ေျမာက္ပုိင္းမဟာမိတ္တပ္ဖြဲ႔ေတြနဲ႔ အပစ္ရပ္ေရး ေဆြးေႏြးမႈေတြ ေအာင္ျမင္မႉမရတာဟာ တပ္ေနရာခ်ထားေရး သေဘာတူညီခ်က္ မရႏုိင္ေသးလို႔ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ႏုိင္ငံေရးေလ့လာသုံးသပ္သူ ဦးေမာင္ေမာင္စုိးက ေျပာပါတယ္။ ေဆြးေႏြးမႉေတြမွာ ႀကံဳရတဲ့ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ေရွ႕ဘာဆက္လုပ္သင့္ပါလဲ၊ ကုိေဇာ္ဝင္းလႉိင္ က ဦးေမာင္ေမာင္စုိးကို ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ေမး ။ ။ အစိုးရအဖြဲ႔နဲ႔ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြၾကား ေနာက္ဆံုးလုပ္ကိုင္သြားတဲ့ က်ဳိင္းတံုေဆြးေႏြးပြဲမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအတြက္ ဦးတည္ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ေတြ ေဆြးေႏြးပြဲလုပ္ၾကတယ္။ တခုလံုးကို ၿခံဳၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေအာင္ျမင္မႈ မရခဲ့ဘူးလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအတြက္ သေဘာတူညီမႈ မရႏုိင္တဲ့အေၾကာင္းရင္းက ဘာေတြမ်ား အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနလို႔လဲဆိုတာကို ဦးေမာင္ေမာင္စိုး ေျပာေပးပါ။
ေျဖ ။ ။ အဓိကျပႆနာက ဘာလဲဆိုေတာ့ တပ္ေနရာ ခ်ထားေရးပါ။ အဲဒီမွာ သေဘာတူညီခ်က္ (၇) ခ်က္ ရထားတဲ့ အစိုးရလက္ထက္မွာ တကယ္တမ္း အေျဖရွာရမွာ နံပတ္ (၃) အခ်က္။ တပ္ေနရာခ်ထားေရးနဲ႔ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သေဘာတူညီမႈ ရရိေရး Codes of Conducts ႏွစ္ဘက္ နားလည္မႈ ရရိွေရး။ ဒီအခ်က္က အဓိက ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအခ်က္ကို အခုထိ မေဆြးေႏြးႏုိင္ေသးဘူး။ ေယဘုယ်ပဲ ေျပာဆိုေနတုန္းျဖစ္တယ္။ ေယဘုယ်ပဲ ေျပာေနသေရြ ႔ေတာ့ အပစ္လဲ ရပ္ႏိုင္မွာ၊ တိုက္ပြဲလည္း ရပ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
ေမး ။ ။ တပ္ေနရာ ခ်ထားေရးဆိုတဲ့ေနရာမွာ အဓိကခံေနတာ AA ေၾကာင့္လား။ အေစာပိုင္းက က်ေနာ္တို႔ၾကားတာက AA သည္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ေပါက္ဖြားလာတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ရခိုင္မွာသြားၿပီး စခန္းခ်မယ္။ အေျခစိုက္စခန္းယူမယ္။ ရခိုင္မွာ အေျခစိုက္တဲ့ တပ္ဖြဲ႔အေနနဲ႔ ရိွမယ္ဆိုရင္ တပ္မေတာ္ဘက္က လက္မခံဘူးဆိုၿပီး ေျပာေနတာေတြက အဲဒါေၾကာင့္လား။
ေျဖ ။ ။ အဓိက ေအေအနဲ႔ ေျပာလို႔ရသလို၊ သံုးဖြဲ႔လံုးနဲ႔ ဆုိင္တယ္။ ေအေအ က ၂၀၁၅ ေလာက္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းကို ဝင္လာၿပီး တိုက္ပြဲေတြျဖစ္တာကို ေတြ႔ရတယ္။ ၂၀၁၆ - ၁၇ မွာလည္း တိုက္ပြဲေတြျဖစ္တာကို ေတြ႔ရတယ္။ ၂၀၁၈ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းနဲ႔ ၂၀၁၉ မွာေတာ့ တုိက္ပြဲ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အျဖစ္ဆံုးအခ်ိန္။ တဘက္မွာလဲ ေအေအရဲ ႔ အင္အားကလည္း တျဖည္းျဖည္းေထာင္အခ်ဳိးအထိ မ်ားလာတယ္လို႔ ေျမျပင္သတင္းအရ။ တပ္ဘက္က ေျပာတာ ေအေအသည္ လိုင္ဇာမွာ စဖြဲ႔တဲ့အတြက္ ရခိုင္မွာ မေနရဘူးဆိုေတာ့ ဒါကလဲ လက္ေတြ႔ကမက်ဘူး။ ရခိုင္ျပည္ထဲကိုေရာက္ၿပီး တုိက္ေနတဲ့ စစ္တပ္ေတြကို အကုန္လံုး ျပန္ရုတ္သိမ္းသြားရမယ္ဆိုေပမယ့္ လက္ခံႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါက အဓိကက်တဲ့ အခ်က္ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္တဘက္ကလဲ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔ - ကိုးကန္႔မွာနယ္ေျမအတြင္းမွာပဲ ေနရမယ္ဆိုေတာ့ ကိုးကန္႔ေဒသရဲ ႔ ေျမာက္ဘက္အစြန္းဆံုးအဖ်ားေလး။ ပိတ္မိေနတဲ့ေနရာမွ ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔ကေနဖို႔ဆိုတာ တပ္အားလံုး အဲဒီမွာေနဖို႔ဆိုတာ ျဖစ္ႏုိင္ဖုိ႔ ခဲယဥ္းပါတယ္။
အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ သံလြင္ျခမ္းနဲ႔ ကြန္လံု၊ သိႏိၵ ကားလမ္းတေၾကာ …လႈပ္ရွားေနေတာ့ သူ႔တပ္ကို ပိတ္မိေနတဲ့ ေနရာမွာထားမွာ မဟုတ္ဘူး။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လႈပ္ရွားႏုိင္တဲ့ေနရာမွာပဲ ထားမွာေပါ့။ ဒါလဲ ေဆြးေႏြးမႈမရမယ့္ ျပႆနာတခု ျဖစ္တယ္။
ေနာက္တခု တေအာင္း TNLA ဆိုရင္လဲ ပေလာင္ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသမွာပဲ ေနပါဆိုရင္ ဒီေလာက္က်ဥ္းတဲ့ေနရာမွာ သူ႔တပ္ကို သူထားမွာ မဟုတ္ဘူး။ တပ္ကႀကီးထြားေနၿပီဆိုတဲ့အျပင္ ဒီေနရာမွာ ပေလာင္ေတြေနတဲ့ ေဒသေတြအားလံုးမွာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသမွာရိွတဲ့ ပေလာင္ေတြေနတဲ့ ေနရာေတြမွာ တပ္မေတာ္က တပ္ျဖန္႔ထားတာ ျဖစ္တယ္။
ေမး ။ ။ ေအေအ က အစက ဒီေလာက္ႀကီး အားေကာင္းတဲ့အဖြဲ႔ မဟုတ္ဘူးေလ။ ဒါေပမဲ့ အခုေနာက္ပိုင္း (၂) ႏွစ္ေလာက္အတြင္းမွာ အင္မတန္ အားႀကီးလာၿပီးေတာ့ လက္နက္အင္အား၊ လူအင္အား ေတာ္ေတာ္ေလးကို လုပ္ႏုိင္ကိုင္ႏုိင္ ထိုးထိုးေဖာက္ေဖာက္ လုပ္ႏုိင္တဲ့အဆင့္ကို ေရာက္လာ၊ တဟုန္းထိုးႀကီးလာတယ္။ ရခိုင္ထဲမွာဆိုရင္ စစ္တပ္က စခန္းေတြကို သူက ေတာ္ေတာ္ေလး တုိက္ႏုိင္တယ္။ စစ္တပ္နဲ႔ သူျပန္ကိုယ္ျပန္ တိုက္ႏုိင္တဲ့အဆင့္ေရာက္လာတာ ဘာေၾကာင့္မ်ား သူျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ႀကီးထြားသြားတာလဲ။
ေျဖ ။ ။ အဓိကေတာ့ ရခိုင္ျပည္သူလူထု ေထာက္ခံမႈ ရလိုက္လုိ႔ပါ။ ရခိုင္ေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ျပည္နယ္မွာ ႏိုင္ငံေရးအရ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈေတြက အလုပ္မျဖစ္ဘူးလို႔ သူတို႔ျမင္တယ္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုေအာက္မွာ ၂၀၁၀ နဲ႔ ၂၀၁၅ မွာ ရခိုင္ပါတီအေနနဲ႔ မဲအမ်ားဆံုးရခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔အစိုးရလည္း ဖြဲ႔ပိုင္ခြင့္ မရိွခဲ့ဘူး။ ရခိုင္လႊတ္ေတာ္မွာလည္း ဥပေဒျပဳခြင့္ရတယ္ဆိုတာလည္း မယ္မယ္ရရ မရခဲ့ပါဘူး။ ရခိုင္ေတြအေနနဲ႔ ဘာလဲဆိုေတာ့ ငါတုိ႔ လက္နက္ကိုင္တိုက္မွာပဲ ငါတုိ႔ အခြင့္အေရးရေတာ့မယ္ဆိုၿပီး ရခိုင္လူထုကပါ ျမင္သြားတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေအေအရဲ ႔ စည္းရံုးသိမ္းသြင္းမႈေအာက္မွာ ေအေအကို ဝိုင္းၿပီးေထာက္ခံၾကတဲ့အခါမွာ ေထာက္ခံမႈအရိွန္ျမင့္လာၿပီး ေအေအထဲ ပါဝင္တဲ့ လူအင္အားလည္း မ်ားလာတယ္။ ေအေအကို ေငြေၾကးေထာက္ပံ့တဲ့လူေတြလည္း မ်ားလာတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေအေအဟာ ဒီေနာက္ပိုင္းမွာ တခ်ိန္လံုးတက္လာတယ္။
