(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာမှာ COVID-19 ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေကို တားဆီးနိုင်ဖို့အတွက် တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာအနေနဲ့ မြို့နယ်အလိုက် COVID 19 ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ကုသရေးကော်မတီတွေက ဦးဆောင်ပြီး နှာခေါင်းစည်းတပ်ရေးလှုပ်ရှားမှု Mask Campaign တွေကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်လာနေတဲ့ အကြောင်းကို ပြောပြပါမယ်။ ဒီအကြောင်း ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မအိမ့်သန္တာထွန်းက ပြောပြပါမယ်။
မြို့နယ်အလိုက် COVID-19 ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ကုသရေးကော်မတီတွေက ဦးဆောင်ပြီး လူတိုင်းနှာခေါင်းစည်း တပ်ကြဖို့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာအနေနဲ့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်လာနေပါတယ်။
လူတိုင်းနှာခေါင်းစည်း တပ်နိုင်ဖို့အတွက် အဝတ်နဲ့ ချုပ်လုပ်ထားတဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေကို အခမဲ့ဝေပေးတာမျိုးတွေလည်း ရှိပါတယ်။
နှာခေါင်းစည်း မတပ်ဘဲ အပြင်ထွက်လာသူတွေကို သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်အလိုက် သတ်မှတ်ထားတဲ့ ပြစ်ဒဏ်တွေအတိုင်း အရေးယူတာတွေကိုလည်း လုပ်လာနေပါတယ်။
ရန်ကုန်တိုင်းမှာတော့ နှာခေါင်းစည်း ဝယ်ဖို့ အခက်အခဲရှိနိုင်တဲ့သူတွေကို အခမဲ့ ပေးဝေတာတွေ လုပ်နေပြီး နှာခေါင်းစည်း မတပ်ဘဲ အပြင်ထွက်သူတွေကို လိုက်လံဖမ်းဆီးနေပြီး ပြစ်ဒဏ်အဖြစ် ဒဏ်ငွေ ၅,၀၀၀ ချမှတ်ထားပါတယ်။
နှာခေါင်းစည်းတွေများများ ပေးဝေနိုင်ဖို့ အလှုရှင်တွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်နေတယ် ဆိုတဲ့ အကြောင်းကို သင်္ကန်းကျွန်းမြို့နယ် တိုင်းလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးနေဘုန်းလတ်က ခုလိုပြောပါတယ်။
“အခုလောလောဆယ် မှန်းထားတာတော့ တစ်အိမ်ထောင်ကို နှစ်ခုပေါ့။ ဒီနေ့တော့ ကျနော်တို့က mask အခု ၁,၀၀၀ လောက် ကျနော်တို့ ဝေဖို့ရှိတယ်။ ဒါ အလှူရှင်တွေလည်း ဖိတ်ခေါ်ထားတာရှိတယ်ပေါ့နှော်။ အဲ့တော့ mask က အလှူငွေ ရရှိမှုအပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ တတ်နိုင်သမျှ အရေအတွက် ခပ်များများတော့ ဝေသွားဖို့တော့ စဉ်းစားနေပါတယ်။ ရန်ကုန်မှာတော့ မနေ့က ထုတ်တဲ့ ကြေညာချကမှာတော့ လူမှုရေး ဝန်ကြီးက ၅,၀၀၀ လို့ပြောတာပဲ။ အဲ့တော့ အဲ့ဒီ ၅,၀၀၀ နဲ့ပဲ သွားမယ့် သဘောရှိတယ်။ mask ပြန်ရောင်းတဲ့ သဘောမျိုး မဟုတ်တော့ ဒီအတိုင်း ၅,၀၀၀ပဲ ဆောင်ရမယ့်သဘောမျိုးဖြစ်တယ်ပေါ့နော်။ အဲ့ဒီအတွက်ကြောင့် ကျနော်ကတော့ နှစ်ပိုင်းလုပ်ရမှာပေါ့နော်။ တစ်ဘက်ကလည်း ဒဏ်ရိုက်ဖို့လုပ်တာဖြစ်သလို နောက်တစ်ဘက်မှာလည်း ဟုတ်ပြီ မတတ်နိုင်တဲ့သူတွေမှာ ဘယ်လိုတပ်မလဲ အဲ့တော့ လှူမယ့် Model တစ်ခုရယ်၊ နောက်တစ်ခုက ဈေးပေါပေါနဲ့ ရောင်းမယ့် Model တစ်ခုရယ်။ အဲ့ နှစ်ခုကိုပါ တွဲလုပ်မှ ရလိမ့်မယ်။ အဲ့လိုမှ တွဲမလုပ်ပဲနဲ့ လှူတဲ့သူလည်း မရှိဘူး။ ဈေးပေါပေါနဲ့လည်း ဝယ်လို့မရဘူး၊ အဲဒါဆိုရင်တော့ ဒီဘက်မှာ ဒဏ်ရိုက်တဲ့ ပြဿနာက တော်တော်ကြီးလာမယ်။ အဲ့တော့ အဲ့နှစ်ခုကိုတော့ ကျနော်တို့က ဒါ အစိုးရကို မျှပြီးတော့ လုပ်စေချင်တယ်။”
မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးမှာတော့ လူတိုင်း နှာခေါင်းစည်း တပ်ကြဖို့ကိစ္စကို ဆောင်ရွက် ထားတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ချမ်းအေးသာစံမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးမျိုးနိုင်က ခုလို ပြောပြပါတယ်။
“ကျနော်တို့ကတော့ တတ်နိုင်သမျှတော့ ခုဟာက တိုင်းအစိုးရ အဖွဲ့အနေနဲ့ကတော့ mask တွေကို လူတိုင်းတပ်နိုင်အောင် အနည်းဆုံး တစ်ယောက်ကို နှစ်ခုစီလောက် ရရှိအောင်ဆိုတဲ့ စီမံချက်နဲ့ အဝတ် mask တွေကို ထုတ်ပေးနေတာပဲလေ။ ဒါတွေကိုလည်း ကျနော်တို့ မြို့နယ်အလိုက်တွေ တာဝန်ပေးပြီး ချုပ်ကြ၊ မြို့နယ်အလိုက်တွေလည်း ပေးကြ။ ဒီလိုပဲ အကုန်လုံး ဒီ မန္တလေးတိုင်းမှာ ရှိတဲ့ မြို့နယ်တွေ အကုန်လုံး ပြည်သူတွေ mask တွေ နှစ်ခုလောက်စီ ရရှိအောင် ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ပဲ ဆောင်ရွက်နေတာပေါ့လေ။ ”
အခုအချိန်မှာ နှာခေါင်းစည်းတပ်ကြဖို့ အတွက် ပညာပေးတာတွေအပြင် နှာခေါင်းစည်း တပ်ပုံတပ်နည်း ချွတ်နည်းတွေကိုပါ စနစ်တကျဖြစ်စေဖို့အတွက် မြို့နယ်အလိုက် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေက ပညာပေးလုပ်ငန်းတွေကို လုပ်နေကြတဲ့အကြောင်းကို COVID-19 ကာကွယ်ထိန်းချုပ် ကုသရေး ကော်မတီဝင် ဒေါက်တာ ကျော်စွာဦးက ခုလိုပြောပါတယ်။
