ဇန္န၀ါရီလ ၃၁ ရက္ေန႔မွာ စတင္မယ့္ ပထမဦးဆံုး ပါတီစံုလႊတ္ေတာ္အစည္းအေ၀းေတြကေန လူထု အက်ဳိးျပဳဥပေဒနဲ႔ ျပဌာန္းခ်က္ေတြ ေမွ်ာ္လင့္လို႔ မရႏုိင္ေသးဘူးလို႔ ေလ့လာသူေတြက ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာေပၚထြက္လာမယ့္ လႊတ္ေတာ္အသစ္ထဲမွာ စစ္အစိုးရနဲ႔ နီးစပ္သူ အမ်ားစုသာျဖစ္ေနၿပီး အတုိက္အခံ အနည္းငယ္သာရွိတဲ့အတြက္ ေရရွည္မွာ လူထုအက်ဳိးျပဳဥပေဒေတြကို ျပဌာန္းႏုိင္စြမ္း မရွိဘဲ အခုလက္ရွိ လူထုအံုႂကြမႈေတြျဖစ္ေနတဲ့ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသ တူနီးရွား (Tunisia) နဲ႔ အီဂ်စ္ (Egypt) ႏုိင္ငံတုိ႔လို အေျခအေနမ်ဳိးေတြ ေပၚလာဖြယ္ရွိတယ္လို႔လည္း ဆိုၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ အေရးေတာ္ပံု ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးမိုးသီးဇြန္ ကို ဦးသန္းလြင္ထြန္း က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ဦးမိုးသီးဇြန္ ။ ။ လာမယ့္ လႊတ္ေတာ္ေကာ၊ အစိုးရအသစ္ဆီကေရာ ဘာမွသိပ္ၿပီး ေမွ်ာ္လင့္လို႔ ရမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဥပမာ လႊတ္ေတာ္ေခၚမယ္ ဆိုပါစို႔။ အဲဒီလႊတ္ေတာ္ထဲမွာ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ လုိက္နာရမယ့္စည္းကမ္းေတြ ခ်တာတုိ႔၊ ပါလီမန္ဥကၠ႒ေရြးတာတုိ႔ အဲဒါေတြ ေလာက္ပဲ လုပ္အံုးမယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ သမၼတကို ေရြးမယ္။ အစိုးရဖဲြ႔စည္းမယ္၊ အဲဒါပဲ။ က်န္တာ ဒီေန႔ဗမာျပည္က ျပည္သူအားလံုးလိုလားေနတဲ့ ေမွ်ာ္မွန္းေနတဲ့ ျပႆနာေတြကိုေျဖရွင္းမယ့္ အေျဖေတြ၊ နည္းလမ္းေတြကိုေတာ့ ဘာမွေဆြးေႏြးမွာမဟုတ္ဘူး၊ ဘာမွ ထြက္လာမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ေတာ့ အဲဒီလုိပဲျမင္တယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဆိုလိုတာက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အဓိကအေျပာင္းအလဲေတြအျဖစ္ လိုအပ္ေနတဲ့ ဥပမာ စီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ လူမႈေရးကိစၥေတြမွာ လုိအပ္ေနတဲ့ ဥပေဒျပဳမႈေရးရာေတြကို လတ္တေလာ မေဆြးေႏြးႏုိင္ေသးဘဲနဲ႔ အစိုးရသစ္ဖဲြ႔ေရးေပါ့ေနာ္။ သမၼတေ႐ြးခ်ယ္ေရး၊ ဒုတိယသမၼတေရြးခ်ယ္ေရး၊ ျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေ႐ြးခ်ယ္ေရး ဒီကိစၥေတြနဲ႔ပဲ ပထမပိုင္းမွာ အလုပ္မ်ားေနမယ္ဆိုတဲ့သေဘာေပါ့။ ေနာက္ပိုင္းမွာေရာ ဥပေဒျပဳမႈအခြင့္အလန္းေတြရလာၿပီဆိုလို႔ရွိရင္ ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့ အေနအထားေတြရွိလား။
