မပီပြင်သေးတဲ့ မြန်မာ့ရှေ့ရေး

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိပဋိပက္ခနဲ့ ပတ်သက်လို့ ရှေ့အလားအလာ ဘယ်လို ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတာကို ခန့်မှန်းသုံးသပ်မှုတွေ အများအပြား ရှိနေပါတယ်။ HRW လူ့အခွင့်အအရေးအဖွဲ့ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာအကြံပေး David Mathieson ကတော့ ဘယ်ဘက်ကနိုင်မယ်၊ ဘယ်ဘက်ကရှုံးမယ်လို့ ပြောရင် အဆောတလျင် ဆုံးဖြတ်ရာကျမယ်၊ ပြည်ပကအကူအညီနဲ့ အောင်ပွဲရမယ်လို့ မျှော်လင့်ရင် လမ်းမှားလိုက်ရာကျမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မြန်မာ့အရေးကို ကာလတာရှည် စောင့်ကြည့်လေ့လာနေတဲ့ David Mathieson နဲ့ ဦးကျော်ဇံသာ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။

မေး ။ ။ ဒီနေ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်လာနေတဲ့ အတိုက်အခံအင်အားစုတွေ၊ တွန်းလှန်ခုခံနေတဲ့ အင်အားစုတွေက အရေးသာလာတယ်။ နယ်မြေတွေ ပိုမိုသိမ်းပိုက်လာနေတယ် စသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုးပြောနေကြပါတယ်။ ဆိုတော့ David ဟာ မြန်မာနိုင်ငံအရေးကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်လာနေတဲ့ လူတယောက်အနေနဲ့ ဒီသုံးသပ်ချက်တွေကို သဘောတူပါသလား။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုပြောလိုပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ဒီလိုသုံးသပ်ချက်တချို့က ဘာကြောင့် ဒီလိုပြောကြသလဲဆိုတာကို အရင်စမ်းစစ်ကြည့်ဖို့ လိုမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ လွတ်လပ်ရေးရချိန်ကစလို့ မကြုံဘူးအောင် များပြားတဲ့ ခုခံတိုက်ခိုက်မှုကို မြန်မာစစ်တပ်ရင်ဆိုင်နေရတယ်ဆိုတာ သံသယရှိစရာ မလိုပါဘူး။ စစ်မျက်နှာအများအပြား၊ အုပ်စုအများအပြား၊ တချို့လည်း ပြီခဲ့တဲ့တနှစ်အတွင်း ပေါ်ပေါက်လာတာ၊ တချို့လည်း နှစ်ပေါင်းများစွာ ရှိလာခဲ့တာ စသည်ဖြင့် ရှိနေပြီး၊ မြန်မာစစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်နေတာပါ။ ထိခိုက်နစ်နာမှုတွေ အများကြီးရှိနေပြီး၊ တချို့ဒေသတွေမှာ နယ်မြေဆုံးရှုံးမှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကံမကောင်းအကြုံမလှစွာနဲ့ပဲ တချို့နေရာတွေမှာတော့ စစ်တပ်က နယ်ဗျူဟာအသစ်တွေသုံးပြီး အလွန်အကျွံရက်စက်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေနဲ့ ခုခံတွန်းလှန်အင်အားစုတွေကို ပြန်လှန်တိုက်ခိုက်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘယ်ဘက်ကနိုင်တယ်၊ ဘယ်ဘက်က ရှုံးတယ်လို့ ပြောရရင်တော့ သိပ်လွယ်လင့်တကူပြောရာကျပါလိမ့်မယ်။ ပဋိပက္ခဟာ ရေရှည်ဖြစ်နေပြီး၊ ပြည်သူလူထုက ဆင်းရဲမှုတွေကို ဆက်လက်ခံစားနေရတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ခုခံရေးအင်အားစုတွေဘက်က မကြာခင်အောင်ပွဲရတော့မယ်လို့ ပြောရင်လဲ တာဝန်မဲ့ရာကျပါလိမ့်မယ်။

မေး ။ ။ ခုခံတွန်းလှန်နေတဲ့ အင်အားစုတွေရဲ့ စည်းလုံးညီညွှတ်မှုကိုလည်း ကျနော်တို့ ကြည့်ရအောင်ပါ။ David ပြောခဲ့သလိုပဲ စစ်တပ်က သူကတိုက်ခိုက်နေတဲ့ အုပ်စုအမျိုးမျိုးကို နေရာဒေသအမျိုးမျိုးမှာ ရင်ဆိုင်နေရတယ်။ သူတို့အားလုံးဟာ စစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်တဲ့နေရာမှာ တစုတစည်းတည်း၊ မဟာဗျူဟာအရ ချုပ်ကိုင်မှုတခုတည်းအောက်မှာ လက်တွဲပြီးတော့ တိုက်နေကြတယ်လို့ ပြောနိုင်ပါသလား။

