(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ COVID- 19 အတည်ပြုလူနာ မရှိသေးပေမယ့် ရောဂါစောင့်ကြည့်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်နေ တယ်လို့ ဗဟိုကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဌာန တာဝန်ရှိသူကပြော သလို ဒီရောဂါ ကူးစက်ခံရမှု ရှိမရှိ စစ်ဆေးအတည်ပြုနိုင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ဓာတ်ခွဲပစ္စည်းတွေ အဆင်သင့်ရှိကြောင်းလည်း အမျိုးသားကျန်းမာရေး ဓာတ်ခွဲမှု ဆိုင်ရာဌာနက ပြောပါတယ်။
ဒါ့အပြင် အခု မတ်လဆန်းမှာ လူပေါင်း ၉၀၀ နီးပါး လိုက်ပါလာမယ့် အပျော်စီးသင်္ဘော မြန်မာနိုင်ငံကို ဆိုက်ကပ်မှာဖြစ်လို့ လိုအပ်တဲ့အစီအစဉ်တွေကို လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ လည်း ပြောပါတယ်။အပြည့်အစုံကို ဗွီအိုအေသတင်းထောက် စုစုကပြောပြသွားမှာပါ။
Coronavirus ကြောင့် တရုတ်အပါအဝင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးထိခိုက် သတင်း ဖတ်ရှု နားဆင်နိုင်ပါတယ်။
COVID- 19 စောင့်ကြည့်နဲ့ သံသယလူနာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မရှိသေးပေမယ့် ရောဂါစောင့်ကြည့်ရေး လုပ်ငန်းတွေကို အရှိန်မြှင့်ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ဗဟိုကူးစက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဌာန ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက ပြောပါတယ်။
“မနေ့က ည ၈နာရီအထိ မှာဆိုရင် COVID- 19 ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ သံသယလူနာလည်း ထပ်မရှိပါဘူး။ စောင့်ကြည့်လူနာအဖြစ် သတ်မှတ်ကုသတဲ့ လူနာအသစ်လည်း မရှိပါဘူး။ အခုဆိုလို့ရှိရင် ကျမတို့နိုင်ငံမှာတော့ COVID- 19 ရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာ မတွေ့ရှိသေးသော်လည်း ရောဂါစောင့်ကြပ် ကြည့်ရှုခြင်းလုပ်ငန်းကို ကျမတို့က ဆက်လက်ပြီးတော့ အရှိန်အဟုန်မြှင့်ပြီးတော့ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။”
အခုလ ၁၃ရက်ကနေ ၁၇ရက်အထိ ရန်ကုန်မြို့ကို ၅ရက်ကြာ လာရောက်လည်ပတ်ခဲ့တဲ့ အသက် ၃၄နှစ်အရွယ် ကိုရီးယားနိုင်ငံသူကို COVID- 19 လူနာအဖြစ်နဲ့ ကိုရီးယားနိုင်ငံက ပြီးခဲ့တဲ့ တနင်္ဂနွေနေ့မှာ အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအမျိုးသမီးဟာ မြန်မာနိုင်ငံကို လာရောက်လည်ပတ်ခဲ့တာကြောင့် သူနဲ့အနီးကပ်နေထင်ခဲ့သူ ၇ဦးနဲ့ သူတို့ရဲ့မိသားစုဝင် ၁၅ဦး၊ ပေါင်း ၂၂ဦးတို့ကို သက်ဆိုင်ရာမြို့နယ် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဦးစီးဌာန တာဝန်ရှိသူတွေက သီးခြားထားရှိပြီး ၁၄ရက်ကြာ စောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုသွားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
