မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် အင်တာနက် သုံးစွဲခွင့်အပေါ် ကန့်သတ်ပိတ်ပင်တဲ့ အစိုးရတွေဟာ အာဏာရှင်နိုင်ငံတွေ ကြုံရလေ့ရှိတဲ့ အကျပ်အတည်းမျိုး တချိန်မှာ အများနောက်မှာ သီးခြား နောက်ကျကျန်ခဲ့တဲ့ အဖြစ်မျိုးတွေ ရင်ဆိုင်ရလိမ့်မယ်ဆိုပြီး အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟီလာရီ ကလင်တန် (Hillary Clinton) က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။ အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့်ဟာ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုရဲ့ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒမှာ ထိပ်တန်းက ဦးစားပေးကိစ္စဖြစ်ပြီး အင်တာနက် ပိတ်ပင်ကန့်သတ်မှုတွေကို ကျော်လွှားဖို့ ကြိုးစားသူတွေကို အကူအညီ အထောက်အပံ့တွေ ပိုပြီး ပေးသွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို ကိုသိန်းထိုက်ဦးက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ တူနီးရှားနဲ့ အီဂျစ်နိုင်ငံတွေက လွတ်မြောက်ရေး တိုက်ပွဲတွေနဲ့အတူ အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့်တွေနဲ့ လူမှုဆက်ဆံရေး ကွန်ရက်တွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟီလာရီ ကလင်တန်က အလေးပေး ပြောဆိုသွားပါတယ်။ ဝါရှင်တန်မြို့တော် ဂျော့ချ် ဝါရှင်တန် (George Washington) တက္ကသိုလ်မှာ အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့်အကြောင်း မနေ့က ဟောပြောခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ သံတမန်ရေး လျှို့ဝှက်မှတ်တမ်းတွေ ဝီကီလိခ်စ် (Wikileaks) အင်တာနက် စာမျက်နှာမှာ ပေါက်ကြားခဲ့တာကြောင့်လည်း အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုရဲ့ အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့်နဲ့ ရပ်တည်ချက်ကို အများက စိတ်ဝင်စားနေကြပါတယ်။
ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူအများအပြား သုံးစွဲလာနေတဲ့ အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့်ကို ဘယ်နိုင်ငံမှာမှ ရေရှည် ပိတ်ပင်ဟန့်တားလို့ မရဘူးဆိုပြီး ဝန်ကြီး ကလင်တန်က အဓိက ပြောဆိုသွားပါတယ်။
“ဘလော့ဂါတွေကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းတဲ့ အစိုးရတွေ၊ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို ကြိုတင်စုံစမ်းပြီး အင်တာနက် သုံးခွင့်ကို ကန့်သတ်တဲ့ အစိုးရတွေက ဒါဟာ လုံခြုံရေးအရ လုပ်ရတာဆိုပြီး ပြောကောင်း ပြောနိုင်ပါတယ်။ ဒါဟာ မှားယွင်းတဲ့ လုပ်ရပ်လို့ ကျမ ပြောချင်ပါတယ်။ အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့် ပိတ်ပင်မှုက ပြည်သူတွေရဲ့ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ခွင့် ငတ်မွတ်မှုကို ခေတ္တခဏသာ ဟန့်တားနိုင်မှာပါ။ အမြဲတမ်း မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။”
ကမ္ဘာပေါ်မှာ အင်တာနက် အသုံးပြုသူ လူသန်းပေါင်း ၂,၀၀၀ လောက်ရှိနေပြီး ကမ္ဘာပေါ်က လူဦးရေရဲ့ သုံးပုံတပုံလောက် အင်တာနက် အသုံးပြုနေကြပြီလို့ ဝန်ကြီး ဟီလာရီ ကလင်တန်က ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ တချို့မှာ အင်တာနက်ကို ဖိနှိပ်တဲ့ အစိုးရတွေကပဲ အသုံးချခွင့် ရနေပါတယ်။ အင်တာနက်ဟာ ဖိနှိပ်သူတွေ အတွက်လား၊ အဖိနှိပ်ခံတွေရဲ့ လွတ်လပ်ရေး အတွက်လား အငြင်းပွားမှုတွေတော့ ရှိနေပါတယ်။
ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဆက်သွယ်ရေးနဲ့ နည်းပညာသစ်တွေဟာ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ အသွင်ကူးပြောင်းရေးကို ဦးတည်အောင် အထောက်အကူပြုခဲ့ပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ အနာဂတ်ကို ပိုင်ဆိုင်လိုတဲ့ အီဂျစ်နိုင်ငံရဲ့ လူထုလှုပ်ရှားမှုတွေ အောင်ပွဲဆီရောက်အောင် ပို့နိုင်ခဲ့တယ်ဆိုတာ သက်သေပြခဲ့ပြီလို့ ဆိုပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေမှာ အင်တာနက် ပိတ်ပင်ကန့်သတ်မှုတွေ ရှိနေဆဲပဲ ဆိုတာကိုလည်း မိန့်ခွန်းမှာ ထည့်သွင်း ပြောဆိုသွားပါတယ်။
“တရုတ်နိုင်ငံမှာ အစိုးရက အင်တာနက်မှာ ဖော်ပြတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို ဆင်ဆာဖြတ်တောက်သလို အချက်အလက်ရှာတဲ့ အခါမှာလည်း လိပ်စာမှားနေတယ်ဆိုပြီး တခြားစာမျက်နှာကို ပြောင်းပို့တာမျိုးတွေ လုပ်လေ့ရှိပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆိုရင်လည်း လွတ်လပ်တဲ့ သတင်းဌာနတွေရဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာတွေကို တိုက်ခိုက်ပြီး သတင်းတွေ ဖြန့်ဝေလို့ မရအောင် တိုက်ခိုက် ပိတ်ပင်တာတွေ လုပ်ပါတယ်။
“ကျူးဘားမှာလည်း အစိုးရက အစိုးရအတွင်းသာ သုံးလို့ရတဲ့ Intra Net ကို တီထွင်ပြီး ပြည်သူတွေကို ကမ္ဘာ့အင်တာနက် အချက်အလက်တွေ ကြည့်လို့မရအောင် ပိတ်ပင်ထားပါတယ်။ ဗီယက်နမ်မှာ ဆိုရင်လည်း အစိုးရကို ဝေဖန်တဲ့ ဘလော့ဂါတွေ ဖမ်းဆီးခံနေရပါတယ်။ အီရန်မှာ ဆိုရင်လည်း အတိုက်အခံနဲ့ သတင်းဌာနတွေကို ပိတ်ပင်ပြီး အာဏာပိုင်တွေက အစိုးရ ဝေဖန်သူတွေရဲ့ ကိုယ်ရေ းအချက်အလက်တွေ ရှာဖွေ နှိမ်နင်းတာတွေ လုပ်နေပါတယ်။”
ဘလော့ဂါတွေကို ဖမ်းဆီးတဲ့သူတွေ၊ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွေကို တားမြစ်ဟန့်တားတဲ့သူတွေ၊ အတိုက်အခံတွေရဲ့ အင်တာနက် စာမျက်နှာတွေကို ပိတ်ပင်တဲ့ အစိုးရတွေဟာ ရေရှည်မှာ သူတို့ဘက်က ပေးဆပ်ရမယ့် အန္တရာယ်တွေ ရှိနေတယ်လို့လည်း ဝန်ကြီး ကလင်တန်က သတိပေး ပြောပါတယ်။
“အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့်ကို ပိတ်ပင်ဖို့ အဟန့်အတားတွေ လုပ်ထားတဲ့ အစိုးရတွေ၊ နည်းပညာအရ ကာကွယ်တာပဲဖြစ်ဖြစ် ကန့်သတ် တည်းဖြတ်မှုတွေနဲ့ အုပ်ချုပ်တာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အင်တာနက်ပေါ်က လူတွေရဲ့ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ခွင့်နဲ့ စည်းရုံးခွင့်တွေကို တားမြစ်သူပဲဖြစ်ဖြစ် နောက်ဆုံးမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဘောင်ကျဉ်းအောင်လုပ်ပြီး အားလုံးရဲ့နောက်မှာ ကျန်ခဲ့အောင် လုပ်သလို ဖြစ်သွားပါလိမ့်မယ်။”
