ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အစုိးရအေျပာင္းအလဲကုိ အခက္အခဲမရွိစြာ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့ေပမယ့္ ရုိဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္ေတြ အပါအ၀င္ ဘာသာေရး လူနည္းစုေတြနဲ႔ တုိင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြအေပၚ ဘာသာေရးအရ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္မႈေတြ ရွိေနဆဲျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ အထူး စုိးရိမ္ဖြယ္ရာႏုိင္ငံ အျဖစ္ သတ္မွတ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈေကာ္မရွင္ - USCIRF က ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္အတြင္း သမုိင္း၀င္ အစုိးရအေျပာင္းအလဲကုိ အခက္အခဲမရွိစြာ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ေပမယ့္ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ဖိႏွိပ္မႈေတြကေတာ့ ရွိေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈေကာ္မရွင္ - USCIRF က ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
လက္ရွိအစုိးရသစ္လက္ထက္မွာလည္း ရုိဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္ေတြနဲ႔ ဘာသာေရး လူနည္းစုေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနေသးတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အရ အထူး စုိးရိမ္ဖြယ္ရာႏုိင္ငံ - CPC Country of Particular Concern အျဖစ္ ဆက္လက္ သတ္မွတ္ထားေၾကာင္း ၂၀၁၆ ခုႏွစ္အတြက္ USCIRF က ထုတ္ျပန္တဲ့ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အဲဒီလုိ သတ္မွတ္ရတာဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေနေတြ တုိးတက္လာျခင္း မရွိတဲ့အတြက္ ျဖစ္ေၾကာင္း USCIRF ရဲ႕ အေရွ႕အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေဒသဆုိင္ရာ အႀကီးတန္း မူ၀ါဒေရးရာ သုေတသီ Tina Mufford က ေျပာပါတယ္။
“အစုိးရသစ္ ေျပာင္းသြားခဲ့သည့္တုိင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္အေျခအေနေတြဟာ အခုအစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္တဲ့ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အၾကား တုိးတက္ ေျပာင္းလဲျခင္း မရွိခဲ့ပါဘူး။ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ဘာသာေရး လူနည္းစုေတြအေပၚ အရင္အစုိးရ လက္ထက္တုန္းကေရာ၊ အခုအစုိးရ လက္ထက္မွာပါ အကာကြယ္ေပးတာမ်ဳိး မရွိခဲ့သလုိ ႏုိင္ငံတကာက သတ္မွတ္ထားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး စံခ်ိန္ စံညြန္းေတြကုိလည္း လုိက္နာတာ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လည္း ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ အစုိးရပုိင္းမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ပုိင္းမွာ တုိးတက္ ေျပာင္းလဲမႈ မရွိတာကုိ ေတြ႔ေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အနာဂတ္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေကာင္းေတြ ရွိေပမယ့္ လက္ရွိ ေရတုိကာလမွာေတာ့ တုိးတက္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။”
ဒါ့အျပင္ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ေတြဟာလည္း လူသိရွင္ၾကား ၀တ္ျပဳမႈ တားျမစ္ခံရၿပီး ဗုဒၶဘာသာအတြင္း အဓမၼ ကူးေျပာင္း ေစခုိင္းခံေနရေၾကာင္း၊ NLD အစုိးရအေနနဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ကုိးကြယ္ခြင့္အေပၚ ခ်ဳိးေဖာက္ေနမႈေတြကုိ အခုခ်ိန္ထိ ထိေရာက္စြာ ကုိင္တြယ္ႏုိင္ျခင္း မရိွိတဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ဥပေဒ IRFA အရ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈေကာ္မရွင္က အခုလုိ အထူးစုိးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏုိင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း USCIRF အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
USCIRF ရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အေမရိကန္ အစုိးရကုိ အႀကံေပးရတဲ့အဖြဲ႔သာျဖစ္တာေၾကာင့္ ေပၚလစီ ခ်မွတ္ေရးကိစၥကုိေတာ့ အစုိးရပဲ လုပ္ေဆာင္တယ္လုိ႔လည္း Tina Mufford က ေျပာပါတယ္။
