မြန်မာ့အရေး ကန်လွှတ်တော်အမတ်တွေ ကြားနာ ဆွေးနွေး

မြန်မာနိုင်ငံမှာ တိုးလာနေတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့် ချိုးဖောက်မှုတွေအကြောင်း အမေရိကန်လွှတ်တော်မှာ တင်ပြတဲ့ပွဲကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက် နေ့လည်ပိုင်းက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဝါရှင်တန်ဒီစီမြို့တော်၊ Dirksen လွှတ်တော်အဆောက်အအုံမှာ ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေအတွက် တာဝန်ခံမှုရှိအောင် အမေရိကန်အစိုးရအနေနဲ့ တွန်းအားပေးလုပ်ဆောင်ဖို့ မေရီလန်းပြည်နယ်ဆိုင်ရာ အထက်လွှတ်တော် ဒီမိုကရက်အမတ် Chris Van Hollen က တင်ပြတောင်းဆိုသွားပါတယ်။ ကိုယ်တိုင်သွားရောက်ခဲ့တဲ့ မအိသန့်စင်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်ရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ ခရစ်ယာန်လူနည်းစုတွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့် ချိုးဖောက်နေမှုတွေအကြောင်းကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်နေ့တုန်းက အမေရိကန်လွှတ်တော် အဆောက်အအုံတခုမှာ တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်အစိုးရနဲ့ လွှတ်တော်အနေနဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေအပေါ် စစ်တပ်က လူသားထုအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုမြောက်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေ လုပ်နေတယ်ဆိုတာကို အသိအမှတ်ပြုပြီး တပ်မတော်က ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေအတွက် တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုရှိအောင် တိုက်တွန်းလုပ်ဆောင်ပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီပွဲကို ကြီးမှူးကြီးကျပ်တဲ့ အဖွဲ့တခုဖြစ်တဲ့ မေရီလန်း၊ ချင်းတိုင်းရင်းသားများအဖွဲ့ရဲ့ အမှုဆောင် ညွှန်ကြားရေးမှူး ဇိုသုန်းမှုန်က ဒီပွဲကျင်းပရတဲ့ အကြောင်းရင်းကို ရှင်းပြပါတယ်။

"ကျွန်တော်တို့ ဒီနေ့ တင်ပြရတာဟာ စစ်ကောင်စီကနေ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်တယ်၊ ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့ ဘုရားကျောင်းတွေ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုရားကျောင်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မူဆလင်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ခရစ်ယာန်ပဲဖြစ်ဖြစ် သူတို့ဖျက်ဆီးတယ်။ ခေါင်းဆောင်တွေလည်း သူတို့သတ်တယ်၊ ထောင်ထဲမှာလည်း ချတယ်။ ဒီဟာက နိုင်ငံတကာဥပဒေ၊ Crimes Against Humanity ပြီးတော့ War Crimes ကို ချိုးဖောက်တယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ တင်ပြတယ်။"

အမေရိကန်အထက်လွှတ်တော်၊ Dirksen အဆောက်အဦးတွင် ကျင်းပခဲ့သည့် မြန်မာ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့် ချိုးဖောက်မှုဆိုင်ရာ တင်ပြပွဲ။ (ဖေဖော်ဝါရီ ၄၊ ၂၀၂၅)​ (ဓာတ်ပုံ - ဗွီအိုအေ မြန်မာဌာန)

ကြားကာလ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ယာယီသမ္မတ ဒူဝါလရှီးလက အဖွင့်မိန့်ခွန်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းမှုကို မေ့ထားလို့မရသလို ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုတွေနဲ့ ကချင်၊ ချင်း စတဲ့ ခရစ်ယာန် ဘာသာရေး လူနည်းစုတွေအပေါ် တပ်မတော်ရဲ့ ကျူးလွန်မှုတွေအတွက် တာဝန်ခံမှုရှိအောင် လုပ်ဆောင်ရမှာဖြစ်ကြောင်း မေရီလန်းပြည်နယ်ဆိုင်ရာ အထက်လွှတ်တော် ဒီမိုကရက်အမတ် Chris Van Hollen က ဗွီဒီယိုကနေတဆင့် ပေးပို့ ပြောဆိုခဲ့ပြီး အမေရိကန်အစိုးရနဲ့ လွှတ်တော်အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် လုပ်ဆောင်ရမယ့်အချက်တွေကို အခုလို တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။

“မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူသားထုအပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေရပ်အောင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ အင်အား နှစ်ဆတိုး လုပ်ဆောင်ဖို့ ရီပတ်ဘလစ်ကန်ရော ဒီမိုကရက်တွေနဲ့ပါ လက်ရှိ လက်တွဲလုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ လုပ်ဆောင်ရမှာတချို့ ရှိပါတယ်။ ပထမဆုံးအနေနဲ့ ကျူးလွန်မှုတွေအတွက် တာဝန်ခံမှု ရယူရပါမယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုယန္တရား (IIMM) ရဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးနေမှု၊ နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ရုံး (ICC) မှာ လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ရာဇဝတ်မှု စုံစမ်းရေးနဲ့ နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်ခုံရုံး (ICJ) မှာ မြန်မာနိုင်ငံကို စွဲဆိုထားတဲ့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံရဲ့ အမှုကို ထောက်ပံ့ဖို့ လိုပါတယ်။ ကျူးလွန်မှုတွေကို မှတ်တမ်းတင်နေတဲ့ မျက်မြင်တွေနဲ့ ပြည်သူတွေကို ကာကွယ်ပေးနေတဲ့ ပြည်တွင်းပြည်ပက အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေကိုလည်း ထောက်ပံ့ဖို့လိုပါတယ်။ တပ်မတော်ကို မျက်ကွယ်မပြုထားဘူးဆိုတာကို သူတို့သိအောင် ပြတ်ပြတ်သားသား အသိပေးရပါမယ်။

"ဒုတိယကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆက်ဖြစ်နေတဲ့ တိုက်ပွဲတွေအတွက် သံတမန်ရေးနည်းလမ်းနဲ့ အဖြေရှာပြီး မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ကိုယ့်ကြမ္မာကိုယ်ဖန်တီးနိုင်ခွင့် ပေးရပါမယ်။ တတိယကတော့ မြန်မာစစ်တပ်ကို နိုင်ငံတကာစင်မြင့်မှာ ထောက်ခံပေးနေတဲ့ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံနဲ့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးရပါမယ်။ မြန်မာပြည်သူသန်းနဲ့ချီရဲ့ အသက်ထက် ခါးပတ်လမ်းကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းကို နှစ်ပေါင်းများစွာ ဦးစားပေးခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ကြားဝင်မှုတွေကို တရုတ်နိုင်ငံက ပိတ်ပင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါမျိုး ဆက် လက်ခံလို့မရသလို တရုတ်ကို နားချနိုင်တာ အမေရိကန်တနိုင်ငံပဲ ရှိပါတယ်။ ဒါတွေလုပ်နိုင်ဖို့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ သံတမန်ရေးမှာ အဓိကထားရမယ့်နိုင်ငံအဖြစ် အမေရိကန်က သတ်မှတ်ရပါမယ်။

"မြန်မာစစ်တပ်ကို ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှု ချမှတ်တာနဲ့ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေအတွက် လက်နက်မဟုတ်တဲ့ အထောက်အပံ့ပေးတာ အပါအဝင် BURMA Act ပါ အချက်တွေကို အမေရိကန်အစိုးရသစ်အနေနဲ့ အပြည့်အဝ ထောက်ခံ လုပ်ဆောင်ရပါမယ်။ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေးအတွက် အထူးကြီးကြပ်ရေးမှူး ချမှတ်ပြီး ကုလသမဂ္ဂ၊ အာဆီယံ၊ တရုတ်နဲ့ တခြား ထိပ်တန်း မြန်မာကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ အမေရိကန်က ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ရမှာပါ။ အထူးသဖြင့် ဟန်ပြ ရွေးကောက်ပွဲတွေကျင်းပပြီး အာဏာရှင်အစိုးရ တရားဝင်ဖြစ်အောင် လုပ်တာကို လက်ခံလို့ မရသလို ရွေးကောက်ပွဲအတုအယောင် ကျင်းပဖို့ စီစဉ်သူတွေကို ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။”

