ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္နက္ကိုင္ အေတြ႔အၾကဳံေတြကေန ဘယ္လို သင္ခန္းစာေတြ ယူႏိုင္ပါမလဲ။ ဦးသန္းစိုးႏိုင္ကို ဦးတင္ေမာင္သန္းက ေမးျမန္းေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။
အျငင္းပြါးစရာ ယူကရိန္း မီဒီယာ ဆိုင္ရာ ဥပေဒတစ္ရပ္ ကို ယူကရိန္း သမၼတ Volodymyr Zelenskyy က မႏွစ္ က လက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္ပါတယ္။ ဒီ ဥပေဒသစ္ ဟာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ကန႔္သတ္ၿပီး ဆင္ဆာတည္းျဖတ္တဲ့ ဥပေဒလို႔ ေဝဖန္သူေတြ က ေျပာၾကပါတယ္။ Oleksii Kovalenko ရဲ႕ သတင္းေဆာင္းပါး ကို ဦးတင္ေမာင္သန္း က တင္ျပပါလိမ့္မယ္။
ဗုဒၶဘာသာအေရး ေႂကြးေၾကာ္ေနၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေရးကို ဗုဒၶဘာသာ အယူအဆေထာင့္ကပဲ ျပန္လည္ သုံးသပ္ၾကည့္ရင္ ဘယ္လိုေတြ႔ရပါမလဲ။ ကေနဒါႏိုင္ငံ York University မွာ ပါရဂူဘြဲ႔ယူဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ ကိုထက္မင္းလြင္နဲ႔ ဦးတင္ေမာင္သန္းတို႔ ေဆြးေႏြးထားတဲ့ ဒုတိယပိုင္းကို တင္ျပလိုက္ပါတယ္။
လူမ်ိဳးနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအေရး ေႂကြးေၾကာ္ေနၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေရးကို ဗုဒၶဘာသာ အယူအဆေထာင့္ကပဲ ျပန္လည္သုံးသပ္ၾကည့္ရင္ ဘယ္လို ေတြ႔ရပါမလဲ။ ကေနဒါႏိုင္ငံ York University မွာ ပါရဂူဘြဲ႔ယူဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ ကိုထက္မင္းလြင္နဲ႔ ဦးတင္ေမာင္သန္းက ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။
က်ဴးဘား ႏိုင္ငံ မွာ စားေသာက္ကုန္ ေဈးေတြ အဆမတန္ ႀကီးမားေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ ဆိုင္ေတြ မွာ စားေသာက္ကုန္ေတြ ရွားပါးေနၿပီး ေမွာင္ခိုေဈးနဲ႔ တဆင့္ ေရာင္းတာေတြေၾကာင့္လည္း က်ဳးဘားျပည္သူေတြ အမ်ားအျပား အၾကပ္အတည္း ပိုေတြ႕ေန၇ပါတယ္။ ေအပီ သတင္းေဆာင္းပါး ကို ဦးတင္ေမာင္သန္း က တင္ျပထားပါတယ္။
ဒီတပတ္ ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ကမၻာအစီအစဥ္မွာ ဦးတင္ေမာင္သန္းက သမိုင္းပညာ႐ွင္ ေဒါက္တာေအာင္ခင္နဲ႔ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု Main ျပည္နယ္၊ Colby တကၠသိုလ္က ပါေမာကၡေဒၚရည္မြန္သူ ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၿပီး ဒီမိုကေရစီ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ကမၻာအစီအစဥ္မွာ ဦးတင္ေမာင္သန္း ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။