ေမး ။ ။ အခုဆိုရင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးလာတာ ၂၀၁၁ ကပဲ စတယ္လို႔ ဆိုၾကပါစို႔။ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရ တက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ ေတာက္ေလွ်ာက္လုပ္လာတာ ႏွစ္ေတြေတာ္ေတာ္ၾကာလာၿပီ။ အခုေနာက္ဆံုး ေျပာၾကမယ္ဆို ေလးဖြဲ႔ ကပ္က်န္ေနတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီကိစၥမွာလည္း ေနာက္တခါ ဆန္ကာတင္ျပန္စစ္လုိက္ရင္ တပ္ေနရာခ်ထားေရးကိစၥက တခုတည္းက ေပၚထြက္လာတယ္။ ဒီဟာကို ဘာေၾကာင့္မ်ား စစ္တပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြၾကားထဲမွာ သေဘာတူညီမႈ မရႏိုင္တာလဲ။ ေစာေစာက ဦးေမာင္ေမာင္စိုးေျပာတာ ေဆြးေႏြးမႈေတာင္ မလုပ္ႏိုင္ေသးဘူးဆိုေတာ့ ဘယ္ေလာက္ထိေတာင္ ႏွစ္ဘက္စလံုးအတြက္ တင္းခံစရာကိစၥ ျဖစ္ေနသလဲ။
ေျဖ ။ ။ အဓိကေတာ့ ဒီ (၃) ဖြဲ႔ ေပၚလာတဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈကာလမွာ ေပၚမွေပၚလာတာဆိုေတာ့ စစ္တပ္ဘက္က တပ္မေတာ္ဘက္က လက္မခံႏိုင္ဘူးဆိုၿပီး ၂၀၁၅ ကတည္းက ျငင္းလာခဲ့တယ္။ NLD တက္လာတဲ့အခါမွာ နည္းနည္းေလွ်ာ့ေပးတာက လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ကို စြန္႔ရမယ္၊ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ရမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာရင္နဲ႔ ေလွ်ာ့ေပးတယ္။ အရင္တုန္းက ၂၀၁၅ တုန္းက လက္နက္စြန္႔ရမယ္လို႔ ေၾကညာထားတယ္။ အဲဒီေတာ့ အသိအမွတ္မျပဳရကေန အခု အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အဆင့္ကိုေရာက္တာ ၂၀၁၈ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းၾကမွ အျပန္အလွန္ေၾကညာခ်က္ထုတ္ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္နဲ႔ (၃) ဖြဲ႔ ေၾကညာခ်က္ထုတ္တဲ့ အသိအမွတ္ျပဳအဆင့္ပဲ ရိွေသးတယ္။ အဲဒီေတာ့ နည္းနည္းေတာ့အလွမ္းေဝးတယ္။ တဘက္က ေျပာမယ္ဆိုလို႔ရိွရင္ တဘက္နဲ႔တဘက္ အသိအမွတ္မျပဳခံရဘူး။ တဘက္နဲ႔တဘက္ ဒါေၾကာင့္လဲ တိုက္ပြဲေတြက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျဖစ္လာခဲ့တယ္ဆိုတဲ့အခ်ိန္မွာ နားလည္မႈတည္ေဆာက္တဲ့ အခ်ိိန္ကာလက နည္းနည္းၾကာသြားတယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ့္အျမင္အရ ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီေလာက္နားလည္မႈ တည္ေဆာက္တဲ့ကာလ ၾကာေသာ္လဲ အဓိက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈ တံခါးကို ဖြင့္ထားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တခ်ိန္မဟုတ္တခ်ိန္ အလားအလာေကာင္းေတြ ေပၚထြက္လာႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။