ဖြေ ။ ။ တွန်းလှန်နေတဲ့ဘက်မှာလဲ Unity Command လို့ခေါ်တဲ့ စုစည်းကွပ်ကဲထားတဲ့ ချုပ်ကိုင်မှုရှိတယ်လို့ ကျနော် မထင်ပါဘူး။ အဲဒီလိုရှိတယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားမျိုး လုံးဝမတွေ့ရပါဘူး။ AA ရခိုင်တပ်၊ KNLA အုပ်စုမျိုးစုံ၊ ကချင် - KIA စသည်ဖြင့် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်းတွေက PDF တွေနဲ့ မဟာမိတ်ဖွဲ့စည်းမှုတချို့ ရှိပါတယ်။ နောက် အသစ်ပေါ်ထွန်းလာတဲ့ KNDP ကရင်နီအမျိးသားကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဆိုတာလဲ လူအင်အားများတယ်လို့ သိရပါတယ်။ သူတို့တွေက NUG နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ကတိကဝတ်တွေ ရှိကြပေမဲ့ NUG ရဲ့ စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုအောက်မှာ မရှိပါဘူး။ NUG မှာလဲ သူတို့ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်မှာ တပ်ဖွဲ့တွေ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ စစ်ကိုင်း၊ မကွေးနဲ့ တချို့ဒေသတွေမှာ ရှိနေတဲ့ PDF တွေလည်း NUG ရဲ့ ကွပ်ကဲမှုအောက်မှာ တိုက်ရိုက်ရှိနေတာမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ NUG အနေနဲ့ မြောက်ပိုင်းဒေသတွေကို နေ့စဉ်ပုံမှန်ထိန်းချုပ်ကွက်ကဲဖို့ လက်လှမ်းမမှီနိုင်ပါဘူး။ ဆိုတော့ ကျနော်တို့ တွေ့နေရတာက သူ့နေရာနဲ့သူ သီးခြားဆီ ရှိနေတဲ့ ပဋိပက္ခအသွင် ဖြစ်နေပါတယ်။

မေး ။ ။ ဒီအတိုင်းဆိုရင် စစ်ကောင်စီအစိုးရ ပြိုလဲသွားအောင် လုပ်ဖို့အတွက် အလားအလာ မရှိသေးဘူးဆိုတဲ့သဘောလား။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်က သူတို့ကို အစိုးရလို မခေါ်ပါဘူး။ သူတို့ဟာ တရားမဝင်တဲ့ စစ်အုပ်စုပါ။ အာဏာသိမ်းပြီး အလွန်အကျွံရက်စက်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေနဲ့ အာဏာရယူထားတာပါ။ တချို့ဒေသတွေမှာ သူတို့နောက်ဆုတ်နေရတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ကျန်တချို့နေရာတွေမှာတော့ လေကြောင်းစစ်ဆင်မှုနဲ့ လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ အရပ်သားပစ်မှတ်တွေကို တိုက်ခိုက်နေပါတယ်။ ဒါဟာ သူတို့အနေနဲ့ သွေးရူးသွေးတန်း ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကို ပြနေတာပါ။ ဒါပေမဲ့ ဒီအခြေအနေက မကြာခင်မှာ စစ်အုပ်စု ပြိုလဲပျက်ဆီးတော့မယ်ဆိုတဲ့ အဆင့်မျိုး ရောက်နေပြီလို မထင်ပါဘူး။ တချို့ဒေသတွေမှာ သူတို့အုပ်စိုးမှု၊ တစိတ်တပိုင်း ပြိုပျက်တာ၊ ကျန်အချို့နေရာတွေမှာ ထွက်ပေါက်မရှိ ဖြစ်နေတာတော့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နေရာအလိုက် ကွက်ပြီးပြောရမယ့်၊ အခြေအနေမျိုး ဖြစ်နေပါတယ်။

မေး ။ ။ စစ်တပ်ဘက်ကိုလည်း ကြည့်ရအောင်ပါ။ စစ်တပ်မှာလဲ သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ သုံးသပ်သူတွေက ပြောနေပါတယ်။ ပြီးတော့ သူတို့ဘက်မှာ တိုက်ချင်စိတ်ကုန်ခမ်းနေကြတယ်။ တချို့လဲ တပ်ကိုစွန့်ခွါနေကြတယ်။ တချို့ကလဲ ဘက်ပြောင်းသွားကြတယ်လို့ အမျိုးမျိုး သတင်းတွေလည်း ကြားနေရပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒီအချက်တွေကကော စစ်တပ်အနေနဲ့ သူတို့ဘာသာ ကျရှုံးသွားစေမယ့် အခြေအနေ ဆိုက်ရောက်နိုင်မယ့် အလားအလာကော မရှိဘူးလား။

