(Zawgyi/Unicode)
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံထဲ ကျဆုံး၊ ပျောက်ဆုံးသွားတဲ့ အမေရိကန်စစ်သည်များရဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေ လူသားရုပ်ကြွင်းတွေကို မန္တလေးလေဆိပ်မှာ ဒီကနေ့ ဂုဏ်ပြုအခမ်းအနားနဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဆီ ပြန်လည်ပို့ဆောင်ပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်တုန်းက တကြိမ် ဖြစ်နိုင်ခြေ ရုပ်ကြွင်းတွေကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဆီ ပို့ဆောင်ခဲ့ပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေရဲ့ ကျေးဇူးကြောင့်လို့ အခုပို့ဆောင်တာက ဒုတိယအကြိမ် ပို့ဆောင်နိုင်တာဖြစ်တယ်လို့ အမေရိကန်သံရုံးတာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။ အမေရိကန်စစ်သည်ရုပ်ကြွင်း ပြန်လည်ပို့ဆောင်တဲ့ ဂုဏ်ပြုအခမ်းအနားအကြောင်း ကိုစည်သူပြောပြပေးမှာပါ။
အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအောက်က စစ်ကြွင်းရှာဖွေမှတ်တမ်းတင်ရေး အေဂျင်စီ (DPAA) ရဲ့ အစီအစဉ်ကတစ်ဆင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ဆားလင်းကြီး ဒေသတဝိုက်က ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့တဲ့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ကျဆုံး၊ ပျောက်ဆုံး ကျန်ရစ်ခဲ့သည့် အမေရိကန် စစ်သည်များ၏ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော လူသားရုပ်ကြွင်းများကို အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက ယနေ့ ပြန်လည် သယ်ယူပို့ဆောင်ခဲ့တာပါ။ အခုလို ပြန်လည်သယ်ယူပို့ဆောင်တဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ လူသားရုပ်ကြွင်းတွေဟာ ၁၉၄၄ ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံထဲပျံသန်းခဲ့တဲ့ B-25G လေယာဉ်ပေါ်မှာ လိုက်ပါလာသူ ခုနှစ်ယောက်ရဲ့ ရုပ်ကြွင်းလို့ယူဆတာကြောင့် အခုလိုသယ်ယူရတာလို့ DPAA ရဲ့ ရှာဖွေရေးကျွမ်းကျင်သူ Dr.Alexander Baer က အခုလိုပြောပါတယ်။
“ဒုတိယကမ္ဘာစစ်တုန်းက လေယာဉ်ပျက်ကျသွားတဲ့ နေရာကို မူတည်ပြီး ရှာဖွေထားတာပါ။ လေယာဉ်ပျံပျက်ကျသွားတုန်းက အထောက်အထား ဓာတ်ပုံတချို့ကျနော်တို့ ရထားပါတယ်။ ရုပ်ကြွင်းတွေက လေယာဉ်အစိတ်အပိုင်းတစ်ချို့နဲ့ တွဲရက် တွေ့ရှိထားရတာဆိုတော့ ဒါတွေက အမေရိကန်စစ်သားတွေရဲ့ ရုပ်ကြွင်းဖြစ်လိမ့်မယ်ဆိုတာ ကျနော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်။”
အခုရုပ်ကြွင်းတွေကို မည်သူမည်ဝါ၊ မည်သည့်အရာဖြစ်ကြောင်းကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဟာဝိုင်အီမှာရှိတဲ့ DPAA ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ ဆက်လက်ရှာဖွေဖော်ထုတ်မှာဖြစ်ပါတယ်။
ဖြစ်နိုင်ချေရုပ်ကြွင်း ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရေးကို ၂၀၁၉ မှာ ပထမအကြိမ်ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးတော့ အဲဒီတုန်းက သယ်ယူပို့ဆောင်ခဲ့တဲ့ အရိုးစုတွေဟာ မည်သည့် စစ်သည်ဖြစ်တယ်ဆိုတာကိုတော့ DPAA ဓာတ်ခွဲခန်းက အတည်မပြုနိုင်သေးပါဘူး။ အခုရှာဖွေမှုကို စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်တွေကတည်းက စတင်ခဲ့တာလို့ အစီအစဉ်ရဲ့ အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် Captain Matt Moschgat က သတင်းထောက်တွေကို ပြောပါတယ်။