ဦးမိုးသီးဇြန္ ။ ။ အဲဒါမ်ဳိးကို က်ေနာ္တို႔ မဆလ ပါတီ လက္ထက္တေလွ်ာက္လံုးမွာလည္း အစိုးရရွိတယ္၊ လႊတ္ေတာ္လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ Constitution ေတြ ရွိခဲ့ၾကတယ္။ လူေတြအားလံုးက သူတို႔လႊတ္ေတာ္ ေလးႏွစ္တႀကိမ္ ေခၚတိုင္းေခၚတိုင္း က်ေနာ္တို႔အားလံုး ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကတယ္ေလ။ ဒီျပႆနာေတာ့ ေျဖရွင္ေပးမယ္ထင္တယ္။ စီးပြားေရးျပႆနာေတာ့ ေျဖရွင္းေပးမယ္ထင္တယ္-စသည္ျဖင့္ေပါ့။ အဲလိုေျဖရွင္းလိုက္တုိင္းမွာ သူတို႔ ေျဖရွင္းမသြားၾကဘူး။
အခုဒီကေန႔ နအဖ စစ္အစိုးရသြားတဲ့လမ္းေၾကာင္းကလည္း မဆလ က လုပ္ခဲ့တဲ့ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္းပဲ။ ဒါေပမဲ့ ျပႆနာက ဘာျဖစ္လဲဆိုေတာ့ တခ်ဳိ႕လူေတြက မ်က္စိလည္ေနၾကတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈထဲမွာ ပါပါတယ္ဆိုတဲ့ လူေတြေတာင္ ပါသြားတာကိုး။ တိုင္းရင္းသားေတြကိုယ္တုိင္က ပါေနၾကတာကိုး။ အရင္နဲ႔မတူေတာ့ဘူး၊ ေျပာင္းလာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ကိုတာေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕အခြင့္အလမ္းေတြ ရလာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ က်ေနာ္ေတာ့ အဲလိုမျမင္ဘူး။ မေမွ်ာ္လင့္ဘူး။ ေနာက္လာမယ့္ ဥပေဒေတြ အကုန္လံုးဟာလည္း သူတို႔ရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားေတြကိုပဲ အကုန္လံုး ဖက္တြယ္ကာကြယ္သြားမယ့္ဟာေတြပဲ ျဖစ္ေနမွာပဲ။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ ။ ဒီေနရာမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာက ဘာလဲဆိုေတာ့ အခု ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အခု လက္ရွိ ရွိေနတဲ့ ေပၚေပါက္လာမယ့္ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အစိုးရအဖဲြ႔ကို ၾကည့္မယ္ဆိုလုိ႔ရွိရင္ စစ္တပ္ကိုလိုလားတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အာဏာပိုင္ေတြကို လိုလားတဲ့သူ အမ်ားစုပါေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္ျဖစ္ေနၿပီးေတာ့ က်န္တဲ့ေနရာေတြမွာကေတာ့ အတုိက္အခံေတြပိုင္းက နည္းနည္းေရာေထြးေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္အမ်ဳိးအစားဆိုေတာ့ ဒါက ဘာနဲ႔ သြားတူေနလဲဆိုေတာ့ အခုေလာေလာဆယ္ အံုႂကြမႈေတြျဖစ္ေနတဲ့ တူနီးရွား နဲ႔ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံက ျပႆနာေတြနဲ႔ အလားတူေနတယ္လို႔ က်ေနာ္သြားျမင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ အထူးသျဖင့္ အီဂ်စ္မွာဆိုလို႔ရွိရင္လည္း အာဏာရွင္ မူဘာရက္ခ္ (Hosni Mubarak) အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ လူအမ်ားစုနဲ႔ အတိုက္အခံဘက္က အနည္းစုပါတဲ့ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ ဆက္သြားေနခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္၊ ၃၀ ေက်ာ္ ရွိလာခဲ့ၿပီေလ။ ဆိုေတာ့ ဒီၾကားထဲမွာမွ ဒါေတြက ျပည္သူလူထုအေနနဲ႔ လိုခ်င္တာေတြျဖစ္မလာေတာ့ အခု အံုႂကြမႈေတြ ျဖစ္ေနတာကို ျမင္ရတယ္မို႔လား။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေရာ ဘယ္လိုသံုးသပ္သလဲ။
