မြန်မာပြဿနာ ပြေလည်ရေး နိုင်ငံတကာ ဘာလုပ်နိုင်မှာလဲ

မြန်မာပြဿနာ ပြေလည်ရေး နိုင်ငံတကာ ဘာလုပ်နိုင်မှာလဲ

အာဏာသိမ်းပြီး (၈) လအကြာ မြန်မာနိုင်ငံ အကျပ်အတည်း ပိုဆိုက်လာတဲ့အချိန်မှာ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ဖိအားတွန်းအားတွေဟာလဲ ပိုများလာနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံတကာရဲ့အားတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေအပေါ် ထိရောက်တဲ့ အကျိုးဆက်ရှိလာနိုင်ပါ့မလား။ ပြဿနာပြေလည်ရေးအတွက် ဘယ်အတိုင်းအတာအထိ အထောက်အပံ့ဖြစ်နိုင်မလဲဆိုတာကို မြန်မာ့အရေးသုံးသပ်သူ ဦးအောင်သူငြိမ်းနဲ့ ဦးကျော်ဇံသာတို့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။

မေး ။ ။ ဒီနေ့မေးချင်တာကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ အခြေအနေတွေ၊ ပြည်သူတွေဒုက္ခခံစားရတာလဲ (၈) လ ကျော်လာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအခြေအနေမှာ နိုင်ငံတကာရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ ဘယ်လောက်အရေးကြီးသလဲဆိုတာကို ဆွေးနွေးချင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီဟာကို မပြောခင်မှာ အခြေအနေကို လွှမ်းခြုံသုံးသပ်ပေးပါအုံး။ ဘယ်လောက်အထိများ ဖြစ်နေပြီလဲ။ တိုးတက်ကောင်းမွန်မယ့် အလားအလာ၊ တဘက်ဘက်က ရရှိနေပြီလားဆိုတာကို ပြောပြပါ။

ဖြေ ။ ။ ကျနော့်အမြင် အခုအခြေအနေက ကိုဗစ်ကပ်ဘေး ဆိုက်ရောက်တဲ့အခါကြတော့ ကိုဗစ်ရဲ့ဒဏ်လည်း ခံရပါတယ်။ နောက်တခါကြတော့ အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်းမှာ စီးပွားပျက်ကပ်လိုဟာမျိုး ဖြစ်လာတော့ ကျနော်တို့အောက်ခြေလူတန်းစားနဲ့ အလယ်အလတ်တန်းစားတွေလည်း ကြုံရတဲ့အနေအထား။ တဘက်မှာလဲ ပဋိပက္ခက ပိုပြီးတော့ ပြင်းထန်တဲ့အဆင့်တခုကို ရောက်လာတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ အခုနပြောတဲ့ ကိုဗစ်၊ စီးပွားပျက်ကပ်တွေနဲ့ ပဋိပက္ခတွေကို ပေါင်းလိုက်တဲ့အခါကြတော့ ပိုပြီးတော့ တော်တော့်ကို ထိခိုက်နစ်နာတဲ့ အနေအထားရှိတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ အဲဒီလိုဖြစ်နေကြတဲ့အချိန်မှာ အကောင်းဆုံး resolution တနည်းအားဖြင့် အကောင်းဆုံးထွက်ပေါက်က ဘာလဲ။ တဘက်ကိုတဘက် အပြုတ်တိုက်တဲ့နည်းနဲ့ ထွက်ပေါက်ရနိုင်သလား။ သို့တည်းမဟုတ် စေ့စပ်ဖြေရှင်းနည်းလား။ ဘယ်နည်းပိုသင့်တော်မလဲ။ ဘယ်နည်းဖြစ်နိုင်မလဲဆိုတာကို နည်းနည်းသုံးသပ်ပါအုံး။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်မြင်တာကတော့ ဒီလိုမျိုးပြဿနာက ပြေလည်သွားမယ့် အလားအလာတော့ ချက်ချင်းမမြင်သေးဘူး။ တဘက်ကကြတော့ ကျနော်တို့ကြားရတဲ့ သတင်းတွေအရဆိုရင် အထူးသဖြင့် စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မကွေးတိုင်းတို့မှာ pacification လို့ခေါ်တဲ့ ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေး ထိုးစစ်မျိုးတွေကို လုပ်မယ်ဆိုတဲ့ သတင်းမျိုးလည်း တဘက်က ကြားရပါတယ်။ တဘက်မှာကြတော့လဲ ဆန္ဒပြတဲ့လူတွေနဲ့ NUG ဘက်ကလဲ ငါတို့နိုင်နေတယ်ဆိုတဲ့ အမြင်ကလည်း ရှိနေပါသေးတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီအနေအထားမှာတော့ နှစ်ဘက်စလုံးက ကျနော်တို့ခေါ်တာကတော့ hugging scrimmage သူလည်းနာ ကိုယ်လည်းနာ အခြေအနေမျိုး မရောက်သေးတဲ့အခါကြတော့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး စကားဝိုင်းပေါ် ရောက်လာဖို့လည်း လမ်းမမြင်သေးပါဘူး။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ ဒီအခြေအနေတွေမှာ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ထောက်ခံမှု။ ဒီမိုကရေစီ လိုလားကြတဲ့ဘက်ကတော့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက သူတို့ဘက်ကို အလေးသာနေတယ်လို့ ပြောကြပါတယ်။ သုံးသပ်သူတချို့လည်း ဒီအတိုင်းမြင်ကြပါတယ်။ ဆိုတော့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေအပါအဝင်၊ ကုလသမဂ္ဂအပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေသဘောထားက စစ်အာဏာရှင် ချုပ်ငြိမ်းရေးဘက်ကို ဘယ်လောက်အထိ အလေးသာနိုင်တဲ့ အနေအထား ရှိပါလဲ။