အရင်လည်း ရှာဖွေမှုတွေလုပ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ အခုရှာဖွေမှုကို DPA က ကာလအတော်ကြာကတည်းက ပြင်ဆင်နေခဲ့တာပါ။ နှစ်နိုင်ငံညှိနှိုင်းမှုတွေပြီးတဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်ကမှ စတင်နိုင်ခဲ့တာပါ။
DPAA အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၀၃-၀၄ မှာရှာဖွေရေးအစီအစဉ် ၃ ကြိမ်နဲ့ ၂၀၁၃-၂၀၂၀ အတွင်း ရှာဖွေရေး ၉ ကြိမ် ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းမှာ အမေရိကန်ကျဆုံး၊ပျောက်ဆုံးစစ်သည် ၂၃ ယောက်ရဲ့ ရုပ်ကြွင်းတွေကို အတည်ပြု ရှာဖွေနိုင်ခဲ့ပြီးတော့ စစ်သည် ၅၀၅ ယောက် ကျန်ရစ် ပျောက်ဆုံးနေသေးတယ်လို့ DPAA က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပါအဝင် စစ်ပွဲတွေကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံပြင်ပ ကျဆုံး၊ ပျောက်ဆုံးအမေရိကန်စစ်သည် ၈၂,၀၀၀ ကျော်ရှိတယ်လို့ (DPAA) ရဲ့အချက်အလက်တွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ကျဆုံး၊ ပျောက်ဆုံးစစ်သည်တွေကို ရှာဖွေရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံအပြင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း စစ်မြေပြင်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အိန္ဒိယ၊ လာအို၊ ကမ္ဗောဒီးယား၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွေမှာလည်း ပြန်လည်ရှာဖွေရေးအစီအစဉ်တွေ လုပ်နေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ၁၉၅၀-၅၃ ကိုရီးယားစစ်ပွဲနဲ့ ၁၉၇၅ ဗီယက်နမ်စစ်ပြီးကာလ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေမှာ ကျဆုံး၊ ပျောက်ဆုံးခဲ့ကြတဲ့ အမေရိကန်စစ်သည်တွေကို ပြန်လည်ရှာဖွေဖော်ထုတ်ပြီးတော့ သက်ဆိုင်ရာမိသားစုနဲ့ နိုင်ငံတော်ထံ ပြန်လည်အပ်နှံရေးအစီအစဉ်တွေလည်း ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
[Unicode Version]
အမရေိကနျတပျဖှဲ့ဝငျရုပျကွှငျး ဖွဈနိုငျခွမြေား အမရေိကနျ ပွနျပို့
ဒုတိယကမ်ဘာစဈကာလအတှငျး မွနျမာနိုငျငံထဲ ကဆြုံး၊ ပြောကျဆုံးသှားတဲ့ အမရေိကနျစဈသညျမြားရဲ့ ဖွဈနိုငျခွေ လူသားရုပျကွှငျးတှကေို မန်တလေးလဆေိပျမှာ ဒီကနေ့ ဂုဏျပွုအခမျးအနားနဲ့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုဆီ ပွနျလညျပို့ဆောငျပါတယျ။ ၂၀၁၉ ခုနှဈတုနျးက တကွိမျ ဖွဈနိုငျခွေ ရုပျကွှငျးတှကေို အမရေိကနျပွညျထောငျစုဆီ ပို့ဆောငျခဲ့ပွီးတော့ မွနျမာနိုငျငံသားတှရေဲ့ ကြေးဇူးကွောင့ျလို့ အခုပို့ဆောငျတာက ဒုတိယအကွိမျ ပို့ဆောငျနိုငျတာဖွဈတယျလို့ အမရေိကနျသံရုံးတာဝနျရှိသူက ပွောပါတယျ။ အမရေိကနျစဈသညျရုပျကွှငျး ပွနျလညျပို့ဆောငျတဲ့ ဂုဏျပွုအခမျးအနားအကွောငျး ကိုစညျသူပွောပွပေးမှာပါ။