ဖြေ ။ ။ ဒါက သိပ်ကျယ်ပြန့်တဲ့ကိစ္စပါ။ တခုကတော့ အဆင့်မြင့်အကြီးအကဲအဆင့်မှာ သဘောထားကွဲကြတယ်ဆိုတဲ့ အချက် ဖြစ်ပါတယ်။ ကံမကောင်းအကြောင်းမလှစွာနဲ့ပဲ ဒါဟာ မှားယွင်းတဲ့ ထင်မြင်ယူဆချက် ဖြစ်ပါတယ်။ အခြားအဆင့်တွေကို ပြောရရင်တော့ ထိခိုက်ကျဆုံးမှုတွေ အများကြီးရှိနေတယ်ဆိုတာ သေချာပါတယ်။ နှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်း အထိနာဆုံးအခြေအနေပါ။ နောက်ထွက်ပြေးတာ၊ ဘက်ပြောင်းတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလောက်နဲ့ စစ်တပ်ပြိုကွဲသွားမယ်လို့ မပြောနိုင်ပါဘူး။ ၂၀၂၂ မှာ ပြိုကွဲသွားမယ်လို့ ပြောနေကြတာကတော့ သိပ်ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မစဉ်းစားကြလိုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ ဒီနေရာမှာ တချို့ကပြောကြတယ် တွန်းလှန်ခုခံနေတဲ့ အင်အားစုတွေမှာ အဓိက လိုအပ်နေတာ လက်နက်ပဲ ဖြစ်တယ်။ အထူးသဖြင့် ပြည်ပက လက်နက်အင်အား ပံ့ပိုးမှု ရနိုင်မယ်ဆိုရင် စစ်တပ်ကို သူတို့ဖြုတ်ချနိုင်တဲ့အဆင့်အထိ ရောက်သွားလိမ့်မယ်လို့ ပြောနေကြပါတယ်။ ဒါကော တကယ်ဖြစ်လာနိုင်ပါသလား။ စစ်တပ်ကို ဖယ်ရှားနိုင်ဖို့အတွက် အတိုက်အခံအင်အားစုတွေဘက်မှာ အဓိကလိုအပ်ချက်တွေက ဘာလို့ထင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ နှစ်ချက်ရှိပါတယ်။ တကယ်လို့ ခုခံတွန်းလှန်အင်အားစုတွေ လက်နက်ပိုရလာရင်၊ သူတို့ဟာ စစ်မြေပြင်မှာ အောင်ပွဲတွေ ပိုရလာနိုင်တဲ့ အလားအလာ ရှိပါတယ်။ နယ်မြေနဲ့ လူထုကို ပိုပြီးထိန်းချုပ်လာနိုင်ပြီး၊ စစ်ကောင်စီရဲ့နယ်မြေ ဆုတ်ယုတ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒုတိယတချက်ကတော့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းအနေနဲ့ ခုခံတွန်းလှန်တဲ့ အင်အားစုကို စစ်လက်နက်တပ်ဆင်ပေးဖို့ဆိုတာ သိပ်ကိုမဖြစ်နိုင်တဲ့ကိစ္စပါ။ ကုလအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီကို လက်နက်ပိတ်ပင်ဖို့အရေးမှာ ထိထိရောက်ရောက် လုပ်ဆောင်ဖို့ တုန့်နှေးနေတာပါ။ ဒါတွေကို မျှော်လင့်နေရင်တော့ လမ်းကြောင်းလွဲနိုင်တဲ့ကိစ္စပါ။ NUG, EAOs တွေအနေနဲ့ မိမိတို့ကိုယ်သာ အားကိုးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကနေ လက်နက်အကူအညီရမယ်လို့ မမျှော်လင့်နိုင်ပါဘူး။ ဆိုတော့ အဲဒီလို ပြည်ပလက်နက်အကူအညီနဲ့ အင်အားချိန်းခွင်လျှာမှာ ကိုယ်ဘက်က သာလွန်လာလိမ့်မယ်လို့ ခန့်မှန်းတွက်ဆနေမယ်ဆိုရင် ဒါဟာ လမ်းမှားကိုလိုက်နေတာလို့ ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ဒီအတိုင်းဆိုရင် ဒီပဋိပက္ခက တိုက်ပွဲက တာရှည်မယ့်သဘောပေါ့။ တချိန်တည်းမှာပဲ ပြည်သူလူထုရဲ့ ဒုက္ခတွေကလဲ များလှပါပြီ။ သူတို့က ဒုက္ခမျိုးစုံကို ကြုံနေရပါတယ်။ ဆိုတော့ ဘယ်တော့များ ဒီတိုက်ပွဲကနေ ထွက်ပေါက်တွေ့မယ်။ ပြည်သူလူထုတွေ ဒုက္ခကနေ လွတ်မြောက်နိုင်မယ်လို့ ခန့်မှန်းကြည့်ပါအုံး။