ဖြေ ။ ။ ကျနော့်သုံးသပ်ချက်ကတော့ နိုင်ငံတကာက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ပြီးတော့ အကူအညီပေးတာမျိုး။ ဆိုလိုတာကတော့ အခုလက်ရှိ NUG အပါအဝင် တပ်တွေကို လက်နက်အကူအညီပေးလိုက်မယ်၊ ငွေကြေးထောက်ပံ့လိုက်မယ်ဆိုတဲ့ဟာမျိုးကတော့ ကျနော်ထင်တယ် ဖြစ်ဖို့မလွယ်သလောက်ပါပဲ။ အဲဒီတော့ အများစုကတော့ အနောက်နိုင်ငံတွေအပါအဝင်၊ တရုတ်အပါအဝင် သူတို့က အာဆီယံကိုပဲ ရှေ့တန်းတင်ပြီးတော့ လုပ်နေကြတာပေါ့။ အထူးသဖြင့်တော့ ASEAN Centrality လို့ပြောတဲ့ အာဆီယံကနေ ရှေ့ဝင်ပြီးတော့ ဖြေရှင်းတဲ့လမ်းကြောင်းကိုပဲ နောက်ကနေ အကုန်လုံးထောက်ခံအားပေးတဲ့ သဘောမျိုးနဲ့ သွားနေတာကိုလည်း တွေ့ရတယ်။ အဲဒီတော့ အာဆီယံဘက်က တောင်းဆိုချက်တွေကလဲ အခုလက်ရှိ သွေးထွက်သံယိုးဖြစ်နေတဲ့ ကိစ္စတွေကို ရပ်ဆိုင်းဖို့မျိုးတွေပါတယ်။ နောက်တခါ Humanitarian Interventio လို့ခေါ်တဲ့ လူသားချင်းစာနာတဲ့ အကူအညီတွေ ဝင်ရောက်ပေးနိုင်ဖို့ဆိုတဲ့ အနေအထားတွေ။ ဒါတွေဆွေးနွေးနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။

မေး ။ ။ ဒါပေမဲ့ အာဆီယံက အဓိကပြောတာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့တောင်မှ အာဆီယံကို ပေးမတွေ့နိုင်ဘူးလို့ စစ်ကောင်စီဘက်က ပြောနေတော့ မခက်ဘူးလား။

ဖြေ ။ ။ ဟုတ်ပါတယ်။ အခုအခြေအနေကတော့ ဒီအတိုင်းပဲ ရှေ့မတိုးသာ နောက်မဆုတ်သာ ဖြစ်နေတဲ့ အနေအထားမျိုး မြင်ရတာပေါ့။ အဲဒီအနေအထားမှာတော့ ကျနော်တို့ အခုမြင်ရသလောက်ဆိုရင် အာဆီယံထဲမှာကိုက တချို့နိုင်ငံတွေက တော်တော်ကို စိတ်ပျက်လာတဲ့ အနေအထားမျိုးတွေ တွေ့ရတယ်။ မလေးရှားက အခုပြောလာတယ်။ အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို မဖိတ်ဖို့ဆိုတဲ့ ပြောတာတွေ ရှိလာတယ်ဆိုတော့ အာဆီယံနိုင်ငံတွေထဲမှာလဲ ဒီလိုမျိုး ရှေ့မတိုးနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေကို စိတ်ပျက်တဲ့ အနေအထား ရှိလာနေပါတယ်။

