အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ အခုလက္ရွိ အပူတျပင္း ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္ စရာ ျဖစ္ေနတဲ့ ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒမူၾကမ္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေထာက္ခံ သူေတြလည္း ရွိသလို၊ ကန္႔ကြက္သူေတြလည္း ရွိၾကတဲ့အထဲ - အေမရိကန္ေရာက္ ျမန္မာေတြၾကားမွာလည္း ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အယူအဆေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေနတာပါ။ မၾကာေသးခင္က ဖေလာ္ေရဒါျပည္နယ္ ေအာ္လန္းဒိုၿမိဳ႕က လိင္တူခ်စ္သူေတြ အမ်ားစုသြားရာ ႏုိက္ကလပ္ တခုမွာ ေသနတ္ ပစ္ခတ္မႈ ျဖစ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ - ေသနတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရးကိစၥက တေက်ာ့ျပန္ ေပၚေပါက္ လာခဲ့ၿပီး - အခုေနာက္ဆံုး ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ ဒီမိုကရက္တစ္အမတ္ေတြက ထုိင္သပိတ္ ဆင္ႏႊဲတဲ့အထိ ျဖစ္လာခဲ့တာပါ။ အေသးစိတ္ကိုေတာ့ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတဲ့ မနႏၵာခ်မ္း က ေျပာျပပါ မယ္။
အစြန္းေရာက္ ေသနတ္သမားတဦးေၾကာင့္ လူ ၄၉ ဦး ေသဆံုးၿပီး ၅၃ ေယာက္ ဒဏ္ရာေတြ ရရွိခဲ့ၾကတဲ့ ေအာ္လန္းဒိုၿမိဳ႕က ေသနတ္ပစ္ခတ္မႈျဖစ္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း - လူေတြ အလြယ္တကူ ေသနတ္၀ယ္ယူလို႔မရေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းတဲ့အေနနဲ႔ ေသနတ္ကုိင္ေဆာင္ခြင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး အဆုိျပဳခ်က္ ၄ ခုကုိ အစိုးရက လႊတ္ေတာ္ကို တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။
ဒီအဆိုျပဳခ်က္ေတြထဲမွာ - အစြန္းေရာက္သမားေတြအျဖစ္ သံသယ ရွိသူေတြလက္ထဲ ေသနတ္ေတြ ေရာက္မသြားေအာင္ ဟန္႔တားဖို႔၊ ေနာက္ေၾကာင္း ရာဇ၀င္ စစ္ေဆးမႈေတြ မျဖစ္မေန လုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဥပေဒမူၾကမ္းကို တနလၤာေန႔ကပဲ အထက္လႊတ္ေတာ္ကေန ႏုိင္ငံရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒပါ ေသနတ္ေရာင္း၀ယ္သူေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ရာ ေရာက္တာေၾကာင့္ ပယ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။
ဒီေနာက္မွာေတာ့ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ဒီမိုကရက္ေခါင္းေဆာင္ Nancy Pelosi အပါအ၀င္ အမတ္ ၂၀ ေလာက္က ဒီဥပေဒမူၾကမ္းကို လြြတ္လပ္ေရးေန႔ အားလပ္ရက္မတိုင္ခင္ မဲခြဲဆံုးျဖတ္ဖို႔ ဖိအားေပးတဲ့အေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ခန္းမထဲမွာ ဗုဒၶဟူးေန႔က ဆႏၵျပ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾက ပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္သူေတြၾကားမွာလည္း ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒမူၾကမ္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေထာက္ခံသူေတြရွိသလို၊ ကန္႔ကြက္သူလည္း ရွိၾကတာပါ။ ဒီအထဲမွာ အေမရိကားေရာက္ ျမန္မာေတြလည္း ပါ၀င္ၾကပါတယ္။
ေထာက္ခံသူေတြရဲ႕ အျမင္ကေတာ့ - အလြယ္တကူ ေသနတ္၀ယ္ယူလို႔မ ရရင္ ေသနတ္ေၾကာင့္ ေသြးထြက္သံယုိ ေသဆံုးရမႈေတြ ေလ်ာ့သြားမယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကပါမယ္။ ကန္႔ကြက္သူေတြဘက္မွာေတာ့ - လူတုိင္း ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ရွိသင့္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မယ္ရီလန္းျပည္နယ္ေန ကေလးဖခင္ တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေဇာ္မိုးေက်ာ္ကေတာ့ -