“ဒီအချိန်မှာ ကျနော်တို့က ပိုပြီးတော့ အားမြှင့်လာတဲ့ အနေအထားပေါ့နှော်။ အရင်တုန်းကတော့ ကျနော်တို့က mask တပ်ဖို့လောက်ပဲ အခုကတော့ တပ်ဖို့လည်းပြောမယ်။ ပညာလည်းပေးမယ်၊ ပြီးရင် ဝတ်ပုံ၊ ချွတ်နည်း၊ နောက်ပြီးလို့ရှိရင် အကယ်၍များ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့က ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမိန့်ကြေညာချက် တစ်ခု ဒဏ်ပေးစနစ် ပါလာပြီဆိုရင် အဲ့ဒီထဲမှာ မပါအောင် ဆိုတဲ့ ပညာပေးပါ ကျနော်တို့ ထည့်ပြီးတော့ လုပ်ပါတယ်။ ဒီဒဏ်ပေးတဲ့ထဲမှာ ကိုယ်မပါအောင် လိုက်နာဖို့ဆိုတာကို ထပ်ပြောတာ ဖြစ်ပါတယ်။"
စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် တနသာၤရီတိုင်းဒေသကြီးစတဲ့ ဒေသတွေမှာလည်း လူတိုင်းနှာခေါင်းစည်း တပ်ကြဖို့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို သက်ဆိုင်ရာ မြို့နယ်အလိုက် COVID-19 ကာကွယ်ထိန်းချုပ် ကုသရေး ကော်မတီတွေက ဦးဆောင်ပြီး ဆောင်ရွက်နေကြပါတယ်။
COVID-19 ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ကုသရေး ဗဟိုကော်မတီကတော့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို မေလ ၁၅ ရက်နေ့အထိ ထပ်တိုးလိုက်နာကြဖို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခု မေလ ၁၅ ရက်နေ့ကနေ ဒီအမိန့်ကို ထပ်တိုး၊ မတိုး မကျိန်းသေပေမဲ့လို့ သက်ဆိုင်ရာ ဒေသန္တရအမိန့်တွေ ကတော့ ဆက်ရှိနေဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။ အခု ထုတ်ပြန်တဲ့ ဒေသန္တရအမိန့်ထဲမှာတော့ ပြင်ပထွက်တဲ့အခါ နှာခေါင်းစည်းကို မဖြစ်မနေ တပ်ဖို့အပြင် မလိုအပ်ဘဲ လူ ငါးယောက် ထက်ပိုပြီး မစုဝေးဖို့ဆိုတာလည်း ပါဝင်ပါတယ်။
[Unicode Version]
မွနျမာနိုငျငံတဝနျး နှာခေါငျးစညျးတပျသှားလာရေး သတျမှတျခကြျ တိုးမွှင့ျလုပျဆောငျနေ
မွနျမာမှာ COVID-19 ရောဂါ ကူးစကျမှုတှကေို တားဆီးနိုငျဖို့အတှကျ တဈနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတာအနနေဲ့ မွို့နယျအလိုကျ COVID 19 ကာကှယျထိနျးခြုပျကုသရေးကောျမတီတှကေ ဦးဆောငျပွီး နှာခေါငျးစညျးတပျရေးလှုပျရှားမှု Mask Campaign တှကေို ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ လုပျလာနတေဲ့ အကွောငျးကို ပွောပွပါမယျ။ ဒီအကွောငျး ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မအိမ့ျသန်တာထှနျးက ပွောပွပါမယျ။
မွို့နယျအလိုကျ COVID-19 ကာကှယျထိနျးခြုပျကုသရေးကောျမတီတှကေ ဦးဆောငျပွီး လူတိုငျးနှာခေါငျးစညျး တပျကွဖို့ လှုပျရှားမှုတှကေို တဈနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတာအနနေဲ့ ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ လုပျလာနပေါတယျ။