မေး ။ ။ အခုန စစ်ကောင်စီကို အသိအမှတ်မပြုဘဲနဲ့ NUG ကို အသိအမှတ်ပြုမယ်ဆိုတဲ့ စကား။ အဲဒါလဲပဲ ဒီမိုကရေစီအင်အားစုဘက်က မျှော်လင့်ချက်ကြီးတခု ဖြစ်ပါတယ်။ အဓိက ကုလသမဂ္ဂမှာလည်း ထိုနည်းလည်းကောင်းပါပဲ။ NUG ကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ သံအမတ်ကြီးကို အသိအမှတ်ပြုပြီးတော့၊ စစ်ကောင်စီကို လုံးဝအသိအမှတ်မပြုဘူးဆိုတဲ့အထိ ဖြစ်လာမလားလို့ မျှော်လင့်နေကြပါတယ်။ မျှော်လင့်ချက်အတိုင်း ဖြစ်လာတယ်ဆိုပါအုံး။ အဲဒါကိုကော စစ်ကောင်စီက ဘယ်လောက်ဂရုစိုက်မလဲ။ အဲဒီဟာနဲ့ ပြောပြနိုင်မလား။ ဟိုတုန်းကဆိုရင် အင်ဒိုနီးရှား၊ ကုလသမဂ္ဂကတောင် နှုတ်ထွက်ခဲ့ဖူးတာပဲ။ ဆိုဟာတိုလက်ထက်တုန်းက။ အခုကော အဲဒီလို သူတို့ကို အသိအမှတ်ပြုရေး၊ မပြုရေးကိစ္စတွေမှာ NUG ဘက်က အလေးသာသွားရင်ကော စစ်ကောင်စီက အဲဒါကို ဂရုစိုက်ပါ့မလား။ ထိရောက်ပါ့မလား။ ထင်ပါသလား။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်မြင်တာကတော့ သံတမန်ရေးလုပ်ငန်းတွေမှာတော့ အထူးသဖြင့်တော့ Superpower လို့ခေါ်တဲ့ နိုင်ငံကြီးတွေရဲ့ ဆန္ဒ။ သူတို့ရဲ့ အကျိုးစီးပွားက အများကြီးအရေးပါတဲ့ အနေအထား ရှိပါတယ်။ အထူးသဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံက ကျနော်တို့နဲ့ အိမ်နီးချင်းလည်းဟုတ်တယ်။ Superpower လည်း ဟုတ်တယ်။ အဲဒီတော့ ဒီနိုင်ငံကြီးတွေရဲ့ သဘောထားကပဲ အခု UN ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ၊ UN ရဲ့ သံရေးတမန်ရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ အများကြီးသက်ရောက်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့တော့ မျှော်လင့်ချက်ထားတာပေါ့။ NUG ကို အသိအမှတ်ပြုလိုက်မယ်။ ဒီကနေဆက်ပြီးတော့ တိုးသွားမယ်။ ကျနော်ထင်တယ် လက်တွေ့အနေအထားမှာ အများကြီးခက်လိမ့်မယ် ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ အဲဒီတော့ အသိအမှတ်ပြုနိုင်တဲ့ အလားအလာကော တွေ့ပါရဲ့လား။ သူတို့ကကော ဒီလောက်အထိ စစ်ကောင်စီကို လုံးဝပြစ်ပြစ်ခါခါ လုပ်ပါ့မလား။ အထူးသဖြင့် တရုတ်လို နိုင်ငံမျိုး။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်ထင်တာကတော့ နိုင်ငံတခု အပြောင်းအလဲ ဖြစ်ဖို့ဆိုပြီးတော့ ကျန်တဲ့နိုင်ငံတခုက သူ့ရဲ့ ရှိသမျှအင်အားသုံးပြီးတာ။ နောက်တခါ ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်တာတို့က ကျနော်ထင်တယ် တော်တော်ခက်လိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ နောက်တခါ အနောက်နိုင်ငံတွေ အထူးသဖြင့် US, EU နိုင်ငံတွေကို ပြန်ကြည့်ရင် အာဖရီဂန်စစ်ပွဲက ပြန်ဆုတ်လာတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ Intervention လို့ခေါ်တဲ့ သူများနိုင်ငံတခုအတွင်းကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်တဲ့ကိစ္စက တော်တော်လေး ခေတ်မစားတော့တဲ့ အယူအဆ ဖြစ်လာတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ဒီမိုကရေစီ လိုလားတဲ့ ပြည်သူတွေဘက်က အားတက်စရာ။ ဆိုကြပါစို့ သူတို့ဘက်က မျှော်လင့်ချက်။ တနည်းအားဖြင့် ဒီပြဿနာပြေလည်ရေး။ တိုင်းပြည်အေးချမ်းသာယာရေး ပြန်လည်ရရှိရေးအတွက် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းက ဘယ်လိုဖြစ်မယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။ ဘာလုပ်ကြရမလဲ အဲဒီတော့။