“ဒီႏုိင္ငံမွာ ေသနတ္ေတြက အလြယ္တကူ ၀ယ္လို႔ရတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ဒီႏုိင္ငံမွာဆုိရင္ ေသနတ္ပစ္မႈေၾကာင့္ ေသဆံုးရတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီးရွိ တယ္။ အျပစ္မဲ့တဲ့သူေတြ ဥပမာ ေက်ာင္းေတြ ၀င္ပစ္တယ္ဆုိတာမ်ိဳးေတြ က ေတာ္ေတာ္ ဆုိးတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ လက္နက္ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ဥပေဒျပဌာန္း တာေတြကို အိုဘားမား အစိုးရလုပ္တာ က်ေနာ္ကေတာ့ ေထာက္ခံတယ္။ ဒီႏို္င္ငံမွာ ေသနတ္၀ယ္လို႔ရတာက ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကာကြယ္ဖို႔ အဆင့္ထက္ ကို ေက်ာ္တယ္။ ဆုိၾကပါစို႔ M16 ၀ယ္၀ယ္၊ AK47 လို ေခ်မႈန္းေရးေသနတ္ေတြကအစ ဒီထက္ႀကီးတဲ့ေသနတ္ေတြ point5 အေ၀းပစ္က်ည္ေတြနဲ႔ ပစ္လုိ႔ရ တဲ့ ေသနတ္ႀကီးေတြေတာင္ ၀ယ္လုိ႔ရတယ္။ အဲဒီဟာေလာက္ႀကီးေတြ။ ဆုိေတာ့ အဲဒါေတြက Military Use စစ္သံုးလက္နက္အထိကို ၀ယ္လု႔ိရတယ္။ အမွန္တကယ္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကာကြယ္ဖုိ႔ဆုိရင္ အဲ့ေလာက္ မလိုဘူး။”
ဒါေပမဲ့လည္း ေသနတ္ကို အျမတ္တႏိုး ၀ယ္ယူစုေဆာင္းသူ မေမ ကေတာ့ -
“က်မအတြက္ဆုိရင္ေတာ့ လြယ္လြယ္၀ယ္ရတာ ပိုႀကိဳက္တာေပါ့။ ဟုတ္တယ္ မဟုတ္လား ID ကဒ္ေပးလိုက္၊ ID ေပးရင္ေတာင္မွ background check လုပ္ေသးတာ။ အလုပ္႐ႈတ္တာေပါ့ သိတယ္မဟုတ္ာလား။ စာရြက္စာတမ္း ဟိုဟာ ယူသြားဦး၊ ဒီဟာ ယူသြားဦး။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔ဥပေဒထုတ္လို႔ရွိရင္ေတာ့ မတတ္ႏုိင္ဘူးေပါ့။ ကိုယ္လိုခ်င္ရင္ေတာ့ သူတို႔လိုခ်င္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေပးၿပီးေတာ့ ၀ယ္ရေတာ့မွာေပါ့။ က်မအျမင္ေျပာရရင္ေလ ေသနတ္က သူတုိ႔ ဒီမွာ တရား၀င္ေရာင္းတယ္။ ဟုတ္လား ဒါေပမဲ့ တရားမ၀င္ေကာ ၀ယ္လို႔မရဘူးလား။ တျခားေနရာေတြကေနၿပီးေတာ့ ဥပမာ မကၠဆီကိုတို႔လို၊ နယ္စပ္ေတြကေန အမ်ားႀကီး ၀ယ္လို႔ရတာပဲ။ အဲေတာ့ မထူးျခားဘူးလို႔ ထင္တာပဲ။”
ေကာလိပ္ေက်ာင္းသား လူငယ္တဦးျဖစ္တဲ့ ကိုသန္းထိုက္ဆု ကေတာ့ - အခု အစိုးရက လုပ္ေဆာင္တဲ့ ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးဟာ ထိေရာက္မႈ ဘယ္ေလာက္ရွိမလဲ ဆုိတဲ့အေပၚ သံသယရွိသူပါ။
“၀ယ္လု႔ိရျခင္း မရျခင္းဆုိတာထက္ေပါ့ေနာ္ အရင္တုန္းကတည္းက ရွိခဲ့တဲ့ မိမိတဦးတေယာက္ဆီရဲ႕ ရပိုင္ခြင့္ လြတ္လပ္မႈကို ထိပါးရာေရာက္တယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ အဲဒါမ်ိဳး ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြ ျပဳလုပ္လိုက္လို႔ေရာ ထြက္လာႏုိင္မယ့္ရလဒ္ေပါ့ေနာ္ ေကာင္းက်ိဳးကေရာ လက္ေတြ႔မွာ တကယ္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ျဖစ္လာႏိုင္ပါ့မလား ဆုိတာမ်ိဳးေပါ့။ က်ေနာ့္ အျမင္ေျပာရလို႔ရွိရင္ေတာ့ အခုျဖစ္ခဲ့တဲ့ကိစၥေတြေပါ့ေနာ္ ဒီပစ္ခတ္မႈေတြက Gun Control ေလ်ာ့နည္းလို႔ ဆိုတဲ့ဟာကိုပဲ အဓိကျပႆနာႀကီးတခု အေနနဲ႔ ေျပာလို႔မရႏုိင္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြက Gun ကို ၀ယ္ရလြယ္လို႔ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတဲ့ကိစၥေတြ မဟုတ္ဘူး။ ေသခ်ာ သူတုိ႔စီစဥ္ၿပီးေတာ့မွ သူတုိ႔လုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ကိစၥေတြပါ။
တျခား အမိေျမလံုၿခံဳေရးပိုင္းဆုိင္ရာ လစ္ဟပ္မႈေတြ လည္း အဓိကျပႆနာ တရပ္အေနနဲ႔ ပါမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီ ေသနတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရးကိစၥ သူတုိ႔ေျပာေနၾကတယ္ လႊတ္ေတာ္မွာ။ ေသနတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ကိစၥ ဥပေဒျပဳၿပီးေတာ့မွ ပိုမို ထိန္းခ်ဳပ္မယ့္ရလဒ္က တကယ္လက္ေတြ႔မွာ တကယ္ ထိထိေရာက္ေရာက္ေကာ ျဖစ္လာႏုိင္ပါ့မလားလို႔ သံသယရိွေစႏုိင္ မယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။”
ဒါေၾကာင့္လည္း ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒမူၾကမ္းကို လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳျပဌာန္းခဲ့ရင္ ၀ယ္ယူခြင့္ေတြ ေနာက္ပိုင္းမွာ ကန္႔သတ္လာႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ လက္နက္ လာ၀ယ္သူေတြ ပိုေတာင္မ်ားလာတယ္လို႔ ေသနတ္ အေရာင္းဆုိင္ပိုင္ရွင္ေတြ က ေျပာပါတယ္။