လူတိုငျးနှာခေါငျးစညျး တပျနိုငျဖို့အတှကျ အဝတျနဲ့ ခြုပျလုပျထားတဲ့ နှာခေါငျးစညျးတှကေို အခမဲ့ဝပေေးတာမြိုးတှလေညျး ရှိပါတယျ။
နှာခေါငျးစညျး မတပျဘဲ အပွငျထှကျလာသူတှကေို သကျဆိုငျရာ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျအလိုကျ သတျမှတျထားတဲ့ ပွဈဒဏျတှအေတိုငျး အရေးယူတာတှကေိုလညျး လုပျလာနပေါတယျ။
ရနျကုနျတိုငျးမှာတော့ နှာခေါငျးစညျး ဝယျဖို့ အခကျအခဲရှိနိုငျတဲ့သူတှကေို အခမဲ့ ပေးဝတောတှေ လုပျနပွေီး နှာခေါငျးစညျး မတပျဘဲ အပွငျထှကျသူတှကေို လိုကျလံဖမျးဆီးနပွေီး ပွဈဒဏျအဖွဈ ဒဏျငှေ ၅,၀၀၀ ခမြှတျထားပါတယျ။
နှာခေါငျးစညျးတှမြေားမြား ပေးဝနေိုငျဖို့ အလှုရှငျတှနေဲ့ ခြိတျဆကျဆောငျရှကျနတေယျ ဆိုတဲ့ အကွောငျးကို သငျ်ကနျးကြှနျးမွို့နယျ တိုငျးလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးနဘေုနျးလတျက ခုလိုပွောပါတယျ။
“အခုလောလောဆယျ မှနျးထားတာတော့ တဈအိမျထောငျကို နှဈခုပေါ့။ ဒီနေ့တော့ ကနြောျတို့က mask အခု ၁,၀၀၀ လောကျ ကနြောျတို့ ဝဖေို့ရှိတယျ။ ဒါ အလှူရှငျတှလေညျး ဖိတျခေါျထားတာရှိတယျပေါ့နှောျ။ အဲ့တော့ mask က အလှူငှေ ရရှိမှုအပေါျမှာ မူတညျပွီးတော့ ကနြောျတို့ တတျနိုငျသမြှ အရအေတှကျ ခပျမြားမြားတော့ ဝသှေားဖို့တော့ စဉျးစားနပေါတယျ။ ရနျကုနျမှာတော့ မနေ့က ထုတျတဲ့ ကွညောခကြမှာတော့ လူမှုရေး ဝနျကွီးက ၅,၀၀၀ လို့ပွောတာပဲ။ အဲ့တော့ အဲ့ဒီ ၅,၀၀၀ နဲ့ပဲ သှားမယ့ျ သဘောရှိတယျ။ mask ပွနျရောငျးတဲ့ သဘောမြိုး မဟုတျတော့ ဒီအတိုငျး ၅,၀၀၀ပဲ ဆောငျရမယ့ျသဘောမြိုးဖွဈတယျပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီအတှကျကွောင့ျ ကနြောျကတော့ နှဈပိုငျးလုပျရမှာပေါ့နောျ။ တဈဘကျကလညျး ဒဏျရိုကျဖို့လုပျတာဖွဈသလို နောကျတဈဘကျမှာလညျး ဟုတျပွီ မတတျနိုငျတဲ့သူတှမှော ဘယျလိုတပျမလဲ အဲ့တော့ လှူမယ့ျ Model တဈခုရယျ၊ နောကျတဈခုက ဈေးပေါပေါနဲ့ ရောငျးမယ့ျ Model တဈခုရယျ။ အဲ့ နှဈခုကိုပါ တှဲလုပျမှ ရလိမ့ျမယျ။ အဲ့လိုမှ တှဲမလုပျပဲနဲ့ လှူတဲ့သူလညျး မရှိဘူး။ ဈေးပေါပေါနဲ့လညျး ဝယျလို့မရဘူး၊ အဲဒါဆိုရငျတော့ ဒီဘကျမှာ ဒဏျရိုကျတဲ့ ပွူနာက တောျတောျကွီးလာမယျ။ အဲ့တော့ အဲ့နှဈခုကိုတော့ ကနြောျတို့က ဒါ အစိုးရကို မြှပွီးတော့ လုပျစခေငြျတယျ။”
မန်တလေးတိုငျးဒသေကွီးမှာတော့ လူတိုငျး နှာခေါငျးစညျး တပျကွဖို့ကိစ်စကို ဆောငျရှကျ ထားတာနဲ့ ပတျသကျလို့ ခမြျးအေးသာစံမွို့နယျ ပွညျသူ့လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးမြိုးနိုငျက ခုလို ပွောပွပါတယျ။