ဖြေ ။ ။ ကျနော့်အနေနဲ့တော့ အားလုံးမျှော်လင့်ချက်အတိုင်း ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ အဲဒီလိုမျိုး မပြောချင်ဘူး။ ကျနော်မြင်တာကတော့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး စကားဝိုင်းကိုတော့ တချိန်ချိန်တော့ ရောက်ရမှာပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဒီတွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေး စကားဝိုင်းကို ရောက်ဖို့က တော်တော်လဲ အချိန်တွေဖြတ်သန်းရအုံးမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ အဲဒီတွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးဘက် တင်းမာနေတာလဲ တကယ်တော့ စစ်ကောင်စီဘက်က တင်းမာနေတာလို့ ပြောရမှာပေါ့။ စောစောကပြောခဲ့သလို စေ့စပ်ဆွေးနွေးပေးမယ့်လူ negotiator လာမှာတောင်မှ ဟိုဘက်နဲ့ သွားမတွေ့နဲ့ သူတို့နဲ့ပဲ တွေ့ရမယ်ဆိုတာက တဘက်သတ်ကြီး ဖြစ်နေတယ်လို့ ထင်တာပဲ။ အဲဒီတော့ ဒီစစ်ကောင်စီကို convince ဖြစ်အောင်၊ သူတို့ သဘောထား တိမ်းညွှတ်လာအောင် ဘယ်လိုများ လုပ်သင့်သလဲ။ အခုန နိုင်ငံတကာကော၊ ပြည်တွင်းဘက်က စုပေါင်းပြီးတော့ ဘယ်လိုနည်းနဲ့ ကြံဆရင် ကောင်းမလဲ။ ကိုအောင်သူငြိမ်း စဉ်းစားမိတာ ရှိပါသလား။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်မြင်တာကတော့ တွန်းအားရော၊ ဆွဲအားရော ရှိလိမ့်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ အဲဒီတော့ အာဆီယံရဲ့ အခုလိုမျိုး ခပ်ပျော့ပျော့ပြောင်းပြောင်း ဝင်ရောက်တဲ့ကိစ္စမျိုးတောင် လက်မခံနိုင်ဘူးဆိုရင် သဘောကတော့ အနောက်နိုင်ငံတွေက ပိုပြင်းထန်တဲ့ ဒဏ်ခတ်ပိတ်စို့မှုတွေ လုပ်ဖို့ဆိုတာ ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ဖိတ်ခေါ်သလို ဖြစ်လာတဲ့ အနေအထားပါ။ နောက်တခုက အခုလက်ရှိ စစ်ကောင်စီဘက်ကို ကြည့်မယ်ဆိုရင်လဲ မဟာမိတ် သိပ်နည်းတဲ့ အနေအထားမျိုးလို့ ယူဆလို့ ရပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ ရုရှားနဲ့ တရုတ်ပဲ ရှိနေတဲ့သဘော ဖြစ်နေတယ်။ ဆိုတော့ တရုတ်နိုင်ငံကို ပြန်ကြည့်ရင်တောင်မှ အခုအနေအထားကို သုံးသပ်ရခက်ပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ စီးပွားရေး အဓိကကျတဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွေဆိုရင် ကိုဗစ်ကြောင့်လို့ အကြောင်းပြတယ်။ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွေက လုံးဝပိတ်သလောက် အနေအထား ရှိနေတယ်။ တဘက်မှာလဲ ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်ထဲမှာ ရုန်းကန်နေရတာက စီးပွားရေး အခက်အခဲကို ရုန်းကန်နေရတော့ ကျနော်ထင်တယ် ဒါကို ဘယ်လောက်အထိ တင်းခံမလဲ။ ဒါမှမဟုတ် တိုင်းပြည်မျက်နှာကြည့်ပြီးတော့ ဘယ်လိုလိုက်လျောကြမလဲ။ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးကြမလဲဆိုတာ ပိုအရေးကြီးတယ် ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ စီးပွားရေးလည်း တကယ်ငတ်တာက ပြည်သူ။ အုပ်ချုပ်တဲ့ လူတန်းစားက မငတ်ပါဘူး။ အဲဒါကတပိုင်း။ နောက်တခုက အာဆီယံကို ရှေ့တန်းတင်ပြီးတော့ နိုင်ငံတကာက ကူညီပံ့ပိုးတဲ့ကိစ္စမှာ Humanitarian Assistance ကိစ္စ - လူသားချင်းစာနာမှုအထောက်အပံ့ ပေးမယ်ဆိုတဲ့ကိစ္စကိုလည်း ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပြောလာကြပါတယ်။ အဲဒီလုပ်ငန်းကော ဒီစစ်ကောင်စီနဲ့ NUG ဒီမိုကရေစီအင်အားစုတွေကို စိတ်ဝမ်းကွဲတိုက်ခိုက်နေတဲ့ အချိန်မှာ ဘယ်လောက်အထိ ထိရောက်နိုင်မလဲ။ နိုင်ငံတကာရဲ့ စာနာမှုအကူအညီ။ အဲဒါလဲ သံသယ ရှိတယ်။ ဘယ်လိုသဘောမျိုး ရှိပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ဟုတ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ ကျနော်တို့တိုင်းပြည်တွင်းမှာ IDP ပြည်တွင်းဒုက္ခသည် အရေအတွက်က တော်တော်ကြီးကို သိန်းဂဏန်းနဲ့ချီ တိုးတက်သွားတဲ့ အနေအထားမျိုး ရှိပါတယ်။ နောက်တခါ ကျနော်တို့ တွေ့နေရတဲ့သတင်းတွေဆိုရင် - ဆိုပါစို့ စပါးရိုတ်သိမ်းရတော့မယ်အချိန် ရောက်လာပြီ၊ ဒါပေမဲ့ လူတွေက စစ်ရှောင်နေရလို့ မရိုတ်သိမ်းနိုင်တော့တဲ့ အခြေအနေမျိုး။ ဆိုတော့ အဲဒီလို ဘက်ပေါင်းစုံအခြေအနေကြောင့်ဆိုရင် ကျနော်တို့ အငတ်ဘေးဆိုက်ရောက်လာနိုင်တဲ့ အနေအထားလည်း ရှိတယ်ဆိုတော့ ကျနော်ထင်တယ် လူသားချင်းစာနာမှုအနေနဲ့ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်တာ၊ အကူအညီပေးတာ ဒါမျိုးကိုတော့ ကျနော်ထင်တယ် ရေရှည်ငြင်းပယ်လို့ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ကျနော်ယူဆပါတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီလိုအကူအညီပေးတဲ့အခါမှာလဲ ဘက်ပေါင်းစုံ အင်အားစုတွေ ညှိနှိုင်းပြီးတော့ လုပ်ရမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ နောက်ဆုံး ပြည်သူတွေအားတက်စရာ ပြောကြစို့ဆိုရင် ဘာပြောကြမလဲ။

ဖြေ ။ ။ အခုအချိန်အထိတော့ လက်ရှိ စစ်ကောင်စီကို ထောက်ခံမှုက တော်တော်နည်းတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုး တွေ့ရပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ အနုပညာရှင်အသိုင်းအဝိုင်း။ ကျနော်တို့ သတင်းစာဆရာလောက စသဖြင့် အဲဒီလိုကောင်စီတွေ ဖွဲ့တဲ့နေရာမှာတောင် သူတို့ သေသေချာချာကို မလုပ်နိုင်သေးတဲ့ အနေအထားတွေ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီတော့ ပြည်သူလူထုက ဒီလိုပဲ ဆက်ပြီးတော့ တင်းခံဆန့်ကျင်နေတယ်ဆိုတာလဲ ဒါက အားတက်စရာ အခြေအနေတခုလို့ ထင်ပါတယ်။

