{{Zawgyi/Unicode}}
မြန်မာနိုင်ငံမှာ မေလ ၁ ရက် စနေနေ့မှာဖွင့်မယ့် အောင်ဘာလေထီရဲ့ အမြင့်ဆုံး ဆုကြေးကို ၃ ပုံ ၁ ပုံ အထိ လေ ျှာ့ချလိုက်ပြီး ကျပ် သိန်း ၅,၀၀၀ ထောင်လို့ သတ်မှတ်လိုက်ပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးနောက် နစက စစ်ကောင်စီအတွက် ဝင်ငွေမရအောင် သပိတ်မှောက်တဲ့အနေနဲ့ ပြည်သူတွေက ထီတွေ မထိုးကြတဲ့အတွက် ထီလက်မှတ်အရောင်း ထိုးကျသွားခဲ့တဲ့ပြီးနောက် အခုလို အမြင့်ဆုံးဆုကြေးကို လျှော့ချလိုက်ရတာဖြစ်ပါတယ်။ ရန်ကုန်ကလာတဲ့ ထီသတင်းအပြည့်အစုံကို မစုမြတ်မွန်က ပြောပြထားပါတယ်။
မေလ ၁ ရက်နေ့မှာဖွင့်မယ့် ၂၆ ကြိမ်မြောက် ၁,၀၀၀ ကျပ်တန် အောင်ဘာလေ သိန်းဆုဖွင့်ပွဲအတွက် အထူးဆုကြီးကို အမြင့်ဆုံး ကျပ်သိန်း ၅,၀၀၀ ဆုနဲ့ ကျပ်သိန်း ၁,၀၀၀ ဆု တစ်ဆုစီ ခွဲဝေချီးမြှင့်သွားမယ်လို့ အောင်ဘာလေသိန်းဆုဌာနခွဲက ထုတ်ပြန်ကြေညာပါတယ်။ အမြင့်ဆုံးဆုကြေးကို အရင်က ကျပ်သိန်း ၁၅,၀၀၀ ခွဲကနေ ကျပ်သိန်း ၅,၀၀၀ ထောင်အထိ ၃ ပုံ ၁ ပုံ လေ ျှာ့ချလိုက်ရတာပါ။
ထီလက်မှတ်ရောင်းရငွေ ၆၀% ကို ဆုကြေးတွေ ပြန်ပေးတာဖြစ်ပြီး အောင်ဘာလေ သိန်းဆုဌာနခွဲရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ထီလက်မှတ်ရောင်းရငွေ ကျပ်ငွေ သိန်းပေါင်း ၂၀,၀၀၀ ကျော်ရှိတဲ့အတွက် အဲဒီ ၆၀% ဖြစ်တဲ့ သိန်းပေါင်း ၁၂,၀၀၀ ကျော်ကို ဆုကြေးတွေ ပြန်ခွဲပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ ဝင်ငွေမရအောင် ပြည်သူတွေက ထီမထိုးဘဲ သပိတ်မှောက်ခဲ့ကြတာပါ။ ဒါကြောင့် ထီရောင်းအား ထိုးကျသွားပြီး အာဏာမသိမ်းခင်အချိန်ထက်စာရင် ၁၀% ရာခိုင်နှုန်းအောက် ရောက်သွားတယ်လို့ ထီလုပ်ငန်းရှင် ဦးသိန်းထွန်းက VOA ကိုပြောပါတယ်။
“(ရောင်းအား) အရမ်းကျသွားတာ။ အခုဆိုရင် အရင်ရောင်းအားရဲ့ ၁၀% အောက် ရောက်သွားတာ။ ကျနော်တို့ကတော့ ထီးရုံးကနေဝယ်ပြီး ဖြန့်ပေးတာပေါ့၊ လက်လီပြန်ရောင်းတဲ့သူတွေက မရောင်းကြဘူးဗျ၊ လောလောဆယ် နားကြတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ရောင်းအားတွေကျကုန်တာ။ နောက် ထီထိုးတဲ့ တချို့တွေကလည်း CDM လုပ်တယ်ပေါ့ဗျာ။ ထိုးအားသိပ်မရှိတော့ ရောင်းအားကလည်း သိပ်မရှိတော့ဘူး။”
