ဒီရကျတှအေတှငျး ပေါျထှကျလာတဲ့ ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံပွငျဆငျရေး ဥပဒမေူကွမျးဟာ လကျတှေ့အကောငျအထညျပေါျလာဖို့ ဘယျအဆင့ျတှကေို ကြောျဖွတျရမလဲ။ တကယျကော ကြောျဖွတျနိုငျပါ့မလား။ ဒီမိုကရစေီ ဖယျဒရယျ ပွညျထောငျစုဆိုတဲ့ နာမညျနဲ့အညီ ဒီမိုကရစေီရေး ပွညျထောငျစုရေးကို ဘယျလောကျ ရုပျလုံးဖေါျနိုငျမလဲ ဆိုတာတှကေို မွနျမာ့နိုငျငံရေး သုံးသပျသူ ဒေါကျတာရနျမြိုးသိနျး နဲ့ ဦးကြောျဇံသာတို့ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။
မေး ။ ။ မွနျမာနိုငျငံ ဖှဲ့စညျးပုံပွငျဆငျရေး ပူးပေါငျးကောျမတီရဲ့ ဒုတိယအကွိမျ ပွငျဆငျတဲ့ ဥပဒမေူကွမျး ထှကျလာတာကို တှေ့ရပါတယျ။ ဒီမူကွမျးရေးဆှဲတဲ့နရောမှာ တပျမတောျသား ကိုယျစားလှယျတှရေဲ့ သဘောတူညီမူလဲပါသလား။ သူတို့လဲ သဘောတူထားတယျဆိုတဲ့ သဘောလား။
ဖွေ ။ ။ ကနြောျလေ့လာမိသလောကျတော့ တပျမတောျသားလှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှကေနေ နောကျဆုံးထှကျလာတဲ့ မူကွမျးနှဈရပျမှာပါတဲ့ အခကြျအလကျတှပေေါျမှာ သဘောတူညီတယျလို့ တရားဝငျပွောတာမြိုး၊ ထုတျပွနျတာမြိုးတော့ မတှေ့ရပါဘူး။
မေး ။ ။ နောကျတဆင့ျက ဒီဟာကို အမှနျတကယျအကောငျအထညျဖောျဖို့ အတညျပွုဖို့ဆိုရငျ ဆကျပွီးတော့ ဘယျလိုလုပျဖို့လိုပါသလဲ။ လှှတျတောျမှာ အရငျလိုပဲ (၇၅) ရာခိုငျနှုနျး အတညျပွုမှ ဒီဟာ အတညျဖွဈလာမလား စသဖွင့ျ အဲဒီအလားအလာကိုလဲ ကွိုပွောပေးပါ။
ဖွေ ။ ။ ဥပဒကွေမျးကောျမတီကနေ ပွုစုပွီးရငျ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကို တငျရပါတယျ။ ဒီဥပဒကွေမျးမှာပါတဲ့ ပုဒျမတဈခုခငြျးအလိုကျကို လှှတျတောျရဲ့ အဆုံးအဖွတျကို ယူရပါတယျ။ အဲဒီလို လှှတျတောျရဲ့ အဆုံးအဖွတျကို ယူတဲ့နရောမှာ ပုဒျမ ၄၃၆ (က) နဲ့ (ခ) အရ ပထမအဆင့ျကတော့ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ စုစုပေါငျးရဲ့ (၇၅) ရာခိုငျနှုနျးကြောျ ထောကျခံဖို့ လိုအပျပါတယျ။ (၇၅) ရာခိုငျနှုနျးအပေါငျး (၁) ထောကျခံဖို့ လိုအပျပါတယျ။ အဲဒီအတှကျကွောင့ျမို့ လကျရှိပွညျထောငျစုလှှတျတောျထဲမှာ တပျမတောျကိုယျစားလှယျက (၂၅) ရာခိုငျနှုနျးပါနတေဲ့အခါကွတော့ တပျမတောျသား လှှတျတာျကိုယျစားလှယျတှကေ မထောကျခံရငျ ဘယျပုဒျမကိုမှ ပွငျလို့မရနိုငျတဲ့ အကပြျအတညျးကွီးကတော့ ရှိနတေယျလို့ ပွောနိုငျပါတယျ။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ကနြောျတို့က သူတို့ရဲ့ မူကွမျးထဲမှာပါတဲ့ အခကြျအလကျတှကေို မဆှေးနှေးခငျကတညျးက ဒီဇာတျလမျးဟာ ဘယျလောကျဖွဈလာနိုငျသလဲ။ ရှေ့ဆကျနိုငျမလဲဆိုတာကို စဉျးစားမိရငျတော့ ရှေ့ခရီးက မှုနျးမှိုငျးနတေယျလို့ပဲ ကနြောျက စဉျးစားမိပါတယျ။ နောကျတခုက ဒီလိုအခွအေနမြေိုးမှာ ဒီဟာထှကျလာတာနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့လဲ အခြိနျအခါကိုလဲ နညျးနညျးစဉျးစားခငြျပါတယျ။ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျဟာ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ တကျလာပွီးကတညျးက ဖှဲ့စညျးပုံပွငျရေးဟာ သူတို့ရဲ့ထိပျတနျးဦးစားပေးရေးထဲမှာပါတယျ။ ဆိုတော့ အခု ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲ နီးလာလို့ ဒါဟာ သူတို့ကတိကဝတျကို အကောငျအထညျဖောျဖို့ ကွိုးစားပါတယျဆိုပွီး လုပျပွပါတယျဆိုပွီးတော့ ဝဖေနျလာစရာလဲ ရှိနပေါတယျ။ အဲဒါကို ဆရာ ဘယျလိုသဘောရပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျရဲ့ ၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲ အဓိကကွှေးကွောျသံမှာ ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံဥပဒေ ပွငျဆငျရေးဆိုတာ ပါပါတယျ။ အဲဒီအတှကျကွောင့ျမို့ သူ့ရဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ကတိကဝတျကို ဖောျဆောငျဖို့အတှကျ ဖှဲ့စညျးပုံပွငျဆငျရေး ခွလှေမျးကိုလှမျးလာတယျဆိုတာတော့ မငွငျးနိုငျတဲ့အခကြျပါ။ တကယျတမျးကွတော့ ဖှဲ့စညျးပုံဥပဒေ အကပြျအတညျးကို ကနြောျတို့ အဖွမေရှာနိုငျရငျ ကနြောျတို့နိုငျငံရဲ့ ဒီမိုကရစေီခရီးဟာ သမငျမှေးရငျ ကြားစားရငျပဲ ဖွဈနိုငျပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ ရှေ့မတိုးနောကျမဆုတျလညျး ဖွဈနိုငျပါတယျ။ အဲဒီတော့ ဒီဖှဲ့စညျးပုံဥပဒေ အကပြျအတညျးကို ကြောျလှှာနိုငျဖို့ စဉျးစားတဲ့နရောမှာ အဓိကအားဖွင့ျ အာဏာရပါတီရဲ့ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှနေဲ့ တပျမတောျသား လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှရေဲ့ အဆုံးအဖွတျဟာ အငျမတနျမှအရေးကွီးတယျလို့ မွငျပါတယျ။ ဒီအစုအဖှဲ့နှဈရပျလုံးက လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှဟော နိုငျငံတောျနဲ့ နိုငျငံသားတှရေဲ့ အကြိုးကိုရှေ့တနျးတငျပွီးတော့ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျးနဲ့ ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးပွီးတော့ လှှတျတောျထဲမှာ အဖွရှောနိုငျမယျ၊ သဘောတူညီခကြျတှရေအောငျ လုပျနိုငျမယျဆိုရငျတော့ အလားအလာကောငျးတှေ ရှိလာနိုငျမယျလို့ မွငျပါတယျ။
မေး ။ ။ အခု အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျအနနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ မဲဆှယျခငြျလို့ အခြိနျကိုကျလုပျလာသလားဆိုတဲ့အမွငျ တဘကျကရှိနလေို့။ နောကျတဘကျက စဉျးစားပွနျရငျလဲ အခု ICJ ကိစ်စမှာ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျအစိုးရဟာ ရှေ့တနျးက မားမားမတျမတျ ရပျပွီးတော့ တပျမတောျကို ကာကှယျခဲ့တယျလို့ လူတခြို့က သုံးသပျကွပါတယျ။ ဆိုတော့ အဲဒီလို ကာကှယျပေးခဲ့တဲ့အတှကျကွောင့ျလဲ တဘကျမှာ တပျမတောျက သူတို့အပေါျမှာ တိမ့ျညှှတျတဲ့သဘော ရှိလာလိမ့ျမယျ။ နားလညျမှုပေးတဲ့သဘော ရှိလာလိမ့ျမယျလို့ မြှောျလင့ျပွီးတော့ ဒီဟာကို ဒီအခြိနျမှာ တငျလာတယျလို့ ဆိုတဲ့လူတှလေဲ ဆိုကောငျးဆိုမှာပါ။ စဉျးစားကောငျး စဉျးစားမိကွမှာပါ။ ဆရာ အဲဒီကိစ်စကို ဘယျလိုပွောခငြျပါလဲ။
ဖွေ ။ ။ ကနြောျကတော့ ဆရာဦးကြောျဇံသာပွောတဲ့ စဉျးစားခကြျက သိပျပွီးတော့ လကျတှေ့မကဘြူးလို့ မွငျပါတယျ။ တကယျတမျး ဒါကတော့ အကောငျးဘကျကို မြှောျတှေးပွီးတော့ စဉျးစားမယျဆိုရငျတော့ ဒါဟာ ဖွဈကောငျးဖွဈနိုငျတယျဆိုတဲ့ဘကျကနေ သုံးသပျနိုငျပါတယျ။ သို့သောျ လကျတှေ့အခွအေနမှော ပွညျထောငျစုလှှတျတောျအတှငျးမှာ တပျမတောျသား လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှနေဲ့ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှကွေားမှာ ဖှဲ့စညျးပုံဥပဒေ ပွငျဆငျရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ တငျးမာမှုတှကေ မွင့ျမာနဆေဲပဲဆိုတာကတော့ ဖုံးကှယျလို့မရတဲ့ အနအေထားပါ။ တကယျ ခရီးပေါကျဖို့ မြှောျလင့ျနိုငျမယ့ျ အခငျးအကငြျးဟာ ကနြော့ျအမွငျကတော့ အရပျဘကျနိုငျငံရေးခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ စဈဘကျခေါငျးဆောငျတှကွေားမှာ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးပွီးတော့ သဘောတူညီခကြျတှရေအောငျလုပျဖို့။ အဲဒီသဘောတူညီခကြျတှကေို ထပျဆင့ျပွီးတော့ တိုငျးရငျးသားခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ပါ ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးပွီးတော့ ပိုမိုခိုငျမာအောငျ လုပျဖို့က လကျတလောအခွအေနမှော အရေးကွီးတယျလို့ မွငျပါတယျ။