ဖြေ ။ ။ ကံမကောင်းအကြောင်းမလှစွာနဲ့ပဲ ကျနော်လည်း ထွက်ပေါက်ကို မမြင်မိပါဘူး။ စစ်ကောင်စီကလဲ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းလိုတဲ့ အရိပ်လက္ခဏာ တစုံတရာ မတွေ့ရပါဘူး။ သူတို့တကယ်ပြောနေတာက NUG က အကြမ်းဖက်အုပ်စုဖြစ်ပြီး၊ သူတို့နဲ့ စေ့စပ်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဟာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အင်အားစု EAOs တွေနဲ့ စေ့စပ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကလဲ တကယ့်စိတ်ရင်းမှန်၊ သဘောမှန်နဲ့ ပြောတယ်လို့ ကျနော်တော့ မယူဆပါဘူး။ သူတို့ဆွေးနွေးနေတာက အဖွဲ့အစည်းငယ်တွေ၊ သူတို့မှာ ကိုယ်ပိုင်အစီအစဉ်တွေ ရှိထားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆိုးဝါးတဲံ အကျပ်အတည်းကနေ လွတ်မြောက်ဖို့အတွက် မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ စစ်ကောင်စီတခုလုံးတို့မှာ သဘောထား မှန်ကန်စွာ ဆွေးနွေးလိုတဲ့ ဆန္ဒ ရှိတယ်လို့ ကျနော်တော့ မထင်ပါဘူး။ ခုခံတွန်းလှန်နေတဲ့ အင်အားစုတွေဘက်မှာလဲ စစ်ကောင်စီနဲ့ ဆွေးနွေးလိုတဲ့လူ သိပ်မတွေ့ရပါဘူး။ ဆိုတော့ ဒီပြည်တွင်းစစ်က စေ့စပ်ဆွေးနွေးမှုနဲ့ လွတ်မြောက်နိုင်မယ့် အခြေအနေမျိုး မတွေ့ရပါဘူး။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ နိုင်ငံတကာကရော ဒီကိစ္စကို ဝင်ရောက်ပြီးတော့ စေ့စပ်ပေးနိုင်တဲ့ အလားအလာ မရှိဘူးလား။ ASEAN ရဲ့ ပြောစကားကိုတော့ စစ်ကောင်စီက လုံးဝပယ်ချထားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ASEAN ထက် ပိုပြီးတော့ သြဇာညောင်းနိုင်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အထူးသဖြင့် ကုလသမဂ္ဂတို့အနေနဲ့ ဒီကိစ္စကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်ပြီး ဖြေရှင်းနိုင်မယ့် အလားအလာမျိုး ရှိနိုင်မယ် ထင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ နိုင်ငံတကာမှာလဲ ဒီလိုစေ့စပ်ညှိနှိုင်းပေးနိုင်မယ့်လူပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်းတွေကို မတွေ့ရပါဘူး။ ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလှယ် သွားလာတုန်းကလဲ မင်းအောင်လှိုင်က လုံးဝအလေးအနက်မထားဘဲ ဆက်ဆံခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းလည်း ယူကရိန်းအရေး၊ အီရန်ပြဿနာအပါအဝင် တကမ္ဘာလုံးက ပဋိပက္ခပြဿနာ အကျပ်အတည်းတွေနဲ့ လက်မလည်နိုင်အောင် ဖြစ်နေတာပါ။ ဒါကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံကို ပစ်ပယ်ထားရဟန် တူပါတယ်။ စာနာမှုထောက်ပံ့မှု ပေးနိုင်ရေး ဗျူဟာကိုပဲ စဉ်းစားနေပါတယ်။ ဒီလောက်ပဲ လုပ်နိုင်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဆိုးဝါးလှတဲ့ အခြေအနေကို မကြာခင် အဆုံးသတ်နိုင်မယ့် အကြံအစည်းမျိုး အနောက်နိုင်ငံတွေဆီက ထွက်ပေါ်လာနိုင်မယ့် အလားအလာ မရှိသလောက်ပါပဲ။

=== Unicode ===

မွနျမာနိုငျငံရဲ့ လကျရှိပဋိပက်ခနဲ့ ပတျသကျလို့ ရှေ့အလားအလာ ဘယျလို ဖွဈနိုငျတယျဆိုတာကို ခန့ျမှနျးသုံးသပျမှုတှေ အမြားအပွား ရှိနပေါတယျ။ HRW လူ့အခှင့ျအအရေးအဖှဲ့ရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာအကွံပေး David Mathieson ကတော့ ဘယျဘကျကနိုငျမယျ၊ ဘယျဘကျကရှုံးမယျလို့ ပွောရငျ အဆောတလငြျ ဆုံးဖွတျရာကမြယျ၊ ပွညျပကအကူအညီနဲ့ အောငျပှဲရမယျလို့ မြှောျလင့ျရငျ လမျးမှားလိုကျရာကမြယျလို့ ဆိုပါတယျ။ မွနျမာ့အရေးကို ကာလတာရှညျ စောင့ျကွည့ျလေ့လာနတေဲ့ David Mathieson နဲ့ ဦးကြောျဇံသာ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။