အောင်ဘာလေ ထီရောင်းချရငွေရဲ့ ၄၀% ကို နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာငွေထဲ ထည့်သွင်းတာဖြစ်လို့ ပြည်သူအများ ထီမထိုးဘဲ ဆန့်ကျင်နေကြတာဖြစ်ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့နောက်မှာ အရင်လို ပုံမှန် ထီမဖွင့်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။
အခုလို ဆုကြေးငွေ အဆမတန် လျှော့ချလိုက်တာကြောင့် ကတိမတည်တဲ့လုပ်ရပ်သာဖြစ်တယ်လို့ ပုံမှန်ထီထိုးနေသူတယောက်က ပြောပါတယ်။ သူကတော့ ဖေဖော်ဝါရီလမတိုင်ခင်အထိ ထီအမြဲကံစမ်းသူ ကိုမင်းလွင်ဖြစ်ပါတယ်။
“နဂိုတည်းက သူတို့ ဒီလောက် ဒီလောက် ဆုတွေပေးမယ်လို့ဆိုပြီးတော့ အရင်တုန်းက ၅၀၀၊ နောက်ကျတော့ ထီဆုကိုမြှင့်ပြီးတော့ ၁,၀၀၀ ဆိုပြီးတော့ ရောင်းတာလေ။ ပြည်သူလူထုကလည်း ၁,၀၀၀ နဲ့ ဝယ်လို့ရှိရင် သိန်း ၁၅,၀၀၀ ရမယ်ဆိုပြီးတော့ မျှော်လင့်ချက်နဲ့ ထိုးတာပေါ့နော်။ ရောင်းအားကျသွားလို့ သူတို့ဝင်ငွေမရတော့ဘူး ဆိုတဲ့အချိန်ကျတော့ ဆုငွေလျှော့ထုတ်ပေးတယ်ဆိုတာ ဒါမလုပ်သင့်တဲ့အလုပ်ပေါ့နော်။ တကယ်တော့ သူတို့ နှစ်ပေါင်းများစွာ သူတို့အမြတ်ရခဲ့တယ်။ ဒီတကြိမ်မှာ တကယ်လို့ မရောင်းရဘူးဆိုရင် သူတို့ဘက်က ပြန်စိုက်ထုတ်ပြီးတော့ နဂိုကြေညာထားတဲ့ဆုအတိုင်း သူတို့ထုတ်ပေးသင့်တယ်ပေါ့နော်။ သူတို့ရတုန်းကကျ ယူထားပြီးတော့ မရတဲ့အခါကျတော့ မစိုက်နိုင်ဘူးဆိုတာကတော့ အဓိပ္ပါယ်မရှိဘူးလေ။”
၂၀၁၉ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ကစပြီး ကျပ် ၁,၀၀၀ တန် ထီလက်မှတ်တွေကို စတင်ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး အမြင့်ဆုံးဆုကြေးငွေ ကျပ်သိန်း ၁၅,၀၀၀ သတ်မှတ်ခဲ့တာပါ။ ထီဖွင့်ပွဲကို လစဉ် ပုံမှန်လုပ်ခဲ့ရာက စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ၂၅ ကြိမ်မြောက် ထီဖွင့်ပွဲ ၁၅ ရက်နောက်ကျခဲ့ပါတယ်။ ဧပြီလ ၁ရက်နေ့မှာ ဖွင့်လှစ်မယ့် ၂၆ ကြိမ်မြောက် ထီဖွင့်ပွဲကိုလည်း အချိန် ၁ လ နောက်ကျပြီးမှ ဖွင့်တာဖြစ်ပါတယ်။
........................................................