မေး ။ ။ အဲဒီမူကွမျးထဲမှာ တှေ့တဲ့အခကြျတှကေို ကွည့ျမယျဆိုရငျ ပွညျသူတှမြှေောျမှနျးနတေဲ့ စဈမှနျတဲ့ ဒီမိုကရစေီ - သူတို့လညျးပဲ ဒီမိုကရစေီဖယျဒရယျဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို ဒီထဲမှာ တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒီ ဒီမိုကရစေီဖယျဒရယျပွညျထောငျစုဆိုတဲ့အတိုငျး ဒီမိုကရစေီလမျးကို ဘယျလောကျဦးတညျသှားနိုငျသလဲ။ ဖယျဒရယျဖွဈဖို့ကို ဘယျလောကျထိ ဦးတညျသှားနိုငျသလဲဆိုတာကို နညျးနညျးလေး မေးခငြျပါတယျ။ အသေးစိတျပွောမယျဆိုရငျတော့ အခကြျအလကျတှကေ အမြားကွီး ကနြောျ ပထမတဈခုမေးခငြျတာက ဒီအထဲမှာ တပျမတောျရဲ့ အခနျးကဏ်ဍကို လြှော့ထားတယျ။ အရပျသားအစိုးရကို အာဏာပိုပေးဖို့ လုပျထားတယျဆိုတာကို တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒီတဈခကြျကတော့ ပွညျသူတှေ မြှောျမှနျးထားတဲ့ ပိုပွီးဒီမိုကရစေီဆနျတဲ့သဘောကို တှေ့ရပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဖယျဒရယျဖွဈမယျဆိုတဲ့ကိစ်စနဲ့ ပတျသကျလို့တော့ အရငျတုနျးကလဲ ၄၇ ဖှဲ့စညျးပုံကတညျးက ပွူနာဖွဈခဲ့တာ ဖှဲ့စညျးပုံကို ဖယျဒရယျပုံစံမြိုး လုပျထားတယျ။ ဗဟိုအစိုးရနဲ့ ပွညျနယျအစိုးရတှကွေားမှာ ဇယားတှခှေဲပွီးတော့ အာဏာခှဲဝထေားတယျ။ သို့သောျလဲပဲ ပွညျနယျအစိုးရတှရေဲ့ အကွီးအကဲဝနျကွီးခြုပျကို ဗဟိုအစိုးရအာဏာပိုငျ သမ်မတက ခန့ျအပျခဲ့တယျဆိုတဲ့ကိစ်စက အဓိက ဖွဈခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီကိစ်စကိုပဲ တိုငျးရငျးသားတှကေ ဖယျဒရယျမပီသခဲ့ဘူးလို့ ပွောခဲ့ကွတာ ရှိပါတယျ။ အခု ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံမှာလညျး ဒီအတိုငျးပဲ တှေ့ရပါတယျ။ ဆိုတော့ ဒီအထဲမှာ အဲဒီကိစ်စကို ပွငျဆငျထားတာ မတှေ့ရဘူးဆိုတော့ တိုငျးရငျးသားတှရေဲ့ မြှောျမှနျးခကြျကို ဒီဖှဲ့စညျးပုံမူကွမျးက ဘယျလောကျဖွည့ျဆညျးပေးနိုငျမယျလို့ ထငျပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ ကနြော့ျရဲ့အမွငျကတော့ အခွခေံမူတှထေဲမှာ ဒီမိုကရစေီဖယျဒရယျပွညျထောငျစုဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို ပီပွငျစဖေို့ အဆိုပွုတာကတော့ ကနြောျတို့တိုငျးပွညျရဲ့ ရညျမှနျးခကြျပနျးတိုငျအတှကျတာ့ မဖွဈမနေ ပွငျရမယ့ျ ပုဒျမတဈခုလို့ မွငျပါတယျ။ သို့သောျလဲ ဒီဖယျဒရယျ ယဉျကြေးမှုစဈစဈကို ဖောျဆောငျဖို့ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျ၊ ကိုယ့ျကွမ်မာ ကိုယျဖနျတီးခှင့ျတှကေို ဘယျလောကျအထိ အာမခံနိုငျမလဲဆိုတဲ့အပိုငျး။ အဲဒီအာမခံနိုငျတဲ့ ပုဒျမတှေ ပွငျဆငျဖို့ အဆိုပွုတဲ့အပိုငျးမှာတော့ အတောျလေးကို အားနညျးတယျလို့ မွငျပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ အခုန ဆရာပွောတဲ့ တိုငျးဒသေကွီးနဲ့ပွညျနယျ ဝနျကွီးခြုပျတှကေို သမ်မတက ခန့ျအပျတဲ့ကိစ်စ။ အထူးသဖွင့ျ ပုဒျမ (၂၆၁) ပွငျဆငျရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ အခုအခြိနျအထိ ပါဝငျတယျလို့ အသံမကွားရသေးပါဘူး။