ဦးမိုးသီးဇြန္ ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဦးသန္းလြင္ထြန္း ေထာက္ျပသြားသလိုပဲေလ။ အာရပ္ကမာၻ - တူနီးရွား၊ အီဂ်စ္ မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြမွာျဖစ္တဲ့ လူထုလႈပ္ရွားမႈေတြ ျပန္ၾကည့္ရင္ သူတို႔ေတာင္းဆိုမႈေတြက က်ေနာ္တို႔ ၈၈ က ေတာင္းဆိုမႈေတြပဲ။ အကုန္လံုးက ပထ၀ီအေနအထား လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ကဲြတယ္ဆိုေပမဲ့ ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာက တထပ္တည္းလို႔ေတာင္ ခၽြတ္စြတ္တူေနတာကို သြားေတြ႔ရတယ္။ သူတို႔ေတာင္းေနတာ ရွင္းရွင္းေလးပဲ။ မူဘာရတ္ခ္ ထြက္ေပး၊ တူနီးရွားမွာဆိုလည္း တူနီးရွားအစိုးရ ထြက္ေပး။ ဘာေၾကာင့္ထြက္ခုိင္းတာလဲ။ လာဘ္စားမႈေတြေၾကာင့္ ထြက္ခိုင္းတာ။
ဘာေၾကာင့္ ဒီလႈပ္ရွားမႈႀကီးေတြ ျဖစ္လာသလဲ။ စီးပြားေရးျပႆနာ၊ လူမႈအခြင့္အလမ္းေတြ၊ တရားမွ်တမႈမရွိတဲ့ ျပႆနာေတြ။ ဗမာျပည္မွာလည္း ဒီအတိုင္း ျဖစ္ခဲ့တာကိုး။ ဒီႏိုင္ငံေတြကလည္း မစဥ္းစားခဲ့ၾကဘူး။ အဲဒီေခါင္းေဆာင္ေတြကို ျပန္ၾကည့္လိုက္ရင္လည္း က်ေနာ္တို႔ ဗမာျပည္က စစ္အာဏာရွင္ေတြ၊ စစ္ဗိုလ္ေတြလိုပဲ။ အကုန္လံုးက လာဘ္စားမႈေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါကို ကမၻာ့ျပည္သူေတြက မခံစားႏုိင္ေတာ့ဘူးဗ်။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီ မီးေတာက္ေတြကလည္း ဗမာျပည္ကို ကူးလာအံုးမွာပဲ။ အျပန္အလွန္ေပါ့။ ဒီလိုျဖစ္ေနအံုးမွာပဲလို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ အဲဒီေတာ့ အီဂ်စ္နဲ႔ တူနီးရွား အေျခအေနကို ၾကည့္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ သူတို႔ရဲ႕ လႊတ္ေတာ္ေတြထဲမွာ အတုိက္အခံေတြ ရွိသင့္သေလာက္ရွိေပမဲ့ ဥပေဒေဘာင္ထဲကေနၿပီးေတာ့ ျပင္ဆင္ဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ့ေနရာမွာ မေအာင္ျမင္ဘဲနဲ႔ လူထုအတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြ ထြက္မလာခဲ့တဲ့အတြက္ ေနာက္ဆံုး အံုႂကြရတဲ့သေဘာ ျဖစ္ေနတာေပါ့။ ဒါဆိုလို႔ရွိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနအရကေရာ ဒီလိုအလားတူ ျဖစ္လာႏုိင္သလား။