လာမယ့် မတ်လ ၄ရက်မှာ ဖူးခက်ကနေ မြန်မာနိုင်ငံထဲ ဝင်ရောက်ဆိုက်ကပ်မယ့် အပျော်စီးသင်္ဘောနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနတွေ ပေါင်းစပ်ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက ဆိုပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ဒီအပျော်စီးသင်္ဘော ဆိုက်ကပ်မယ့်ကိစ္စကတော့ မတ်လ ၄ရက်နေ့မှာတော့ ဆိုက်ကပ်ဖို့ အစီအစဉ်တွေတော့ ရှိနေတာပေါ့နော်။ ဒါတွေကလည်း နေ့ချင်းညချင်း စီမံထားတာမဟုတ်ဘူး။ ၆လ - ၁နှစ် ကြိုပြီးတော့ စီစဉ်ထားတဲ့ ကိစ္စတွေဖြစ်တယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ကျမတို့အနေနဲ့ သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနတွေ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းပြီးတော့ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းတွေကို ကျမတို့လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ဒီလောက်တော့ပြောလို့ ရပါတယ်။ ဒီနေ့ ကျမတို့ဝန်ကြီးဌာန အစည်းအဝေးမှာ ဒါတွေကိုအသေးစိတ် ဆွေးနွေးပါတယ်။ အဲဒါတွေ မကြာခင်ထုတ်ပြန်ပါမယ်။”
အဲဒီအပျော်စီးသင်္ဘောမှာ ခရီးသည် ၅၀၀နီးပါးနဲ့ သင်္ဘောအမှုထမ်းပေါင်း ၄၀၀နီးပါး ပါဝင်ပြီး အသေးစိတ် အချက်အလက်တွေကို စုံစမ်းနေတယ်လို့ ဒေါက်တာခင်ခင်ကြီးက ပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာ အခုချိန်ထိ COVID- 19 ကိုရိုနာရောဂါ ကူးစက်မှုလုံးဝမရှိသေးပေမယ့် ရောဂါဖြစ်ပွားသူတွေကို ရုတ်တရက်တပြိုင်နက်တည်း တွေ့လာနိုင်တယ်လို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ပြီးခဲ့တဲ့ တနင်္ဂနွေနေ့တုန်းက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
သံသယနဲ့ စောင့်ကြည့်လူနာတွေရဲ့ ဓာတ်ခွဲနမူနာတွေကို အခုလ ၂၀ရက်နေ့ကစပြီး မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာပဲ စစ်ဆေးအတည်ပြုလာတာပါ။ အခုလို စစ်ဆေးအတည်ပြုနိုင်ဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ဓာတ်ခွဲပစ္စည်းတွေကို လုံလောက်အောင်စုထားပြီး၊ လက်ရှိအချိန်မှာ ဓာတ်ခွဲနမူနာပေါင်း တထောင်ကျော်ကို စစ်ဆေးနိုင်ဖို့အတွက် အဆင်သင့်ဖြစ်နေပြီလို့ အမျိုးသားကျန်းမာရေး ဓာတ်ခွဲမှုဆိုင်ရာဌာန ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာဥမ္မာဆွေတင်က ပြောပါတယ်။