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ကမ္ဘာတဝန်း သံတမန်ရေး လျှို့ဝှက်ချက်တွေကို ဝီကီလိခ်စ် အင်တာနက် စာမျက်နှာက ထုတ်ဖော်ခဲ့တဲ့ လုပ်ရပ်ကို အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟီလာရီ ကလင်တန်က ပြစ်တင် ရှုတ်ချပါတယ်။
“အခြေခံအားဖြင့် ဝီကီလိခ်စ်ရဲ့ လုပ်ရပ်ဟာ တခြားသူတွေရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုကို ခိုးယူရာက စတင်ခဲ့တာပါ။ အစိုးရရဲ့ မှတ်တမ်းမှတ်ရာတွေကို သူတပါးရဲ့ လက်စွဲအိပ်ထဲက မှတ်တမ်းစာရွက်တွေ အပြင်ကို ခိုးသလို ခိုးထုတ်ခဲ့တဲ့ လုပ်ရပ်မျိုးပါ။ တချို့ကတော့ အစိုးရအနေနဲ့ လုပ်ရပ်အားလုံးကို လူထုကို အသိပေး ထုတ်ဖော်ရမယ်ဆိုပြီး ဒီလို ခိုးယူတာကို မှန်တယ်ဆိုပြီး ပြောနေကြပါတယ်။ ကျမ သဘောမတူပါဘူး။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အနေနဲ့ ကိုယ်လုပ်ဆောင်သမျှ အားလုံး မချွင်းမချန် လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော်နေရမယ်ဆိုရင် အမေရိကန် ပြည်သူတွေရဲ့ လုံခြုံရေးကို တာဝန်ယူနိုင်မှာ မဟုတ်သလို ကမ္ဘာတဝန်းက ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး တိုးမြှင့်ရေး ကိစ္စတွေလည်း လုပ်ဆောင်နိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။”
အင်တာနက် ပိတ်ပင်ကန့်သတ်မှုတွေကို ကျော်လွှားဖို့ ကြိုးစားသူတွေကို အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အနေနဲ့ အကူအညီတွေ တိုးပေးသွားမယ်လို့လည်း ဝန်ကြီး ကလင်တန်က ပြောပါတယ်။ ကမ္ဘာတဝန်း နိုင်ငံပေါင်း ၄၀ ကျော်မှာ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့်အတွက် ကူညီထောက်ပံ့နေတယ် ဆိုတာကို ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ကတည်းက ပြောခဲ့ဖူးပါတယ်။ အရင်က အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၂၀ ဖိုး အကူအညီတွေ ပေးနေခဲ့ပြီး ဒီနှစ်မှာ နောက်ထပ် ၂၅ သန်းဖိုး အကူအညီတွေ ထပ်ပေးသွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အင်တာနက်ကဆင့် လူမှုဆက်ဆံရေး မီဒီယာ ကွန်ရက်တွေကို သုံးရာမှာ ကမ္ဘာတဝန်းက ပြည်သူတွေနဲ့ တိုက်ရိုက် ထိတွေ့နိုင်အောင် တချို့နိုင်ငံက သက်ဆိုင်ရာ ဘာသာစကားတွေကို သုံးပြီး Twitter ကွန်ရက်ကတဆင့် တိုက်ရိုက် သတင်းပေးနိုင်အောင် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန အနေနဲ့ ဘာသာစကား တချို့နဲ့ စတင် လုပ်ဆောင်နေပြီလို့လည်း ဝန်ကြီး ကလင်တန်က ပြောပါတယ်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုနဲ့ လက်တွဲပြီး အင်တာနက် လွတ်လပ်ခွင့်အတွက် တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ဖို့ လက်တွဲကြိုးပမ်းရေး အတွက်လည်း ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေကို သူက တိုက်တွန်းသွားပါတယ်။