ဦးမိုးသီးဇြန္ ။ ။ အမ်ားႀကီး အလားအလာေတြ ရွိေနတယ္။ လြယ္လြယ္ေလးပဲ က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစားၾကည့္မယ္။ ဗမာျပည္မွာ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အေျခခံက်က်ကို က်ေနာ္တို႔ ေျပာင္းလဲခ်င္တယ္။ ဥပမာေလးတခု က်ေနာ္ေထာက္ျပမယ္။ သမၼတေနရာမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေ႐ႊကို မလိုခ်င္ၾကေတာ့ဘူး။ စစ္တပ္ကလည္း မလိုခ်င္ဘူး။ တုိင္းရင္းသားေတြလည္း မလိုခ်င္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔လည္း မလိုခ်င္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္ေလာက္အထိကို လူထုထဲမွာေပါ့ေနာ္၊ ေကာလဟာလ သတင္းေလးေတြ က်ေနာ္တို႔လည္း ၾကားတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ႐ႊမန္းကေတာ့ျဖင့္ သမၼတျဖစ္မယ္၊ မဆလ ေခတ္မွာ ဦးေန၀င္းႀကီး ကို မလိုခ်င္ေတာ့ဘူး။ မလိုခ်င္ေတာ့ ဦးစန္းယုမ်ား ျဖစ္မလား၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအးကိုမ်ား ျဖစ္မလား၊ အဲလိုေပါ့ ဒုတိယတေယာက္ကို ျပန္ေမွ်ာ္ေနခဲ့ၾကတယ္။ လူေတြအားလံုးက အနည္းဆံုးမွာေတာ့ ဒီအစိုးရအဖဲြ႔မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေ႐ႊကို သမၼတအျဖစ္ မျမင္ခ်င္ၾကေတာ့ဘူး။ အဲဒါက ဒီေန႔ ထူးျခားတယ္ဗ်။ ဒီေန႔ အီဂ်စ္မွာ မူဘာရတ္ခ္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ နီးပါး အုပ္ခ်ဳပ္လာတယ္။ အသက္ ၈၂ ႏွစ္ရွိၿပီ။ သူ႔ကို မလုိခ်င္ေတာ့ဘူး။ မၾကည့္ခ်င္ၾကေတာ့ဘူး၊ ဒါ လူေတြရဲ႕ ကေန႔ျဖစ္ေနတာ။
ဒါေပမဲ့ အခု လႊတ္ေတာ္ႀကီးေခၚၿပီးလို႔ အစိုးရဖဲြ႔ရင္ သမၼတလို အႀကီးဆံုး၊ အမ်ားဆံုး အာဏာရွိတဲ့ေနရာမွာေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေ႐ႊပဲ ရွိမယ္။ လူေတြက အာဏာအမ်ားဆံုးရွိတဲ့ ေနရာမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေ႐ႊကို မျမင္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျဖစ္လာအံုးမွာပါ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေ႐ႊပဲ ျဖစ္ေနတာ။ အဲဒါ က်ေနာ့္ရဲ႕အျမင္ေပါ့။ အဲဒီလို အေျပာင္းအလဲလုပ္မွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာကို ျပေနတာ။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ အဓိကကေတာ့ အာဏာရ အုပ္စုေတြရဲ႕ ျပႆနာက ဒီလို အာဏာကို ထိပ္ဆံုးက ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့လူတေယာက္ တည္ၿမဲေနလို႔ရွိရင္ သူတို႔အတြက္၊ သူတို႔အထဲမွာ အကဲြအၿပဲ မရွိဘဲနဲ႔ တည္ၿမဲမယ္ဆိုေတာ့ ဘာပဲေျပာေျပာ သူတို႔မွာလဲ ေရြးစရာလမ္းမရွိဘဲနဲ႔ ထိပ္ဆံုးမွာပဲ အာဏာကို ကိုင္ထားတဲ့လူကို မွီေနရတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာေပါ့။