ေမး ။ ။ အဲဒီေတာ့ ေနာက္ဆံုး က်ဳိင္းတံု ေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္အေပၚ အေျခခံၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ ေနာက္တဆင့္ ေနာက္တႀကိမ္ ေအာက္တုိဘာလထဲမွာ ေဆြးေႏြးမယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ႏွစ္ဘက္ သေဘာတူခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီ လာမယ့္ ေအာက္တိုဘာလ ေဆြးေႏြးပြဲ အလားအလာ ဘယ္ေလာက္အထိ ေကာင္းႏုိင္ေျခ ရိွလဲ။ ရလဒ္ အေနအထား။
ေျဖ ။ ။ အဓိက ေအာက္တိုဘာ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဘာေဆြးေႏြးမလဲဆိုတာ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ထင္တယ္။ အခုန က်န္တဲ့ (၇) ခ်က္ထဲမွာ အေရးႀကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ တပ္ေနရာခ်ထားေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဒီအဖြဲ႔ ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ေျမာက္ပိုင္း (၃) ဖြဲ႔၊ ေကအုိင္ေအ ပါခဲ့ရင္ (၄) ဖြဲ႔က ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္အရာရိွ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ အတည္ျပဳယူၾကမလား။ အဲဒီလို အတည္ျပဳတဲ့အခါ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ ေျမျပင္အေျခအေနကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီးေတာ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို လုပ္မလားဆိုတဲ့ အေျခအေနေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ တပ္မေတာ္ဘက္က ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ဟိုဘက္က လိုက္နာႏုိင္မလား။ ဟိုဘက္က ေတာင္းဆိုခ်က္ကို တပ္မေတာ္ဘက္က လက္ခံႏိုင္မလား။ အျပန္အလွန္ အေလွ်ာ့အတင္း၊ ညိွႏိႈင္းမႈေတြ လုပ္ႏိုင္မလား။ ဒီအခ်က္က အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္ပါ။ ဒီအခ်က္ကို ေအာက္တိုဘာလအတြင္း ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေတြ႔ဆံုေျဖရွင္းႏိုင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အပစ္ရပ္မွာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေအာက္တိုဘာလ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဒီအခ်က္ကို မေျဖရွင္းႏုိင္ေသးဘူး ဆိုလို႔ရိွရင္ေတာ့ တိုက္ပြဲေတြက ဆက္ျဖစ္ေနအံုးမွာပါ။ Bilateral ထုိးႏိုင္မွာ မဟုတ္ေသးဘူး။
ေမး ။ ။ ဒီေနရာမွာ တခု က်ေနာ္ သတိထားမိတာက အခုျဖစ္ေနတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြမွာ လႊတ္ေတာ္ရဲ ႔ အခန္းက႑က လံုးဝေပ်ာက္ေနတယ္။ ဆိုေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရက ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္ ဘာညာယူၿပီး သူတုိ႔ဖြဲ႔ထားေပမယ့္ သူမ်ားႏုိင္ငံ ဒီမိုကေရစီေတြမွာဆို ေကာ္မရွင္-ေကာ္မရွင္ အလုပ္လုပ္ေနတယ္။ ေကာ္မတီ-ေကာ္မတီ အလုပ္လုပ္ေနတယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာ သူ႔ေဒသဆိုင္ရာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြက - သေဘာက အခုတုိက္ပြဲျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသက လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြက သူ႔ေဒသမွာ ျဖစ္ေနတာကို ထၿပီးေတာ့ ကန္႔ကြက္ရမယ္။ လူထုကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ ေျပာသင့္ေျပာရမယ္။ ဒါမ်ဳိးေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံက လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြဘက္က အသံထြက္လာတာ သိပ္မေတြ႔ရ၊ မၾကားမိသလိုပဲ။ ဦးေမာင္ေမာင္စိုး ဘယ္လို သတိထားမိလဲ။
ေျဖ ။ ။ အဓိကေတာ့ NLD ပါတီနဲ႔ ဆိုင္တာေပါ့။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ လႊတ္ေတာ္အမ်ားဆံုးမွာ NLD က အႏိုင္ရထားတယ္။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေကာ္မတီေတြ ဖြဲ႔ထားတာရိွမယ္။ အလုပ္လုပ္တာေတာ့ သိပ္မေတြ႔ရဘူး။ တကယ္တမ္း အားနည္းပါတယ္။ ရခိုင္မွာေတာ့ အတန္ငယ္အလုပ္လုပ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ရခိုင္မွာလည္း အဲဒီလို အလုပ္လုပ္တယ္ ဆိုေပမယ့္ အခု ဒီတေလာမွာ စစ္အတြင္းမွာေသတဲ့ အရပ္ဖက္ျပည္သူေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စာရင္းျပဳစုဖို႔အတြက္ ရခိုင္လႊတ္ေတာ္မွာတင္တယ္။ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ကန္႔ကြက္တယ္။ ဒီလိုကန္႔ကြက္တာေတာ့ ရိွေနမွာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ရခိုင္လႊတ္ေတာ္အမတ္က အမ်ားစု ျဖစ္ေနေတာ့ ဒီအဆိုိက အတည္ျပဳသြားခဲ့တယ္။ လႊတ္ေတာ္အေနနဲ႔ အလုပ္လုပ္ဖို႔ လုိပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္အေနနဲ႔ ေလာေလာဆယ္မွာ လႊတ္ေတာ္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ ကင္းကြာသလို ျဖစ္ေနတယ္။ ဥပမာဆုိပါေတာ့ မူလအစိုးရက ခ်မွတ္ထားတဲ့ ေပၚလစီအရ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ တပ္မေတာ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အပါအဝင္၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြပါမယ္။ အဲဒီမွာ ဘံုသေဘာတူညီခ်က္ေတြ ထြက္လာမယ္။ အဲဒီ ဘံုသေဘာတူညီခ်က္ေတြကို လႊတ္ေတာ္တင္ၿပီးေတာ့ အေျခခံသေဘာတူညီခ်က္ေတြ ျပင္ဆင္မယ္တို႔၊ အရင္တုန္းက ဒီလမ္းေၾကာင္းကို ေပးထားတာ ျဖစ္တယ္။ တကယ္တမ္း NLD က အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး လုပ္တဲ့အခါမွာ အဲဒီဘံုသေဘာတူညီခ်က္ေတြက ဘယ္ေရာက္သြားေနမွန္း မသိဘူး။ ဆြဲထုတ္လာတာလဲ မေတြ႔ရဘူး။ ဒုတိယညီလာခံတုန္းက (၃၇) ခ်က္ ရိွတယ္။ တတိယညီလာခံမွာ (၁၄) ခ်က္ ရိွတယ္။ စုစုေပါင္း (၅၁) ခ်က္ ရိွတယ္။ ဒီ (၅၁) ခ်က္ကို ဆြဲထုတ္လာၿပီး ဒီ (၅၁) ခ်က္အေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ျပင္မယ္ဆိုလို႔ရိွရင္ ျပင္ဖို႔ကျဖစ္တယ္။ ျပင္ဖို႔က ဒါဆိုရင္ အျငင္းပြားစရာ မရိွဘူး။ ႏုိင္ငံေရးပါတီ၊ တပ္နဲ႔ NLD တို႔အားလံုး သေဘာတူၿပီသား။ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပကလည္း သေဘာတူၿပီသားျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႔မွာ လႊတ္ေတာ္က အဲဒီလိုလုပ္တာ မေတြ႔ရဘူး။ လႊတ္ေတာ္မွာလည္း အားနည္းခ်က္ေတြ ရိွပါတယ္။ ရိွတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။
