ဒီကနေ့ ဇူလိုင်လ (၁၉) ရက်နေ့မှာ ကျရောက်တဲ့ (၆၇) နှစ်မြောက် အာဇာနည်နေ့ကို အာဇာနည်ကုန်းရှိရာ ရန်ကုန်မြို့မှာသာမက နိုင်ငံတဝှမ်းမှာပါ ကျင်းပခဲ့ကြပါတယ်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနဲ့တကွ ခေါင်းဆောင်ကြီးတွေ လုပ်ကြံခံခဲ့ရတဲ့ အာဇာနည်နေ့ အထိမ်းအမှတ် ကျင်းပတာတွေကို နှစ်ပေါင်းများစွာ အစိုးရက အတော်လေး ကန့်သတ်ခဲ့ရာက အခုမှာတော့ သမ္မတ၊ လွှတ်တော်အကြီးအကဲ၊ စစ်တပ်အကြီးအကဲတွေကပါ ဂါရဝပြုတာတွေ၊ အလှူအတန်းတွေ ထူးထူးခြားခြား လုပ်လာတဲ့အပေါ်မှာလည်း ဝေဖန်ရှုမြင်ချက်တွေ အမျိုးမျိုး ရှိနေပါတယ်။ အကြောင်းစုံကိုတော့ ကိုထက်အောင်နဲ့ မဆုမွန်တို့က စုစည်းတင်ပြပေးထားပါတယ်။
ဒီကနေ့ကျရောက်တဲ့ ၆၇ ကြိမ်မြောက် အာဇာနည်နေ့အခမ်းအနားမှာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းအပါအဝင် အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးတွေကို လွမ်းဆွတ် တမ်းတမှုအနေနဲ့ ဥသြဆွဲပြီး ဦးညွတ်ဂါရဝပြုခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ အာဇာနည်နေ့မတိုင်ခင်မှာ လွှတ်တော်မှာကော လွှတ်တော်ပြင်ပမှာပါ အခမ်းအနား ကျင်းပတာတွေကို ပိတ်ပင်တားဆီးမှုတွေ ရှိခဲ့ပေမဲ့ ဒီနေ့မှာတော့ အစိုးရက တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ဥသြဆွဲ ဂါရဝပြု၊ အလေးပြု၊ ဂုဏ်ပြုတာတွေကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် ကျင်းပဖို့ ပထမဆုံးအကြိမ် တရားဝင်ခွင့်ပြုလိုက်ပါတယ်။ အရင်စစ်အစိုးရတွေလက်ထက်မှာ ပိတ်ပင်တားဆီးမှုတွေ အမျိုးမျိုးရှိခဲ့လို့ လူငယ်တွေအနေနဲ့ အာဇာနည်နေ့ကို မေ့လျော့မှုတွေ ရှိခဲ့တယ်လို့ ကျောင်းသားသမ္ပဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ် ဖြစ်မြောက်ရေးကော်မတီက ကိုဒီငြိမ်းလင်းက ပြောပါတယ်။
“အခုခေတ် လူငယ်တွေဆိုရင် အာဇာနည်ကိုးဦးဆိုတာကို နာမည်အပြည့်အစုံပြောနိုင်တဲ့သူ တော်တော်လေးကို ရှားတယ်။ နောက်ပြီးတော့ လူငယ်ထုကြားထဲမှာ အာဇာနည်နေ့ဆိုတာ ဘာကြောင့်လဲဆိုတာက တိမ်မြုပ်ပျောက်ကွယ်သွားတယ်။ ဒါကို ကျနော်တို့ လူငယ်မျိုးဆက်သစ်တွေအနေနဲ့က ပြန်ပြီး -- ဖို့ ရည်ရွယ်တယ်ပေါ့ဗျာ။ အနိမ့်ဆုံးအဆင့် ---- နာမည်ကို သိသွားရင် ကျနော်တို့ ကျေနပ်တယ်။ ”
မနက် ၈ နာရီလောက်ကတည်းက အာဇာနည်အခမ်းအနားတွေကို အာဇာနည်ကုန်းမှာ နိုင်ငံတော်အဆင့် ကျင်းပခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတော် ဒုသမ္မတ ဒေါက်တာ စိုင်းမောက်ခမ်းလည်း အာဇာနည်ကုန်းကို လာရောက်ပြီး လွမ်းသူ့ပန်းခွေချ ဂါရဝပြုခဲ့သလို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နာယက သူရဦးရွှေမန်းလည်း ပထမဆုံးအကြိမ် လာရောက် ဂါရဝပြုခဲ့ပါတယ်။ လွတ်လပ်ရေးဖခင်ကြီးရဲ့သမီး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ အာဇာနည် ခေါင်းဆောင်ကြီးတွေရဲ့ မိသားစုဝင်တွေလည်း ပန်းခွေချ ဂါရဝပြုခဲ့ကြပါတယ်။