အလားတူပဲ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ တုံ႔ျပန္မႈေတြကို ၾကည့္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္လဲ အထူးသျဖင့္ေပါ့ေနာ္၊ အိမ္နီးခ်င္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ဆိုလို႔ရွိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွာ ႏိုင္ငံေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ဒီမိုကေရစီေရး လြတ္လပ္ခြင့္ေတြနဲ႔စာလို႔ရွိရင္ သူတို႔ အဓိကထားတာကေတာ့ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္ေရးဆိုေတာ့ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္ေရးကို ေလာေလာဆယ္ ထိန္းေပးထားတာက စစ္အုပ္စုလို႔ပဲ ျမင္ေနတယ္ဆိုေတာ့ သူတို႔က ဆက္ေထာက္ပံ့ေပးေနတယ္။
ဦးမိုးသီးဇြန္ ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္၊ အဲဒါကလည္း ဒီအာဏာရွင္ေတြကို သက္ဆိုးရွည္ေစတာေပါ့ေလ။ အခု က်ေနာ္တို႔ေဒသအတြင္းမွာဆို တ႐ုတ္က ဗမာျပည္ရဲ႕တည္ၿငိမ္ေရးေပါ့ဗ်ာ။ ေဗာ္လကန္လို မၿပိဳကဲြသြားႏုိင္ေအာင္က ဒီစစ္တပ္ပဲရွိတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံက policy maker ေတြလည္း အဲဒီလိုပဲ ျမင္ၾကတာေတြရွိတယ္။ ဒီ နအဖ ပဲ ထိန္းႏုိင္အံုးမယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ငါတို႔ ဆက္သြားမယ္။ နအဖ က ဒီဗမာျပည္ဟာ မတည္ၿငိမ္ဘူး၊ ၿပိဳကဲြသြားရင္ ဒီရဲ႕အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြက တို႔ႏုိင္ငံေတြလည္း လာၿပီး ဆက္မယ္လို႔ သူတို႔ လဲြမွားစြာနဲ႔ အဲဒီလုိ ေကာက္ခ်က္ခ်တယ္။
အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ ျပန္ၾကည့္ရင္လဲ အလားတူပဲ။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ interests က ဘာလဲ။ အက်ဳိးစီးပြားက - သူတို႔ရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားက တကယ္ေတာ့ ေလာင္စာပဲ။ အေမရိကန္ foreign policy တခုလံုး။ ဒီေလာင္စာကို အေရွ႕အလယ္ပိုင္းက ရေနဖို႔အတြက္ ဒီႏိုင္ငံမွာ အာဏာရွင္ေတြ ျဖစ္ေနတယ္၊ ေဆာ္ဒီအာေရးဗ်မွာ ျဖစ္ေနတယ္၊ အီဂ်စ္မွာျဖစ္ေနတယ္၊ ရွိတာပဲ။ အဲဒါ သူ႔မဟာမိတ္ေတြပဲ။ အဲဒါေတြ အကုန္လံုးမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ လာဘ္စားမႈေတြ၊ အာဏာ အလဲြသံုးစားမႈေတြကို လ်စ္လွ်ဴ႐ႈခဲ့တယ္။ တေလွ်ာက္လံုးပဲ။
က်ေနာ္တို႔ေဒသမွာ တ႐ုတ္က က်ေနာ္တို႔ ဗမာႏုိင္ငံအေပၚမွာ ထားေနတဲ့ေပၚလစီလိုပဲ။ အေမရိကန္က Middle East မွာထားတယ္။ ဒီအတိုင္းပဲ။ ဒီမုိကေရစီေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ မေျပာဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေဘးထြက္ေတြက ဘာေတြျဖစ္လာလဲ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြျဖစ္လာတယ္၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြျဖစ္လာတယ္၊ ဆင္းရဲမႈေတြျဖစ္လာတယ္။