ေမး ။ ။ အခု ဆိုၾကပါစို႔ လိပ္ခဲတင္းတင္း ျဖစ္ေနတဲ့ တပ္ေနရာ ခ်ထားေရးကိစၥကို သေဘာတူညီခ်က္ရၿပီးပဲ ဆုိၾကပါစို႔ ေနာင္လာမယ့္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာဆိုရင္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြရဲ ႔ Vision က ဘာလဲ။ သူတုိ႔ေနရာေတြမွာ သူတုိိ႔ရိွ၊ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ကန္႔သတ္နယ္ေျမမွာ သူတုိ႔ လက္နက္ကိုင္ၿပီး ရပ္တည္ဖို႔လား။ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရဘက္က Vision က ဘယ္လိုျဖစ္ေစခ်င္တာလဲ။ အဲဒီ Vision ႏွစ္ခုက ဘယ္ေလာက္အထိ ကြာျခားမႈ ရိွသလဲ။ အဆံုးသတ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရသြားၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ။
ေျဖ ။ ။ အစိုးရဘက္ကေတာ့ Bilateral ထုိးၿပီးတာနဲ႔ NCA လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ လက္မွတ္ေရးထိုးဖို႔ပါပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒါကိုတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြဘက္ကလဲ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈကိစၥကို ျငင္းပယ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတုိ႔လဲ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ စားပြဲေပၚ တက္လာၾကမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ျပႆနာတခုက က်ေနာ္တို႔ တပ္ေတြမွာ လက္နက္မကိုင္ရင္၊ လက္နက္ကိုင္ထားေတာင္မွ စကားေျပာဖို႔ ခပ္ခက္ခက္ ျဖစ္ေနရင္၊ လက္နက္စြန္႔လိုက္ရင္ ငါတုိ႔ စကားေျပာခြင့္ ရိွေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာမ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္။ ဆိုေတာ့ လက္နက္ကိုင္မွ လူရာဝင္တဲ့အျမင္မ်ဳိး ျဖစ္ေနတဲ့အခါၾကေတာ့ ဒီလက္နက္ကိုင္တပ္ ေျဖရွင္းေရး ျပႆနာက က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္အနာဂတ္မွာ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲတဲ့ ျပႆနာပါ။ အဲဒီေတာ့ တပ္ကေျပာေနတဲ့ တခုတည္းေသာ တပ္မေတာ္ဆိုတာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ျငင္းပယ္စရာ အေၾကာင္းေတာ့ မရိွဘူး။ ဒါေပမဲ့ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ တပ္အသီးသီးက သူတုိ႔လုိခ်င္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္ေတြ မရမခ်င္း လက္နက္ကိုင္ၿပီး သူတုိ႔ရဲ ႔ လက္နက္ကိုင္တပ္ေတြကို စြန္႔လႊတ္ဖို႔ဆိုတာေတာ့ ခဲယဥ္းလိမ့္အံုးမယ္ ထင္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အေတာ္ေလး လုပ္ယူရအံုးမယ္ ထင္ပါတယ္။