{{Zawgyi/Unicode}}
မွနျမာနိုငျငံမှာ မလေ ၁ ရကျ စနနေေ့မှာဖှင့ျမယ့ျ အောငျဘာလထေီရဲ့ အမွင့ျဆုံး ဆုကွေးကို ၃ ပုံ ၁ ပုံ အထိ လေ ြှာ့ခလြိုကျပွီး ကပြျ သိနျး ၅,၀၀၀ ထောငျလို့ သတျမှတျလိုကျပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးခဲ့ပွီးနောကျ နစက စဈကောငျစီအတှကျ ဝငျငှမေရအောငျ သပိတျမှောကျတဲ့အနနေဲ့ ပွညျသူတှကေ ထီတှေ မထိုးကွတဲ့အတှကျ ထီလကျမှတျအရောငျး ထိုးကသြှားခဲ့တဲ့ပွီးနောကျ အခုလို အမွင့ျဆုံးဆုကွေးကို လြှော့ခလြိုကျရတာဖွဈပါတယျ။ ရနျကုနျကလာတဲ့ ထီသတငျးအပွည့ျအစုံကို မစုမွတျမှနျက ပွောပွထားပါတယျ။
မလေ ၁ ရကျနေ့မှာဖှင့ျမယ့ျ ၂၆ ကွိမျမွောကျ ၁,၀၀၀ ကပြျတနျ အောငျဘာလေ သိနျးဆုဖှင့ျပှဲအတှကျ အထူးဆုကွီးကို အမွင့ျဆုံး ကပြျသိနျး ၅,၀၀၀ ဆုနဲ့ ကပြျသိနျး ၁,၀၀၀ ဆု တဈဆုစီ ခှဲဝခြေီးမွှင့ျသှားမယျလို့ အောငျဘာလသေိနျးဆုဌာနခှဲက ထုတျပွနျကွညောပါတယျ။ အမွင့ျဆုံးဆုကွေးကို အရငျက ကပြျသိနျး ၁၅,၀၀၀ ခှဲကနေ ကပြျသိနျး ၅,၀၀၀ ထောငျအထိ ၃ ပုံ ၁ ပုံ လေ ြှာ့ခလြိုကျရတာပါ။
ထီလကျမှတျရောငျးရငှေ ၆၀% ကို ဆုကွေးတှေ ပွနျပေးတာဖွဈပွီး အောငျဘာလေ သိနျးဆုဌာနခှဲရဲ့ ထုတျပွနျခကြျအရ ထီလကျမှတျရောငျးရငှေ ကပြျငှေ သိနျးပေါငျး ၂၀,၀၀၀ ကြောျရှိတဲ့အတှကျ အဲဒီ ၆၀% ဖွဈတဲ့ သိနျးပေါငျး ၁၂,၀၀၀ ကြောျကို ဆုကွေးတှေ ပွနျခှဲပေးမှာဖွဈပါတယျ။
စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး အာဏာသိမျးစဈကောငျစီ ဝငျငှမေရအောငျ ပွညျသူတှကေ ထီမထိုးဘဲ သပိတျမှောကျခဲ့ကွတာပါ။ ဒါကွောင့ျ ထီရောငျးအား ထိုးကသြှားပွီး အာဏာမသိမျးခငျအခြိနျထကျစာရငျ ၁၀% ရာခိုငျနှုနျးအောကျ ရောကျသှားတယျလို့ ထီလုပျငနျးရှငျ ဦးသိနျးထှနျးက VOA ကိုပွောပါတယျ။
“(ရောငျးအား) အရမျးကသြှားတာ။ အခုဆိုရငျ အရငျရောငျးအားရဲ့ ၁၀% အောကျ ရောကျသှားတာ။ ကနြောျတို့ကတော့ ထီးရုံးကနဝေယျပွီး ဖွန့ျပေးတာပေါ့၊ လကျလီပွနျရောငျးတဲ့သူတှကေ မရောငျးကွဘူးဗြ၊ လောလောဆယျ နားကွတယျပေါ့နောျ။ အဲဒါကွောင့ျမို့လို့ ရောငျးအားတှကေကြုနျတာ။ နောကျ ထီထိုးတဲ့ တခြို့တှကေလညျး CDM လုပျတယျပေါ့ဗြာ။ ထိုးအားသိပျမရှိတော့ ရောငျးအားကလညျး သိပျမရှိတော့ဘူး။”