မသန္စြမ္းသူမ်ားဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာပဋိညာဥ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံလက္မွတ္ထိုးခဲ့တာ ဒီဇင္ဘာ ၇ ရက္မွာ ၁၁ ႏွစ္ျပည့္သြားပါၿပီ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက မသန္စြမ္းသူေတြ ပဋိညာဥ္ပါ အခြင့္အေရးေတြရေနပါရဲ႕လား။ ေ႐ႊမင္းသားေဖာင္ေဒးရွင္း ျမန္မာရဲ႕ ဥကၠ႒ ဦးျမတ္သူဝင္းနဲ႔ ဦးတင္ေမာင္သန္း ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။
“မေန႔ကေတာ့ ႐ြာ ၃ ႐ြာရႈိ႕တာေပါ့။ ကူးတို႔ကုန္း ၊ ေက်ာက္ဖူးကုန္း ၊ ေလွတင္ဦး တို႔ေလ။ အရႈိ႕မခံရတဲ့ ႐ြာေလးေတြေတာ့ အဲ့လိုပဲေရွာင္ေနၾကရတာေပါ့။ အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့။ စားေရးေသာက္ေရးေတြက ေက်း႐ြာေတြေပါ့။ အရႈိ႕မခံရတဲ့႐ြာေလးေတြ အလႉခံၿပီးေတာ့ အဲ့အတိုင္းေကြၽးေနတယ္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔နယ္က ေတာက္ေလွ်ာက္ခံေနရတာပဲ။” (ေဒသခံ)
ျမန္မာ့ေဘာလုံး အားကစား အမ်ားႀကီး ဆုတ္ယုတ္သြားခဲ့ရတာ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ ဒီဆုတ္ယုတ္မႈက ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါသလား။ ျမန္မာ့လက္ေ႐ြးစဥ္ ေဘာလုံးသမားေဟာင္း ဦးယဥ္ေထြးကို ဦးတင္ေမာင္သန္းက ေမးျမန္းၿပီး ဒီတပတ္ ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ေခတ္ျပိဳင္ေရးရာ အစီအစဥ္မွာ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။
အနာဂတ္ မွာ သစ္သီးခူးတဲ့သူေတြက စက္႐ုပ္ေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ အစၥေရး ႏိုင္ငံ က Tevel ကုမၸဏီ က အဲဒီလို စက္႐ုပ္ေတြ ကို စမ္းသပ္ေနတာပါ။ ေအပီ သတင္းဌာန ရဲ႕ ေဆာင္းပါးကို ဦးတင္ေမာင္သန္း က တင္ျပေပးပါမယ္။
စစ္ျဖစ္လာတဲ့အခါ ကမာၻ႔ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ရွိတဲ့ေနရာေတြကို ေရွာင္ၾကရမယ္လို႔ ကမာၻ႔ အေမြအႏွစ္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတူညီခ်က္မွာ ျပဌာန္းထားခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္၊ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေတြနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးအေၾကာင္းေတြကို ေဒၚဥမၼာမ်ိဳးနဲ႔ ဦးတင္ေမာင္သန္းတို႔က ေဆြးေႏြးထားၾကပါတယ္။
၂၀၂၂ ကာတာ ကမာၻ႔ဖလား ၿပိဳင္ပြဲဝင္ ႏိုင္ငံအလိုက္ လက္ေ႐ြးစင္ ေဘာလုံး အသင္း ပုံေတြ ကို စာအုပ္မွာ ကပ္ၾကတာ က ဘရာဇီးႏိုင္ငံ မွာ ေခတ္စားေနၾကပါတယ္။ ေဈးကလည္း ဝယ္လိုအားေပၚမွာ မူတည္ၿပီး ျမင့္ေနပါတယ္။ ေအပီ သတင္းေဆာင္းပါး ကို ဦးတင္ေမာင္သန္း က တင္ျပထားပါတယ္။