USCIRF အေနနဲ႔ကေတာ့ ျမန္မာႏုိ္င္ငံအတြင္းက ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ဆုိင္ရာ အစီရင္ခံစာကုိ ႏွစ္စဥ္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနကုိ တင္ျပခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈဆုိင္ရာ အထူးစုိးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏုိင္ငံအျဖစ္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက နားလည္ သေဘာေပါက္ထားေၾကာင္းလည္း Tina Mufford က ေျပာပါတယ္။ USCIRF က အခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္အစုိးရထံ အႀကံျပဳထားတဲ့ အခ်က္ေတြကုိလည္း Tina Mufford က အခုလုိ ဆက္ေျပာျပပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရွိလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ကိစၥကုိလည္း ထည့္သြင္း ေဆြးေႏြးၾကဖုိ႔အတြက္ အေမရိကန္အစုိးရထံ က်မတုိ႔ အႀကံျပဳထားပါတယ္။ အနာဂတ္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ လက္ရွိ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြဟာ ဘယ္ေလာက္ အေရးပါတယ္ဆုိတာကုိ က်မတုိ႔ နားလည္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းမွာ အာမခံထားတဲ့အတုိင္း ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ဟာလည္း အေျခခံအက်ဆုံး လူ႔အခြင့္အေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကိစၥကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ ပါ၀င္လာေအာင္ က်မတုိ႔က ေျပာေနတာပါ။ ဒါ့အျပင္ တျခား အႀကံျပဳထားတဲ့ အခ်က္ေတြကေတာ့ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြကုိ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အကူအညီေတြ ပုိ႔ေပးႏုိင္ေရးနဲ႔ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပက သတင္းမီဒီယာေတြ သြားခြင့္ျပဳေရးအတြက္ ထည့္သြင္း ေတာင္းဆုိထားသလုိ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြအတြက္ သီးျခား လြတ္လပ္တဲ့ စုံစမ္းေရးအဖြဲ႔ ေစလြတ္မယ့္ ကိစၥကုိလည္း က်မတုိ႔ ေထာက္ခံပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္အပါအ၀င္ ႀကီးမားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။”
မဘသနဲ႔ တျခား အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓါတ္ ျပင္းထန္တဲ့ အုပ္စုေတြ ရွိေနတာေၾကာင့္ Frank Wold International Religious Freedom Act - ႏုိင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈ အက္ဥပေဒအရ အစုိးရကုိ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္အရ အထူးစုိးရိမ္ဖြယ္ရာႏုိင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္လုိ႔ မရေပမယ့္လည္း လြတ္လပ္စြာ ယုံၾကည္ ကုိးကြယ္ခြင့္နဲ႔ သက္ဆုိ္င္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြအေပၚ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ အဲဒီ အဖြဲ႔အစည္းေတြကုိလည္း အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ဖုိ႔ လုိအပ္ေၾကာင္း ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
မႏွစ္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အရ အထူး စုိးရိမ္ဖြယ္ရာႏုိင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွာ ေနထုိင္ၾကတဲ့ တုိင္းရင္းသား ျပည္သူေတြအားလုံး မိမိယုံၾကည္ရာ ဘာသာတရားကုိ လြတ္လပ္စြာ ကုိးကြယ္ပုိင္ခြင့္ရွိတာကုိ ျမင္ေတြ႔လုိေၾကာင္း Indiana ျပည္နယ္၊ Indianapolis ၿမိဳ႕က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ေတာင္ပုိင္း ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္က သင္းအုပ္ဆရာ ေဒါက္တာ Hre Mang က ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္ ျပည္သူျပည္သားေတြအားလံုး ဘာသာေရးကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ကိုးကြယ္ခြင့္ရွိရမယ္။ မျဖစ္ႏိုင္ေသးတာက အစိုးရက ဥပေဒေတြျပင္ဆင္ေပးဖို႔ အမ်ားႀကီးလိုအပ္ေနေသးတယ္။ ျပည္သူလူထုကိုလည္း ပညာေပးဖို႔ အစိုးရမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ မြတ္စလင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဟိႏၵဴပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ခရစ္ယာန္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အႏွိမ္ခံရတာ၊ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္မရွိတာက အေတာ္၀မ္းနည္းစရာေကာင္းပါတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ထိပ္ပုိင္းက အစုိးရ ေပၚလစီေတြ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲယုံနဲ႔တင္ မလုံေလာက္ပဲ ေအာက္ေျခမွာပါ တရားဥပေဒ စုိးမုိးမႈရွိလာမွ ဘာသာတရား တခုနဲ႔ တခုအေပၚ ဖိႏွိပ္ ခ်ဳပ္ျခယ္တာေတြ၊ လူမ်ားစုက အားနည္းတဲ့ သူေတြအေပၚ ႏွိမ္ခ် ဆက္ဆံတာေတြ ကင္းေ၀းႏုိင္မယ္လုိ႔လည္း ေဒါက္တာ Hre Mang က ေျပာပါတယ္။
USCIRF အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံတကာ ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈေကာ္မရွင္က ႏွစ္စဥ္ ထုတ္ျပန္တဲ့ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ဆုိင္ရာ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏုိ္င္ငံဟာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ အထူးစုိးရိမ္ဖြယ္ရာ ႏုိင္ငံအျဖစ္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ ႏွစ္စဥ္ သတ္မွတ္ ေဖာ္ျပလာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား။
