(Zawgyi/Unicode)
နိုင်ငံရဲ့အမြင့်ဆုံး ရွေးကောက်ခံရာထူးကို ၁၉၉၄ ခုနှစ်ကစလို့ ချုပ်ကိုင်လာခဲ့တဲ့ Belarus နိုင်ငံရဲ့ နှစ်ရှည်ကြာ သမ္မတ Alexander Lukashenko က သြဂုတ်လ(၉)ရက် ကျင်းပခဲ့တဲ့ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း သူ နောက်ထပ် တောင်ပြိုကမ်းပြို အနိုင်ရလိုက်တယ်လို့ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲမှာ ၈၀% မဲအနိုင်ရခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ သူ့ ကြေညာချက်အပေါ် ထောင်သောင်းချီတဲ့ ပြည်သူတွေ လက်မခံ အငြင်းပွားနေကြပြီး မဲရလဒ်တွေဟာ အလိမ်အညာ ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ လမ်းမပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြနေကြပါတယ်။
အစိုးရ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ကတော့ ဆန္ဒပြသူတွေကို ရိုက်နှက်ဖမ်းဆီးမှုတွေနဲ့ အလျင်မြန် အကြမ်းဖက်တုန့်ပြန်ခဲ့ပြီး ၊ ဆန္ဒပြသူတွေအပါဝင် သတင်းသမားတွေ ထောင်ချီတဲ့ အတိုက်အခံအဖွဲ့ဝင်တွေ ကိုလည်း ဖမ်းဆီးခဲ့တာပါ။ ဆန္ဒပြပွဲအတွင်း အနည်းဆုံး ၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးတဲ့နောက် Belarus နိုင်ငံက အတိုက်ခံ ခေါင်းဆောင် ၂ ဦး တိုင်းပြည်က ထွက်ပြေး သွာပြီး ၊ အဲဒီထဲမှာ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ခဲ့တဲ့ အတိုက်ခံခေါင်းဆောင် Sviatlana Tsikhanouskaya လည်းပါဝင်ပါတယ်။ Sviatlana ရဲ့ခင်ပွန်းဖြစ်သူ နိုင်ငံရေးသမား/ဘလော့ဂါ Sergei ကို ရွေးကောက်ပွဲ မဝင်နိုင်အောင် အစိုးရက တားမြစ် ထောင်ချခဲ့ပြီးနောက် သူမက ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ပြိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
Belarus ရဲ့ မြို့အတော်များများမှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ဆက်ဖြစ်နေဆဲပါ။ ဆန္ဒပြသူ ၁ သိန်းကျော်ဟာ မကြုံဖူးလောက်အောင် သြဂုတ်လ ၁၆ ရက်နေ့က Minsk မြို့မှာ ချီတက်ဆန္ဒပြခဲ့ပါတယ်။ ဒီ ဆန္ဒပြပွဲမှာ ပါဝင်သူ အတော်များများဟာ “Women in White” အဖြူရောင်လှုပ်ရှားမှုက လူတွေဖြစ်ပြီး အကြမ်းဖက်ဖြိုခွဲမှုတွေ ရပ်တန့်ဖို့နဲ့ ဖမ်းဆီးထားသူတွေ ပြန်လွှတ်ပေးရေး တောင်းဆိုကြပါတယ်။
အဖြူရောင် ဝတ်ဆင်ထားပြီး တချို့လည်းလက်မှာ ပန်းတွေကိုင်ထားတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို Minsk မြို့မှာ ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်ကစလို့ တွေ့လာရပါတယ်။ ဂျာမနီ၊ ပိုလန် ၊ ဘယ်လ်ဂျီယံ ယူကရိန်းနဲ့ ရုရှားတို့မှာလည်း ဒီလိုပုံစံတူမျိုး ဆန္ဒပြနေကြပါတယ်။
အငြင်းပွားဖွယ် ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် Belarus ပြည်သူတွေ အခုလို တုန့်ပြန်နေတာက ၂၆ နှစ်ကြာ အာဏာကိုချုပ်ကိုင်လာတဲ့ သမ္မတ Alexander Lukashenko အနေနဲ့ သူတို့အတွက် ဘာမှလုပ်မပေးနိုင်တော့ဘူးဆိုတာကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြ နေတဲ့သဘော ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းကလည်း Belarus ပြည်သူတွေရဲ့ ဒီမိုကရေစီရေး ပြင်းပြတဲ့ဆန္ဒနဲ့အတူ တသားထဲ ရပ်တည်နေကြပါတယ်။
အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂ ခေါင်းဆောင်တွေကလည်း Belarus နိုင်ငံမှာ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတမှု မရှိတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခဲ့တဲ့အပေါ်မှာရော ၊ ဆန္ဒပြပွဲတွေကို အစိုးရက အကြမ်းဖက် ြဖေရှင်းခဲ့တဲ့ အပေါ်မှာပါ အထူးစိုးရိမ်ကြောင်း ထုတ်ပြောကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သတင်းထောက်တွေကို ပစ်မှတ်ထားတာ သိသာလွန်းပြီး၊ ဖမ်းဆီးခံရသူတွေကို အပြင်းထန်နှိပ်စက်တာ၊ အင်တာနက် ပိတ်ဆို့တာတွေကိုလည်း ထောက်ပြကြပါတယ်။
မကြာသေးခင်က ပိုလန်နိုင်ငံကို သွားရောက်ခဲ့တဲ့ ခရီးစဉ်အတွင်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး Pompeo က - Belarus ပြည်သူတွေ သူတို့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်အချုပ်အခြာ၊ ကိုယ်ပိုင်လွတ်လပ်ခ ွင့်ခငွ့် ရနိုင်ဖို့ အားပေးကူညီရမယ်ဆိုတာ ဘုံရည်မှန်းချက်ဖြစ်ပြီး အခု ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ မြင်တွေ့နိုင်ကြောင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။
Belarus ပြည်သူတွေ တောင်းဆိုနေတာက သူတို့လိုချင်တဲ့ အစိုးရပုံစံကို သူတို့ကိုယ်တိုင် ဆုံးဖြတ်နိုင်တဲ့ လူသားတိုင်း လိုချင်နေတဲ့ ရှင်းလင်းတဲ့အချက်တွေသာ ဖြစ်ပါတယ်။ Belarus နိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်တွေကို တိုက်တွန်းချင်တာကတော့ ပြည်သူတွေရဲ့ တောင်းဆိုချက်ကို ထင်ဟပ်စေမယ့် နည်းလမ်းကို ရှာတဲ့အနေနဲ့ လူအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်ဖို့ပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ရေးသားထားပါတယ်။
...............
Belarus က မြှတမှုမရှိတဲ့ သမ်မတရှေးကောကျပှဲ
(Unicode)
နိုငျငံရဲ့အမွင့ျဆုံး ရှေးကောကျခံရာထူးကို ၁၉၉၄ ခုနှဈကစလို့ ခြုပျကိုငျလာခဲ့တဲ့ Belarus နိုငျငံရဲ့ နှဈရှညျကွာ သမ်မတ Alexander Lukashenko က သွဂုတျလ(၉)ရကျ ကငြျးပခဲ့တဲ့ သမ်မတရှေးကောကျပှဲမှာလညျး သူ နောကျထပျ တောငျပွိုကမျးပွို အနိုငျရလိုကျတယျလို့ ကွညောခဲ့ပါတယျ။
ရှေးကောကျပှဲမှာ ၈၀% မဲအနိုငျရခဲ့တယျဆိုတဲ့ သူ့ ကွညောခကြျအပေါျ ထောငျသောငျးခြီတဲ့ ပွညျသူတှေ လကျမခံ အငွငျးပှားနကွေပွီး မဲရလဒျတှဟော အလိမျအညာ ဖွဈတယျဆိုတဲ့ အကွောငျးပွခကြျနဲ့ လမျးမပေါျထှကျ ဆန်ဒပွနကွေပါတယျ။
အစိုးရ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့ကတော့ ဆန်ဒပွသူတှကေို ရိုကျနှကျဖမျးဆီးမှုတှနေဲ့ အလငြျမွနျ အကွမျးဖကျတုန့ျပွနျခဲ့ပွီး ၊ ဆန်ဒပွသူတှအေပါဝငျ သတငျးသမားတှေ ထောငျခြီတဲ့ အတိုကျအခံအဖှဲ့ဝငျတှေ ကိုလညျး ဖမျးဆီးခဲ့တာပါ။ ဆန်ဒပွပှဲအတှငျး အနညျးဆုံး ၄ ဦး သဆေုံးခဲ့ပါတယျ။
