[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ အဆိုးဆုံး ကြုံနေရတဲ့ ဒေသတွေကလွဲလို့ ကျန်နေရာတွေမှာ ရှေ့တပတ်ကစပြီး အစိုးရဝန်ထမ်းတွေ ပုံမှန်အတိုင်း အလုပ်ပြန်ဆင်းရတော့မယ့်အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မအိမ့်သန္တာထွန်းက ပြောပြပေးပါမယ်။
အစိုးရရုံးစိုက်ရာ နေပြည်တော် အပါအဝင် အိမ်ပြင်မထွက်ရ အမိန့်နဲ့ အကျုံးမဝင်တဲ့ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်တွေမှာ အစိုးရဝန်ထမ်းတွေ ပုံမှန်အတိုင်း အလုပ်ပြန်ဆင်းကြဖို့ COVID 19 ကာကွယ်ထိန်းချုပ် ကုသရေးအမျိုးသားအဆင့် ဗဟိုကော်မတီက ညွှန်ကြားချက် ထုတ်ပြန်လိုက်တာပါ။ ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်လာနိုင်တာကြောင့် ၂ လကျော်ကြာ နှစ်ပတ်ရုံးတက်၊ နှစ်ပတ် အိမ်မှာ အလုပ်လုပ်ရတဲ့ အစီအစဉ်ကို ရုပ်သိမ်းပြီး မူလအင်အားအတိုင်း အပြည့်အဝ တာဝန်ထမ်းဆောင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တာ ဖြစ်ကြောင်းလည်း မနေ့တုန်းက ထုတ်ပြန်တဲ့ ညွှန်ကြားချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ကပ်ရောဂါကူးစက်မှု အန္တရာယ် ရှိနေဆဲ အချိန်မှာ ဝန်ထမ်းတွေ ပုံမှန်အတိုင်း အလုပ်ဆင်းတဲ့အခါ ရောဂါကူးစက်မှုကို တားဆီးနိုင်ဖို့ ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေ ပြင်ဆင်ထားတယ်လို့လည်း ရောဂါကူးစက်သူ အတည်ပြုလူနာ မရှိသေးတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကလေးဝမြို့နယ် ဒုတိယ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးဇင်ဝိုင်းက ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ မြို့နယ် အနေနဲ့ကတော့ Stay Home ထဲလည်း မပါဘူး၊ လက်ရှိမှာ ပိုးတွေ့တဲ့မြို့နယ်လည်း မဟုတ်သေးဘူးခင်ဗျ... ကျနော်တို့ မြို့နယ်က။ ဒါက လူကြီးတွေက ပြန်တက်ဆိုရင်တော့ တက်ရမှာပေါ့။ အတတ်နိုင်ဆုံးတော့ ရောဂါမကူးအောင်တော့ ပြည်သူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံတဲ့နေရာမှာတော့ ထုံးစံအတိုင်းပေါ့။ ပြီးတော့ ရုံးကိုလာမယ်ဆိုရင် ညွှန်ကြားချက်လည်းရှိတယ်။ လူတွေနဲ့ တိုက်ရိုက်ထိတွေမှု မပြုလုပ်ရဘူး။ မဖြစ်အနေလိုအပ်မှ လုပ်ရမယ်ဆိုပြီးတော့လေ။ လာတယ်ဆိုရင် စာပေးစာယူ ဌာနစိတ်ကို ကျနော်က အပြင်ထုတ်ထားတယ်။ အဓိကကတော့ ဒီစာပေးစာယူနဲ့ပဲ သွားကြမှာပေါ့ဗျာ။ ကျန်တာတော့ တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ပြီးလုပ်ရတာကတော့ ကျနော်တို့က ဌာနတွေဖြစ်တဲ့အတွက် စာနဲ့ပဲသွားတာဖြစ်တဲ့အတွက် အဆင်ပြေပါတယ်ခင်ဗျ။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ တကျော့ပြန် ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာရာက ၁ လမှာ သီတင်း ၂ ပတ် ရုံးတက်ပြီး၊ သီတင်း ၂ ပတ်ကို အိမ်ကနေ အလုပ်လုပ်တဲ့ အစီအစဉ်ကို စက်တင်ဘာလလယ်က စပြီး ကျင့်သုံးခဲ့တာပါ။ ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေ အများဆုံး ကြုံနေရတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းနဲ့ တကျော့ပြန်ကူးစက်မှုတွေ စတင်ခဲ့တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် အပြင် ရောဂါကူးစက်မှုများတဲ့ ပြည်နယ်နဲ့တိုင်းတွေက မြို့နယ်တချို့မှာတော့ အိမ်ပြင်မထွက်ရ အမိန့်ထုတ်ထားဆဲ ဖြစ်တာကြောင့် အစိုးရဝန်ထမ်းတွေ အလုပ်ပြန်ဆင်းရမယ့် အစီအစဉ်မှာ မပါဝင်ကြပါဘူး။
မွန်ပြည်နယ် ချောင်းဆုံမြို့နယ် ဒုတိယအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးရဲထွန်းနောင်ကတော့ ရောဂါကူးစက်မှုတွေကြောင့် အိမ်ပြင်မထွက်ရ အမိန့်ထုတ်ထားတဲ့ မော်လမြိုင်မြို့နဲ့ နီးပေမဲ့ ကူးစက်မှုအန္တရာယ် မများတာကြောင့် ဝန်ထမ်းတွေ အလုပ်ဆင်းနိုင်တဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ကတော့ ပုံမှန် ချောင်းဆုံကတော့ အေးလည်းအေးချမ်းတယ်။ ကူးစက်မှုကလည်း အဲ့ဒီလောက်ထိလည်း မများဘူးလေ။ လုပ်ငန်းကတော့ လူကတော့ ပုံမှန် အပြည့်တက်တယ်ဆိုရင်တော့ လုပ်ငန်းက ပိုအဆင်ပြေတာပေါ့။ အရင်တုန်းက ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းဆိုတော့ ကျန်တဲ့သူတွေက သူတို့အတွက်ပါ ပိုကြိုးစားရတာပေါ့။ ပိုအင်အားထည့်လုပ်ရတာပေါ့။ ခုက အားလုံးပြန်လုပ်ရမယ်ဆိုရင်တော့ လုပ်ငန်းပိုင်း အဆင်ပြေသွားတယ်။”
မကြာသေးခင်က လတွေ စလို့ ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြီးခဲ့တဲ့လဆန်းက ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပခဲ့တာကြောင့် လူအများထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေ ရှိခဲ့ရာက ရောဂါကူးစက်မှုတွေ တိုးလာမှာကို စိုးရိမ်မှုတွေလည်း ထွက်ပေါ်နေတာပါ။ ကပ်ရောဂါကူးစက်သူတွေကို အကူအညီပေးရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ ပါဝင်နေတဲ့ အထွေထွေရောဂါ အထူးကု ဆရာဝန် ဒေါက်တာမိုးအောင်ကျော်နိုင်ကတော့ ရုံးပြန်ဆင်းတဲ့အခါ ဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ ကျန်းမာရေး လမ်းညွှန်ချက်တွေကို တိတိကျကျ လိုက်နာဖို့ လိုတယ်လို့ သတိပေးပါတယ်။