ဒါပမေဲ့ အခုနောကျဆုံးဖှဲ့တဲ့ ကောျမရှငျရဲ့ အပွီးသတျ ဥပဒမေူကွမျး ထှကျလာတဲ့အခါကွရငျတော့ ပါလာနိုငျလိမ့ျမယျလို့ မွငျပါတယျ။ အဲဒီအခါကွတော့ တိုငျးရငျးသားတှရေဲ့ ကိုယျပိုငျအုပျခြုပျခှင့ျ၊ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျ၊ ကိုယ့ျကွမ်မာကိုယျဖနျတီးနိုငျခှင့ျတှကေို အာမခံခကြျ ပေးနိုငျတဲ့ ပွငျဆငျခကြျတှကေိုလညျး အလေးထားပွီးတော့ အဆိုပွုဖို့၊ နေ့တိုငျးဆှေးနှေးဖို့၊ သဘောတူညီခကြျရအောငျလုပျဖို့ အဆုံးအဖွတျ အပီဖွဈအောငျလုပျဖို့ လိုအပျတယျလို့ မွငျပါတယျ။ တဘကျက ဆရာ အခုနပွောသလိုပါပဲ တပျမတောျရဲ့ နိုငျငံရေးမှာပါဝငျတဲ့ အခနျးကဏ်ဍကို လြှော့ခဖြို့၊ ပွငျဆငျမယ့ျပုဒျမတှေ တောျတောျမြားမြားကိုလညျး တှေ့ရပါတယျ။ သို့သောျလဲ လကျရှိအခွအေနမှော ခဲယဉျးနတောက အဲဒီတပျမတောျကို နိုငျငံရေးထဲကနေ လြှော့ခဖြို့နဲ့ ဆကျစပျတဲ့ ပုဒျမတှကေို ပွငျဖို့ဆိုရငျ လှှတျတောျထဲမှာ (၇၅) ရာခိုငျနှုနျး၊ အပေါငျး (၁) ရဲ့ ထောကျခံမှုရဖို့ လိုအပျသလို။ နောကျတဆင့ျက ပွညျလုံးကြှတျဆန်ဒခံယူပှဲကွီး လုပျပွီးတော့ မဲပေးပိုငျခှင့ျရှိသူ စုစုပေါငျးရဲ့ ထကျဝကျကြောျက ထောကျခံရမယျဆိုတဲ့ ပွဌာနျးခကြျကွီးက ရှိနပေါတယျ။ အဲဒီတော့ မဲပေးနိုငျခှင့ျရှိသူ စုစုပေါငျးဆိုတာက မဲလာပေးသူ စုစုပေါငျးမဟုတျပါဘူး။ အဲဒီအတှကျကွောင့ျမို့ ဒီသတျမှတျခကြျဟာ အငျမတနျမှ မွင့ျမားတဲ့ သတျမှတျခကြျတဈခုလို့ ပွောရငျလဲရတဲ့ အနအေထားမြိုး ရှိနပေါတယျ။ သို့သောျလဲပဲ လကျရှိ ဖှဲ့စညျးပုံပွငျဆငျရေး ဥပဒမေူကွမျးမှာပါတဲ့ တပျမတောျကို နိုငျငံရေးက လြှော့ခမြယ့ျ ပွငျဆငျခကြျတှဟော လာမယ့ျလှှတျတောျအစညျးအဝေးတှမှော မဲခှဲဆုံးဖွတျခဲ့ရငျ အောငျမွငျမှုရဖို့ အလားအလာ မရှိသလောကျကိုနညျးတယျလို့ ကနြောျက သုံးသပျပါတယျ။
မေး ။ ။ ဒီဟာကို နညျးနညျးလေး ဘောငျကြောျပွီးတော့ နောကျဆုံးတဈခှနျးမေးခငြျပါတယျ။ တပျမတောျကာကှယျရေး ဦးစီးခြုပျကတော့ တပျမတောျရဲ့ အခနျးကဏ်ဍကို နိုငျငံရေးက လြှော့ခသြှားဖို့ သူမြှောျမှနျးတယျ။ သို့သောျလဲ မွနျမာနိုငျငံမှာ တိုငျးရငျးသားဆူပူသောငျးကနြျးမှုတှေ၊ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှေ ငွိမျးအေးသှားမှ ဒါမြိုးလုပျမယျလို့ သူက ပွောထားဖူးတယျ တငျပါတယျ။ ဆိုတော့ အဲဒီလို သူပွောထားတဲ့ အခွအေနေ Condition စဈပှဲတှေ ငွိမျးအေးပွီးတော့ ငွိမျးခမြျးရေးရဖို့ အလားအလာအထိဆိုရငျတော့ ဘယျလောကျစောင့ျရအုံးမယျ ထငျပါလဲ။
ဖွေ ။ ။ ကနြော့ျအမွငျကတော့ လကျရှိအစိုးရက ဖောျဆောငျနတေဲ့ ပွညျထောငျစုငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျရဲ့လမျးကွောငျး၊ နောကျ လကျရှိ ကနြောျတို့ နိုငျငံရဲ့ အရပျဘကျစဈဘကျ ဆကျဆံရေးအခွအေနေ။ နောကျပွီးတော့ အစိုးရတှေ လှှတျတောျတှရေဲ့ စှမျးဆောငျရေးဘကျကနေ သုံးသပျမယျဆိုရငျတော့ ကနြောျတို့ရဲ့ မွေးမွဈတို့ခတျေမှာပဲ ဖွဈကောငျးဖွဈလိမ့ျမယျလို့ သုံးသပျလိုပါတယျ။
=====ZawGyi====
ဒီရက်တွေအတွင်း ပေါ်ထွက်လာတဲ့ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ဆင်ရေး ဥပဒေမူကြမ်းဟာ လက်တွေ့အကောင်အထည်ပေါ်လာဖို့ ဘယ်အဆင့်တွေကို ကျော်ဖြတ်ရမလဲ။ တကယ်ကော ကျော်ဖြတ်နိုင်ပါ့မလား။ ဒီမိုကရေစီ ဖယ်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုဆိုတဲ့ နာမည်နဲ့အညီ ဒီမိုကရေစီရေး ပြည်ထောင်စုရေးကို ဘယ်လောက် ရုပ်လုံးဖေါ်နိုင်မလဲ ဆိုတာတွေကို မြန်မာ့နိုင်ငံရေး သုံးသပ်သူ ဒေါက်တာရန်မျိုးသိန်း နဲ့ ဦးကျော်ဇံသာတို့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။