==Unicode==

အာဏာသိမျးပွီး (၈) လအကွာ မွနျမာနိုငျငံ အကပြျအတညျး ပိုဆိုကျလာတဲ့အခြိနျမှာ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးရဲ့ ဖိအားတှနျးအားတှဟောလဲ ပိုမြားလာနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ နိုငျငံတကာရဲ့အားတှဟော မွနျမာနိုငျငံအခွအေနအေပေါျ ထိရောကျတဲ့ အကြိုးဆကျရှိလာနိုငျပါ့မလား။ ပွူနာပွလေညျရေးအတှကျ ဘယျအတိုငျးအတာအထိ အထောကျအပံ့ဖွဈနိုငျမလဲဆိုတာကို မွနျမာ့အရေးသုံးသပျသူ ဦးအောငျသူငွိမျးနဲ့ ဦးကြောျဇံသာတို့ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။

မေး ။ ။ ဒီနေ့မေးခငြျတာကတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဖွဈပကြျနတေဲ့ အခွအေနတှေေ၊ ပွညျသူတှဒေုက်ခခံစားရတာလဲ (၈) လ ကြောျလာခဲ့ပွီ ဖွဈပါတယျ။ ဒီအခွအေနမှော နိုငျငံတကာရဲ့ အခနျးကဏ်ဍ ဘယျလောကျအရေးကွီးသလဲဆိုတာကို ဆှေးနှေးခငြျတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီဟာကို မပွောခငျမှာ အခွအေနကေို လှှမျးခွုံသုံးသပျပေးပါအုံး။ ဘယျလောကျအထိမြား ဖွဈနပွေီလဲ။ တိုးတကျကောငျးမှနျမယ့ျ အလားအလာ၊ တဘကျဘကျက ရရှိနပွေီလားဆိုတာကို ပွောပွပါ။

ဖွေ ။ ။ ကနြော့ျအမွငျ အခုအခွအေနကေ ကိုဗဈကပျဘေး ဆိုကျရောကျတဲ့အခါကွတော့ ကိုဗဈရဲ့ဒဏျလညျး ခံရပါတယျ။ နောကျတခါကွတော့ အာဏာသိမျးမှုနောကျပိုငျးမှာ စီးပှားပကြျကပျလိုဟာမြိုး ဖွဈလာတော့ ကနြောျတို့အောကျခွလေူတနျးစားနဲ့ အလယျအလတျတနျးစားတှလေညျး ကွုံရတဲ့အနအေထား။ တဘကျမှာလဲ ပဋိပက်ခက ပိုပွီးတော့ ပွငျးထနျတဲ့အဆင့ျတခုကို ရောကျလာတယျလို့ ထငျပါတယျ။ အဲဒီတော့ အခုနပွောတဲ့ ကိုဗဈ၊ စီးပှားပကြျကပျတှနေဲ့ ပဋိပက်ခတှကေို ပေါငျးလိုကျတဲ့အခါကွတော့ ပိုပွီးတော့ တောျတော့ျကို ထိခိုကျနဈနာတဲ့ အနအေထားရှိတယျလို့ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ အဲဒီလိုဖွဈနကွေတဲ့အခြိနျမှာ အကောငျးဆုံး resolution တနညျးအားဖွင့ျ အကောငျးဆုံးထှကျပေါကျက ဘာလဲ။ တဘကျကိုတဘကျ အပွုတျတိုကျတဲ့နညျးနဲ့ ထှကျပေါကျရနိုငျသလား။ သို့တညျးမဟုတျ စေ့စပျဖွရှေငျးနညျးလား။ ဘယျနညျးပိုသင့ျတောျမလဲ။ ဘယျနညျးဖွဈနိုငျမလဲဆိုတာကို နညျးနညျးသုံးသပျပါအုံး။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျမွငျတာကတော့ ဒီလိုမြိုးပွူနာက ပွလေညျသှားမယ့ျ အလားအလာတော့ ခကြျခငြျးမမွငျသေးဘူး။ တဘကျကကွတော့ ကနြောျတို့ကွားရတဲ့ သတငျးတှအေရဆိုရငျ အထူးသဖွင့ျ စဈကိုငျးတိုငျး၊ မကှေးတိုငျးတို့မှာ pacification လို့ခေါျတဲ့ ငွိမျဝပျပိပွားရေး ထိုးစဈမြိုးတှကေို လုပျမယျဆိုတဲ့ သတငျးမြိုးလညျး တဘကျက ကွားရပါတယျ။ တဘကျမှာကွတော့လဲ ဆန်ဒပွတဲ့လူတှနေဲ့ NUG ဘကျကလဲ ငါတို့နိုငျနတေယျဆိုတဲ့ အမွငျကလညျး ရှိနပေါသေးတယျ။ ဆိုတော့ အဲဒီအနအေထားမှာတော့ နှဈဘကျစလုံးက ကနြောျတို့ခေါျတာကတော့ hugging scrimmage သူလညျးနာ ကိုယျလညျးနာ အခွအေနမြေိုး မရောကျသေးတဲ့အခါကွတော့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေး စကားဝိုငျးပေါျ ရောကျလာဖို့လညျး လမျးမမွငျသေးပါဘူး။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ ဒီအခွအေနတှေမှော နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးရဲ့ ထောကျခံမှု။ ဒီမိုကရစေီ လိုလားကွတဲ့ဘကျကတော့ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးက သူတို့ဘကျကို အလေးသာနတေယျလို့ ပွောကွပါတယျ။ သုံးသပျသူတခြို့လညျး ဒီအတိုငျးမွငျကွပါတယျ။ ဆိုတော့ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျး အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှအေပါအဝငျ၊ ကုလသမဂ်ဂအပါအဝငျ ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှသေဘောထားက စဈအာဏာရှငျ ခြုပျငွိမျးရေးဘကျကို ဘယျလောကျအထိ အလေးသာနိုငျတဲ့ အနအေထား ရှိပါလဲ။