မေး ။ ။ ဒီနေ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဖွဈလာနတေဲ့ အတိုကျအခံအငျအားစုတှေ၊ တှနျးလှနျခုခံနတေဲ့ အငျအားစုတှကေ အရေးသာလာတယျ။ နယျမွတှေေ ပိုမိုသိမျးပိုကျလာနတေယျ စသညျဖွင့ျ အမြိုးမြိုးပွောနကွေပါတယျ။ ဆိုတော့ David ဟာ မွနျမာနိုငျငံအရေးကို အနီးကပျစောင့ျကွည့ျလာနတေဲ့ လူတယောကျအနနေဲ့ ဒီသုံးသပျခကြျတှကေို သဘောတူပါသလား။ ဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီး ဘယျလိုပွောလိုပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ ဒီလိုသုံးသပျခကြျတခြို့က ဘာကွောင့ျ ဒီလိုပွောကွသလဲဆိုတာကို အရငျစမျးစဈကွည့ျဖို့ လိုမယျလို့ ထငျပါတယျ။ လှတျလပျရေးရခြိနျကစလို့ မကွုံဘူးအောငျ မြားပွားတဲ့ ခုခံတိုကျခိုကျမှုကို မွနျမာစဈတပျရငျဆိုငျနရေတယျဆိုတာ သံသယရှိစရာ မလိုပါဘူး။ စဈမကြျနှာအမြားအပွား၊ အုပျစုအမြားအပွား၊ တခြို့လညျး ပွီခဲ့တဲ့တနှဈအတှငျး ပေါျပေါကျလာတာ၊ တခြို့လညျး နှဈပေါငျးမြားစှာ ရှိလာခဲ့တာ စသညျဖွင့ျ ရှိနပွေီး၊ မွနျမာစဈတပျကို တိုကျခိုကျနတောပါ။ ထိခိုကျနဈနာမှုတှေ အမြားကွီးရှိနပွေီး၊ တခြို့ဒသေတှမှော နယျမွဆေုံးရှုံးမှုတှေ ရှိနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကံမကောငျးအကွုံမလှစှာနဲ့ပဲ တခြို့နရောတှမှောတော့ စဈတပျက နယျဗြူဟာအသဈတှသေုံးပွီး အလှနျအကြှံရကျစကျတဲ့ လုပျရပျတှနေဲ့ ခုခံတှနျးလှနျအငျအားစုတှကေို ပွနျလှနျတိုကျခိုကျနပေါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဘယျဘကျကနိုငျတယျ၊ ဘယျဘကျက ရှုံးတယျလို့ ပွောရရငျတော့ သိပျလှယျလင့ျတကူပွောရာကပြါလိမ့ျမယျ။ ပဋိပက်ခဟာ ရရှေညျဖွဈနပွေီး၊ ပွညျသူလူထုက ဆငျးရဲမှုတှကေို ဆကျလကျခံစားနရေတယျလို့ ထငျပါတယျ။ ဆိုတော့ ခုခံရေးအငျအားစုတှဘေကျက မကွာခငျအောငျပှဲရတော့မယျလို့ ပွောရငျလဲ တာဝနျမဲ့ရာကပြါလိမ့ျမယျ။

မေး ။ ။ ခုခံတှနျးလှနျနတေဲ့ အငျအားစုတှရေဲ့ စညျးလုံးညီညှှတျမှုကိုလညျး ကနြောျတို့ ကွည့ျရအောငျပါ။ David ပွောခဲ့သလိုပဲ စဈတပျက သူကတိုကျခိုကျနတေဲ့ အုပျစုအမြိုးမြိုးကို နရောဒသေအမြိုးမြိုးမှာ ရငျဆိုငျနရေတယျ။ သူတို့အားလုံးဟာ စဈတပျကို တိုကျခိုကျတဲ့နရောမှာ တစုတစညျးတညျး၊ မဟာဗြူဟာအရ ခြုပျကိုငျမှုတခုတညျးအောကျမှာ လကျတှဲပွီးတော့ တိုကျနကွေတယျလို့ ပွောနိုငျပါသလား။