“အမတို့ကတော့ စစ်ဆေးမယ့် Reagents (ဓာတ်ခွဲပစ္စည်း) တွေကို လုံလောက်အောင်စုထားတယ်။ နောက် PPE (ရောဂါကာကွယ်ရေးဝတ်စုံ) ပေါ့နော်။ အဓိက အမတို့က ဒီတိုင်းကိုင်တွယ်လို့ မရတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ Personal Protective Equipment – PPE ကို အပြည့်အစုံဝတ်ပြီးတော့မှ ကိုင်တွယ်ရတာဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် PPE တွေအကုန်စုထားပါတယ်။ Sample Run ဖို့လည်း အခုလက်ရှိမှာတော့ Case ပေါင်း တထောင်ကျော် Run နိုင်အောင် အမတို့လက်ထဲမှာ Reagents တွေရှိနေပါတယ်။”
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ပြည်သူတွေအနေနဲ့ လူစုလူဝေးနဲ့ ပွဲလမ်းသဘင်တွေကို ရှောင်ကြဉ်ကြဖို့အပါအဝင် ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ရောဂါကာကွယ်ရေး ကျန်းမာရေးအသိပညာပေး နှိုးဆော်ချက်တွေကို လိုက်နာဆောင်ရွက်ကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံ၊ ဟူဘေးပြည်နယ်၊ ဝူဟန်မြို့ကနေ စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ COVID- 19 ကိုရိုနာရောဂါပိုးဟာ အခြားနိုင်ငံပေါင်း ၃၆နိုင်ငံကို ကူးစက်ခဲ့ပြီး ဒီကနေ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅ရက် မနက်ပိုင်းစာရင်းအရ လူပေါင်း ၈သောင်းကျော် (၈၀,၂၉၄) ကူးစက်ခံနေရတာပါ။ ဒါဟာ ကမ္ဘာလှည့်အပျော်စီး သင်္ဘော Diamond Princess ပေါ်က ကူးစက်ခံရသူ ၆၉၁ ယောက်နဲ့ သေဆုံးသူ ၄ဦးရဲ့ စာရင်းကိုပါ ထည့်တွက်ထားတာဖြစ်ပြီး သေဆုံးသူကတော့ စုစုပေါင်း ၂,၇၀၀ ကျော် (၂,၇၀၇) အထိရှိနေပြီး တရုတ်နိုင်ငံမှာ အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။
.................
Covid-19 ရောဂါစောင့ျကွည့ျရေး မွနျမာအရှိနျမွှင့ျဆောငျရှကျနေ
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံမှာ COVID- 19 အတညျပွုလူနာ မရှိသေးပမေယ့ျ ရောဂါစောင့ျကွည့ျရေးလုပျငနျးတှကေို အရှိနျအဟုနျမွှင့ျ ဆောငျရှကျနေ တယျလို့ ဗဟိုကူးစကျရောဂါ တိုကျဖကြျရေးဌာန တာဝနျရှိသူကပွော သလို ဒီရောဂါ ကူးစကျခံရမှု ရှိမရှိ စဈဆေးအတညျပွုနိုငျဖို့ လိုအပျတဲ့ဓာတျခှဲပစ်စညျးတှေ အဆငျသင့ျရှိကွောငျးလညျး အမြိုးသားကနြျးမာရေး ဓာတျခှဲမှု ဆိုငျရာဌာနက ပွောပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ အခု မတျလဆနျးမှာ လူပေါငျး ၉၀၀ နီးပါး လိုကျပါလာမယ့ျ အပြောျစီးသငျ်ဘော မွနျမာနိုငျငံကို ဆိုကျကပျမှာဖွဈလို့ လိုအပျတဲ့အစီအစဉျတှကေို လုပျဆောငျနတေယျလို့ လညျး ပွောပါတယျ။
အပွည့ျအစုံကို ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ စုစုကပွောပွသှားမှာပါ။