မေး ။ ။ မြန်မာနိုင်ငံ ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ဆင်ရေး ပူးပေါင်းကော်မတီရဲ့ ဒုတိယအကြိမ် ပြင်ဆင်တဲ့ ဥပဒေမူကြမ်း ထွက်လာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒီမူကြမ်းရေးဆွဲတဲ့နေရာမှာ တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ သဘောတူညီမူလဲပါသလား။ သူတို့လဲ သဘောတူထားတယ်ဆိုတဲ့ သဘောလား။
ဖြေ ။ ။ ကျနော်လေ့လာမိသလောက်တော့ တပ်မတော်သားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေကနေ နောက်ဆုံးထွက်လာတဲ့ မူကြမ်းနှစ်ရပ်မှာပါတဲ့ အချက်အလက်တွေပေါ်မှာ သဘောတူညီတယ်လို့ တရားဝင်ပြောတာမျိုး၊ ထုတ်ပြန်တာမျိုးတော့ မတွေ့ရပါဘူး။
မေး ။ ။ နောက်တဆင့်က ဒီဟာကို အမှန်တကယ်အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ အတည်ပြုဖို့ဆိုရင် ဆက်ပြီးတော့ ဘယ်လိုလုပ်ဖို့လိုပါသလဲ။ လွှတ်တော်မှာ အရင်လိုပဲ (၇၅) ရာခိုင်နှုန်း အတည်ပြုမှ ဒီဟာ အတည်ဖြစ်လာမလား စသဖြင့် အဲဒီအလားအလာကိုလဲ ကြိုပြောပေးပါ။
ဖြေ ။ ။ ဥပဒေကြမ်းကော်မတီကနေ ပြုစုပြီးရင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကို တင်ရပါတယ်။ ဒီဥပဒေကြမ်းမှာပါတဲ့ ပုဒ်မတစ်ခုချင်းအလိုက်ကို လွှတ်တော်ရဲ့ အဆုံးအဖြတ်ကို ယူရပါတယ်။ အဲဒီလို လွှတ်တော်ရဲ့ အဆုံးအဖြတ်ကို ယူတဲ့နေရာမှာ ပုဒ်မ ၄၃၆ (က) နဲ့ (ခ) အရ ပထမအဆင့်ကတော့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် စုစုပေါင်းရဲ့ (၇၅) ရာခိုင်နှုန်းကျော် ထောက်ခံဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ (၇၅) ရာခိုင်နှုန်းအပေါင်း (၁) ထောက်ခံဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အဲဒီအတွက်ကြောင့်မို့ လက်ရှိပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ထဲမှာ တပ်မတော်ကိုယ်စားလှယ်က (၂၅) ရာခိုင်နှုန်းပါနေတဲ့အခါကြတော့ တပ်မတော်သား လွှတ်တာ်ကိုယ်စားလှယ်တွေက မထောက်ခံရင် ဘယ်ပုဒ်မကိုမှ ပြင်လို့မရနိုင်တဲ့ အကျပ်အတည်းကြီးကတော့ ရှိနေတယ်လို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့က သူတို့ရဲ့ မူကြမ်းထဲမှာပါတဲ့ အချက်အလက်တွေကို မဆွေးနွေးခင်ကတည်းက ဒီဇာတ်လမ်းဟာ ဘယ်လောက်ဖြစ်လာနိုင်သလဲ။ ရှေ့ဆက်နိုင်မလဲဆိုတာကို စဉ်းစားမိရင်တော့ ရှေ့ခရီးက မှုန်းမှိုင်းနေတယ်လို့ပဲ ကျနော်က စဉ်းစားမိပါတယ်။ နောက်တခုက ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ ဒီဟာထွက်လာတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လဲ အချိန်အခါကိုလဲ နည်းနည်းစဉ်းစားချင်ပါတယ်။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဟာ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ တက်လာပြီးကတည်းက ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ရေးဟာ သူတို့ရဲ့ထိပ်တန်းဦးစားပေးရေးထဲမှာပါတယ်။ ဆိုတော့ အခု ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ နီးလာလို့ ဒါဟာ သူတို့ကတိကဝတ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ကြိုးစားပါတယ်ဆိုပြီး လုပ်ပြပါတယ်ဆိုပြီးတော့ ဝေဖန်လာစရာလဲ ရှိနေပါတယ်။ အဲဒါကို ဆရာ ဘယ်လိုသဘောရပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲ အဓိကကြွေးကြော်သံမှာ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးဆိုတာ ပါပါတယ်။ အဲဒီအတွက်ကြောင့်မို့ သူ့ရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကတိကဝတ်ကို ဖော်ဆောင်ဖို့အတွက် ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ဆင်ရေး ခြေလှမ်းကိုလှမ်းလာတယ်ဆိုတာတော့ မငြင်းနိုင်တဲ့အချက်ပါ။ တကယ်တမ်းကြတော့ ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေ အကျပ်အတည်းကို ကျနော်တို့ အဖြေမရှာနိုင်ရင် ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့ ဒီမိုကရေစီခရီးဟာ သမင်မွေးရင် ကျားစားရင်ပဲ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ရှေ့မတိုးနောက်မဆုတ်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေ အကျပ်အတည်းကို ကျော်လွှာနိုင်ဖို့ စဉ်းစားတဲ့နေရာမှာ အဓိကအားဖြင့် အာဏာရပါတီရဲ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ တပ်မတော်သား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ အဆုံးအဖြတ်ဟာ အင်မတန်မှအရေးကြီးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ဒီအစုအဖွဲ့နှစ်ရပ်လုံးက လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေဟာ နိုင်ငံတော်နဲ့ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ အကျိုးကိုရှေ့တန်းတင်ပြီးတော့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းနဲ့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပြီးတော့ လွှတ်တော်ထဲမှာ အဖြေရှာနိုင်မယ်၊ သဘောတူညီချက်တွေရအောင် လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ အလားအလာကောင်းတွေ ရှိလာနိုင်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ အခု အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲဆွယ်ချင်လို့ အချိန်ကိုက်လုပ်လာသလားဆိုတဲ့အမြင် တဘက်ကရှိနေလို့။ နောက်တဘက်က စဉ်းစားပြန်ရင်လဲ အခု ICJ ကိစ္စမှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အစိုးရဟာ ရှေ့တန်းက မားမားမတ်မတ် ရပ်ပြီးတော့ တပ်မတော်ကို ကာကွယ်ခဲ့တယ်လို့ လူတချို့က သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီလို ကာကွယ်ပေးခဲ့တဲ့အတွက်ကြောင့်လဲ တဘက်မှာ တပ်မတော်က သူတို့အပေါ်မှာ တိမ့်ညွှတ်တဲ့သဘော ရှိလာလိမ့်မယ်။ နားလည်မှုပေးတဲ့သဘော ရှိလာလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပြီးတော့ ဒီဟာကို ဒီအချိန်မှာ တင်လာတယ်လို့ ဆိုတဲ့လူတွေလဲ ဆိုကောင်းဆိုမှာပါ။ စဉ်းစားကောင်း စဉ်းစားမိကြမှာပါ။ ဆရာ အဲဒီကိစ္စကို ဘယ်လိုပြောချင်ပါလဲ။
ဖြေ ။ ။ ကျနော်ကတော့ ဆရာဦးကျော်ဇံသာပြောတဲ့ စဉ်းစားချက်က သိပ်ပြီးတော့ လက်တွေ့မကျဘူးလို့ မြင်ပါတယ်။ တကယ်တမ်း ဒါကတော့ အကောင်းဘက်ကို မျှော်တွေးပြီးတော့ စဉ်းစားမယ်ဆိုရင်တော့ ဒါဟာ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ဘက်ကနေ သုံးသပ်နိုင်ပါတယ်။ သို့သော် လက်တွေ့အခြေအနေမှာ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်အတွင်းမှာ တပ်မတော်သား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေကြားမှာ ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တင်းမာမှုတွေက မြင့်မာနေဆဲပဲဆိုတာကတော့ ဖုံးကွယ်လို့မရတဲ့ အနေအထားပါ။ တကယ် ခရီးပေါက်ဖို့ မျှော်လင့်နိုင်မယ့် အခင်းအကျင်းဟာ ကျနော့်အမြင်ကတော့ အရပ်ဘက်နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ စစ်ဘက်ခေါင်းဆောင်တွေကြားမှာ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပြီးတော့ သဘောတူညီချက်တွေရအောင်လုပ်ဖို့။ အဲဒီသဘောတူညီချက်တွေကို ထပ်ဆင့်ပြီးတော့ တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ပါ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပြီးတော့ ပိုမိုခိုင်မာအောင် လုပ်ဖို့က