ဧရာဝတီကို ပြန်ရွေးမယ်ဆိုတဲ့ ကြွေးကြော်သံနဲ့ ပြုလုပ်နေတဲ့လှုပ်ရှားမှုဟာ တကယ်ရွေးယူမယ်ဆိုတာထက် မြစ်ဆုံစီမံကိန်းကို လူထုက လက်မခံကြောင်းပြသလိုတဲ့ လှုပ်ရှားမှုသာ ဖြစ်တယ်လို့ ဒီလှုပ်ရှားမှုမှာပါဝင်တဲ့ တက်ကြွသူတဦးဖြစ်တဲ့ ကာတွန်းအော်ပီကျယ် က ဆိုပါတယ်။ "ဒါးသွားထက် ကလောင်သွားထက်တယ်" လို့ ဆိုကြပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ဒါးကဘယ်သူ့လက်ထဲမှာ ရှိနေတယ်ဆိုတာ မသိနိုင်လို့ ဘယ်သူ့ကို ခုတ်ရမှန်းမသိ ဖြစ်နေတယ်လို့လဲ နိုင်ငံကျော်ကာတွန်းဆရာကြီး က ဆိုပါတယ်။ ကာတွန်းအော်ပီကျယ်နဲ့ ဦးကျော်ဇံသာတို့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။
မေး ။ ။ ဆရာအော်ပီကျယ် .. မြစ်ဆုံကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ မြန်မာပြည်သူတွေအားလုံးက စိုးရိမ်ပူပန်နေကြပါတယ်။ ဧရာဝတီကို ဆုံးရှုံးကြရတော့မယ် ဆိုပြီးတော့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတချို့က မြစ်ဆုံကို ပြန်ရွေးယူမယ်ဆိုပြီးတော့ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ပါဝင်ဆွေးနွေးသူတယောက်အနေနဲ့ ဒီ Campaign ကို တော်တော်လေး အလားအလာရှိတဲ့ လှုပ်ရှားမှု ဖြစ်တယ်လို့ ယူဆပါသလား။
ဖြေ ။ ။ ဒီ Campaign ရဲ့ အဓိကက တစ်ဒေါ်လာလို့ ပြောနေတာပါ။ တစ်ဒေါ်လာက သဘောတရားကို ပြောတာပါ။ အဓိကက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ကို NLD အစိုးရတို့ကို မြစ်ဆုံဆည်နဲ့ ပတ်သက်လို့ တဘက်နိုင်ငံနဲ့ စကားပြောတဲ့အခါမှာ ပြည်သူတွေဘက်က ဘယ်လိုနည်းနဲ့ဖြစ်ဖြစ် နောက်ဆုံးစိုက်ထုတ်ပြီး ပေးရမယ်ဆိုရင်လဲ စိုက်ထုတ်မယ်စိတ် ရှိတယ်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုးဖြစ်အောင် ဒီပွဲကို လုပ်ကြတာပါ။
မေး ။ ။ အဓိကအားဖြင့် မြစ်ဆုံကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တချို့ပြောကြတာက တရုတ်နဲ့ မူလလုပ်ထားခဲ့တဲ့ သဘောတူညီချက်မှာ ဘာတွေပါတယ်ဆိုတာကို ပွင့်လင်းမြင်သာမှု မရှိဘူး။ ပြည်သူတွေက မသိကြရဘူးဆိုတာကို ပြောကြပါတယ်။ အဲဒါကို ဘယ်လိုသဘောရပါလဲ။
ဖြေ ။ ။ အဲဒါက သေချာတယ်။ အခုက လူတွေအနေနဲ့ အရင်အစိုးရဆိုရင်တော့ ဒီလိုပြောမှာပေါ့။ အခုအစိုးရနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကြတော့ လူတွေက တော်တော်လေး ချစ်ကြတယ်။ ချစ်ကြတော့ ဒီဟာကို သူကတိပေးခဲ့တယ်။ ချပြမယ်ဆိုပြီး … အခု (၃) နှစ်ရှိပြီ ချမပြနိုင်သေးဘူး။ သူကတော့ မြင်ပြီသား ဖြစ်မှာပါ။ ဒါပေမဲ့ အခုထိ ချမပြသေးတဲ့အခါမှာ ချမပြနိုင်သေးတာ သူမှာလဲ အခက်အခဲရှိလို့ ဆိုပြီးတော့ လူတွေက ခွင့်လွှတ်နားလည်ပေးကြတယ်။ ကျနော်တို့လည်း အဲဒီပါပဲ။ ဒါကြောင့် ဘယ်သူကိုဘယ်သူမှ အပြစ်မပြောတဲ့နည်းနဲ့ပဲ ပြောနေတာ။ တကယ်တော့ မြစ်ဆုံကို ပြည်သူက ရွေးယူကြမယ် ပြောကြပေမယ့် ဘယ်လောက်အကြွေးတင်နေတယ်ဆိုတာ မသိဘူး။ အဲဒီစာချုပ်ကို မသိတော့၊ အားလုံးက သိချင်ကြတယ်။
မေး ။ ။ ဆိုတော့ ပြဿနာရဲ့ ဇစ်မြစ်ကို မသိဘဲနဲ့ အဲဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားနေကြတဲ့ သဘောမျိုး ဖြစ်နေတယ်ပေါ့။
ဖြေ ။ ။ အဲဒီလိုတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒီပြဿနာက ဘယ်လိုခေါ်မလဲ။ ပြည်သူက အမြဲတမ်းနောက်မှာ ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့သဘောမျိုး။ ဒီပြဿနာက ကြာနေပြီလေ။ ကြာနေတော့ တအုံနွေးနွေးနဲ့ တော်တော်လေး အရေးကြီးတဲ့ဟာ။ ဒီဟာကို တမင်စွတာလဲ မဟုတ်ဘူး။ အစိုးရအကျပ်အတည်ဖြစ်အောင်လဲ လုပ်တာမဟုတ်ဘူး။ ဒီဟာသည် ပြည်သူဘက်က သိချင်နေတဲ့။ ပြည်သူဘက်က အမြဲတမ်း ဒီဟာကို မဆောက်စေချင်ဘူးဆိုတဲ့ အဲဒီအသိတရားကို ထပ်ပြီးတော့ ထောက်ပံ့တဲ့သဘောမျိုး ပြောတာပါ။
မေး ။ ။ ဒီမှာရှိတဲ့ Institution က တရုတ်မူဝါဒရေးရာ ကျွမ်းကျင်သူ ယွန်ဆန်ကို ကျနော် မကြာခဏ ဒီကိစ္စကို မေးဖြစ်ပါတယ်။ သူက မြစ်ဆုံမှာ တရုတ်ဘက်က စိုက်ထုတ်ထားတဲ့ အရင်းအနှီးက အတော်ဝင်နေပြီဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ တကယ်လို ပြန်ရွေးယူမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီအရင်းအနှီးကို ပြန်ပေးနိုင်မှ ဖြစ်မယ်ထင်တယ်လို့ သူက ပြောဖူးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအရင်းအနှီးကိစ္စပဲလား။ သို့တည်းမဟုတ် နိုင်ငံရေးကိစ္စတွေနဲ့များ တစုံတရာ ဆက်စပ်နေတယ်လို့ ကိုအောင်ပီကျယ် ထင်ပါသလား။
ဖြေ ။ ။ ကျနော်ကတော့ အဲဒီဟာကို မသိဘူး။ သို့သော် အခု ဆရာဦးထွန်းလွင်တို့ လုပ်တဲ့ပွဲမှာ အဓိကက နိုင်ငံရေးကို လုံးဝ - ကျနော်တို့ကလည်း နိုင်ငံရေးသမားမဟုတ်တော့ နိုင်ငံရေးမကျွမ်းကျင်ဘူး။ သို့သော် ဧရာဝတီမြစ်ကြီးကို မထိစေချင်ဘူး။ မထိစေချင်တော့ နိုင်ငံရေးကြောင့်ပဲ ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်။ ဘာကြောင့်ဖြစ်မယ် အဲဒါတွေ ကျနော်တို့ မသိဘူး။ သို့သော် ကျနော်တို့က ဧရာဝတီမြစ်ကြီးနဲ့ ပတ်သက်လို့ရှိရင်တော့ အင်မတန်ချစ်တယ်။ စောစောက တရုတ်ဘက်က ကျွမ်းကျင်သူပြောသလို ကျနော်တို့လည်း တစွန်းတစတော့ ကြားကြပါတယ်။ ဘယ်လောက်ပမာဏတော့ မသိဘူး။ အဲဒီလို ရွေးပြီးတော့ လုပ်ရမယ်ဆိုလဲ ကျနော်တို့ပြည်သူတွေက ရွေးယူမယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ဓါတ်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ သဘောနဲ့ အဲဒါကြောင့် နိုင်ငံရေးမှာ ပရိယာရ်တွေ ရှိရင်ရှိမှာပေါ့ - အဲဒါတွေတော့ ကျနော်တို့ မသိဘူး။