အောငျဘာလေ ထီရောငျးခရြငှရေဲ့ ၄၀% ကို နိုငျငံတောျဘဏ်ဍာငှထေဲ ထည့ျသှငျးတာဖွဈလို့ ပွညျသူအမြား ထီမထိုးဘဲ ဆန့ျကငြျနကွေတာဖွဈပါတယျ။ အာဏာသိမျးပွီးတဲ့နောကျမှာ အရငျလို ပုံမှနျ ထီမဖှင့ျနိုငျခဲ့ပါဘူး။
အခုလို ဆုကွေးငှေ အဆမတနျ လြှော့ခလြိုကျတာကွောင့ျ ကတိမတညျတဲ့လုပျရပျသာဖွဈတယျလို့ ပုံမှနျထီထိုးနသေူတယောကျက ပွောပါတယျ။ သူကတော့ ဖဖေောျဝါရီလမတိုငျခငျအထိ ထီအမွဲကံစမျးသူ ကိုမငျးလှငျဖွဈပါတယျ။
“နဂိုတညျးက သူတို့ ဒီလောကျ ဒီလောကျ ဆုတှပေေးမယျလို့ဆိုပွီးတော့ အရငျတုနျးက ၅၀၀၊ နောကျကတြော့ ထီဆုကိုမွှင့ျပွီးတော့ ၁,၀၀၀ ဆိုပွီးတော့ ရောငျးတာလေ။ ပွညျသူလူထုကလညျး ၁,၀၀၀ နဲ့ ဝယျလို့ရှိရငျ သိနျး ၁၅,၀၀၀ ရမယျဆိုပွီးတော့ မြှောျလင့ျခကြျနဲ့ ထိုးတာပေါ့နောျ။ ရောငျးအားကသြှားလို့ သူတို့ဝငျငှမေရတော့ဘူး ဆိုတဲ့အခြိနျကတြော့ ဆုငှလြှေော့ထုတျပေးတယျဆိုတာ ဒါမလုပျသင့ျတဲ့အလုပျပေါ့နောျ။ တကယျတော့ သူတို့ နှဈပေါငျးမြားစှာ သူတို့အမွတျရခဲ့တယျ။ ဒီတကွိမျမှာ တကယျလို့ မရောငျးရဘူးဆိုရငျ သူတို့ဘကျက ပွနျစိုကျထုတျပွီးတော့ နဂိုကွညောထားတဲ့ဆုအတိုငျး သူတို့ထုတျပေးသင့ျတယျပေါ့နောျ။ သူတို့ရတုနျးကကြ ယူထားပွီးတော့ မရတဲ့အခါကတြော့ မစိုကျနိုငျဘူးဆိုတာကတော့ အဓိပ်ပါယျမရှိဘူးလေ။”
၂၀၁၉ ခုနှဈ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့ကစပွီး ကပြျ ၁,၀၀၀ တနျ ထီလကျမှတျတှကေို စတငျထုတျဝခေဲ့ပွီး အမွင့ျဆုံးဆုကွေးငှေ ကပြျသိနျး ၁၅,၀၀၀ သတျမှတျခဲ့တာပါ။ ထီဖှင့ျပှဲကို လစဉျ ပုံမှနျလုပျခဲ့ရာက စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျ ၂၅ ကွိမျမွောကျ ထီဖှင့ျပှဲ ၁၅ ရကျနောကျကခြဲ့ပါတယျ။ ဧပွီလ ၁ရကျနေ့မှာ ဖှင့ျလှဈမယ့ျ ၂၆ ကွိမျမွောကျ ထီဖှင့ျပှဲကိုလညျး အခြိနျ ၁ လ နောကျကပြွီးမှ ဖှင့ျတာဖွဈပါတယျ။
