ဒီတပတ္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရးရာ အစီအစဥ္မွာ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡေတြရွိလာခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရွ႕ျခမ္းမွာ က်န္းမာေရး စနစ္ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္လာဖို႔အတြက္ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ၾကာႏုိင္တယ္လို႔ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းကို တည္ေထာင္ခဲ့သူ ေဒါက္တာ စင္သီယာေမာင္က ေျပာလိုက္ပါတယ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရွ႕ပိုင္းမွာ အေျခစိုက္တဲ့ တုိင္းရင္းသားအဖဲြ႔တခ်ဳိ႕နဲ႔ အစိုးရၾကား အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ထုိးၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ အစိုးရဌာနေတြနဲ႔ တိုင္းရင္းသား က်န္းမာေရးအဖဲြ႔ေတြၾကားမွာ ပိုမိုထိေတြ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွိလာပါၿပီလို႔ VOA နဲ႔ သီးသန္႔ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းခန္းမွာ ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္က ေျပာပါတယ္၊ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္က ေရႊ႕ေျပာင္းလူထုအတြက္ အဓိက က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေပးေနတဲ့ ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္ ၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္ကို လာေရာက္ခဲ့စဥ္က ဗီြအိုေအရံုးမွာ မခင္ျဖဴေထြးက ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။
မခင္ျဖူေထြး ။ ။ ဆရာမစင္သီယာ က်မတို႔ ဗီြအိုေအရံုးကို တကူတက လာေရာက္၊ အခ်ိန္ေပးၿပီး အင္တာဗ်ဴး ေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီး တင္ပါတယ္ရွင့္။ ပထမဆံုးအေနနဲ႔ က်မ သိခ်င္တာကေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဖေဖၚဝါရီလ (၁၉) ရက္ေန႔တုန္းက ဆရာမတို႔ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းအပါအဝင္ နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ေတြကေန ျမန္မာႏုိင္ငံအေရွ ႔ဘက္ျခမ္းမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ က်န္းမာေရးအေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစီရင္ခံစာ တေစာင္ထုတ္တာကို သိရပါတယ္။ ဒီ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရွ ႔ဘက္ျခမ္းမွာ က်န္းမာေရးစနစ္ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ဖို႔ဆုိရင္ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ အခ်ိန္ယူရလိမ့္မယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဘယ္လို အေၾကာင္းအရာ အခ်က္အလက္ေတြေပၚ အေျခခံၿပီးေတာ့ အခုလို သံုးသပ္ထားပါသလဲရွင့္။
ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္ ။ ။ ဒီ အစီရင္ခံစာကေတာ့ က်မတုိ႔ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ ကရင္ျပည္နယ္၊ မြန္ျပည္နယ္နဲ႔ ကရင္နီျပည္နယ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္မွာ ေကာက္ယူထားတဲ့ စစ္တမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ အစီရင္ခံစာက တတိယအႀကိမ္ေျမာက္။ ေလးႏွစ္တႀကိမ္ ေကာက္ယူတဲ့အခါမွာ တတိယႀကိမ္ ျဖစ္တယ္။ ဒီ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ က်မတို႔ မိခင္ကေလး ေသဆံုးမႈနဲ႔ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈေတြကို တင္ျပထားတာရွိတယ္။ ေနာက္လက္ရွိ က်မတို႔ က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းေတြမွာ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အေျခအေနတခ်ဳိ ႔ကိုလည္း တင္ျပထားတယ္။ ေနာက္တခ်က္က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈနဲ႔ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာကိစၥေတြလည္း ပါရွိပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွ ႔ျခမ္းမွာရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသား က်န္းမာေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ ဝန္ေဆာင္မႈေတြ ေပးတဲ့အခါမွာ လက္လွမ္းမီွႏိုင္မႈေတြ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြရဲ ႔ လုပ္အားေတြ လက္လွမ္းမီွႏိုင္မႈ အေျခအေနေတြကို တင္ျပထားပါတယ္။ ဒီ အစီရင္ခံစာအရဆုိရင္ က်မတုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ ခေလး ေသႏႈန္း၊ (၅) ႏွစ္ေအာက္ ခေလး ေသႏႈန္းက အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ႏိႈင္းဆရင္ အမ်ားႀကီး ျမွင့္မားေနတာ ျဖစ္သလို အထူးသျဖင့္ေတာ့ ျပည္တြင္းကေန အစိုးရရဲ ႔ က်န္းမာေရး စစ္တမ္းကေန ေကာက္ယူထားတဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔ဆရင္ က်မတုိ႔ ခေလး ေသႏႈန္းက ျမွင့္မားေနတယ္။ ခေလးေသႏႈန္း ျမွင့္မားတဲ့အေၾကာင္းကလဲ ခေလး အဟာရ ခ်ဳိ ႔တဲ့မႈနဲ႔ တုိက္ရိုက္ဆက္ႏႊယ္ေနတယ္ ဆုိတာကိုလဲ အရင္ အစီရင္ခံစာေတြမွာလည္း ေတြ႔ရွိရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ယခင္ကထက္ဆရင္ ေလွ်ာ့ပါးသြားတာ ရွိပါတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ မိသားစု (၃၀) ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ တစံုတရာကို ခံစားေနရတာကို ေတြ႔ရတယ္။ အခုလက္ရွိမွာလဲ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြက မိသားစု (၁၀) ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္မွာ ေတြ႔ရွိရတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ေနရာေရႊ ႔ေျပာင္းခံရတာေတြနဲ႔ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစခံရတာေတြေတာ့ ဆက္လက္ရွိေနတယ္။ အဲဒီ အေျခအေနေတြကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ဖုိ႔ဆုိတာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဆက္လက္ၾကာရွည္မယ္ဆိုတာကိုလည္း က်မတို႔ သံုးသပ္ထားပါတယ္။
မခင္ျဖူေထြး ။ ။ ဒါက ဆရာမတို႔ရဲ ႔ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခ်က္ေပါ့။ အခုလို ဒီလုိ ေဒသမွာ က်န္းမာေရးစနစ္ ေကာင္းမြန္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းတဲ့ေနရာမွာ ဆရာမတို႔ အဓိက ရင္ဆုိင္ရတဲ့ အခက္အခဲေတြ၊ စိန္ေခၚမႈေတြ ဘာေတြရွိေနပါလဲ။
ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္ ။ ။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်မတုိ႔ ရင္ဆုိင္ရတဲ့ အခက္အခဲကေတာ့ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ ႔ က်န္းမာေရးစနစ္မွာ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈက အဓိက ျဖစ္ေနတယ္။ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေဒသအလုိက္မွာရွိတဲ့ က်န္းမာေရးဌာနေတြ၊ တုိင္းရင္းသား က်န္းမာေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ ႔ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မႈ၊ ပါဝင္စီမံခန္႔ခြဲမႈဆုိင္ရာမွာျဖစ္ေစ၊ ရန္ပံုေငြေတြ စီမံခန္႔ခြဲမႈမွာျဖစ္ေစ ေဒသဆုိင္ရာရဲ ႔ လုပ္ပိုင္ႏိုင္ခြင့္ေတြ ပိုၿပီးေတာ့ အားေပးအားေျမွာက္မႈေတြ ပိုၿပီးေတာ့ လိုအပ္တယ္။ ေနာက္ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ နယ္စပ္ေဒသျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ထုိင္းႏုိင္ငံထဲကို ေရာက္ရွိေနတဲ့ ျမန္မာျပည္သားေတြအေနနဲ႔ ျဖစ္ေစ၊ ျမန္မာျပည္ထဲမွာရွိတဲ့ ေရႊ ႔ေျပာင္းလူထုေတြျဖစ္ေစ၊ နယ္ျခားျဖတ္ေက်ာ္ၿပီးေတာ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ခံယူၾကတယ္။ အဲဒီလုိမ်ဳိး အေျခအေနမွာ ျမန္မာႏုိုင္ငံအစိုးရရဲ ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ၊ ေဒသခံ တိုင္းရင္းသား က်န္းမာေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ပိုၿပီးေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္ ျဖစ္လာဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။