မေး ။ ။ နိုင်ငံရေးဆိုတာ ကျနော် ဒီနေရာမှာပြောနေတာက နိုင်ငံရဲ့ အမျိုးသားရေး အကျိုးစီးပွား - National Interest ဆိုတော့ ပြည်သူလူထုသဘောထားနဲ့ နိုင်ငံကို စီမံခန့်ခွဲနေတဲ့ အုပ်ချုပ်အစိုးရရဲ့ အမြင်နဲ့ တခါတရံ ကွဲလွဲတတ်တာဟာ အဓိက အဲဒီကိစ္စလို့ ထင်ပါတယ်။ တခြားကိစ္စတွေမှာလဲ မကြာခဏ ကြုံရတယ် ပြည်သူတွေ ဖြစ်စေချင်တာကတမျိုး၊ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံကို ခေါင်းဆောင်ပြီးတော့ လုပ်နေကြတဲ့လူတွေအတွက်ကတော့ အမျိုးသားရေးအကျိုးစီးပွားနဲ့ ဘယ်လိုပတ်သက်နေတယ်ဆိုတာကို စဉ်းစားကြတဲ့လမ်းကြောင်းကတမျိုး ဖြစ်တတ်ပါတတ်ပါတယ်။ အဲဒီကိစ္စကိုကော နည်းနည်းထင်သွင်း စဉ်းစားကြပါလား။
ဖြေ ။ ။ စဉ်းတော့စဉ်းစားမိပါတယ်။ စဉ်းစားမိတာကတော့ သူတို့ ဦးဆောင်သူတွေအနေနဲ့တော့ မသိဘူး။ ကျနော့်အနေနဲ့တော့ စဉ်းစားမိပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ လျှပ်စစ်ကိစ္စ၊ နိုင်ငံရေးကိစ္စ။ သို့သော် သူတို့နိုင်ငံရေးအရ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ပြည်သူကတော့ ဧရာဝတီမြစ်နဲ့တော့ မလဲချင်ဘူးဆိုတဲ့ စိတ်ဓါတ်ကိုလည်း ကျနော့်စိတ်ထဲ ရှိနေတယ်။ ဧရာဝတီမြစ်ကိုတော့ ကျနော်တို့က တကယ်နှမြောကြတယ်။
မေး ။ ။ ဆရာအော်ပီကျယ်တယောက်လည်း အင်ဂျင်နီယာတယောက် ဖြစ်ပါတယ်။ ကာတွန်းဆရာ အနုပညာသမားတယောက်သာမက .. ဆိုတော့ ဒီမြစ်က တာတမံတွေ တည်ဆောက်လိုက်တဲ့အတွက်ကြောင့် မြစ်ကြီးက လုံးဝကောသွားစရာတော့ မရှိဘူး။ အဲဒီရေကတော့ ဆက်စီးနေမှာပေါ့။ အဓိကအားဖြင့် စိုးရိမ်စရာက Biodiversity တွေ ပျက်မယ်ဆိုတာကလွဲပြီးတော့ တခြားဘာတွေများ စိုးရိမ်စရာ ရှိပါလဲ။ တိုင်းပြည်ရဲ့ စီးပွားရေးနဲ့စာရင်
ဖြေ ။ ။ မြစ်ရေက ဆက်စီးနေမှာပါ။ အဓိက ကျနော့်တယောက်ထဲအမြင်ကတော့ ကျနော်တို့ ဗမာမင်းတွေလက်ထဲကတည်းက ဆည်တွေဆောက်ခဲ့ကြတာ။ ဆည်ကြောင့် အကျိုးတွေလည်း ရှိပါတယ်။ သို့သော် ဒီကောင်ကကြတော့ Mega Dam ဖြစ်နေတယ်။ Mega Dam က တခုခုဖြစ်ရင် မနိုင်ဘူး။ ဆည်အသေးတွေက နိုင်သေးတယ်။ ဒါကြောင့် Mega Dam ကို ကျနော် မကြိုက်ဘူး။ နောက်တခုက ကျနော်တို့က ဒီဟာကို စနစ်တကျ သေချာတိုင်းတာပြီးတော့ လုပ်သင့်လား၊ မလုပ်သင့်လား နှစ်ပေါင်းများစွာ အင်ဂျင်နီယာဘက်၊ မိုးလေဝသဘက်၊ ရေကြောင်းဘက်ကနေ အကုန်လုပ်ပြီးမှ ဒီဟာကို သေချာတွက်ချက်ရမှာ။ အခုဟာက သူတို့နိုင်ငံတွင်းကဟာကို ဆယ်နှစ်၊ နှစ်ငါးဆယ် လေ့လာပြီးမှုလုပ်တယ်။ ကျနော်တို့ဟာကိုတော့ ဒီလိုလပိုင်းလေး၊ နှစ်ပိုင်းလေးပဲ တိုင်းတာလုပ်ကြတဲ့အခါမှာ နောင်တချိန်ကြတော့ Sorry လို့ ပြောတာနဲ့ မရတဲ့ဟာမျိုးရှိတယ်။ ဆိုတော့ ဒါတွေက အိမ်တအိမ် ဆောက်မယ်ဆိုရင်တောင် သေချာတိုင်းတာ စဉ်းစားပြီးမှ မြေအနေအထား၊ အောက်က ရေအနေအထား၊ ငလျင်အနေအထားတွေနဲ့ တွက်ပြီးမှ လုပ်ရမှာ။ ဒီဟာကိုကြတော့ ကျနော်က တွက်ဆမှု၊ ချိန်းဆမှု နည်းပါးပြီး ကမန်းကတမ်း လုပ်ခဲ့တယ်လို့ ယူဆတယ်။
မေး ။ ။ တကယ်လို့ တရုတ်မဟုတ်ဘဲနဲ့ သူတို့ထက်ပိုပြီးတော့ တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်သိမှုအပြည့်နဲ့ ဒီဟာတွေကို စဉ်းစားချင့်ချိန်းလုပ်တတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတခုခု၊ နိုင်ငံတခုခုဆိုရင် ပိုပြီးသဘောတူနိုင်စရာအကြောင်းတော့ ရှိတယ်ပေါ့။
ဖြေ ။ ။ အဓိကတော့ စနစ်တကျလုပ်ရင် တရုတ်ရယ် မဟုတ်ပါဘူး၊ ဘယ်သူမဆို လုပ်နိုင်ပါတယ်။ အခုက လုပ်တဲ့နည်းက ကမန်းကတမ်း လက်သိပ်ထိုးပြီး လုပ်သွားတဲ့သဘောမျိုး။ နောက်ပြီး သူတို့အမြဲတမ်းပြောတဲ့ Assessment တွေလည်း သေချာမလုပ်ပါဘူး။ လုပ်သွားလို့ ကျနော်တို့က ဒီလောက်ဟာကြီးကို တော်တော်များများ လက်လွန်ပြီးမှ သိရတယ်။ ဒီဟာကို ဆက်ပြီးလုပ်လိုက်လို့ရှိရင် ကျနော်လည်း အဲဒီမြစ်ဆုံနေရာကို ရောက်ပါတယ်။ တော်တော်ကိုကြီးပါတယ်။ တော်တော်ကိုကြီးတော့ ဒီလောက်ကြီးတဲ့ ဆည်ကြီးကတော့ မျှော်မှန်းသလောက် … မထွက်ဘူး။ နောက်ပြီးတော့ တခုခု ဖြစ်လို့ရှိရင် မထိန်းနိုင်ဘူး။ ကျနော်တို့ ရိုးရိုးတန်တန် ဆည်လေးတွေတောင် မိုးတအားများရင် မထိန်းနိုင်လို့ လွှတ်ချလိုက်တဲ့အခါမှာ အပျက်အစီးတွေ ရှိကြတယ်။ မနှစ်ကဆိုရင် ပိန်းချောင်းဆည် ရှိခဲ့ပါတယ်။
မေး ။ ။ နောက်တခုက ဒီမြစ်ဆုံရဲ့ မူလသဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြတဲ့ လူတွေက သိပ်ပြီးတော့ အမူမဲ့အမှတ်မဲ့ လုပ်ရာကြလွန်းတယ်။ သူတို့အကျိုးစီးပွား အမြောက်အများ ရရှိခဲ့ကြတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေလည်း ကြားရပါတယ်။ အဓိကအထောက်အထားတော့ ကျနော်တို့ မတွေ့ရပါဘူး။ ဆိုတော့ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့ကော အဓိက Lobby လုပ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဘက်က ဘယ်လိုသဘောထားကြလဲဆိုတာ သိရပါသလား။