ဖွေ ။ ။ တှနျးလှနျနတေဲ့ဘကျမှာလဲ Unity Command လို့ခေါျတဲ့ စုစညျးကှပျကဲထားတဲ့ ခြုပျကိုငျမှုရှိတယျလို့ ကနြောျ မထငျပါဘူး။ အဲဒီလိုရှိတယျဆိုတဲ့ အထောကျအထားမြိုး လုံးဝမတှေ့ရပါဘူး။ AA ရခိုငျတပျ၊ KNLA အုပျစုမြိုးစုံ၊ ကခငြျ - KIA စသညျဖွင့ျ တိုငျးရငျးသားအဖှဲ့အစညျးတှကေ PDF တှနေဲ့ မဟာမိတျဖှဲ့စညျးမှုတခြို့ ရှိပါတယျ။ နောကျ အသဈပေါျထှနျးလာတဲ့ KNDP ကရငျနီအမြိးသားကာကှယျရေးတပျဖှဲ့ဆိုတာလဲ လူအငျအားမြားတယျလို့ သိရပါတယျ။ သူတို့တှကေ NUG နဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု ကတိကဝတျတှေ ရှိကွပမေဲ့ NUG ရဲ့ စဈဆငျရေးကှပျကဲမှုအောကျမှာ မရှိပါဘူး။ NUG မှာလဲ သူတို့ ကာကှယျရေးဝနျကွီးဌာနလကျအောကျမှာ တပျဖှဲ့တှေ ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ စဈကိုငျး၊ မကှေးနဲ့ တခြို့ဒသေတှမှော ရှိနတေဲ့ PDF တှလေညျး NUG ရဲ့ ကှပျကဲမှုအောကျမှာ တိုကျရိုကျရှိနတောမြိုး မဟုတျပါဘူး။ NUG အနနေဲ့ မွောကျပိုငျးဒသေတှကေို နေ့စဉျပုံမှနျထိနျးခြုပျကှကျကဲဖို့ လကျလှမျးမမှီနိုငျပါဘူး။ ဆိုတော့ ကနြောျတို့ တှေ့နရေတာက သူ့နရောနဲ့သူ သီးခွားဆီ ရှိနတေဲ့ ပဋိပက်ခအသှငျ ဖွဈနပေါတယျ။

မေး ။ ။ ဒီအတိုငျးဆိုရငျ စဈကောငျစီအစိုးရ ပွိုလဲသှားအောငျ လုပျဖို့အတှကျ အလားအလာ မရှိသေးဘူးဆိုတဲ့သဘောလား။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျက သူတို့ကို အစိုးရလို မခေါျပါဘူး။ သူတို့ဟာ တရားမဝငျတဲ့ စဈအုပျစုပါ။ အာဏာသိမျးပွီး အလှနျအကြှံရကျစကျတဲ့ လုပျရပျတှနေဲ့ အာဏာရယူထားတာပါ။ တခြို့ဒသေတှမှော သူတို့နောကျဆုတျနရေတာကို တှေ့ရပါတယျ။ ကနြျတခြို့နရောတှမှောတော့ လကွေောငျးစဈဆငျမှုနဲ့ လကျနကျကွီးတှနေဲ့ အရပျသားပဈမှတျတှကေို တိုကျခိုကျနပေါတယျ။ ဒါဟာ သူတို့အနနေဲ့ သှေးရူးသှေးတနျး ဖွဈနတေယျဆိုတာကို ပွနတောပါ။ ဒါပမေဲ့ ဒီအခွအေနကေ မကွာခငျမှာ စဈအုပျစု ပွိုလဲပကြျဆီးတော့မယျဆိုတဲ့ အဆင့ျမြိုး ရောကျနပွေီလို မထငျပါဘူး။ တခြို့ဒသေတှမှော သူတို့အုပျစိုးမှု၊ တစိတျတပိုငျး ပွိုပကြျတာ၊ ကနြျအခြို့နရောတှမှော ထှကျပေါကျမရှိ ဖွဈနတောတော့ ဖွဈနိုငျပါတယျ။ နရောအလိုကျ ကှကျပွီးပွောရမယ့ျ၊ အခွအေနမြေိုး ဖွဈနပေါတယျ။

မေး ။ ။ စဈတပျဘကျကိုလညျး ကွည့ျရအောငျပါ။ စဈတပျမှာလဲ သဘောထားကှဲလှဲမှုတှေ ရှိနတေယျလို့ သုံးသပျသူတှကေ ပွောနပေါတယျ။ ပွီးတော့ သူတို့ဘကျမှာ တိုကျခငြျစိတျကုနျခမျးနကွေတယျ။ တခြို့လဲ တပျကိုစှန့ျခှါနကွေတယျ။ တခြို့ကလဲ ဘကျပွောငျးသှားကွတယျလို့ အမြိုးမြိုး သတငျးတှလေညျး ကွားနရေပါတယျ။ ဆိုတော့ ဒီအခကြျတှကေကော စဈတပျအနနေဲ့ သူတို့ဘာသာ ကရြှုံးသှားစမေယ့ျ အခွအေနေ ဆိုကျရောကျနိုငျမယ့ျ အလားအလာကော မရှိဘူးလား။