ဖွေ ။ ။ ကနြော့ျသုံးသပျခကြျကတော့ နိုငျငံတကာက ဝငျရောကျစှကျဖကျပွီးတော့ အကူအညီပေးတာမြိုး။ ဆိုလိုတာကတော့ အခုလကျရှိ NUG အပါအဝငျ တပျတှကေို လကျနကျအကူအညီပေးလိုကျမယျ၊ ငှကွေေးထောကျပံ့လိုကျမယျဆိုတဲ့ဟာမြိုးကတော့ ကနြောျထငျတယျ ဖွဈဖို့မလှယျသလောကျပါပဲ။ အဲဒီတော့ အမြားစုကတော့ အနောကျနိုငျငံတှအေပါအဝငျ၊ တရုတျအပါအဝငျ သူတို့က အာဆီယံကိုပဲ ရှေ့တနျးတငျပွီးတော့ လုပျနကွေတာပေါ့။ အထူးသဖွင့ျတော့ ASEAN Centrality လို့ပွောတဲ့ အာဆီယံကနေ ရှေ့ဝငျပွီးတော့ ဖွရှေငျးတဲ့လမျးကွောငျးကိုပဲ နောကျကနေ အကုနျလုံးထောကျခံအားပေးတဲ့ သဘောမြိုးနဲ့ သှားနတောကိုလညျး တှေ့ရတယျ။ အဲဒီတော့ အာဆီယံဘကျက တောငျးဆိုခကြျတှကေလဲ အခုလကျရှိ သှေးထှကျသံယိုးဖွဈနတေဲ့ ကိစ်စတှကေို ရပျဆိုငျးဖို့မြိုးတှပေါတယျ။ နောကျတခါ Humanitarian Interventio လို့ခေါျတဲ့ လူသားခငြျးစာနာတဲ့ အကူအညီတှေ ဝငျရောကျပေးနိုငျဖို့ဆိုတဲ့ အနအေထားတှေ။ ဒါတှဆှေေးနှေးနတောကို တှေ့ရပါတယျ။

မေး ။ ။ ဒါပမေဲ့ အာဆီယံက အဓိကပွောတာ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့တောငျမှ အာဆီယံကို ပေးမတှေ့နိုငျဘူးလို့ စဈကောငျစီဘကျက ပွောနတေော့ မခကျဘူးလား။

ဖွေ ။ ။ ဟုတျပါတယျ။ အခုအခွအေနကေတော့ ဒီအတိုငျးပဲ ရှေ့မတိုးသာ နောကျမဆုတျသာ ဖွဈနတေဲ့ အနအေထားမြိုး မွငျရတာပေါ့။ အဲဒီအနအေထားမှာတော့ ကနြောျတို့ အခုမွငျရသလောကျဆိုရငျ အာဆီယံထဲမှာကိုက တခြို့နိုငျငံတှကေ တောျတောျကို စိတျပကြျလာတဲ့ အနအေထားမြိုးတှေ တှေ့ရတယျ။ မလေးရှားက အခုပွောလာတယျ။ အာဆီယံထိပျသီးအစညျးအဝေးကို မဖိတျဖို့ဆိုတဲ့ ပွောတာတှေ ရှိလာတယျဆိုတော့ အာဆီယံနိုငျငံတှထေဲမှာလဲ ဒီလိုမြိုး ရှေ့မတိုးနိုငျတဲ့ အခွအေနတှေကေို စိတျပကြျတဲ့ အနအေထား ရှိလာနပေါတယျ။

