[ Zawgyi / Unicode ]
ပထမကမ္ဘာစစ်အတွင်း အာမေးနီးယားလူမျိုးတွေကို အော်တိုမန်အင်ပါယာက အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ လုပ်ရပ်ကို လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှုအဖြစ် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိူးဘိုင်ဒန်က တရားဝင် အသိအမှတ် ပြုလိုက်ပါတယ်။ အာမေးနီးယား လူမျိုးတွေ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်ခံရမှု အောက်မေ့ဖွယ်နေ့အဖြစ် ကျင်းပခဲ့တဲ့ စနေနေ့မှာပဲ ရွေးကောက်ပွဲ ကတိအတိုင်း သမ္မတ ဘိုင်ဒင်က တရားဝင် ကြေညာလိုက်တာပါ။
အော်တိုမန်ခေတ်က အာမေးနီးယားလူမျိုးတွေ လူမျိုးတုန်းအောင် သတ်ဖြတ်ခံရမှုမှာ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရ သူတွေကို နှစ်စဉ်ဒီလိုနေ့မှာ အားလုံး အမှတ်ရနေကြရမှာဖြစ်ပြီး၊ နောက်ထပ် အလားတူ ရက်စက် ကြမ်းကြုတ် မှုတွေ မကြုံရအောင် ကာကွယ်ကြဖို့ သန္နိဌာန် ချကြရမယ်လို့လည်း သမ္မတဘိုင်ဒန်က ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၁၀၆ နှစ် အခုလိုအချိန်က လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ် ခံရမှုမှာ အသက်ဆုံးပါးခဲ့ရတဲ့ အာမေးနီးယား လူမျိုးတွေကို အမေရိကန်တွေ အားလုံးက ဂုဏ်ပြုကြမှာပါလို့လည်း ပြောပါတယ်။
အာမေးနီးယားလူမျိုးတွေ သတ်ဖြတ်ခံရမှုကို လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှုအဖြစ် တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုဖို့ အစဉ်တစိုက် ကြိုးပမ်းနေတဲ့ ဒီမိုကရက် အောက်လွှတ်တော်အမတ် Brad Sherman ကတော့ လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှုတွေကို အသိအမှတ်ပြုလက်ခံဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှုကို ငြင်းပယ်တာဟာ၊ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ကျုးလွန်ရာမှာ နောက်ဆုံးလုပ်ရပ် တခုပါ။ ပထမဆုံး လူမျိုးတုန်းအောင် သတ်ဖြတ်ပြီး၊ ဒီလိုမျိုးဖြုတ်တဲ့ လုပ်ရပ်ကို အမှတ်ရ မနေအောင် လက်စဖျောက်တာပါ။ ဒါဟာ နောက်ထပ် လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှုအတွက် ခြေလှမ်းသစ်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။” လို့ ဒီမိုကရက် လွှတ်တော်အမတ် Sherman ပြောဆိုသွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီနေ့ခေတ် တူရကီနိုင်ငံဖြစ်လာတဲ့ အော်တိုမန်အင်ပါယာ လက်ထက် ၁၉၁၅ ခုနှစ်ကနေ ၁၉၂၃ ခုနှစ်အတွင်း အာမေးနီးယားလူမျိုး ခန့်မှန်းခြေ ၁ သန်းခွဲလောက် အသတ်ခံခဲ့ ရတယ်လို့ သမိုင်းပညာရှင်တွေက ခန့်မှန်းထား ကြတာပါ။
တူရကီနိုင်ငံကတော့ အာမေးနီးယားလူမျိုးတွေကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လူမျိုးတုန်းအောင် သတ်ဖြတ်ခဲ့တာ မရှိကြောင်း ငြင်းဆိုထားပြီး၊ သေဆုံးသူတွေ တော်တော်များများဟာလည်း စစ်ပွဲဒဏ်နဲ့ ရုရှားတွေရဲ့ သတ်ဖြတ်မှုကြောင့်သာ ဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုထားပါတယ်။