ကမာၻတဝန္း ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေတြကို ယဥ္ေက်းမႈအခြင့္အေရးအျဖစ္သတ္မွတ္ၿပီး ထိန္းသိမ္းဖို႔ ကုလသမဂၢမွာ သေဘာတူညီခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ရွိခဲ့ပါၿပီ။ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးေတြအေၾကာင္း ဒီမိုကေရစီ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ကမာၻ အစီအစဥ္မွာ ဦးတင္ေမာင္သန္း တင္ျပထားပါတယ္။ ပထမပိုင္းကို ႐ႈစားႏိုင္ပါၿပီ။
အာဆီယံအလွည့္က် ဥကၠ႒သစ္ျဖစ္လာမယ့္ အင္ဒိုနီးရွားနဲ႔ စစ္ေကာင္စီၾကား ဘယ္လို ကြာဟခ်က္ေတြ ရွိေနပါသလဲ။ ဒီအပတ္ ဒီမိုကေရစီ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ကမာၻ အစီအစဥ္မွာ ISP ျမန္မာ အဖြဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာ ဦးေအာင္သူၿငိမ္းနဲ႔ ဦးတင္ေမာင္သန္း ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့လထဲ ထြက္ခဲ့တဲ့ လူထုသေဘာထား စစ္တမ္းတရပ္မွာ အေမရိကန္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အေပၚ အယုံအၾကည္ နည္းလာတဲ့သူေတြ မ်ားလာတာကို ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီ လူထုအျမင္နဲ႔ လက္ေတြ႕ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ အေျခအေနက ဘယ္လို ရွိပါသလဲ။ ဒီတပတ္ ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ကမာၻ အစီအစဥ္ မွာ ဦးတင္ေမာင္သန္း က ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။
သမၼတေဟာင္း ေဒၚနယ္ထရမ့္ ေထာက္ခံေပးတဲ့ကိုယ္စားလွယ္ေတြမွာ မဲေတြ ေရတြက္ၿပီးသမွ် ရလာဒ္ က ေရာေထြးေနပါတယ္။ Mike O’Sullivan ရဲ႕ သတင္းေဆာင္းပါး ကို ဦးတင္ေမာင္သန္း က တင္ျပပါလိမ့္မယ္။
၂၀၂၂ ခုႏွစ္ ကမာၻ႔ဖလားပြဲကို ကာတာႏိုင္ငံ ဒိုဟာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့အခါ၊ လာေရာက္ၾကည့္ရႈၾကသူေတြ သြားေရာက္လည္ပတ္ႏိုင္မယ့္ ကာတာရာ Katara ႐ြာကို တည္ထားပါတယ္။ ႐ိုက္တာသတင္းဌာနက ေရးသားထားတာ ဦးတင္ေမာင္သန္း က တင္ျပထားပါတယ္။
ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ တိုက်ိဳၿမိဳ႕မွာ လိင္တူစုံမက္သူေတြကို စုံတြဲျဖစ္ေၾကာင္းအသိအမွတ္ျပဳ ေထာက္ခံစာ ထုတ္ေပးေနေပမဲ့ လက္ထပ္ထိမ္းျမားတာကို ဥပေဒအရ တရားဝင္ခြင့္ မျပဳေသးပါဘူး။ ဒါကို ဥပေဒေၾကာင္းအရလက္ခံဖို႔ ဘယ္လိုအေျခအေနရွိပါသလဲ။ ဂ်ပန္မွာ ႏွစ္ ၄၀ ေက်ာ္နထိုင္ေနတဲ့ စာေရးဆရာ ကိုသိန္းနဲ႔ ဦးတင္ေမာင္သန္းေဆြးေႏြးထားပါတယ္။
အေမရိကန္ ဒီမိုကေရစီအေပၚ အေမရိကန္ ျပည္သူလူထုက ဘယ္လို ျမင္ၾကပါသလဲ။ ေအပီ သတင္းဌာန နဲ႔ NORC Center for Public Affairs Research တို႔ ပူးေပါင္းၿပီးေကာက္ယူခဲ့တဲ့ စစ္တမ္းအေၾကာင္း ဦးတင္ေမာင္သန္းက ေဒါက္တာတင့္ေဆြ နဲ႔ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ၾကည့္႐ႈရန္