လက်တလောအခြေအနေမှာ အရေးကြီးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီမူကြမ်းထဲမှာ တွေ့တဲ့အချက်တွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ပြည်သူတွေမျှော်မှန်းနေတဲ့ စစ်မှန်တဲ့ ဒီမိုကရေစီ - သူတို့လည်းပဲ ဒီမိုကရေစီဖယ်ဒရယ်ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို ဒီထဲမှာ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီ ဒီမိုကရေစီဖယ်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုဆိုတဲ့အတိုင်း ဒီမိုကရေစီလမ်းကို ဘယ်လောက်ဦးတည်သွားနိုင်သလဲ။ ဖယ်ဒရယ်ဖြစ်ဖို့ကို ဘယ်လောက်ထိ ဦးတည်သွားနိုင်သလဲဆိုတာကို နည်းနည်းလေး မေးချင်ပါတယ်။ အသေးစိတ်ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ အချက်အလက်တွေက အများကြီး ကျနော် ပထမတစ်ခုမေးချင်တာက ဒီအထဲမှာ တပ်မတော်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို လျှော့ထားတယ်။ အရပ်သားအစိုးရကို အာဏာပိုပေးဖို့ လုပ်ထားတယ်ဆိုတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီတစ်ချက်ကတော့ ပြည်သူတွေ မျှော်မှန်းထားတဲ့ ပိုပြီးဒီမိုကရေစီဆန်တဲ့သဘောကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဖယ်ဒရယ်ဖြစ်မယ်ဆိုတဲ့ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့တော့ အရင်တုန်းကလဲ ၄၇ ဖွဲ့စည်းပုံကတည်းက ပြဿနာဖြစ်ခဲ့တာ ဖွဲ့စည်းပုံကို ဖယ်ဒရယ်ပုံစံမျိုး လုပ်ထားတယ်။ ဗဟိုအစိုးရနဲ့ ပြည်နယ်အစိုးရတွေကြားမှာ ဇယားတွေခွဲပြီးတော့ အာဏာခွဲဝေထားတယ်။ သို့သော်လဲပဲ ပြည်နယ်အစိုးရတွေရဲ့ အကြီးအကဲဝန်ကြီးချုပ်ကို ဗဟိုအစိုးရအာဏာပိုင် သမ္မတက ခန့်အပ်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ကိစ္စက အဓိက ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကိစ္စကိုပဲ တိုင်းရင်းသားတွေက ဖယ်ဒရယ်မပီသခဲ့ဘူးလို့ ပြောခဲ့ကြတာ ရှိပါတယ်။ အခု ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံမှာလည်း ဒီအတိုင်းပဲ တွေ့ရပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒီအထဲမှာ အဲဒီကိစ္စကို ပြင်ဆင်ထားတာ မတွေ့ရဘူးဆိုတော့ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ မျှော်မှန်းချက်ကို ဒီဖွဲ့စည်းပုံမူကြမ်းက ဘယ်လောက်ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ ကျနော့်ရဲ့အမြင်ကတော့ အခြေခံမူတွေထဲမှာ ဒီမိုကရေစီဖယ်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို ပီပြင်စေဖို့ အဆိုပြုတာကတော့ ကျနော်တို့တိုင်းပြည်ရဲ့ ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်အတွက်တာ့ မဖြစ်မနေ ပြင်ရမယ့် ပုဒ်မတစ်ခုလို့ မြင်ပါတယ်။ သို့သော်လဲ ဒီဖယ်ဒရယ် ယဉ်ကျေးမှုစစ်စစ်ကို ဖော်ဆောင်ဖို့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်၊ ကိုယ့်ကြမ္မာ ကိုယ်ဖန်တီးခွင့်တွေကို ဘယ်လောက်အထိ အာမခံနိုင်မလဲဆိုတဲ့အပိုင်း။ အဲဒီအာမခံနိုင်တဲ့ ပုဒ်မတွေ ပြင်ဆင်ဖို့ အဆိုပြုတဲ့အပိုင်းမှာတော့ အတော်လေးကို အားနည်းတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အခုန ဆရာပြောတဲ့ တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်တွေကို သမ္မတက ခန့်အပ်တဲ့ကိစ္စ။ အထူးသဖြင့် ပုဒ်မ (၂၆၁) ပြင်ဆင်ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အခုအချိန်အထိ ပါဝင်တယ်လို့ အသံမကြားရသေးပါဘူး။