မခင္ျဖူေထြး ။ ။ ေနာက္တခုက ဒီ အစီရင္ခံစာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈေတြ လုပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းဆိုေတာ့ သိပ္မၾကာေသးတဲ့ ႏွစ္ပုိင္းအတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွ ႔ျခမ္းမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြကို ေကာက္ယူထားတာလုိ႔ သိရပါတယ္။ ဆုိေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြ ရွိေနတုန္းကာလနဲ႔ အခု အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီးကာလမွာ ဒီ က်န္းမာေရးက႑မွာ ေျပာင္းလဲတုိးတက္လာတာ မရွိဘူးလား။ ဆုိလုိတာက အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီး ေနာက္ပိုင္းကာလမွာ လူေတြ အဝင္အထြက္ လုပ္လာႏုိင္တယ္။ ႏိုင္ငံတကာက အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႔ေတြ၊ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အဖြဲ႔ေတြ ပိုၿပီးေတာ့ အရင္ထက္ ပိုၿပီးဝင္ေရာက္လာရွိတယ္လုိ႔ ယူဆပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အခု အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္ၿပီးကာလမွာ က်န္းမာေရးအေျခအေနေတြ ဘာေတြမွာ ထူးထူးျခားျခား ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာတာေတြ မရွိဘူးလားရွင့္။
ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္ ။ ။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အစိုးရ က်န္းမာေရးဌာနဲ႔ တုိင္းရင္းသား က်န္းမာေရးဌာနတို႔ ထိေတြ႔မႈေတြကေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ ရွိလာပါတယ္။ ေနာက္ တခ်ဳိ ႔ေသာ လုပ္ငန္းပိုင္ဆုိင္ရာေတြ။ ေဒသထဲမွာရွိတဲ့ သားဖြားသင္တန္းေတြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကတာေတြ တခ်ုိ ႔ရွိတယ္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီ အစီအစဥ္ေတြကေတာ့ စနစ္တခုကို တည္ေဆာက္ဖုိ႔ အဆင့္အထိေတာ့ မဟုတ္ေသးဘူးေပါ့။ စၿပီးေတာ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေလးေတြ တခုခ်င္းမွာ ထိေတြ႔မႈေတြရွိတယ္။ ေနာက္တခ်က္ေတာ့ နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြရဲ ႔ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ေကာက္ယူၾကတဲ့အခါမွာ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ က်န္းမာေရး အခ်က္အလက္နဲ႔ နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ က်န္းမာေရး အခ်က္အလက္ေတြကို ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီးေတာ့၊ စုေပါင္းၿပီးေတာ့ စနစ္တက် ေကာက္ယူႏုိင္ဖုိ႔ကလည္း အေရးႀကီးတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ျပည္တြင္းထဲကို ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ေရာက္ရွိလာတဲ့အခါမွာ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ေကာက္ယူဖုိ႔ဆုိတာ က်န္းမာေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ အားေကာင္းလာဖုိ႔ ဆက္လက္လိုအပ္ေနေသးတယ္။ ေနာက္ေတာ့ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြအေနနဲ႔ ေျပာမယ္ဆိုရင္လဲ ေဒသအလုိက္ ဝန္ေဆာင္မႈ ေပးေနတဲ့ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြအေနနဲ႔ျဖစ္ေစ၊ က်န္းမာေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ျဖစ္ေစ ပိုၿပီးေတာ့ ခုိင္မာတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုအေနနဲ႔ ဆက္လက္ လုပ္ႏုိင္ဖို႔နဲ႔ ပံ့ပိုးမႈေတြလည္း ဆက္လက္လုိအပ္ေနတယ္။ ျပည္တြင္းကေန ဝင္လာတဲ့ အေျခအေနေတြမွာေတာ့ က်မတို႔ လက္ရွိ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ပဏမာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈအေျခခံ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔နဲ႔ လူထုေတြရဲ ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြနဲ႔ လူေတြကို က်န္းမာေရး ဝန္ေဆာင္မႈေတြကို မွ်မွ်တတ ရရွိဖို႔နဲ႔ က်န္းမာေရးအတြက္ လုိအပ္ေနတဲ့ ေထာက္ပံ့မႈေတြ။ ေထာက္ပံ့မႈဆုိတာကေတာ့ ကုသေရးတင္ မဟုတ္ဘဲ။ ေရာဂါကာကြယ္ေရး၊ ကုသေရး၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအစ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ဆုိတာကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ တဖြဲ႔နဲ႔တဖြဲ႔ ဆက္စပ္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ အမ်ားႀကီး ဆက္လုိေနတယ္။
မခင္ျဖူေထြး ။ ။ ေနာက္တခု အစီရင္ခံစာထဲမွာ က်မ သတိထားမိတာက ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရွ ႔ျခမ္းမွာ က်န္းမာေရး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈေတြကို ေပးေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြက အဓိက တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ လူထုအေျချပဳ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြက က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈေတြကို ေပးေနတယ္လို႔ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ျမန္မာအစိုးရဘက္က က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေပးတဲ့ အေျခအေနက ဘယ္လုိ ရွိပါလဲ။ ေစာေစာကေျပာတဲ့ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ အစိုးရပိုင္းက က်န္းမာေရး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးတဲ့က႑မွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွိပါသလားရွင့္။
ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္ ။ ။ က်မတို႔ အခုန တင္ျပသြားသလိုေပါ့ တခ်ုိ ႔ေသာ သင္တန္းေတြမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွိတယ္။ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြကို တရားဝင္ အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ဆုိတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ သင္တန္းပိုင္းဆုိင္ရာေတြ ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ ထုိင္းႏိုင္ငံ Thammasat Universit နဲ႔ မေကြး တကၠသိုလ္နဲ႔ သင္ရုိးညႊန္တမ္းေတြ၊ သင္ၾကားတဲ့ ဆရာေတြ ေမြးထုတ္တာေတြ ဒါေတြကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာ ရွိပါတယ္။ ဒီ လုပ္ငန္းေတြကို စၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္တဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ လုပ္ငန္းဆုိင္ရာ ညိွႏိႈင္းမႈေတြကိုပဲ အေျချပဳၿပီးေတာ့ က်န္းမာေရးစနစ္ တခုလံုးကိုေတာ့ ေဆြးေႏြးႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး။ က်န္းမာေရးမူဝါဒေတြ၊ က်န္းမာေရး အာမခံကိစၥေတြ။ ေနာက္ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ ရန္ပံုေငြေတြ၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈေတြ၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္မႈ၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈစနစ္ေတြ အဲဒီအဆင့္အထိေတာ့ က်မတို႔ ေဆြးေႏြးႏုိင္တဲ့ အေျခအေနေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။ သို႔ေသာ္လဲ လုပ္ငန္းစဥ္ေလးေတြမွာေတာ့ ဆက္စပ္ၿပီးေတာ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္တဲ့ ေနရာေဒသေလးေတြကို ေရြးခ်ယ္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေနတာမ်ဳိးေတြ ရွိပါတယ္။
မခင္ျဖူေထြး ။ ။ ဆရာမတုိ႔ရဲ ႔ လုပ္ငန္းေတြမွာ ႏုိင္ငံတကာ ပ့ံပိုးမႈအပိုင္းက ဘယ္ေလာက္အထိ အေရးပါပါလဲ။
ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္ ။ ။ ႏိုင္ငံတကာအေနနဲ႔ေတာ့ က်မတုိ႔ က်န္းမာေရးစနစ္ ေကာင္းမြန္လာဖို႔အတြက္ကို ေဆာင္ရြက္မယ္ဆုိရင္ ေဒသအလိုက္ ဗဟိုခ်ုပ္ကိုင္မႈ နည္းႏိုင္သမွ် နည္းၿပီးေတာ့ ေဒသအလိုက္ က်န္းမာေရးစနစ္ ဖြံ႔ၿဖိုးလာဖို႔ကို ပိုၿပီးေတာ့ အားေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ နယ္စပ္ေဒသ က်န္းမာေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ က်မတို႔ က်န္းမာေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြကေန Network ကြန္ရက္ေတြ ဖြဲ႔ထားၿပီးေတာ့ သင့္ေတာ္ေလ်ာ္ညီတဲ့ ပဏမာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ စနစ္ေတြကို တည္ေဆာက္ထားတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေဒသအလိုက္ ဖြ႔ံၿဖိဳးလာဖို႔ဆုိတာ ေဒသဆုိင္ရာ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ဆက္လက္ပံ့ပိုးဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။
မခင္ျဖူေထြး ။ ။ တဆက္တည္းပဲ ဆရာမတုိ႔ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ နည္းနည္းေမးခ်င္ပါတယ္။ အခုဟာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္း နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျပည္တြင္းကို ျပန္ဝင္ၾကတယ္။ ေနာက္ နယ္စပ္မွာ အရင္က လူသားခ်င္း ကူညီမႈ အကူအညီေပးေနတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား နယ္စပ္ကေန ေျပာင္းၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းကိုသြားၿပီးေတာ့ ကူညီေပးတာေတြ၊ လုပ္ကိုင္တာေတြ ရွိပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က စစ္တပ္အာဏာသိမ္းၿပီးေတာ့ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ကာလျဖစ္တယ္။ ဒီလို အေျခအေနမ်ုိးေတြေအာက္မွာ ဆရာမတို႔ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းအေနနဲ႔ ရပ္တည္ရတဲ့အပိုင္းမွာ အခက္အခဲေတြ ရွိပါသလား။ ဘယ္လုိ အခက္အခဲေတြ ႀကံဳေတြ႔ရတာ ရွိပါလဲ။
ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္ ။ ။ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းအေနနဲ႔ က်မတုိ႔ အဓိက ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေပးရတဲ့ လုပ္ငန္းေတြထဲမွာ က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းရွိတယ္။ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ သင္တန္းေတြ။ ေနာက္ ခေလးအခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းေတြ။ ဒီလုပ္ငန္းေတြကေတာ့ က်မတုိ႔ ေဆာင္ရြက္ရတဲ့အခါမွာေတာ့ အထူးသျဖင့္ နယ္စပ္ေဒသမွာရွိတဲ့ ေရႊ ႔ေျပာင္းလူထုေတြကို အဓိကထားၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ရတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်မတို႔ လူနာေတြရဲ ႔ (၁၄) ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ တရားဝင္ ထိုင္းႏုိင္ငံထဲမွာ ေနထုိင္တာျဖစ္တယ္။ လူနာရဲ ႔ (၅၀) ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ ျပည္တြင္းထဲက ေဆးလာကုတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈရဲ ႔ လုပ္ငန္းအရ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ လိုအပ္မႈေတြကေတာ့ ဆက္လက္ရွိေနတယ္။ လူနာအေရအတြက္ျဖစ္ေစ၊ ေရာဂါအမ်ဳိးအစားေတြျဖစ္ေစ ေလွ်ာ့နည္းသြားတာေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။ အခုလက္ရွိအထိလဲ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဒုတိယအဆင့္၊ တတိယအဆင့္ ျပင္းထန္တဲ့ေရာဂါေတြ ကုသရမယ့္ အေျခအေနမ်ုိး ေရာက္ရွိလာရင္ေတာ့ ျပည္တြင္းထဲကေန နယ္စပ္မွာလာၿပီးေတာ့ ေဆးကုသၾကတာလဲ ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်မတို႔ လိုအပ္ခ်က္ေတြက ဆက္လက္ရွိေနတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာေတာ့ ထုိင္းက်န္းမာေရးဌာနေတြ၊ မဲ့ေဆာ့ေဆးရံုေတြ က်မတုိ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကေတာ့ အရင္ကထက္ ပိုၿပီးေတာ့ ပူးေပါင္းမႈေတြ ရွိပါတယ္။ ေနာက္တခ်ိန္တည္းမွာ ေရာဂါကာကြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရးကိစၥေတြ၊ ကာကြယ္ေဆး ထိုးတဲ့ကိစၥေတြက ျပည္တြင္းထဲမွာရွိတဲ့ ေနရာေဒသ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ထုိင္း က်န္းမာေရးဌာနေတြကေတာ့ ဆက္လက္ပံ့ပိုးမႈ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ က်န္းမာေရးလုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ့ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းနဲ႔ ထိုင္းက်န္းမာေရးဌာနနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့ သက္တမ္းကလည္း အၾကာႀကီးျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်မတုိ႔ နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ က်န္းမာေရး ဝန္ေဆာင္မႈေတြ၊ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြအားလံုးကိုလည္း က်မတုိ႔ ဆက္လက္ ပံ့ပိုးႏုိင္ဖုိ႔ကလဲ ထုိင္းအစိုးရအေနနဲ႔ အၿမဲကူညီအားေပးပါတယ္။ ဒီ အကန္႔အသတ္ေတြကေတာ့ လက္ရွိ ရန္ပံုေငြပိုင္ဆုိင္ရာေတြမွာ ယခင္ကလိုေတာ့ ႏွစ္ရွည္စီမံကိန္းေတြအေနနဲ႔ သြားတာမ်ုိး မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ႏွစ္တိုစီမံကိန္းေတြနဲ႔ သြားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္အတြက္ကို အခက္အခဲေတြ၊ အကန္႔အသတ္ေတြ ပိုရွိလာႏိုင္တယ္။
မခင္ျဖူေထြး ။ ။ အခု ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း အေျပာင္းအလဲေတြ ရွိလာၿပီဆိုေတာ့ ဆရာမတုိ႔အေနနဲ႔ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္ျခမ္းမွာ ေျပာင္းၿပီးေတာ့ ဖြင့္ဖို႔ဆုိတာမ်ုိးေတြ အစီအစဥ္ ရွိပါလားရွင့္။
ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္ ။ ။ လက္ရွိမွာ က်မတုိ႔ တုိင္းရင္းသားေဒသထဲမွာ က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈ ေပးေနတဲ့ ေဆးခန္းငယ္ေလးေတြ စင္တာေလးေတြက (၂၀၀) ေလာက္ ရွိပါတယ္။ အဲဒီကေန လူဦးေရ (၅) သိန္းေလာက္ကို လက္လွမ္းမီ ေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္တာ ျဖစ္တယ္။ ဆိုေတာ့ က်မတုိ႔ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းအေနနဲ႔ေတာ့ လက္ရွိ ရွိေနတဲ့ က်န္းမာေရး ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေလးေတြ ပိုၿပီးအားေကာင္းလာဖို႔။ ေနာက္ေတာ့ က်န္းမာေရးစနစ္ တည္ေဆာက္မႈထဲမွာ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္ျဖစ္ေစ၊ လူအင္အား ေမြးထုတ္တာျဖစ္ေစ၊ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ စီမံခန္႔ခြဲမႈျဖစ္ေစ၊ နည္းပညာအရေတာ့ က်မတုိ႔ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ ပံ့ပိုးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ ဒုတိယအဆင့္အေနနဲ႔ က်မတုိ႔ ကုသေရးလုပ္ငန္းထဲမွာ ျပင္းထန္တဲ့ ေရာဂါေတြကို ကုသမႈပိုင္းဆုိင္ရာေတြမွာ အစိုးရ က်န္းမာေရး ေဆးရံု၊ ေဆးခန္းေတြနဲ႔ မဲေဆာ့ေဆးရံုကို လႊဲေျပာင္းေပးတဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို ပိုၿပီးေတာ့ ေကာင္းမြန္လာေအာင္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတုိ႔ မယ္ေတာ္ ေဆးခန္းကေတာ့ လက္ရွိ က်န္းမာေရးစနစ္ ျပည္တြင္းမွာျဖစ္ေစ၊ နယ္စပ္မွာျဖစ္ေစ၊ လူထုေတြ လက္လွမ္းမီႏိုင္ဖုိ႔ရယ္၊ အားလံုး ေကာင္းမြန္တဲ့ အရည္အေသြးရွိတဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ရဖုိ႔ေတာ့ က်မတို႔ ဆက္လက္ကူညီသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
မခင္ျဖူေထြး ။ ။ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီး တင္ပါတယ္ရွင့္။ အခုလို အခ်ိန္ေပးၿပီး ေျဖၾကားေပးတဲ့အတြက္။