“ကနြောျတို့ကတော့ တတျနိုငျသမြှတော့ ခုဟာက တိုငျးအစိုးရ အဖှဲ့အနနေဲ့ကတော့ mask တှကေို လူတိုငျးတပျနိုငျအောငျ အနညျးဆုံး တဈယောကျကို နှဈခုစီလောကျ ရရှိအောငျဆိုတဲ့ စီမံခကြျနဲ့ အဝတျ mask တှကေို ထုတျပေးနတောပဲလေ။ ဒါတှကေိုလညျး ကနြောျတို့ မွို့နယျအလိုကျတှေ တာဝနျပေးပွီး ခြုပျကွ၊ မွို့နယျအလိုကျတှလေညျး ပေးကွ။ ဒီလိုပဲ အကုနျလုံး ဒီ မန်တလေးတိုငျးမှာ ရှိတဲ့ မွို့နယျတှေ အကုနျလုံး ပွညျသူတှေ mask တှေ နှဈခုလောကျစီ ရရှိအောငျ ရညျရှယျခကြျနဲ့ပဲ ဆောငျရှကျနတောပေါ့လေ။ ”
အခုအခြိနျမှာ နှာခေါငျးစညျးတပျကွဖို့ အတှကျ ပညာပေးတာတှအေပွငျ နှာခေါငျးစညျး တပျပုံတပျနညျး ခြှတျနညျးတှကေိုပါ စနဈတကဖြွဈစဖေို့အတှကျ မွို့နယျအလိုကျ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေ ပညာပေးလုပျငနျးတှကေို လုပျနကွေတဲ့အကွောငျးကို COVID-19 ကာကှယျထိနျးခြုပျ ကုသရေး ကောျမတီဝငျ ဒေါကျတာ ကြောျစှာဦးက ခုလိုပွောပါတယျ။
“ဒီအခြိနျမှာ ကနြောျတို့က ပိုပွီးတော့ အားမွှင့ျလာတဲ့ အနအေထားပေါ့နှောျ။ အရငျတုနျးကတော့ ကနြောျတို့က mask တပျဖို့လောကျပဲ အခုကတော့ တပျဖို့လညျးပွောမယျ။ ပညာလညျးပေးမယျ၊ ပွီးရငျ ဝတျပုံ၊ ခြှတျနညျး၊ နောကျပွီးလို့ရှိရငျ အကယျ၍မြား ရနျကုနျတိုငျးဒသေကွီး အစိုးရအဖှဲ့က ဒါနဲ့ ပတျသကျပွီး အမိန့ျကွညောခကြျ တဈခု ဒဏျပေးစနဈ ပါလာပွီဆိုရငျ အဲ့ဒီထဲမှာ မပါအောငျ ဆိုတဲ့ ပညာပေးပါ ကနြောျတို့ ထည့ျပွီးတော့ လုပျပါတယျ။ ဒီဒဏျပေးတဲ့ထဲမှာ ကိုယျမပါအောငျ လိုကျနာဖို့ဆိုတာကို ထပျပွောတာ ဖွဈပါတယျ။"
စဈကိုငျးတိုငျးဒသေကွီး၊ ရှမျးပွညျနယျနှင့ျ တနသာၤရီတိုငျးဒသေကွီးစတဲ့ ဒသေတှမှောလညျး လူတိုငျးနှာခေါငျးစညျး တပျကွဖို့ လှုပျရှားမှုတှကေို သကျဆိုငျရာ မွို့နယျအလိုကျ COVID-19 ကာကှယျထိနျးခြုပျ ကုသရေး ကောျမတီတှကေ ဦးဆောငျပွီး ဆောငျရှကျနကွေပါတယျ။
COVID-19 ကာကှယျထိနျးခြုပျကုသရေး ဗဟိုကောျမတီကတော့ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျထားတဲ့ ညှှနျကွားခကြျတှကေို မလေ ၁၅ ရကျနေ့အထိ ထပျတိုးလိုကျနာကွဖို့ ထုတျပွနျထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အခု မလေ ၁၅ ရကျနေ့ကနေ ဒီအမိန့ျကို ထပျတိုး၊ မတိုး မကြိနျးသပေမေဲ့လို့ သကျဆိုငျရာ ဒသေန်တရအမိန့ျတှေ ကတော့ ဆကျရှိနေဦးမှာဖွဈပါတယျ။ အခု ထုတျပွနျတဲ့ ဒသေန်တရအမိန့ျထဲမှာတော့ ပွငျပထှကျတဲ့အခါ နှာခေါငျးစညျးကို မဖွဈမနေ တပျဖို့အပွငျ မလိုအပျဘဲ လူ ငါးယောကျ ထကျပိုပွီး မစုဝေးဖို့ဆိုတာလညျး ပါဝငျပါတယျ။