အခု ဒီေန႔ကမၻာႀကီးက သူတို႔ကိုယ္တုိင္ကို၊ ဒီႏိုင္ငံႀကီးေတြ ကိုယ္တုိင္ကိုက ဒီေပၚလစီ အတုိင္းဆက္သြားလို႔ ရအံုးမွာလားဆိုတာ ေမးခြန္းရွိလာတယ္။ တကမာၻလံုး ျပည္သူေတြက ေမးလာၾကၿပီ။ အဲဒါ ဘာလဲ ဆိုလို႔ရွိလို႔ရွိရင္ ဒီအတိုင္း ဆက္သြားလို႔မရဘူး။ လံုၿခံဳေရးကို ဦးစားေပးထားၿပီးေတာ့ က်န္တဲ ့ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို ဒုတိယ ပစ္ပယ္ထားတာဟာ အလြန္အႏၱရာယ္မ်ားတဲ့ ျဖစ္ရပ္ႀကီးဆိုတာကို ဒီလႈပ္ရွားမႈႀကီးက တျဖည္းျဖည္း သက္ေသျပေနတယ္။ ဗမာျပည္မွာလည္း ဒီအလားတူ ျဖစ္ေနအံုးမွာပဲ။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ အထူးသျဖင့္ေပါ့ေနာ္၊ လူငယ္ေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ လူထုအံုႂကြမႈေတြ တကယ့္ကို အလံုးလိုက္ အရင္းလိုက္ ဒီေရေတြလို ျဖစ္လာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ျပည္ပႏုိင္ငံေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ကုိယ္က်ဳိးစီးပြားအတြက္ပဲ ဦးစားေပးထားေတာ့၊ အာဏာရွင္ေတြကို က်ားကန္ေပးထားၿပီးေတာ့ ဒီမိုကေရစီေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ တကယ့္တန္ဖိုးေတြကို လ်စ္လွ်ဴ႐ႈထားတဲ့ဟာက အမွားျဖစ္လာေနသလားဆိုတာကို ဒီဘက္မွာလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ေဆြးေႏြးမႈေတြ ရွိလာေနတယ္ေလ။ ဒါေပမဲ့ ဒီေနရာမွာ ဗမာျပည္ဘက္က အေျခအေနကို ျပန္သြားမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ျမန္မာျပည္မွာက အီဂ်စ္တို႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာျဖစ္ခဲ့သလို လူငယ္ေတြဦးေဆာင္တဲ့၊ လူငယ္ေတြကေနၿပီးေတာ့ လႈပ္ရွားတက္ႂကြတဲ့ အေျခအေနေတြ ထပ္ျဖစ္လာႏုိင္ပါအံုးမလား။ အထူးသျဖင့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ ျဖစ္တဲ့ကိစၥက ေခတ္သစ္ အင္တာနက္ ၀န္ေဆာင္မႈကိစၥေတြ၊ အင္တာနက္ေတြကေနၿပီးေတာ့ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ စည္း႐ံုးၿပီးေတာ့ အကုန္လံုးေရွ႕ထြက္လာၾကတယ္။ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ သတင္းစကားေတြပါးၿပီးေတာ့ ညီညီညာညာ လုပ္ကိုင္ၾကတယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားရွိတယ္ေလ။ ဒီလုိကိစၥမ်ဳိးမွာက ဗမာျပည္မွာ အလားတူ ျဖစ္လာႏုိင္ပါ့မလား။
ဦးမိုးသီးဇြန္ ။ ။ အမ်ားႀကီးျဖစ္ႏုိင္တယ္၊ ဦးသန္းလြင္ထြန္း။ က်ေနာ္ေတာ့ အဲဒါကို ယံုၾကည္တယ္။ တူနီးရွားမွာရွိတဲ့ လူငယ္တေယာက္နဲ႔ ျမန္မာလူငယ္တေယာက္ဟာ communication ေပါ့။ သူတို႔အခ်င္းခ်င္းက အရင္က မသိၾကဘူး။ အခုဟာက အကုန္လံုးက communicate ျဖစ္သြားတယ္ဗ်။ ဒီေန႔ ျပႆနာက အာဏာရွင္ေတြ သက္ဆိုးရွည္ေနတဲ့အေၾကာင္းက ဒီဆက္သြယ္ေရးကို ျဖတ္လိုက္တာ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္လာေတာ့ DVB (Democratic Voice of Burma) အင္တာဗ်ဴးတခုမွာ အဲဒီတခ်က္ကို ေထာက္ထားပါတယ္။ အဲဒါဘာလဲဆိုရင္ ဆက္သြယ္ေရးပဲ - ဒီေန႔အေရးအႀကီးဆံုးက။ ]