COVID- 19 စောင့ျကွည့ျနဲ့ သံသယလူနာ မွနျမာနိုငျငံမှာ မရှိသေးပမေယ့ျ ရောဂါစောင့ျကွည့ျရေး လုပျငနျးတှကေို အရှိနျမွှင့ျဆောငျရှကျနတေယျလို့ ဗဟိုကူးစကျရောဂါ တိုကျဖကြျရေးဌာန ဒုတိယညှှနျကွားရေးမှူး ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက ပွောပါတယျ။
“မနေ့က ည ၈နာရီအထိ မှာဆိုရငျ COVID- 19 ရောဂါနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ သံသယလူနာလညျး ထပျမရှိပါဘူး။ စောင့ျကွည့ျလူနာအဖွဈ သတျမှတျကုသတဲ့ လူနာအသဈလညျး မရှိပါဘူး။ အခုဆိုလို့ရှိရငျ ကမြတို့နိုငျငံမှာတော့ COVID- 19 ရောဂါ ဓာတျခှဲအတညျပွုလူနာ မတှေ့ရှိသေးသောျလညျး ရောဂါစောင့ျကွပျ ကွည့ျရှုခွငျးလုပျငနျးကို ကမြတို့က ဆကျလကျပွီးတော့ အရှိနျအဟုနျမွှင့ျပွီးတော့ ဆောငျရှကျလကြျရှိပါတယျ။”
Coronavirus ကွောင့ျ တရုတျအပါအဝငျ ကမ်ဘာ့စီးပှားရေးထိခိုကျ သတငျး ဖတျရှု နားဆငျနိုငျပါတယျ။
အခုလ ၁၃ရကျကနေ ၁၇ရကျအထိ ရနျကုနျမွို့ကို ၅ရကျကွာ လာရောကျလညျပတျခဲ့တဲ့ အသကျ ၃၄နှဈအရှယျ ကိုရီးယားနိုငျငံသူကို COVID- 19 လူနာအဖွဈနဲ့ ကိုရီးယားနိုငျငံက ပွီးခဲ့တဲ့ တနငျ်ဂနှနေေ့မှာ အတညျပွုခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီအမြိုးသမီးဟာ မွနျမာနိုငျငံကို လာရောကျလညျပတျခဲ့တာကွောင့ျ သူနဲ့အနီးကပျနထေငျခဲ့သူ ၇ဦးနဲ့ သူတို့ရဲ့မိသားစုဝငျ ၁၅ဦး၊ ပေါငျး ၂၂ဦးတို့ကို သကျဆိုငျရာမွို့နယျ ပွညျသူ့ကနြျးမာရေး ဦးစီးဌာန တာဝနျရှိသူတှကေ သီးခွားထားရှိပွီး ၁၄ရကျကွာ စောင့ျကွပျကွည့ျရှုသှားမယျလို့ ပွောပါတယျ။
လာမယ့ျ မတျလ ၄ရကျမှာ ဖူးခကျကနေ မွနျမာနိုငျငံထဲ ဝငျရောကျဆိုကျကပျမယ့ျ အပြောျစီးသငျ်ဘောနဲ့ ပတျသကျပွီး သကျဆိုငျရာဝနျကွီးဌာနတှေ ပေါငျးစပျဆောငျရှကျနတေယျလို့ ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက ဆိုပါတယျ။
“မွနျမာနိုငျငံမှာတော့ ဒီအပြောျစီးသငျ်ဘော ဆိုကျကပျမယ့ျကိစ်စကတော့ မတျလ ၄ရကျနေ့မှာတော့ ဆိုကျကပျဖို့ အစီအစဉျတှတေော့ ရှိနတောပေါ့နောျ။ ဒါတှကေလညျး နေ့ခငြျးညခငြျး စီမံထားတာမဟုတျဘူး။ ၆လ - ၁နှဈ ကွိုပွီးတော့ စီစဉျထားတဲ့ ကိစ်စတှဖွေဈတယျ။ ဒါနဲ့ပတျသကျလို့ ကမြတို့အနနေဲ့ သကျဆိုငျရာဝနျကွီးဌာနတှေ၊ အဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ ပေါငျးစပျညှိနှိုငျးပွီးတော့ အကောငျးဆုံးနညျးလမျးတှကေို ကမြတို့လုပျဆောငျနပေါတယျ။ ဒီလောကျတော့ပွောလို့ ရပါတယျ။ ဒီနေ့ ကမြတို့ဝနျကွီးဌာန အစညျးအဝေးမှာ ဒါတှကေိုအသေးစိတျ ဆှေးနှေးပါတယျ။ အဲဒါတှေ မကွာခငျထုတျပွနျပါမယျ။”