မေး ။ ။ အခုန စဈကောငျစီကို အသိအမှတျမပွုဘဲနဲ့ NUG ကို အသိအမှတျပွုမယျဆိုတဲ့ စကား။ အဲဒါလဲပဲ ဒီမိုကရစေီအငျအားစုဘကျက မြှောျလင့ျခကြျကွီးတခု ဖွဈပါတယျ။ အဓိက ကုလသမဂ်ဂမှာလညျး ထိုနညျးလညျးကောငျးပါပဲ။ NUG ကို ကိုယျစားပွုတဲ့ သံအမတျကွီးကို အသိအမှတျပွုပွီးတော့၊ စဈကောငျစီကို လုံးဝအသိအမှတျမပွုဘူးဆိုတဲ့အထိ ဖွဈလာမလားလို့ မြှောျလင့ျနကွေပါတယျ။ မြှောျလင့ျခကြျအတိုငျး ဖွဈလာတယျဆိုပါအုံး။ အဲဒါကိုကော စဈကောငျစီက ဘယျလောကျဂရုစိုကျမလဲ။ အဲဒီဟာနဲ့ ပွောပွနိုငျမလား။ ဟိုတုနျးကဆိုရငျ အငျဒိုနီးရှား၊ ကုလသမဂ်ဂကတောငျ နှုတျထှကျခဲ့ဖူးတာပဲ။ ဆိုဟာတိုလကျထကျတုနျးက။ အခုကော အဲဒီလို သူတို့ကို အသိအမှတျပွုရေး၊ မပွုရေးကိစ်စတှမှော NUG ဘကျက အလေးသာသှားရငျကော စဈကောငျစီက အဲဒါကို ဂရုစိုကျပါ့မလား။ ထိရောကျပါ့မလား။ ထငျပါသလား။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျမွငျတာကတော့ သံတမနျရေးလုပျငနျးတှမှောတော့ အထူးသဖွင့ျတော့ Superpower လို့ခေါျတဲ့ နိုငျငံကွီးတှရေဲ့ ဆန်ဒ။ သူတို့ရဲ့ အကြိုးစီးပှားက အမြားကွီးအရေးပါတဲ့ အနအေထား ရှိပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ တရုတျနိုငျငံက ကနြောျတို့နဲ့ အိမျနီးခငြျးလညျးဟုတျတယျ။ Superpower လညျး ဟုတျတယျ။ အဲဒီတော့ ဒီနိုငျငံကွီးတှရေဲ့ သဘောထားကပဲ အခု UN ရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျတှေ၊ UN ရဲ့ သံရေးတမနျရေး လုပျငနျးတှမှော အမြားကွီးသကျရောကျတယျလို့ ထငျပါတယျ။ အဲဒီတော့ ကနြောျတို့တော့ မြှောျလင့ျခကြျထားတာပေါ့။ NUG ကို အသိအမှတျပွုလိုကျမယျ။ ဒီကနဆေကျပွီးတော့ တိုးသှားမယျ။ ကနြောျထငျတယျ လကျတှေ့အနအေထားမှာ အမြားကွီးခကျလိမ့ျမယျ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ အဲဒီတော့ အသိအမှတျပွုနိုငျတဲ့ အလားအလာကော တှေ့ပါရဲ့လား။ သူတို့ကကော ဒီလောကျအထိ စဈကောငျစီကို လုံးဝပွဈပွဈခါခါ လုပျပါ့မလား။ အထူးသဖွင့ျ တရုတျလို နိုငျငံမြိုး။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျထငျတာကတော့ နိုငျငံတခု အပွောငျးအလဲ ဖွဈဖို့ဆိုပွီးတော့ ကနြျတဲ့နိုငျငံတခုက သူ့ရဲ့ ရှိသမြှအငျအားသုံးပွီးတာ။ နောကျတခါ ကိုယျတိုငျကိုယျကြ ဝငျရောကျစှကျဖကျတာတို့က ကနြောျထငျတယျ တောျတောျခကျလိမ့ျမယျလို့ ထငျပါတယျ။ နောကျတခါ အနောကျနိုငျငံတှေ အထူးသဖွင့ျ US, EU နိုငျငံတှကေို ပွနျကွည့ျရငျ အာဖရီဂနျစဈပှဲက ပွနျဆုတျလာတဲ့နောကျပိုငျးမှာ Intervention လို့ခေါျတဲ့ သူမြားနိုငျငံတခုအတှငျးကို ဝငျရောကျစှကျဖကျတဲ့ကိစ်စက တောျတောျလေး ခတျေမစားတော့တဲ့ အယူအဆ ဖွဈလာတယျလို့ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ဒီမိုကရစေီ လိုလားတဲ့ ပွညျသူတှဘေကျက အားတကျစရာ။ ဆိုကွပါစို့ သူတို့ဘကျက မြှောျလင့ျခကြျ။ တနညျးအားဖွင့ျ ဒီပွူနာပွလေညျရေး။ တိုငျးပွညျအေးခမြျးသာယာရေး ပွနျလညျရရှိရေးအတှကျ အကောငျးဆုံးနညျးလမျးက ဘယျလိုဖွဈမယျလို့ ထငျပါသလဲ။ ဘာလုပျကွရမလဲ အဲဒီတော့။