ဒီေန႔ Global ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ ေျပာင္းသြားတယ္။ အဲဒါႀကီးက အာဏာ (power) - People power ႀကီးျဖစ္သြားၿပီးေတာ့ လူေတြလက္ထဲကို ေရာက္လာတယ္။ အဲဒါ ဘာေတြလဲဆိုရင္ အင္တာနက္ေတြ facebook ေတြ၊ twitter ေတြ အဲဒါေတြနဲ႔ ဗမာလူငယ္နဲ႔ တူနီးရွားလူငယ္နဲ႔ ဆက္သြယ္မိသြားၿပီး အာဖရိကမွာရွိေနတဲ့ လူငယ္ထုနဲ႔ ရန္ကုန္က လူငယ္ထုနဲ႔ ဆက္သြယ္လို႔ ရသြားၾကၿပီ။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔အခ်င္းခ်င္းက သတင္းေတြကို share လာႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္း၊ အဲဒီေတာ့ သူတို႔ေဒသအတြင္းထဲမွာလဲ ဒီလူငယ္ေတြဟာ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ share လို႔ရသြားတယ္၊ ဆက္သြယ္လို႔ရသြားတဲ့အတြက္ ခုနက အာဏာရွင္ေတြဟာ လႈပ္ရွားလာတယ္။ အခုနက ႏိုင္ငံႀကီးေတြရဲ႕ ခ်ထားတဲ့ ေပၚလစီေတြ၊ လံုၿခံဳေရးကိုပဲ concentrate ေပါ့ေလ၊ အာ႐ံုစိုက္ထားတဲ့ ဒီေပၚလစီေတြဟာ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္လာတယ္။
အဲဒီေတာ့ ဒီမွာလည္း ျပႆနာေတြ ရွိေနေသးတယ္။ မင္းတို႔ လံုၿခံဳေရး ျပႆနာတခုတည္း မဟုတ္ဘူး။ ငါတို႔ရဲ႕စား၀တ္၊ ေနေရးျပႆနာ၊ မတရားဖိႏိွပ္မႈ ခ်ဳိးေဖာက္မႈျပႆနာ။ ဒါေတြရွိတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔က တေယာက္နဲ႔တေယာက္ information ေတြ ေျပာလို႔ရတယ္။ အဲဒီ information ေတြကို သြားထားၿပီးေတာ့ ကပ္ထားရတဲ့ေနရာေတြ ျဖစ္လာတယ္။
အရင္တံုးကဗ်ာ။ ဗကသ မွာ က်ေနာ္လုပ္ခဲ့တံုးက ညဘက္မွာ တညလံုး စာရြက္ေတြ သြားေ၀ၾကတယ္။ စာရြက္ေလးတေထာင္ကို က်ေနာ္တို႔က လက္နဲ႔လွည့္ၿပီး ေ၀ႏုိင္တာ။ အခု က်ေနာ္အီးေမးလ္တခုကို ထုတ္လိုက္ရင္ ေသာင္းနဲ႔ သန္းနဲ႔ခ်ီၿပီးေတာ့ နာရီပိုင္းအတြင္းမွာ ျပန္႔သြားေအာင္ လုပ္ႏိုင္လာတယ္။ အဲဒါဟာ communication ပဲ။ ဒီ communication global ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ႀကီး ေျပာင္းလာတာဟာ အဖိႏွိပ္ခံျပည္သူေတြအတြက္ အာဏာႀကီးတခု၊ power ႀကီးတခု ျဖစ္လာၿပီးေတာ့ ဒီ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့၊ လာဘ္စားတဲ့ အစိုးရေတြကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈျဖစ္လာတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဦးသန္းလြင္ထြန္းေမးထားတဲ့ ေမးခြန္းကို ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အလားအလာေတြ သိပ္မ်ားေနတယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ ျမင္တယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ၁၉၈၈ ခုတံုးက ဆိုလို႔ရွိရင္ ျမန္မာျပည္မွာ ေက်ာင္းသားေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ ဆႏၵျပမႈေတြ မျဖစ္ခင္က ဖိလစ္ပိုင္မွာ သမၼတ Ferdinand Marcos ထြက္ေျပးရတဲ့ အေရးအခင္းမ်ဳိးေတြ ေပၚခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တံုးကေတာင္မွပဲ ေက်ာင္းသားေတြ၊ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔ ျမင္သမွ်၊ ၾကားသမွ်ေလးေလာက္နဲ႔ inspiration လို႔ေခၚတဲ့ ဒီ အားက်မႈ၊ အတုယူမႈေတြ ေပၚလာၿပီးေတာ့ ၁၉၈၈ အေရးအခင္းဆိုတာ ေပၚလာခဲ့တယ္ေလ။ အခု ဒီ တူနီးရွားတို႔၊ အီဂ်စ္တို႔မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးဆိုလို႔ရွိရင္ ဒီ ေခတ္သစ္အင္တာနက္ ၀န္ေဆာင္မႈေတြ၊ ဆက္သြယ္ေရး စနစ္ေတြအရ လူေတြပိုၿပီးေတာ့ နားလည္သေဘာေပါက္မယ့္ သိရွိလာတဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ရွိေနတာေပါ့။
ဦးမိုးသီးဇြန္ ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္၊ အဲဒါကိုပဲ ပညာရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေျပာၾကတယ္ေလေပါ့ဗ်ာ။ paradigm shift သူတို႔သံုးၾကတယ္။ စံႏႈန္းေတြေျပာင္းသြားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ေခတ္တံုးက စံႏႈန္းေတြက ခ်ထားခဲ့တဲ့ စံႏႈန္းေတြ၊ ဥပမာ knowledge ကို က်ေနာ္တို႔ ဘယ္လို ရယူမလဲ။ လမ္းေဘးစာအုပ္ဆိုင္ေတြက ဖတ္တယ္။ Senior ေပါ့။ ၇၄၊ ၆၈ မ်ဳိးဆက္ေတြဆီက information ေတြကို ယူတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ စံႏႈန္းေတြဆီက ေလ့လာၿပီးယူခဲ့ၾကတယ္။ ဒီေန႔လူငယ္ေတြကက်ေတာ့ ကြန္ျပဴတာနဲ႔ ယူတယ္။ အင္ေဖာ္ေမးရွင္းနဲ႔ ယူတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ဒီ information သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ယူတဲ့ပံုေတြက ေျပာင္းသြားတယ္၊ ပိုျမန္လာတယ္။ အဲဒီ အတြက္လည္း လႈပ္ရွားမႈေတြက အရမ္းကိုျမန္မယ္။ တခုေတာ့ ရွိတာေပါ့ေလ။ က်ေနာ္တို႔က လြယ္လြယ္ေတာ့ ေျပာင္းလဲမွာမဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ အားသြန္ခြန္စိုက္ ႐ုန္းကန္ရအံုးမယ္ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကလည္း ရွိေနေသးတယ္။ အခက္အခဲ စိန္ေခၚမႈႀကီးေပါ့။ ဒီေလာက္တင္ က်ေနာ္တို႔ရပ္ထားလို႔ မရဘူး။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ လူထုအံုႂကြမႈ ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးမိုးသီးဇြန္ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားတာပါ။
