[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ်မှာ ရှိနေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတွေက ဒုက္ခသည်တွေကို ပြန်လက်ခံရေးအတွက် အစီအစဉ်အားလုံးကို ရပ်ဆိုင်းထားပေမဲ့လို့ ဒုက္ခသည်တွေ တရားမဝင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်မှု တိုးများလာနေတဲ့ အခြေအနေကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအိမ့်သန္တာထွန်းက ပြောပြပါမယ်။
ဘဂ်လားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ နယ်စပ်မှာရှိတဲ့ Cox's Bazar ဒုက္ခသည်စခန်းက ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေ ပြန်လည်လက်ခံရေးကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့စ်ဘက်အစိုးရ အစီအစဉ်နဲ့ရော ကိုယ့်သဘောဆန္ဒအလျှောက် ပြန်ဝင်လာကြသူတွေကိုပါ မြန်မာနိုင်ငံက လက်မခံဆိုင်းငံထားတာပါ။
ဒါပေမဲ့ လက်ရှိမှာ နယ်စပ်ဝင်ပေါက်တွေကနေတစ်ဆင့် တရားမဝင် ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာ ကြသူတွေက ပိုများလာနေပြီးတော့ ဒီလူတွေကို သက်ဆိုင်ရာဖမ်းဆီး ကယ်ဆယ်ရေးစခန်းထဲ ထည့်ထားပါတယ်။ အခုဆိုရင် လှဖိုးခေါင်စခန်းမှာ တရားမဝင်ပြန်ဝင်လာသူ ၉၀ ကျော်ကို ကိုဗစ် ရောဂါပိုးရှိ၊ မရှိ စစ်ဆေးဖို့ သီးသန့်ထားစောင့်ကြည့်ထားတယ်လို့ မောင်းတောမြို့နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက VOA ကို ပြောပါတယ်။
နယ်စပ်ဝင်ပေါက်တွေကနေ တရားမဝင် ပြန်ဝင်လာကြသူတွေ ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့ အစိုးရက ဘယ်လိုတွေ ဆောင်ရွက်နေသလဲဆိုတာကို ပြည်သူတွေကို ပွင့်လင်းမြင်သာ အသိပေးမှု မရှိသလို သက်ဆိုင်ရာ မြို့နယ်ရဲ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်အသိပေးတာ မရှိဘူးလို့ မောင်တောမြို့နယ် ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးမောင်အုန်းက ပြောပါတယ်။
“သူတို့အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းက လုပ်တယ်။ ဘယ်လိုလုပ်တယ်ဆိုတာကို ကျနော်တို့ကို မပြောဘူး။ ကျနော်တို့ စာရင်းတောင်တောင်းလို့ မရတဲ့ အခြေအနေရှိတယ်။ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေတောင် စာရင်းမပေးချင်တော့ဘူး။ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေက မီဒီယာနဲ့ပြောလို့ ကျနော်သုံးသပ်တာက မီဒီယာကို ပြောလို့ ဘယ်နှစ်ယောက်ရှိတယ်ဆိုတာကို ကျနော်တို့ကို မပြောဘူး၊ စာရင်းတောင် မပေးချင်ကြဘူးဗျ၊ အဲ့လိုဖြစ်နေတယ်။ တံငါသည်တွေကိုတောင် ကိုဗစ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ပိတ်ထားတယ်၊ ပိတ်ထားတာတော့ မှန်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ခိုးဝင်တွေကျတော့ ဘာလို့ မပိတ်တာလဲမသိဘူးဗျ။ ဒါ သံသယဖြစ်စရာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ သူတို့က ငွေကြေးကိုပဲ ကြည့်နေတာကို ကျနော်တို့ ကြားပါတယ်။ ကြားတယ်ဆိုတာက ဒီကတော့နဲ့ ဝင်လာတဲ့သူတွေကို ကျနော်တို့က မေးတဲ့အခါမှာ ငွေ ၃၀၀,၀၀၀ ပေးရပါတယ်၊ ဘယ်သူကိုပေးရလဲဆိုတော့ ကုတို့လှေကို ပေးရပါတယ်တဲ့ ဆိုတော့ကုတို့လှေကို ပေးရတယ်ဆိုတော့ သူတို့က ကုတို့သည်ကို ဖမ်းရမှာလေ။ အဲ့ဒီ ငွေ ၃၀၀,၀၀၀ မင်းတို့ ဘယ်သူဘယ်သူ့ပေးလည်း မေးရမှာလေ။ ဒါမျိုးတွေကို မပေးဘူး၊ ကတော့သည်ကိုတောင် မဖမ်းရဲဘူးဗျာ မဖမ်းရဲဘူးလို့ပဲ ကျနော်ပြောချင်တယ်။ ကုတို့လှေကို ဖမ်းလိုက်ရင် တကယ့်တကယ့်သာ နိုင်ငံအပေါ်မှာ သစ္စာရှိရင် ကုတို့လှေကို ဖမ်းပြီး စစ်ဆေးမေးမြန်းရမှာ အဲ့ဒီလိုတွေတောင် သူတို့မလုပ်ဘူး။ ကျနော်တို့ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ဘယ်လိုယုံကြည်ရမလဲ ဒီအုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းကို။”
ဦးမောင်အုန်း စွပ်စွဲပြောဆိုချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ သီးခြားအတည်ပြုချက် မရသလို၊ ဒေသခံအုပ်ချုပ်ရေးဘက်ကလည်း ဒီအပေါ် ဖြေရှင်းချက် မပေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့လည်း မောင်တောခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးကတော့ လက်ရှိမှာ တရားမဝင် ဝင်လာသူတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ခြံစည်းရိုးကာလို့မရတဲ့ နေရာတွေမှာတော့ နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့က သူဟာသူ လုံခြုံရေးလုပ်နေတာ ရှိတယ်လေ။ အဲ့တာတော့ ခင်ဗျားတို့ နယ်ခြားစောင့်ကို မေးမှရမယ်။ အဲ့လိုပဲ့ ရဲက မတွေ့ဘဲနဲ့ ရွာတွေကိုရောက်လာရင် ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေကနေ သတင်းပို့တာကို ကျနော်တို့က Quarantine လုပ်တာပေါ့။ ဒါတွေက ခိုးပြီးတော့ ဝင်လာတာဖြစ်တဲ့အတွက် နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့က ပိုပြီးတော့ စစ်ပေးဖို့ ပြီးတော့ရွာတွေကိုလည်း နယ်ခြားစောင့်တွေက စစ်လို့မရတဲ့နေရာတွေလည်း အများကြီးပဲရှိတယ်။ အဲ့ဒီကနေ လုံခြုံရေးတွမသိအောင် ခိုးဝင်လာခဲ့လို့ ရွာတွေကိုရောက်ရင်လည်း အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေ အုပ်ချုပ်ရေးမှုးတွေက တဆင့်မှ ကျေးရွာပြည်သူလူထုတွေကို ကိုဗစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့မှ ပညာပေးတာတွေက လုပ်ပြီးသား နိုင်ငံတော်ကနေ ကိုဗစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး စလုပ်ကတည်းက ကျွန်တော်တို့ ခရိုင်မှာလည်း လုပ်ပြီးသား။”