ဖြေ ။ ။ အဲဒီဟာလဲ ကျနော် မသိဘူး။ ကျနော်ကတော့ အဲဒီလူတွေကိုတော့ တော်တော်လေး စိတ်ပျက်တယ်။ အဲဒီလူတွေက လုပ်တာကိုက တကယ့်ကို ဖြစ်ကလဲဆန် လုပ်ခဲ့တာ။ ကမန်းကတမ်း လုပ်ခဲ့တာ။ သူတို့ မစဉ်းစားခဲ့ဘူး။ ကျနော် အင်ဂျင်နီယာတယောက်အနေနဲ့ မြင်တယ်။ ပြည်သူတယောက်အနေနဲ့ မြင်တယ်။ ကာတွန်းဆရာတယောက်အနေနဲ့ မြင်တယ်။ အဲဒီလို လက်လွှတ်စပယ် လုပ်ခဲ့တာကိုတော့ လုံးဝမကြိုက်ဘူး။
မေး ။ ။ နောက်ဆုံးမေးချင်တာကတော့ ဒါးသွားထက် ကလောင်သွားထက်တယ်ဆိုတဲ့ စကား ဖြစ်ပါတယ်။ အော်ပီကျယ်ရဲ့ ကလောင်သွားဟာ မြန်မာပြည်မှာ အတော်လေးထက်ပါတယ်။ လူတိုင်း သိကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒါးသွားထက် ထက်နိုင်ပါရဲ့လား အခုလောလောဆယ်မှာ။
ဖြေ ။ ။ မထက်နိုင်ဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ကျနော်တို့က ဒါးသွားဆိုတာထက် အခုဆိုရင် ကလောင်သွားက တဘက်မှာလဲ ကိုယ်ရွေးချယ်ထားတဲ့ အစိုးရရှိတယ်။ သူ့မှာ ဘယ်လိုအခက်အခဲတွေ ရှိတယ်ဆိုတာ မြစ်ဆုံကိစ္စလိုပဲ တချို့ကိစ္စတွေက အစိုးရရဲ့ လုပ်တဲ့အပိုင်းတွေကို ကျနော်တို့က ဘယ်သိခွင့်ရှိမလဲ။ အဲဒီတော့ အခုက ကျနော်တို့က အော်ပီကျယ်ကလောင်တခုအနေနဲ့ ထောက်ပြလိုက်ရင် အော်ပီကျယ်ကိုလည်း လူတွေက ချစ်ခင်တယ်။ အစိုးရကိုလည်း ချစ်ခင်တယ်။ တခါတရံ ကျနော်တို့က ကာတွန်းဆရာဆိုတော့ ကာတွန်းဆရာတယောက်ရဲ့ အမြင်ကိုပြောလိုက်လို့ရှိရင် သူတို့အစိုးရရဲ့ အလုပ်ကိုလည်း စိတ်အနှောင့်အယှက် ဖြစ်သွားမှာကိုလဲ စိုးရိမ်တယ်။ တဘက်ကလဲ ကာတွန်းဆရာတာဝန်အရ စိတ်အနှောင့်အယှက် ဖြစ်သည်ဖြစ်စေ၊ မဖြစ်သည်ဖြစ်စေ ပြည်သူတွေ ပြောနေတာဟာကို ကျနော် ထောက်ပြချင်တာတွေရှိတယ်။ အခုဆိုရင် ကျနော်တို့က ရှင်းရှင်းပြောရရင် ဒါးသွားကလဲ ဘယ်သူလက်ထဲမှာ ဒါးရှိမှန်းလဲ မသိဘူး။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့က ဘယ်သူကို ခုတ်လို့ခုတ်ရမှန်းလဲ မသိဘူး။ အခုဟာက တပ်လဲမရည်ရွယ်ဘူး။ NLD လည်း မရည်ရွယ်တော့ ကလောင်သွားကတော့ လောလောဆယ်မှာတော့ သံချေးတက်နေတာပေါ့။
မေး ။ ။ ကျနော်တို့ သတင်းသမားတွေကတော့ တော်တော်များများ ထောင်ထဲကို ရောက်နေကြပါတယ်။ ဒါးခုတ်ခံနေရတယ်။ ကာတွန်းဆရာတွေထဲမှာတော့ အဲဒီလို မဖြစ်သေးဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ အဲဒါတော့ ကံကောင်းတဲ့သဘောပေါ့။
ဖြေ ။ ။ ကံကောင်းတာ မဟုတ်ဘူး။ ဒီလိုပဲ လျှိုနေတဲ့သဘော ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