အမရေိကနျ ကာကှယျရေးဝနျကွီးဌာနအောကျက စဈကွှငျးရှာဖှမှေတျတမျးတငျရေး အဂေငြျစီ (DPAA) ရဲ့ အစီအစဉျကတဈဆင့ျ စဈကိုငျးတိုငျးဒသေကွီး၊ ဆားလငျးကွီး ဒသေတဝိုကျက ရှာဖှတှေေ့ရှိခဲ့တဲ့ ဒုတိယကမ်ဘာစဈအတှငျး ကဆြုံး၊ ပြောကျဆုံး ကနြျရဈခဲ့သည့ျ အမရေိကနျ စဈသညျမြား၏ ဖွဈနိုငျခွရှေိသော လူသားရုပျကွှငျးမြားကို အမရေိကနျ ပွညျထောငျစုက ယနေ့ ပွနျလညျ သယျယူပို့ဆောငျခဲ့တာပါ။ အခုလို ပွနျလညျသယျယူပို့ဆောငျတဲ့ ဖွဈနိုငျခွရှေိတဲ့ လူသားရုပျကွှငျးတှဟော ၁၉၄၄ ဖဖေောျဝါရီလအတှငျး မွနျမာနိုငျငံထဲပြံသနျးခဲ့တဲ့ B-25G လယောဉျပေါျမှာ လိုကျပါလာသူ ခုနှဈယောကျရဲ့ ရုပျကွှငျးလို့ယူဆတာကွောင့ျ အခုလိုသယျယူရတာလို့ DPAA ရဲ့ ရှာဖှရေေးကြှမျးကငြျသူ Dr.Alexander Baer က အခုလိုပွောပါတယျ။
“ဒုတိယကမ်ဘာစဈတုနျးက လယောဉျပကြျကသြှားတဲ့ နရောကို မူတညျပွီး ရှာဖှထေားတာပါ။ လယောဉျပြံပကြျကသြှားတုနျးက အထောကျအထား ဓာတျပုံတခြို့ကနြောျတို့ ရထားပါတယျ။ ရုပျကွှငျးတှကေ လယောဉျအစိတျအပိုငျးတဈခြို့နဲ့ တှဲရကျ တှေ့ရှိထားရတာဆိုတော့ ဒါတှကေ အမရေိကနျစဈသားတှရေဲ့ ရုပျကွှငျးဖွဈလိမ့ျမယျဆိုတာ ကနြောျတို့ ယုံကွညျပါတယျ။”
အခုရုပျကွှငျးတှကေို မညျသူမညျဝါ၊ မညျသည့ျအရာဖွဈကွောငျးကို အမရေိကနျပွညျထောငျစု၊ ဟာဝိုငျအီမှာရှိတဲ့ DPAA ဓာတျခှဲခနျးမှာ ဆကျလကျရှာဖှဖေောျထုတျမှာဖွဈပါတယျ။
ဖွဈနိုငျခြရေုပျကွှငျး ပွနျလညျပို့ဆောငျရေးကို ၂၀၁၉ မှာ ပထမအကွိမျပွုလုပျခဲ့ပွီးတော့ အဲဒီတုနျးက သယျယူပို့ဆောငျခဲ့တဲ့ အရိုးစုတှဟော မညျသည့ျ စဈသညျဖွဈတယျဆိုတာကိုတော့ DPAA ဓာတျခှဲခနျးက အတညျမပွုနိုငျသေးပါဘူး။ အခုရှာဖှမှေုကို စဈကိုငျးတိုငျးဒသေမှာ လှနျခဲ့တဲ့ နှဈတှကေတညျးက စတငျခဲ့တာလို့ အစီအစဉျရဲ့ အဖှဲ့ခေါငျးဆောငျ Captain Matt Moschgat က သတငျးထောကျတှကေို ပွောပါတယျ။
အရငျလညျး ရှာဖှမှေုတှလေုပျခဲ့ဖူးပါတယျ။ အခုရှာဖှမှေုကို DPA က ကာလအတောျကွာကတညျးက ပွငျဆငျနခေဲ့တာပါ။ နှဈနိုငျငံညှိနှိုငျးမှုတှပွေီးတဲ့ လှနျခဲ့တဲ့ ၂ နှဈကမှ စတငျနိုငျခဲ့တာပါ။
DPAA အနနေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ၂၀၀၃-၀၄ မှာရှာဖှရေေးအစီအစဉျ ၃ ကွိမျနဲ့ ၂၀၁၃-၂၀၂၀ အတှငျး ရှာဖှရေေး ၉ ကွိမျ ပွုလုပျခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံအတှငျးမှာ အမရေိကနျကဆြုံး၊ပြောကျဆုံးစဈသညျ ၂၃ ယောကျရဲ့ ရုပျကွှငျးတှကေို အတညျပွု ရှာဖှနေိုငျခဲ့ပွီးတော့ စဈသညျ ၅၀၅ ယောကျ ကနြျရဈ ပြောကျဆုံးနသေေးတယျလို့ DPAA က ထုတျပွနျထားပါတယျ။
ဒုတိယကမ်ဘာစဈအပါအဝငျ စဈပှဲတှကွေောင့ျ အမရေိကနျနိုငျငံပွငျပ ကဆြုံး၊ ပြောကျဆုံးအမရေိကနျစဈသညျ ၈၂,၀၀၀ ကြောျရှိတယျလို့ (DPAA) ရဲ့အခကြျအလကျတှမှော ဖောျပွထားပါတယျ။ ကဆြုံး၊ ပြောကျဆုံးစဈသညျတှကေို ရှာဖှရောမှာ မွနျမာနိုငျငံအပွငျ ဒုတိယကမ်ဘာစဈအတှငျး စဈမွပွေငျဖွဈခဲ့တဲ့ အိန်ဒိယ၊ လာအို၊ ကမ်ဗောဒီးယား၊ ဖိလဈပိုငျနိုငျငံတှမှောလညျး ပွနျလညျရှာဖှရေေးအစီအစဉျတှေ လုပျနပေါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ၁၉၅၀-၅၃ ကိုရီးယားစဈပှဲနဲ့ ၁၉၇၅ ဗီယကျနမျစဈပွီးကာလ သကျဆိုငျရာနိုငျငံတှမှော ကဆြုံး၊ ပြောကျဆုံးခဲ့ကွတဲ့ အမရေိကနျစဈသညျတှကေို ပွနျလညျရှာဖှဖေောျထုတျပွီးတော့ သကျဆိုငျရာမိသားစုနဲ့ နိုငျငံတောျထံ ပွနျလညျအပျနှံရေးအစီအစဉျတှလေညျး ဆောငျရှကျနပေါတယျ။