အဲဒီအပြောျစီးသငျ်ဘောမှာ ခရီးသညျ ၅၀၀နီးပါးနဲ့ သငျ်ဘောအမှုထမျးပေါငျး ၄၀၀နီးပါး ပါဝငျပွီး အသေးစိတျ အခကြျအလကျတှကေို စုံစမျးနတေယျလို့ ဒေါကျတာခငျခငျကွီးက ပွောပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံတှငျးမှာ အခုခြိနျထိ COVID- 19 ကိုရိုနာရောဂါ ကူးစကျမှုလုံးဝမရှိသေးပမေယ့ျ ရောဂါဖွဈပှားသူတှကေို ရုတျတရကျတပွိုငျနကျတညျး တှေ့လာနိုငျတယျလို့ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ပွီးခဲ့တဲ့ တနငျ်ဂနှနေေ့တုနျးက ထုတျပွနျထားပါတယျ။
သံသယနဲ့ စောင့ျကွည့ျလူနာတှရေဲ့ ဓာတျခှဲနမူနာတှကေို အခုလ ၂၀ရကျနေ့ကစပွီး မွနျမာနိုငျငံထဲမှာပဲ စဈဆေးအတညျပွုလာတာပါ။ အခုလို စဈဆေးအတညျပွုနိုငျဖို့အတှကျ လိုအပျတဲ့ဓာတျခှဲပစ်စညျးတှကေို လုံလောကျအောငျစုထားပွီး၊ လကျရှိအခြိနျမှာ ဓာတျခှဲနမူနာပေါငျး တထောငျကြောျကို စဈဆေးနိုငျဖို့အတှကျ အဆငျသင့ျဖွဈနပွေီလို့ အမြိုးသားကနြျးမာရေး ဓာတျခှဲမှုဆိုငျရာဌာန ဒုတိယညှှနျကွားရေးမှူး ဒေါကျတာဥမ်မာဆှတေငျက ပွောပါတယျ။
“အမတို့ကတော့ စဈဆေးမယ့ျ Reagents (ဓာတျခှဲပစ်စညျး) တှကေို လုံလောကျအောငျစုထားတယျ။ နောကျ PPE (ရောဂါကာကှယျရေးဝတျစုံ) ပေါ့နောျ။ အဓိက အမတို့က ဒီတိုငျးကိုငျတှယျလို့ မရတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ Personal Protective Equipment – PPE ကို အပွည့ျအစုံဝတျပွီးတော့မှ ကိုငျတှယျရတာဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျ PPE တှအေကုနျစုထားပါတယျ။ Sample Run ဖို့လညျး အခုလကျရှိမှာတော့ Case ပေါငျး တထောငျကြောျ Run နိုငျအောငျ အမတို့လကျထဲမှာ Reagents တှရှေိနပေါတယျ။”
ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ပွညျသူတှအေနနေဲ့ လူစုလူဝေးနဲ့ ပှဲလမျးသဘငျတှကေို ရှောငျကွဉျကွဖို့အပါအဝငျ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျထားတဲ့ ရောဂါကာကှယျရေး ကနြျးမာရေးအသိပညာပေး နှိုးဆောျခကြျတှကေို လိုကျနာဆောငျရှကျကွဖို့ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
တရုတျနိုငျငံ၊ ဟူဘေးပွညျနယျ၊ ဝူဟနျမွို့ကနေ စတငျဖွဈပှားခဲ့တဲ့ COVID- 19 ကိုရိုနာရောဂါပိုးဟာ အခွားနိုငျငံပေါငျး ၃၆နိုငျငံကို ကူးစကျခဲ့ပွီး ဒီကနေ့ ဖဖေောျဝါရီ ၂၅ရကျ မနကျပိုငျးစာရငျးအရ လူပေါငျး ၈သောငျးကြောျ (၈၀,၂၉၄) ကူးစကျခံနရေတာပါ။ ဒါဟာ ကမ်ဘာလှည့ျအပြောျစီး သငျ်ဘော Diamond Princess ပေါျက ကူးစကျခံရသူ ၆၉၁ ယောကျနဲ့ သဆေုံးသူ ၄ဦးရဲ့ စာရငျးကိုပါ ထည့ျတှကျထားတာဖွဈပွီး သဆေုံးသူကတော့ စုစုပေါငျး ၂,၇၀၀ ကြောျ (၂,၇၀၇) အထိရှိနပွေီး တရုတျနိုငျငံမှာ အမြားဆုံးဖွဈပါတယျ။