အင်ဒီယားနားပြည်နယ် အထက်လွှတ်တော် ရီပတ်ဘလစ်ကန်အမတ် Todd Young၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့ (Amnesty International USA) ရဲ့ အာရှရေးရာ ညွှန်ကြားရေးမှူး Carolyn Nash နဲ့ နိုင်ငံတကာ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ဆိုင်ရာ အမေရိကန်ကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ Stephen Schneck တို့ကလည်း မိန့်ခွန်းပြောခဲ့ကြပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံ၊ ချင်းပြည်နယ်၊ ထန်တလန်မြို့မှာ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် သေဆုံးသွားတဲ့ သင်းအုပ်ဆရာ Cung Biak Hum နဲ့ ညီအကိုတော်စပ်သူ Rev. Dr. Stanley Cung ကလည်း ကိုယ်တွေ့ဖြစ်ရပ်ကို ထွက်ဆို တင်ပြသွားပါတယ်။ Rev. Dr. Stanley Cung က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ Wisconsin ပြည်နယ်၊ Emmanuel Chin Baptist Church ဘုရားကျောင်းက အကြီးတန်း သင်းအုပ်ဆရာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီပွဲမှာ Burma Refugee Commission ရဲ့ ကြီးကြပ်ရေးမှူးလည်းဖြစ်၊ American Baptist Churches USA ရဲ့ လက်ထောက်အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်းလည်းဖြစ်တဲ့ Rev. Dr. Robin Stoops နဲ့ မေရီလန်း ချင်းတိုင်းရင်းသားများအဖွဲ့ရဲ့ မူဝါဒရေးရာ အကြံပေး Virginia Farris တို့က ကြီးမှူး ဆွေးနွေးပေးခဲ့ပါတယ်။

အင်ဒီယားနားပြည်နယ် Chin Baptist Church က အကြီးတန်း သင်းအုပ်ဆရာ Rev. Dr. Stephen Hre Kio၊ Kansas ပြည်နယ်က သင်းအုပ်ဆရာ Father David Michael de Penha ခေါ် မောင်မောင်ထွန်း၊ နယူးယောက်ပြည်နယ်က ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီး ဆရာတော် ဦးဣဿရိယ၊ International Campaign for Rohingya အဖွဲ့က လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ညွန်ကြားရေးမှူး Lucky Karim နဲ့ မေရီလန်း Kachin Baptist Churches USA ရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် Rev. Ah Le တို့ကလည်း ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။

ဒီပွဲကို မေရီလန်း ချင်းတိုင်းရင်းသားများအဖွဲ့၊ American Baptist Churches USA၊ Burma Advocacy Group အဖွဲ့၊ International Campaign for the Rohingya အဖွဲ့၊ Jubilee Campaign အဖွဲ့၊ Campaign for a New Myanmar အဖွဲ့နဲ့ Boat People SOS အဖွဲ့တို့က ပူးပေါင်းဦးစီး ကျင်းပကြတာပါ။

Zoom အွန်လိုင်းကရော၊ လူကိုယ်တိုင်ပါ တက်ရောက်ကြတဲ့ ဒီပွဲကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမြို့တော် ဝါရှင်တန်ဒီစီက အမေရိကန် လွှတ်တော်အဆောက်အအုံတခုဖြစ်တဲ့ Dirksen အဆောက်အအုံမှာ ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက် ဒေသစံတော်ချိန် နေ့လည် ၁၂ နာရီမှာ ကျင်းပခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာ့အရေး ကန်လွှတ်တော်အမတ်တွေ ကြားနာ ဆွေးနွေး