ဖွေ ။ ။ ဒါက သိပျကယြျပွန့ျတဲ့ကိစ်စပါ။ တခုကတော့ အဆင့ျမွင့ျအကွီးအကဲအဆင့ျမှာ သဘောထားကှဲကွတယျဆိုတဲ့ အခကြျ ဖွဈပါတယျ။ ကံမကောငျးအကွောငျးမလှစှာနဲ့ပဲ ဒါဟာ မှားယှငျးတဲ့ ထငျမွငျယူဆခကြျ ဖွဈပါတယျ။ အခွားအဆင့ျတှကေို ပွောရရငျတော့ ထိခိုကျကဆြုံးမှုတှေ အမြားကွီးရှိနတေယျဆိုတာ သခြောပါတယျ။ နှဈပေါငျးမြားစှာအတှငျး အထိနာဆုံးအခွအေနပေါ။ နောကျထှကျပွေးတာ၊ ဘကျပွောငျးတာတှလေညျး ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီလောကျနဲ့ စဈတပျပွိုကှဲသှားမယျလို့ မပွောနိုငျပါဘူး။ ၂၀၂၂ မှာ ပွိုကှဲသှားမယျလို့ ပွောနကွေတာကတော့ သိပျကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ မစဉျးစားကွလိုပဲ ဖွဈပါတယျ။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ ဒီနရောမှာ တခြို့ကပွောကွတယျ တှနျးလှနျခုခံနတေဲ့ အငျအားစုတှမှော အဓိက လိုအပျနတော လကျနကျပဲ ဖွဈတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ပွညျပက လကျနကျအငျအား ပံ့ပိုးမှု ရနိုငျမယျဆိုရငျ စဈတပျကို သူတို့ဖွုတျခနြိုငျတဲ့အဆင့ျအထိ ရောကျသှားလိမ့ျမယျလို့ ပွောနကွေပါတယျ။ ဒါကော တကယျဖွဈလာနိုငျပါသလား။ စဈတပျကို ဖယျရှားနိုငျဖို့အတှကျ အတိုကျအခံအငျအားစုတှဘေကျမှာ အဓိကလိုအပျခကြျတှကေ ဘာလို့ထငျပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ နှဈခကြျရှိပါတယျ။ တကယျလို့ ခုခံတှနျးလှနျအငျအားစုတှေ လကျနကျပိုရလာရငျ၊ သူတို့ဟာ စဈမွပွေငျမှာ အောငျပှဲတှေ ပိုရလာနိုငျတဲ့ အလားအလာ ရှိပါတယျ။ နယျမွနေဲ့ လူထုကို ပိုပွီးထိနျးခြုပျလာနိုငျပွီး၊ စဈကောငျစီရဲ့နယျမွေ ဆုတျယုတျသှားနိုငျပါတယျ။ ဒုတိယတခကြျကတော့ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးအနနေဲ့ ခုခံတှနျးလှနျတဲ့ အငျအားစုကို စဈလကျနကျတပျဆငျပေးဖို့ဆိုတာ သိပျကိုမဖွဈနိုငျတဲ့ကိစ်စပါ။ ကုလအနနေဲ့ စဈကောငျစီကို လကျနကျပိတျပငျဖို့အရေးမှာ ထိထိရောကျရောကျ လုပျဆောငျဖို့ တုန့ျနှေးနတောပါ။ ဒါတှကေို မြှောျလင့ျနရေငျတော့ လမျးကွောငျးလှဲနိုငျတဲ့ကိစ်စပါ။ NUG, EAOs တှအေနနေဲ့ မိမိတို့ကိုယျသာ အားကိုးရမှာ ဖွဈပါတယျ။ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးကနေ လကျနကျအကူအညီရမယျလို့ မမြှောျလင့ျနိုငျပါဘူး။ ဆိုတော့ အဲဒီလို ပွညျပလကျနကျအကူအညီနဲ့ အငျအားခြိနျးခှငျလြှာမှာ ကိုယျဘကျက သာလှနျလာလိမ့ျမယျလို့ ခန့ျမှနျးတှကျဆနမေယျဆိုရငျ ဒါဟာ လမျးမှားကိုလိုကျနတောလို့ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ ဒီအတိုငျးဆိုရငျ ဒီပဋိပက်ခက တိုကျပှဲက တာရှညျမယ့ျသဘောပေါ့။ တခြိနျတညျးမှာပဲ ပွညျသူလူထုရဲ့ ဒုက်ခတှကေလဲ မြားလှပါပွီ။ သူတို့က ဒုက်ခမြိုးစုံကို ကွုံနရေပါတယျ။ ဆိုတော့ ဘယျတော့မြား ဒီတိုကျပှဲကနေ ထှကျပေါကျတှေ့မယျ။ ပွညျသူလူထုတှေ ဒုက်ခကနေ လှတျမွောကျနိုငျမယျလို့ ခန့ျမှနျးကွည့ျပါအုံး။