ကိုဗစ်ရောဂါ စဖြစ်ကတည်းက ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အသိပညာပေးတာတွေကို ဆောင်ရွက်ထားတယ်ဆိုပေမဲ့ ခုလို တရားမဝင်ဝင်လာသူတွေ ရှိနေရင် ရခိုင်ပြည်မှာ ရောဂါကူးစက်မှုကို ထိန်းမနိုင်ဘဲ စိုးရိမ်စရာ အခြေအနေတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ရခိုင်ဒေသခံတချို့ စိုးရိမ်နေပါတယ်။ ဘဂ်လားဒေ့ရှ်ဘက်က ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာတော့ COVID 19 ရောဂါပိုး ဓါတ်ခွဲစမ်းသပ်တွေ့ရှိသူ ၃၀ ကျော်ပြီလို့ ဒေသတွင်းသတင်းတွေမှာဖော်ပြပါတယ်။ ရောဂါပိုးတဦးရှိသူ တဦးလည်း သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အခု ဇွန်လ ၁၁ ရက်နေ့အထိ စာရင်းတွေအရ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှာ COVID 19 ရောဂါပိုး ဓါတ်ခွဲစမ်းသပ်တွေ့ရှိထားသူ ၈၀,၀၀၀ နီးပါးရှိနေပြီး၊ ရောဂါပိုးတွေ့သူထဲက ၁,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပါပြီ။ လက်ရှိအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံထဲကို နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ဝင်လာသူတွေထဲက လေးဦးမှာ ရောဂါပိုး စမ်းသပ်တွေ့ရှိထားတယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ချက်ထားပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရကတော့ အဲဒီဒေသက မွတ်ဆလင်တွေကို ရိုဟင်ဂျာဆိုပြီး သုံးနှုန်းတာကို လက်မခံပါဘူး။
[Unicode Version]
ကိုဗဈကာလ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှဘကျက ပွနျခိုးဝငျတဲ့ ဒုက်ခသညျအရအေတှကျ တိုးလာနေ
မွနျမာနှင့ျ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနယျစပျမှာ ရှိနတေဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးတှကေ ဒုက်ခသညျတှကေို ပွနျလကျခံရေးအတှကျ အစီအစဉျအားလုံးကို ရပျဆိုငျးထားပမေဲ့လို့ ဒုက်ခသညျတှေ တရားမဝငျ နယျစပျဖွတျကြောျဝငျရောကျမှု တိုးမြားလာနတေဲ့ အခွအေနကေို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအိမ့ျသန်တာထှနျးက ပွောပွပါမယျ။
ဘဂျလားဒေ့ရျှနိုငျငံ နယျစပျမှာရှိတဲ့ Cox's Bazar ဒုက်ခသညျစခနျးက ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတှေ ပွနျလညျလကျခံရေးကိစ်စနဲ့ ပတျသကျလို့ဈဘကျအစိုးရ အစီအစဉျနဲ့ရော ကိုယ့ျသဘောဆန်ဒအလြှောကျ ပွနျဝငျလာကွသူတှကေိုပါ မွနျမာနိုငျငံက လကျမခံဆိုငျးငံထားတာပါ။