ဒါပေမဲ့ အခုနောက်ဆုံးဖွဲ့တဲ့ ကော်မရှင်ရဲ့ အပြီးသတ် ဥပဒေမူကြမ်း ထွက်လာတဲ့အခါကြရင်တော့ ပါလာနိုင်လိမ့်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ အဲဒီအခါကြတော့ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်၊ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်၊ ကိုယ့်ကြမ္မာကိုယ်ဖန်တီးနိုင်ခွင့်တွေကို အာမခံချက် ပေးနိုင်တဲ့ ပြင်ဆင်ချက်တွေကိုလည်း အလေးထားပြီးတော့ အဆိုပြုုဖို့၊ နေ့တိုင်းဆွေးနွေးဖို့၊ သဘောတူညီချက်ရအောင်လုပ်ဖို့ အဆုံးအဖြတ် အပီဖြစ်အောင်လုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ တဘက်က ဆရာ အခုနပြောသလိုပါပဲ တပ်မတော်ရဲ့ နိုင်ငံရေးမှာပါဝင်တဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို လျှော့ချဖို့၊ ပြင်ဆင်မယ့်ပုဒ်မတွေ တော်တော်များများကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ သို့သော်လဲ လက်ရှိအခြေအနေမှာ ခဲယဉ်းနေတာက အဲဒီတပ်မတော်ကို နိုင်ငံရေးထဲကနေ လျှော့ချဖို့နဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ ပုဒ်မတွေကို ပြင်ဖို့ဆိုရင် လွှတ်တော်ထဲမှာ (၇၅) ရာခိုင်နှုန်း၊ အပေါင်း (၁) ရဲ့ ထောက်ခံမှုရဖို့ လိုအပ်သလို။ နောက်တဆင့်က ပြည်လုံးကျွတ်ဆန္ဒခံယူပွဲကြီး လုပ်ပြီးတော့ မဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူ စုစုပေါင်းရဲ့ ထက်ဝက်ကျော်က ထောက်ခံရမယ်ဆိုတဲ့ ပြဌာန်းချက်ကြီးက ရှိနေပါတယ်။ အဲဒီတော့ မဲပေးနိုင်ခွင့်ရှိသူ စုစုပေါင်းဆိုတာက မဲလာပေးသူ စုစုပေါင်းမဟုတ်ပါဘူး။ အဲဒီအတွက်ကြောင့်မို့ ဒီသတ်မှတ်ချက်ဟာ အင်မတန်မှ မြင့်မားတဲ့ သတ်မှတ်ချက်တစ်ခုလို့ ပြောရင်လဲရတဲ့ အနေအထားမျိုး ရှိနေပါတယ်။ သို့သော်လဲပဲ လက်ရှိ ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ဆင်ရေး ဥပဒေမူကြမ်းမှာပါတဲ့ တပ်မတော်ကို နိုင်ငံရေးက လျှော့ချမယ့် ပြင်ဆင်ချက်တွေဟာ လာမယ့်လွှတ်တော်အစည်းအဝေးတွေမှာ မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့ရင် အောင်မြင်မှုရဖို့ အလားအလာ မရှိသလောက်ကိုနည်းတယ်လို့ ကျနော်က သုံးသပ်ပါတယ်။
မေး ။ ။ ဒီဟာကို နည်းနည်းလေး ဘောင်ကျော်ပြီးတော့ နောက်ဆုံးတစ်ခွန်းမေးချင်ပါတယ်။ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်ကတော့ တပ်မတော်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို နိုင်ငံရေးက လျှော့ချသွားဖို့ သူမျှော်မှန်းတယ်။ သို့သော်လဲ မြန်မာနိုင်ငံမှာ တိုင်းရင်းသားဆူပူသောင်းကျန်းမှုတွေ၊ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေ ငြိမ်းအေးသွားမှ ဒါမျိုးလုပ်မယ်လို့ သူက ပြောထားဖူးတယ် တင်ပါတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီလို သူပြောထားတဲ့ အခြေအနေ Condition စစ်ပွဲတွေ ငြိမ်းအေးပြီးတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့ အလားအလာအထိဆိုရင်တော့ ဘယ်လောက်စောင့်ရအုံးမယ် ထင်ပါလဲ။
ဖြေ ။ ။ ကျနော့်အမြင်ကတော့ လက်ရှိအစိုးရက ဖော်ဆောင်နေတဲ့ ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်ရဲ့လမ်းကြောင်း၊ နောက် လက်ရှိ ကျနော်တို့ နိုင်ငံရဲ့ အရပ်ဘက်စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေးအခြေအနေ။ နောက်ပြီးတော့ အစိုးရတွေ လွှတ်တော်တွေရဲ့ စွမ်းဆောင်ရေးဘက်ကနေ သုံးသပ်မယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ရဲ့ မြေးမြစ်တို့ခေတ်မှာပဲ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ သုံးသပ်လိုပါတယ်။