ရန်ကုန်မြို့အပါအဝင် နယ်မြို့အများစုမှာပါ အာဇာနည်နေ့ အခမ်းအနားကို စည်ကမ်းသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပခွင့်ရခဲ့ပေမဲ့ ပြည်မြို့မှာတော့ လွတ်လပ်စွာ ကျင်းပခွင့် မရရှိခဲ့ပါဘူး။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ကျောက်ရုပ်ရှေ့မှာ ပန်းခွေချအလေးမပြုဖို့၊ စည်တန်းလှည့်လည်ခွင့်မပြုဖို့ ပိတ်ပင်တားဆီးမှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။
“ပိတ်ပင်တားဆီးမှုတွေရှိပါတယ်ခင်ဗျာ။ အာဇာနည်နေ့ကို သူတို့က ခေတ္တရာဘောလုံးကွင်းမှာပဲ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း လုပ်နေကျအတိုင်းလုပ်ဖို့ သတ်မှတ်ထားတယ်။ ပန်းခွေချ အလေးပြုတာလုပ်ရင် ပုဒ်မ ၁၈၈ နဲ့ အရေးယူမယ်၊ စီတန်းလှည့်လည်ခွင့်ကိုလည်း ခွင့်မပြုဘူးဆိုပြီးတော့ သူတို့က စာရွက်ထုတ်တယ်၊ အမိန့်ထုတ်တယ်ပေါ့။ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးက ထုတ်ပါတယ်။”
နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်အပါအဝင် ကာကွယ်ရေးစစ်ဦးစီးချုပ်မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ဟာ ကျဆုံးသွားတဲ့ အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးတွေကို ရည်စူးပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာထုံးတမ်းအစဉ်အလာအတိုင်း နေပြည်တော်မှာ အလှူဒါနပြုပြီး အမျှအတန်းပေးဝေခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အစိုးရပိုင် သတင်းစာတွေမှာလည်း အာဇာနည်နေ့အကြောင်းနဲ့ အထိမ်းအမှတ်တွေကို တခမ်းတနားဖော်ပြခဲ့သလို မြန်မာ့ရုပ်မြင်သံကြားနဲ့ ရေဒီယိုတွေမှာလည်း အာဇာနည်နေ့အခမ်းအနားကို တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှတ်ပြသခဲ့ပါတယ်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနေထိုင်ခဲ့တဲ့ နေအိမ်ကိုလည်း အရင်နှစ်တွေကထက်ပိုပီး လူအများ လာရောက်လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးတွေ ကျဆုံးခဲ့ရတဲ့ ဝန်ကြီးများရုံးကို ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် မနက် ၁၁ နာရီကနေ နေ့လည် ၁၂ နာရီ မိနစ် ၂၀ ထိ ဖွင့်လှစ်ပြသပေးခဲ့ပါတယ်ခင်ဗျာ။
အာဇာနည်နေ့ကို အရင်အစိုးရအဆက်ဆက်က မှေးမှိန်ပျောက်ကွယ်အောင် ကြိုးစားခဲ့ကြပေမဲ့ အခုတော့ ပြည်သူ့အားကို မလွန်ဆန်နိုင်လို့ အခုလို လုပ်ဆောင်ရတာလို့ မြင်သူက စာရေးဆရာ ဆရာဦးကျော်ရင်မြင့်ဖြစ်ပါတယ်။
“တိုင်းပြည်ကို အခုလက်ရှိအာဏာရယူထားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်များက ပြည်သူပြည်သားများရဲ့ စိတ်ထား၊ ဆန္ဒသဘောထားကို အသိအမှတ်မပြုဘဲ မနေနိုင်တော့တဲ့ အနေအထားတစ်ခုကို ရောက်လာပြီလို့ပဲ မြင်ပါတယ်။ အရင်ကလို ပြည်သူကို ဂရုမစိုက်ဘူး၊ ငါတို့ လုပ်ချင်ရာလုပ်မယ်၊ ငါတို့လုပ်ချင်တာဖြစ်တယ်လို့ အဲဒီလို အမြင်မျိုးကနေ စပြီး ပြောင်းလဲလာတဲ့ လက္ခဏာလို့ မြင်ပါတယ်။ အရင်တုန်းကတော့ အသိအမှတ် လုံးဝ မထားဘူး၊ မှေးမှိန်ပျောက်ကွယ်အောင် နည်းမျိုးစုံနဲ့ ကြိုးစားခဲ့တယ်။ အခု အဲဒီလို ကြိုးစားလို့ မရနိုင်တော့ဘူးလို့ သူတို့ လက်ခံသွားတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ နောက်တချက်ကတော့ ဒါကလည်း စည်းရုံးရေးတစ်ခုပေါ့။ ပြည်သူလူထုက ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းအပါအဝင် အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးတွေ လုပ်ခဲ့တဲ့အလုပ်ကို အသိအမှတ်ပြုတယ်၊ လေးစားတယ်၊ တန်ဖိုးထားတယ်။ အဲဒီလို တန်ဖိုးထားတဲ့ပြည်သူတွေကို သူတို့ မဆန့်ကျင်ရဲ၊ မဆန့်ကျင်ဝံ့တော့တဲ့အတွက် ပြည်သူလူထုရဲ့ဆန္ဒအတိုင်း သူတို့လည်း လေးစားပါတယ်ဆိုတာမျိုးကို စည်းရုံးရေးတခုအနေနဲ့ ထုတ်ဖော်ပြသတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။”
အခုလိုနိုင်ငံခေါင်းဆောင်အဆင့်တွေဘက်က စည်းရုံးရေးဆင်းတဲ့သဘော အာဇာနည်အခမ်းအနား တက်ရောက်ဂါရဝပြုတဲ့အပေါ် ပြည်သူတွေရဲ့ သဘောထား ဘယ်လိုရှိနိုင်ပါသလဲဆိုတဲ့အပေါ် ကာတွန်းပညာရှင် ဦးအော်ပီကျယ် သုံးသပ်တာက-
“သိပ် ထူးထူခြားခြားတော့ မထင်ပါဘူး၊ သူတို့ကတော့ ရန်ကုန်မိုးလိုပဲပေါ့ဗျာ။ ရွာချင် ရွာမယ်၊ မရွာချင် မရွာဘူးပေါ့။ သို့သော် ဒီလိုလေး တက်လို့လည်း နိုင်ငံအတွက်လည်း စိတ်အပြောင်းအလဲလည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်မှာပေါ့။ သို့သော် တကယ်ထူးခြားတဲ့ ပြောင်းလဲမှုကြီးလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါတွေက တကယ့်အကျိုးရှိတာတွေမှ မဟုတ်တာဗျာ။ အပြင်ပန်းအရ ဥသြဆွဲသည်ဖြစ်စေ၊ မဆွဲသည်ဖြစ်စေ ပြည်သူတွေဘဝ- အရေးကြီးလားဆိုတော့ နည်းနည်းတော့ ကြီးတယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ့်အနှစ်သာရတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျနော်တို့ကို ခွင့်ပေးမယ်လို့ ပြောချင်ပြောလိုက်၊ ခွင့်မပေးဘူး ပြောချင်ပြောလိုက်၊ ဖမ်းချင်လည်းဖမ်းလိုက်၊ မဖမ်းချင်လည်းနေလိုက်။ ရှင်းရှင်းပြောရရင်တော့ သူတို့လက်ခုပ်ထဲမှာပဲ ရှိနေတာ။ တသမတ်တည်းပုံပြီး ယုံလို့မရတာ အဲဒါကြီးကတော့ အဖတ်တင်တာပါပဲ။ ကျနော်တို့က အဲဒါကြီးကို မျှော်လင့်ပြီး ဒါက ကောင်းတယ်လို့လည်း ပြည်သူက လုံးဝ မထင်ပါဘူး။ တအားကြီးပိတ်ထားလို့လည်း ဆိုးတယ်မထင်ပါဘူး။ ပြည်သူတွေကတော့ ဒီအစိုးရရဲ့အကြောကိုတော့ နပ်နေပါပြီ။ ပြည်သူတွေက အဲလောက်တော့ မညံ့တော့ဘူးဗျ။”
အခုလိုတိုင်းပြည်လွတ်လပ်ရေးရဖို့ အသက်ပေးလှူသွားတဲ့ အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်တွေကို လက်ရှိအစိုးရပိုင်း ခေါင်းဆောင်အဆင့်က အလေးအနက်ထားပြီး ဂါရဝပြုတဲ့အပေါ်မှာတော့ နိုင်ငံအဝှမ်းပြည်သူတွေ၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေဘက်က ကြိုဆိုထောက်ခံမှုတွေ ရှိသလို သံသယနဲ့စောင့်ကြည့်နေသူတွေလည်း ရှိကြောင်းပါရှင်။