ဒါပမေဲ့ လကျရှိမှာ နယျစပျဝငျပေါကျတှကေနတေဈဆင့ျ တရားမဝငျ ပွနျလညျဝငျရောကျလာ ကွသူတှကေ ပိုမြားလာနပွေီးတော့ ဒီလူတှကေို သကျဆိုငျရာဖမျးဆီး ကယျဆယျရေးစခနျးထဲ ထည့ျထားပါတယျ။ အခုဆိုရငျ လှဖိုးခေါငျစခနျးမှာ တရားမဝငျပွနျဝငျလာသူ ၉၀ ကြောျကို ကိုဗဈ ရောဂါပိုးရှိ၊ မရှိ စဈဆေးဖို့ သီးသန့ျထားစောင့ျကွည့ျထားတယျလို့ မောငျးတောမွို့နယျ အုပျခြုပျရေးမှူးက VOA ကို ပွောပါတယျ။
နယျစပျဝငျပေါကျတှကေနေ တရားမဝငျ ပွနျဝငျလာကွသူတှေ ကိစ်စနဲ့ ပတျသကျလို့ အစိုးရက ဘယျလိုတှေ ဆောငျရှကျနသေလဲဆိုတာကို ပွညျသူတှကေို ပှင့ျလငျးမွငျသာ အသိပေးမှု မရှိသလို သကျဆိုငျရာ မွို့နယျရဲ့ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှနေဲ့လညျး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျအသိပေးတာ မရှိဘူးလို့ မောငျတောမွို့နယျ ပွညျနယျလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးမောငျအုနျးက ပွောပါတယျ။
“သူတို့အုပျခြုပျရေးပိုငျးက လုပျတယျ။ ဘယျလိုလုပျတယျဆိုတာကို ကနြောျတို့ကို မပွောဘူး။ ကနြောျတို့ စာရငျးတောငျတောငျးလို့ မရတဲ့ အခွအေနရှေိတယျ။ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှတေောငျ စာရငျးမပေးခငြျတော့ဘူး။ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှကေ မီဒီယာနဲ့ပွောလို့ ကနြောျသုံးသပျတာက မီဒီယာကို ပွောလို့ ဘယျနှဈယောကျရှိတယျဆိုတာကို ကနြောျတို့ကို မပွောဘူး၊ စာရငျးတောငျ မပေးခငြျကွဘူးဗြ၊ အဲ့လိုဖွဈနတေယျ။ တံငါသညျတှကေိုတောငျ ကိုဗဈနဲ့ ပတျသကျလို့ ပိတျထားတယျ၊ ပိတျထားတာတော့ မှနျတယျ။ ဒါပမေဲ့ ခိုးဝငျတှကေတြော့ ဘာလို့ မပိတျတာလဲမသိဘူးဗြ။ ဒါ သံသယဖွဈစရာတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။ သူတို့က ငှကွေေးကိုပဲ ကွည့ျနတောကို ကနြောျတို့ ကွားပါတယျ။ ကွားတယျဆိုတာက ဒီကတော့နဲ့ ဝငျလာတဲ့သူတှကေို ကနြောျတို့က မေးတဲ့အခါမှာ ငှေ ၃၀၀,၀၀၀ ပေးရပါတယျ၊ ဘယျသူကိုပေးရလဲဆိုတော့ ကုတို့လှကေို ပေးရပါတယျတဲ့ ဆိုတော့ကုတို့လှကေို ပေးရတယျဆိုတော့ သူတို့က ကုတို့သညျကို ဖမျးရမှာလေ။ အဲ့ဒီ ငှေ ၃၀၀,၀၀၀ မငျးတို့ ဘယျသူဘယျသူ့ပေးလညျး မေးရမှာလေ။ ဒါမြိုးတှကေို မပေးဘူး၊ ကတော့သညျကိုတောငျ မဖမျးရဲဘူးဗြာ မဖမျးရဲဘူးလို့ပဲ ကနြောျပွောခငြျတယျ။ ကုတို့လှကေို ဖမျးလိုကျရငျ တကယ့ျတကယ့ျသာ နိုငျငံအပေါျမှာ သစ်စာရှိရငျ ကုတို့လှကေို ဖမျးပွီး စဈဆေးမေးမွနျးရမှာ အဲ့ဒီလိုတှတေောငျ သူတို့မလုပျဘူး။ ကနြောျတို့ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ ဘယျလိုယုံကွညျရမလဲ ဒီအုပျခြုပျရေးပိုငျးကို။”