ဖွေ ။ ။ ကံမကောငျးအကွောငျးမလှစှာနဲ့ပဲ ကနြောျလညျး ထှကျပေါကျကို မမွငျမိပါဘူး။ စဈကောငျစီကလဲ စေ့စပျညှိနှိုငျးလိုတဲ့ အရိပျလက်ခဏာ တစုံတရာ မတှေ့ရပါဘူး။ သူတို့တကယျပွောနတောက NUG က အကွမျးဖကျအုပျစုဖွဈပွီး၊ သူတို့နဲ့ စေ့စပျမှာ မဟုတျဘူးဆိုတာ ဖွဈပါတယျ။ သူတို့ဟာ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအငျအားစု EAOs တှနေဲ့ စေ့စပျနတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒါကလဲ တကယ့ျစိတျရငျးမှနျ၊ သဘောမှနျနဲ့ ပွောတယျလို့ ကနြောျတော့ မယူဆပါဘူး။ သူတို့ဆှေးနှေးနတောက အဖှဲ့အစညျးငယျတှေ၊ သူတို့မှာ ကိုယျပိုငျအစီအစဉျတှေ ရှိထားတဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှသော ဖွဈပါတယျ။ ဒီဆိုးဝါးတဲံ အကပြျအတညျးကနေ လှတျမွောကျဖို့အတှကျ မငျးအောငျလှိုငျနဲ့ စဈကောငျစီတခုလုံးတို့မှာ သဘောထား မှနျကနျစှာ ဆှေးနှေးလိုတဲ့ ဆန်ဒ ရှိတယျလို့ ကနြောျတော့ မထငျပါဘူး။ ခုခံတှနျးလှနျနတေဲ့ အငျအားစုတှဘေကျမှာလဲ စဈကောငျစီနဲ့ ဆှေးနှေးလိုတဲ့လူ သိပျမတှေ့ရပါဘူး။ ဆိုတော့ ဒီပွညျတှငျးစဈက စေ့စပျဆှေးနှေးမှုနဲ့ လှတျမွောကျနိုငျမယ့ျ အခွအေနမြေိုး မတှေ့ရပါဘူး။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ နိုငျငံတကာကရော ဒီကိစ်စကို ဝငျရောကျပွီးတော့ စေ့စပျပေးနိုငျတဲ့ အလားအလာ မရှိဘူးလား။ ASEAN ရဲ့ ပွောစကားကိုတော့ စဈကောငျစီက လုံးဝပယျခထြားတာကို တှေ့ရပါတယျ။ ASEAN ထကျ ပိုပွီးတော့ သွဇာညောငျးနိုငျတဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှေ၊ အထူးသဖွင့ျ ကုလသမဂ်ဂတို့အနနေဲ့ ဒီကိစ်စကို ဘယျလိုကိုငျတှယျပွီး ဖွရှေငျးနိုငျမယ့ျ အလားအလာမြိုး ရှိနိုငျမယျ ထငျပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ နိုငျငံတကာမှာလဲ ဒီလိုစေ့စပျညှိနှိုငျးပေးနိုငျမယ့ျလူပုဂ်ဂိုလျ၊ အဖှဲ့အစညျးတှကေို မတှေ့ရပါဘူး။ ကုလသမဂ်ဂ အထူးကိုယျစားလှယျ သှားလာတုနျးကလဲ မငျးအောငျလှိုငျက လုံးဝအလေးအနကျမထားဘဲ ဆကျဆံခဲ့ပါတယျ။ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးလညျး ယူကရိနျးအရေး၊ အီရနျပွူနာအပါအဝငျ တကမ်ဘာလုံးက ပဋိပက်ခပွူနာ အကပြျအတညျးတှနေဲ့ လကျမလညျနိုငျအောငျ ဖွဈနတောပါ။ ဒါကွောင့ျ မွနျမာနိုငျငံကို ပဈပယျထားရဟနျ တူပါတယျ။ စာနာမှုထောကျပံ့မှု ပေးနိုငျရေး ဗြူဟာကိုပဲ စဉျးစားနပေါတယျ။ ဒီလောကျပဲ လုပျနိုငျပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ဆိုးဝါးလှတဲ့ အခွအေနကေို မကွာခငျ အဆုံးသတျနိုငျမယ့ျ အကွံအစညျးမြိုး အနောကျနိုငျငံတှဆေီက ထှကျပေါျလာနိုငျမယ့ျ အလားအလာ မရှိသလောကျပါပဲ။