ဖွေ ။ ။ ကနြော့ျအနနေဲ့တော့ အားလုံးမြှောျလင့ျခကြျအတိုငျး ဖွဈလာလိမ့ျမယျလို့ အဲဒီလိုမြိုး မပွောခငြျဘူး။ ကနြောျမွငျတာကတော့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေး စကားဝိုငျးကိုတော့ တခြိနျခြိနျတော့ ရောကျရမှာပဲ။ ဒါပမေဲ့ ဒီတှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေး စကားဝိုငျးကို ရောကျဖို့က တောျတောျလဲ အခြိနျတှဖွေတျသနျးရအုံးမယျလို့ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ အဲဒီတှေ့ဆုံဆှေးနှေးရေးဘကျ တငျးမာနတောလဲ တကယျတော့ စဈကောငျစီဘကျက တငျးမာနတောလို့ ပွောရမှာပေါ့။ စောစောကပွောခဲ့သလို စေ့စပျဆှေးနှေးပေးမယ့ျလူ negotiator လာမှာတောငျမှ ဟိုဘကျနဲ့ သှားမတှေ့နဲ့ သူတို့နဲ့ပဲ တှေ့ရမယျဆိုတာက တဘကျသတျကွီး ဖွဈနတေယျလို့ ထငျတာပဲ။ အဲဒီတော့ ဒီစဈကောငျစီကို convince ဖွဈအောငျ၊ သူတို့ သဘောထား တိမျးညှှတျလာအောငျ ဘယျလိုမြား လုပျသင့ျသလဲ။ အခုန နိုငျငံတကာကော၊ ပွညျတှငျးဘကျက စုပေါငျးပွီးတော့ ဘယျလိုနညျးနဲ့ ကွံဆရငျ ကောငျးမလဲ။ ကိုအောငျသူငွိမျး စဉျးစားမိတာ ရှိပါသလား။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျမွငျတာကတော့ တှနျးအားရော၊ ဆှဲအားရော ရှိလိမ့ျမယျလို့ ယူဆပါတယျ။ အဲဒီတော့ အာဆီယံရဲ့ အခုလိုမြိုး ခပျပြော့ပြော့ပွောငျးပွောငျး ဝငျရောကျတဲ့ကိစ်စမြိုးတောငျ လကျမခံနိုငျဘူးဆိုရငျ သဘောကတော့ အနောကျနိုငျငံတှကေ ပိုပွငျးထနျတဲ့ ဒဏျခတျပိတျစို့မှုတှေ လုပျဖို့ဆိုတာ ကိုယျကိုယျတိုငျ ဖိတျခေါျသလို ဖွဈလာတဲ့ အနအေထားပါ။ နောကျတခုက အခုလကျရှိ စဈကောငျစီဘကျကို ကွည့ျမယျဆိုရငျလဲ မဟာမိတျ သိပျနညျးတဲ့ အနအေထားမြိုးလို့ ယူဆလို့ ရပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ ရုရှားနဲ့ တရုတျပဲ ရှိနတေဲ့သဘော ဖွဈနတေယျ။ ဆိုတော့ တရုတျနိုငျငံကို ပွနျကွည့ျရငျတောငျမှ အခုအနအေထားကို သုံးသပျရခကျပါတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ စီးပှားရေး အဓိကကတြဲ့ နယျစပျကုနျသှယျရေးတှဆေိုရငျ ကိုဗဈကွောင့ျလို့ အကွောငျးပွတယျ။ နယျစပျကုနျသှယျရေးတှကေ လုံးဝပိတျသလောကျ အနအေထား ရှိနတေယျ။ တဘကျမှာလဲ ကနြောျတို့ တိုငျးပွညျထဲမှာ ရုနျးကနျနရေတာက စီးပှားရေး အခကျအခဲကို ရုနျးကနျနရေတော့ ကနြောျထငျတယျ ဒါကို ဘယျလောကျအထိ တငျးခံမလဲ။ ဒါမှမဟုတျ တိုငျးပွညျမကြျနှာကွည့ျပွီးတော့ ဘယျလိုလိုကျလြောကွမလဲ။ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးကွမလဲဆိုတာ ပိုအရေးကွီးတယျ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ စီးပှားရေးလညျး တကယျငတျတာက ပွညျသူ။ အုပျခြုပျတဲ့ လူတနျးစားက မငတျပါဘူး။ အဲဒါကတပိုငျး။ နောကျတခုက အာဆီယံကို ရှေ့တနျးတငျပွီးတော့ နိုငျငံတကာက ကူညီပံ့ပိုးတဲ့ကိစ်စမှာ Humanitarian Assistance ကိစ်စ - လူသားခငြျးစာနာမှုအထောကျအပံ့ ပေးမယျဆိုတဲ့ကိစ်စကိုလညျး ပွငျးပွငျးထနျထနျ ပွောလာကွပါတယျ။ အဲဒီလုပျငနျးကော ဒီစဈကောငျစီနဲ့ NUG ဒီမိုကရစေီအငျအားစုတှကေို စိတျဝမျးကှဲတိုကျခိုကျနတေဲ့ အခြိနျမှာ ဘယျလောကျအထိ ထိရောကျနိုငျမလဲ။ နိုငျငံတကာရဲ့ စာနာမှုအကူအညီ။ အဲဒါလဲ သံသယ ရှိတယျ။ ဘယျလိုသဘောမြိုး ရှိပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ ဟုတျပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ ကနြောျတို့တိုငျးပွညျတှငျးမှာ IDP ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျ အရအေတှကျက တောျတောျကွီးကို သိနျးဂဏနျးနဲ့ခြီ တိုးတကျသှားတဲ့ အနအေထားမြိုး ရှိပါတယျ။ နောကျတခါ ကနြောျတို့ တှေ့နရေတဲ့သတငျးတှဆေိုရငျ - ဆိုပါစို့ စပါးရိုတျသိမျးရတော့မယျအခြိနျ ရောကျလာပွီ၊ ဒါပမေဲ့ လူတှကေ စဈရှောငျနရေလို့ မရိုတျသိမျးနိုငျတော့တဲ့ အခွအေနမြေိုး။ ဆိုတော့ အဲဒီလို ဘကျပေါငျးစုံအခွအေနကွေောင့ျဆိုရငျ ကနြောျတို့ အငတျဘေးဆိုကျရောကျလာနိုငျတဲ့ အနအေထားလညျး ရှိတယျဆိုတော့ ကနြောျထငျတယျ လူသားခငြျးစာနာမှုအနနေဲ့ ဝငျရောကျစှကျဖကျတာ၊ အကူအညီပေးတာ ဒါမြိုးကိုတော့ ကနြောျထငျတယျ ရရှေညျငွငျးပယျလို့ မဖွဈနိုငျဘူးလို့ ကနြောျယူဆပါတယျ။ ဆိုတော့ အဲဒီလိုအကူအညီပေးတဲ့အခါမှာလဲ ဘကျပေါငျးစုံ အငျအားစုတှေ ညှိနှိုငျးပွီးတော့ လုပျရမယျလို့ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ နောကျဆုံး ပွညျသူတှအေားတကျစရာ ပွောကွစို့ဆိုရငျ ဘာပွောကွမလဲ။

ဖွေ ။ ။ အခုအခြိနျအထိတော့ လကျရှိ စဈကောငျစီကို ထောကျခံမှုက တောျတောျနညျးတယျဆိုတဲ့ အနအေထားမြိုး တှေ့ရပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ အနုပညာရှငျအသိုငျးအဝိုငျး။ ကနြောျတို့ သတငျးစာဆရာလောက စသဖွင့ျ အဲဒီလိုကောငျစီတှေ ဖှဲ့တဲ့နရောမှာတောငျ သူတို့ သသေခြောခြာကို မလုပျနိုငျသေးတဲ့ အနအေထားတှေ တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒီတော့ ပွညျသူလူထုက ဒီလိုပဲ ဆကျပွီးတော့ တငျးခံဆန့ျကငြျနတေယျဆိုတာလဲ ဒါက အားတကျစရာ အခွအေနတေခုလို့ ထငျပါတယျ။