ရှေးကောကျပှဲ ပွီးတဲ့နောကျ Belarus နိုငျငံက အတိုကျခံ ခေါငျးဆောငျ ၂ ဦး တိုငျးပွညျက ထှကျပွေး သှာပွီး ၊ အဲဒီထဲမှာ သမ်မတရှေးကောကျပှဲ ဝငျခဲ့တဲ့ အတိုကျခံခေါငျးဆောငျ Sviatlana Tsikhanouskaya လညျးပါဝငျပါတယျ။ Sviatlana ရဲ့ခငျပှနျးဖွဈသူ နိုငျငံရေးသမား/ဘလော့ဂါ Sergei ကို ရှေးကောကျပှဲ မဝငျနိုငျအောငျ အစိုးရက တားမွဈ ထောငျခခြဲ့ပွီးနောကျ သူမက ရှေးကောကျပှဲ ဝငျပွိုငျတာ ဖွဈပါတယျ။
Belarus ရဲ့ မွို့အတောျမြားမြားမှာ ဆန်ဒပွပှဲတှေ ဆကျဖွဈနဆေဲပါ။ ဆန်ဒပွသူ ၁ သိနျးကြောျဟာ မကွုံဖူးလောကျအောငျ သွဂုတျလ ၁၆ ရကျနေ့က Minsk မွို့မှာ ခြီတကျဆန်ဒပွခဲ့ပါတယျ။ ဒီ ဆန်ဒပွပှဲမှာ ပါဝငျသူ အတောျမြားမြားဟာ “Women in White” အဖွူရောငျလှုပျရှားမှုက လူတှဖွေဈပွီး အကွမျးဖကျဖွိုခှဲမှုတှေ ရပျတန့ျဖို့နဲ့ ဖမျးဆီးထားသူတှေ ပွနျလှှတျပေးရေး တောငျးဆိုကွပါတယျ။
အဖွူရောငျ ဝတျဆငျထားပွီး တခြို့လညျးလကျမှာ ပနျးတှကေိုငျထားတဲ့ အမြိုးသမီးတှကေို Minsk မွို့မှာ ပွီးခဲ့တဲ့အပတျကစလို့ တှေ့လာရပါတယျ။ ဂြာမနီ၊ ပိုလနျ ၊ ဘယျလျဂြီယံ ယူကရိနျးနဲ့ ရုရှားတို့မှာလညျး ဒီလိုပုံစံတူမြိုး ဆန်ဒပွနကွေပါတယျ။
အငွငျးပှားဖှယျ ရှေးကောကျပှဲအပေါျ Belarus ပွညျသူတှေ အခုလို တုန့ျပွနျနတောက ၂၆ နှဈကွာ အာဏာကိုခြုပျကိုငျလာတဲ့ သမ်မတ Alexander Lukashenko အနနေဲ့ သူတို့အတှကျ ဘာမှလုပျမပေးနိုငျတော့ဘူးဆိုတာကို ရှငျးရှငျးလငျးလငျး ပွ နတေဲ့သဘော ဖွဈပါတယျ။ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးကလညျး Belarus ပွညျသူတှရေဲ့ ဒီမိုကရစေီရေး ပွငျးပွတဲ့ဆန်ဒနဲ့အတူ တသားထဲ ရပျတညျနကွေပါတယျ။
အမရေိကနျနဲ့ ဥရောပသမဂ်ဂ ခေါငျးဆောငျတှကေလညျး Belarus နိုငျငံမှာ လှတျလပျပွီး တရားမြှတမှု မရှိတဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပခဲ့တဲ့အပေါျမှာရော ၊ ဆန်ဒပွပှဲတှကေို အစိုးရက အကွမျးဖကျ ွဖရှေငျးခဲ့တဲ့ အပေါျမှာပါ အထူးစိုးရိမျကွောငျး ထုတျပွောကွပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ သတငျးထောကျတှကေို ပဈမှတျထားတာ သိသာလှနျးပွီး၊ ဖမျးဆီးခံရသူတှကေို အပွငျးထနျနှိပျစကျတာ၊ အငျတာနကျ ပိတျဆို့တာတှကေိုလညျး ထောကျပွကွပါတယျ။
မကွာသေးခငျက ပိုလနျနိုငျငံကို သှားရောကျခဲ့တဲ့ ခရီးစဉျအတှငျး အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီး Pompeo က - Belarus ပွညျသူတှေ သူတို့ရဲ့ကိုယျပိုငျအခြုပျအခွာ၊ ကိုယျပိုငျလှတျလပျခ ှင့ျခငှ့ျ ရနိုငျဖို့ အားပေးကူညီရမယျဆိုတာ ဘုံရညျမှနျးခကြျဖွဈပွီး အခု ဆန်ဒပွပှဲတှမှော မွငျတှေ့နိုငျကွောငျး ပွောခဲ့ပါတယျ။
Belarus ပွညျသူတှေ တောငျးဆိုနတောက သူတို့လိုခငြျတဲ့ အစိုးရပုံစံကို သူတို့ကိုယျတိုငျ ဆုံးဖွတျနိုငျတဲ့ လူသားတိုငျး လိုခငြျနတေဲ့ ရှငျးလငျးတဲ့အခကြျတှသော ဖွဈပါတယျ။ Belarus နိုငျငံ ခေါငျးဆောငျတှကေို တိုကျတှနျးခငြျတာကတော့ ပွညျသူတှရေဲ့ တောငျးဆိုခကြျကို ထငျဟပျစမေယ့ျ နညျးလမျးကို ရှာတဲ့အနနေဲ့ လူအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ ထိတှေ့ဆကျဆံမှုကို ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ လုပျဖို့ပဲ ဖွဈတယျလို့ ရေးသားထားပါတယျ
