမႈက အရပ္သားတပိုင္း အစိုးရျဖစ္ေျပာင္းလဲ လာခဲ့တဲ့ ျမန္မာအစိုးရကို ေပးလိုက္တဲ့ ထိေရာက္တဲ့အခ်က္ျပမႈတခုျဖစ္ပါတယ္။ အခုလိုဖိတ္ၾကားတာ ဟာ ၁၉၈၈ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း စစ္ေရးအရ ျဖတ္ေတာက္မႈၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာမွ အေမရိကန္ ျမန္မာ စစ္ေရး အရ ပူးတြဲၿပီးေတာ့ ဆက္ဆံလာတဲ့ ပထမဦးဆံုး ေျခလွမ္း အဆင့္ျဖစ္တယ္ လို႔လည္း ေျပာဆိုၾကပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြဟာ အခုရက္ပိုင္း အတြင္းမွာ ေနျပည္ေတာ္ မွာ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး၊ အဲဒီေဆြးေႏြးပဲြအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥရပ္ေတြ ကို အဓိကထားေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ၂ ႏုိင္ငံၾကား ပထမဆုံးအႀကိမ္ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥရပ္ေတြ ကို ေဆြးေႏြးတာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္သံအမတ္ ဒဲရက္ခ္မစ္ခ်ဲလ္က ၂ ႏုိင္ငံေဆြးေႏြးမႈဟာ တုိးတက္မႈေတြရွိခဲ့တယ္လို႔ ေသာၾကာေန႔က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ မွာ ေျပာၾကား ခဲ့ပါတယ္။
"ဒါဟာ တကယ့္ကို အ့ံၾသစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ထူးျခားတဲ့ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈပါ။ ၿပီးေတာ့ ဒီေဆြးေႏြးပဲြက အျပဳသေဘာေဆာင္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္ကဆုိရင္ ဒါမ်ိဳးမျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။"
ဒါ့အျပင္ ႏွစ္ဘက္တာ၀န္ရွိသူေတြဟာ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး၊ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး နဲ႔ တရားစီရင္ေရးစနစ္ေတြကုိလည္း ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္လို႔ မစၥတာ မစ္ခ်ဲလ္ က ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၿပီးခဲ့တဲ့လက ရခုိင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြအတြင္း ခံလိုက္ရတဲ့ ရခုိင္ နဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြအတြက္ အေမရိကန္အစိုးရက အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂.၇ သန္းေပးသြားမယ္ လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေရွ႕ႏွစ္အေစာပိုင္းက်ရင္ ထိုင္း၊ အေမရိကန္အပါအဝင္ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြရဲ့ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈတခုျဖစ္တဲ့ Cobra Gold စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဖိတ္ၾကားဖို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေထာက္ခံထားတယ္လို႔ အေမရိကန္ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရသူ George Litte ကေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီဖိတ္ၾကားခ်က္ကို အေမရိကန္ႏုိင္ငံက မဟုတ္ပဲ ထိုင္းႏိုင္ငံက ဖိတ္ၾကားမွာျဖစ္တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
"လူသားခ်င္းစာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေတြ၊ ေဘးဒုကၡကယ္ဆယ္ေရး နဲ႔ စစ္ဘက္ ေဆးပညာဆုိင္ရာ အပိုင္းေတြကို ေလ့လာဖို႔အတြက္ ျမန္မာစစ္တပ္အရာရွိတခ်ိဳ႕ကို Cobra Gold စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈ ကို ေလ့လာသူအျဖစ္ တက္ေရာက္ခြင့္ျပဳဖို႔ ထုိင္းနို္င္ငံဘက္က ေတာင္းဆုိတာကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဘက္ က စဥ္းစားေနပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔၊ စစ္ဘက္ကို အရပ္ဖက္ရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာထားရွိဖို႔၊ အဂတိလိုက္စားမႈတုိက္ဖ်က္ေရးအပါအ၀င္ တျခားျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ တုိးတက္မႈရွိလာဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ရဲ႕ မူ၀ါဒနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေနသမွ် ေလ့လာခြင့္ျပဳသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။"
ဒီဖိတ္ၾကားမႈဟာ အကန္႔အသတ္ေတာ့ရွိတယ္လို႔ ပန္တာဂြန္ အေမရိကန္စစ္ဌာနခ်ဳပ္ ရဲ႕ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိလ္ ဒု-ဗုိလ္မႉးႀကီး Steve Warren ကလည္း ေျပာပါတယ္။
"ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္က ေလ့လာသူအျဖစ္တက္ေရာက္ခဲ့မယ္ဆုိရင္၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေပးေရးကိစၥရပ္ေတြ နဲ႔ စစ္ဘက္ေဆးပညာဆုိင္ရာကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ Cobra Gold စစ္ဆင္ေရးရဲ႕ အပိုင္းေတြကိုပါ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ေသခ်ာေလ့လာျဖစ္ေအာင္ လုပ္သြားမွာပါ။"
အေစာပိုင္းတုန္းကေတာ့ ဒီစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈအတြက္ ဖိတ္ၾကားမႈကို အေမရိကန္ဘက္က ဖိတ္ၾကားႏိုင္တယ္လို႔ ထုိင္းကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဗုိလ္မႉးႀကီး Thanathip က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီအစီအစဥ္ကို အၿပီးသတ္မလုပ္ရေသးဘဲ၊ အခုလေႏွာင္းပိုင္းေတြ႔ဆုံတဲ့ အခါက်မွာ ဒီစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈမွာ ပါ၀င္တဲ့ႏုိင္ငံေတြက ေဆြးေႏြးၾကမွာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ႏွစ္စဥ္ျပဳလုပ္တဲ့ ဒီCobra Gold ပူးတြဲစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈမွာ အေမရိကန္ ထိုင္းနဲ႔ ေဒသတြင္း အာရွႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕က တပ္ဖဲြ႔၀င္ ၁ ေသာင္းေက်ာ္ ပါ၀င္မွာျဖစ္ၿပီး ၊ ဗ်ဴဟာေျမာက္ စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈေတြ ျပဳလုပ္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစစ္ေရးေလ့က်င့္မႈအတြင္း ဂ်ပန္၊ စင္ကာပူ၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွား ၊ မေလးရွားႏုိင္ငံတုိ႔ပါ၀င္ဖြယ္ရွိၿပီး၊ ေဒသတြင္းက တျခားႏုိင္ငံ ၁၃ ႏုိင္ငံလည္း ေလ့လာသူအျဖစ္ပါ၀င္မွာျဖစ္တယ္လို႔ တာ၀န္ရွိသူေတြ က ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စစ္တပ္က ၄၉ ႏွစ္ၾကာ အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ဆက္တုိက္ဆုိသလို ခ်ိဳးေဖာက္လာခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္၊ အခုဖိတ္ၾကားမႈက အရပ္သားတပိုင္း အစိုးရျဖစ္ေျပာင္းလဲ လာခဲ့တဲ့ ျမန္မာအစိုးရကို ေပးလိုက္တဲ့ ထိေရာက္တဲ့အခ်က္ျပမႈတခုျဖစ္ပါတယ္။ အခုလိုဖိတ္ၾကားတာ ဟာ ၁၉၈၈ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း စစ္ေရးအရ ျဖတ္ေတာက္မႈၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာမွ အေမရိကန္ ျမန္မာ စစ္ေရး အရ ပူးတြဲၿပီးေတာ့ ဆက္ဆံလာတဲ့ ပထမဦးဆံုး ေျခလွမ္း အဆင့္ျဖစ္တယ္ လို႔လည္း ေျပာဆိုၾကပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြဟာ အခုရက္ပိုင္း အတြင္းမွာ ေနျပည္ေတာ္ မွာ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး၊ အဲဒီေဆြးေႏြးပဲြအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥရပ္ေတြ ကို အဓိကထားေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ၂ ႏုိင္ငံၾကား ပထမဆုံးအႀကိမ္ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥရပ္ေတြ ကို ေဆြးေႏြးတာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္သံအမတ္ ဒဲရက္ခ္မစ္ခ်ဲလ္က ၂ ႏုိင္ငံေဆြးေႏြးမႈဟာ တုိးတက္မႈေတြရွိခဲ့တယ္လို႔ ေသာၾကာေန႔က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ မွာ ေျပာၾကား ခဲ့ပါတယ္။
"ဒါဟာ တကယ့္ကို အ့ံၾသစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ထူးျခားတဲ့ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈပါ။ ၿပီးေတာ့ ဒီေဆြးေႏြးပဲြက အျပဳသေဘာေဆာင္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္ကဆုိရင္ ဒါမ်ိဳးမျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။"
ဒါ့အျပင္ ႏွစ္ဘက္တာ၀န္ရွိသူေတြဟာ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး၊ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး နဲ႔ တရားစီရင္ေရးစနစ္ေတြကုိလည္း ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္လို႔ မစၥတာ မစ္ခ်ဲလ္ က ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၿပီးခဲ့တဲ့လက ရခုိင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြအတြင္း ခံလိုက္ရတဲ့ ရခုိင္ နဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြအတြက္ အေမရိကန္အစိုးရက အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂.၇ သန္းေပးသြားမယ္ လို႔ ေျပာပါတယ္။