[ Unicode ]
အောျတိုမနျခတျေ အာမေးနီးယားတှေ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျခံရကွောငျး အမရေိကနျ အသိအမှတျပွု
ပထမကမ်ဘာစဈအတှငျး အာမေးနီးယားလူမြိုးတှကေို အောျတိုမနျအငျပါယာက အစုလိုကျအပွုံလိုကျ သတျဖွတျခဲ့တဲ့ လုပျရပျကို လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှုအဖွဈ အမရေိကနျသမ်မတ ဂြိူးဘိုငျဒနျက တရားဝငျ အသိအမှတျ ပွုလိုကျပါတယျ။ အာမေးနီးယား လူမြိုးတှေ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျခံရမှု အောကျမေ့ဖှယျနေ့အဖွဈ ကငြျးပခဲ့တဲ့ စနနေေ့မှာပဲ ရှေးကောကျပှဲ ကတိအတိုငျး သမ်မတ ဘိုငျဒငျက တရားဝငျ ကွညောလိုကျတာပါ။
အောျတိုမနျခတျေက အာမေးနီးယားလူမြိုးတှေ လူမြိုးတုနျးအောငျ သတျဖွတျခံရမှုမှာ အသကျဆုံးရှုံးခဲ့ရ သူတှကေို နှဈစဉျဒီလိုနေ့မှာ အားလုံး အမှတျရနကွေရမှာဖွဈပွီး၊ နောကျထပျ အလားတူ ရကျစကျ ကွမျးကွုတျ မှုတှေ မကွုံရအောငျ ကာကှယျကွဖို့ သန်နိဌာနျ ခကြွရမယျလို့လညျး သမ်မတဘိုငျဒနျက ကွညောခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ လှနျခဲ့တဲ့ နှဈပေါငျး ၁၀၆ နှဈ အခုလိုအခြိနျက လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျ ခံရမှုမှာ အသကျဆုံးပါးခဲ့ရတဲ့ အာမေးနီးယား လူမြိုးတှကေို အမရေိကနျတှေ အားလုံးက ဂုဏျပွုကွမှာပါလို့လညျး ပွောပါတယျ။
အာမေးနီးယားလူမြိုးတှေ သတျဖွတျခံရမှုကို လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှုအဖွဈ တရားဝငျ အသိအမှတျပွုဖို့ အစဉျတစိုကျ ကွိုးပမျးနတေဲ့ ဒီမိုကရကျ အောကျလှှတျတောျအမတျ Brad Sherman ကတော့ လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှုတှကေို အသိအမှတျပွုလကျခံဖို့ အရေးကွီးတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှုကို ငွငျးပယျတာဟာ၊ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု ကြုးလှနျရာမှာ နောကျဆုံးလုပျရပျ တခုပါ။ ပထမဆုံး လူမြိုးတုနျးအောငျ သတျဖွတျပွီး၊ ဒီလိုမြိုးဖွုတျတဲ့ လုပျရပျကို အမှတျရ မနအေောငျ လကျစဖြောကျတာပါ။ ဒါဟာ နောကျထပျ လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှုအတှကျ ခွလှေမျးသဈလညျး ဖွဈပါတယျ။” လို့ ဒီမိုကရကျ လှှတျတောျအမတျ Sherman ပွောဆိုသှားတာ ဖွဈပါတယျ။
ဒီနေ့ခတျေ တူရကီနိုငျငံဖွဈလာတဲ့ အောျတိုမနျအငျပါယာ လကျထကျ ၁၉၁၅ ခုနှဈကနေ ၁၉၂၃ ခုနှဈအတှငျး အာမေးနီးယားလူမြိုး ခန့ျမှနျးခွေ ၁ သနျးခှဲလောကျ အသတျခံခဲ့ရတယျလို့ သမိုငျးပညာရှငျတှကေ ခန့ျမှနျးထား ကွတာပါ။
တူရကီနိုငျငံကတော့ အာမေးနီးယားလူမြိုးတှကေို ရညျရှယျခကြျရှိရှိ လူမြိုးတုနျးအောငျ သတျဖွတျခဲ့တာ မရှိကွောငျး ငွငျးဆိုထားပွီး၊ သဆေုံးသူတှေ တောျတောျမြားမြားဟာလညျး စဈပှဲဒဏျနဲ့ ရုရှားတှရေဲ့ သတျဖွတျမှုကွောင့ျသာ ဖွဈကွောငျး ပွောဆိုထားပါတယျ။