ဦးမောငျအုနျး စှပျစှဲပွောဆိုခကြျတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ သီးခွားအတညျပွုခကြျ မရသလို၊ ဒသေခံအုပျခြုပျရေးဘကျကလညျး ဒီအပေါျ ဖွရှေငျးခကြျ မပေးပါဘူး။ ဒါပမေဲ့လညျး မောငျတောခရိုငျအုပျခြုပျရေးမှူးကတော့ လကျရှိမှာ တရားမဝငျ ဝငျလာသူတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ နယျခွားစောင့ျရဲတပျဖှဲ့တှနေဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျနတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။
“ခွံစညျးရိုးကာလို့မရတဲ့ နရောတှမှောတော့ နယျခွားစောင့ျရဲတပျဖှဲ့က သူဟာသူ လုံခွုံရေးလုပျနတော ရှိတယျလေ။ အဲ့တာတော့ ခငျဗြားတို့ နယျခွားစောင့ျကို မေးမှရမယျ။ အဲ့လိုပဲ့ ရဲက မတှေ့ဘဲနဲ့ ရှာတှကေိုရောကျလာရငျ ကြေးရှာအုပျခြုပျရေးမှူးတှကေနေ သတငျးပို့တာကို ကနြောျတို့က Quarantine လုပျတာပေါ့။ ဒါတှကေ ခိုးပွီးတော့ ဝငျလာတာဖွဈတဲ့အတှကျ နယျခွားစောင့ျရဲတပျဖှဲ့က ပိုပွီးတော့ စဈပေးဖို့ ပွီးတော့ရှာတှကေိုလညျး နယျခွားစောင့ျတှကေ စဈလို့မရတဲ့နရောတှလေညျး အမြားကွီးပဲရှိတယျ။ အဲ့ဒီကနေ လုံခွုံရေးတှမသိအောငျ ခိုးဝငျလာခဲ့လို့ ရှာတှကေိုရောကျရငျလညျး အုပျခြုပျရေးမှူးတှေ အုပျခြုပျရေးမှုးတှကေ တဆင့ျမှ ကြေးရှာပွညျသူလူထုတှကေို ကိုဗဈနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့မှ ပညာပေးတာတှကေ လုပျပွီးသား နိုငျငံတောျကနေ ကိုဗဈနဲ့ ပတျသကျပွီး စလုပျကတညျးက ကြှနျတောျတို့ ခရိုငျမှာလညျး လုပျပွီးသား။”
ကိုဗဈရောဂါ စဖွဈကတညျးက ကနြျးမာရေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ အသိပညာပေးတာတှကေို ဆောငျရှကျထားတယျဆိုပမေဲ့ ခုလို တရားမဝငျဝငျလာသူတှေ ရှိနရေငျ ရခိုငျပွညျမှာ ရောဂါကူးစကျမှုကို ထိနျးမနိုငျဘဲ စိုးရိမျစရာ အခွအေနတေဈခု ဖွဈလာနိုငျတယျလို့ ရခိုငျဒသေခံတခြို့ စိုးရိမျနပေါတယျ။ ဘဂျလားဒေ့ရျှဘကျက ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျစခနျးတှမှောတော့ COVID 19 ရောဂါပိုး ဓါတျခှဲစမျးသပျတှေ့ရှိသူ ၃၀ ကြောျပွီလို့ ဒသေတှငျးသတငျးတှမှောဖောျပွပါတယျ။ ရောဂါပိုးတဦးရှိသူတဦးလညျး သဆေုံးခဲ့တယျလို့ဆိုပါတယျ။
အခု ဇှနျလ ၁၁ ရကျနေ့အထိ စာရငျးတှအေရ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံမှာ COVID 19 ရောဂါပိုး ဓါတျခှဲစမျးသပျတှေ့ရှိထားသူ ၈၀,၀၀၀ နီးပါးရှိနပွေီး၊ ရောဂါပိုးတှေ့သူထဲက ၁,၀၀၀ ကြောျ သဆေုံးခဲ့ပါပွီ။ လကျရှိအားဖွင့ျ မွနျမာနိုငျငံထဲကို နယျစပျဖွတျကြောျဝငျလာသူတှထေဲက လေးဦးမှာ ရောဂါပိုး စမျးသပျတှေ့ရှိထားတယျလို့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျခကြျထားပါတယျ။ မွနျမာအစိုးရကတော့ အဲဒီဒသေက မှတျဆလငျတှကေို ရိုဟငျဂြာဆိုပွီး သုံးနှုနျးတာကို လကျမခံပါဘူး။