“ခုအချိန်မှာက ဘယ်သူ့ဆီမှာ ပိုးရှိသလဲဆိုတာ မသိနိုင်တဲ့ အနေအထားဖြစ်နေတယ်။ လူတိုင်းလူတိုင်းက ပိုးရှိနေနိုင်တယ်လို့ သဘောထားရမယ်နော်။ ဒါကြောင့်မို့ အခုအလုပ်တွေသွားလို့ရပြီ၊ ရုံးတွေဖွင့်ပြီဆိုသော်လည်းပဲ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ညွှန်ကြားတဲ့ နည်းတွေအတိုင်းပဲ ဆောင်ရွက်မှသာလျှင် အမှန်တကယ်တော့ စစ်ဆေးစရာတွေလည်း စစ်ဆေးပြီးမှ ဖွင့်မယ်လို့တော့ ဆရာအနေနဲ့ ထင်တယ်ပေါ့နော်။ အဲ့ဒီတော့ အဓိကကတော့ မည်သူမဆို မိမိအိမ်က စထွက်ပြီးကတည်းက Mask ကို စနစ်တ ကျတပ်ဆင်ရမယ်။ နောက်တစ်ခါ Mask ချွတ်ပြီးတော့ အစားသောက်စားတဲ့အခါ ကိုယ့်ရဲ့ အနီးပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဘယ်သူမှ မရှိရင်ကောင်းတယ်။ နောက်တစ်ခါ အဲကွန်းနဲ့ အလုံပိတ်အခန်းထဲမှာ အစာစားခြင်း၊ ရေသောက်ခြင်းတွေကို Mask ဖြုတ်ခြင်းတွေကို မလုပ်သင့်ဘူးပေါ့နော်။ ဒါဆို ဒီနည်းအတိုင်း လိုက်နာမယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ကူးစက်မှုနှုန်း ဒီထက်များလာစရာမရှိပါဘူး။”
အိမ်ပြင်မထွက်ရ ကန့်သတ်ချက် ထုတ်ပြန်မထားတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာ ဒီလအတွင်း ပုံမှန်အတိုင်းရုံးပြန်တက်ရတာအပြင် စားသောက်ဆိုင်တွေလည်း ပြန်ဖွင့်ခွင့်ပြုထားသလို၊ ဆိုင်ထိုင်စားခွင့်ပြုထားပါတယ်။ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခုဆိုရင် ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၂,၀၀၀ လောက်နဲ့ ကူးစက်သူ ၉၃,၀၀၀ ကျော်ရှိနေပါတယ်။
[Unicode Version]
ကိုဗဈကူးစကျမှုလြော့နညျးဒသေတှေ ဝနျထမျးအငျအားပွည့ျ ပွနျဆငျးရမယျ
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ အဆိုးဆုံး ကွုံနရေတဲ့ ဒသေတှကေလှဲလို့ ကနြျနရောတှမှော ရှေ့တပတျကစပွီး အစိုးရဝနျထမျးတှေ ပုံမှနျအတိုငျး အလုပျပွနျဆငျးရတော့မယ့ျအကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မအိမ့ျသန်တာထှနျးက ပွောပွပေးပါမယျ။
အစိုးရရုံးစိုကျရာ နပွေညျတောျ အပါအဝငျ အိမျပွငျမထှကျရ အမိန့ျနဲ့ အကြုံးမဝငျတဲ့ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျတှမှော အစိုးရဝနျထမျးတှေ ပုံမှနျအတိုငျး အလုပျပွနျဆငျးကွဖို့ COVID 19 ကာကှယျထိနျးခြုပျ ကုသရေးအမြိုးသားအဆင့ျ ဗဟိုကောျမတီက ညှှနျကွားခကြျ ထုတျပွနျလိုကျတာပါ။ ရောဂါကူးစကျမှုတှကေို ထိနျးခြုပျလာနိုငျတာကွောင့ျ ၂ လကြောျကွာ နှဈပတျရုံးတကျ၊ နှဈပတျ အိမျမှာ အလုပျလုပျရတဲ့ အစီအစဉျကို ရုပျသိမျးပွီး မူလအငျအားအတိုငျး အပွည့ျအဝ တာဝနျထမျးဆောငျဖို့ ဆုံးဖွတျလိုကျတာ ဖွဈကွောငျးလညျး မနေ့တုနျးက ထုတျပွနျတဲ့ ညှှနျကွားခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
ကပျရောဂါကူးစကျမှု အန်တရာယျ ရှိနဆေဲ အခြိနျမှာ ဝနျထမျးတှေ ပုံမှနျအတိုငျး အလုပျဆငျးတဲ့အခါ ရောဂါကူးစကျမှုကို တားဆီးနိုငျဖို့ ကာကှယျရေး အစီအမံတှေ ပွငျဆငျထားတယျလို့လညျး ရောဂါကူးစကျသူ အတညျပွုလူနာ မရှိသေးတဲ့ စဈကိုငျးတိုငျး၊ ကလေးဝမွို့နယျ ဒုတိယ အုပျခြုပျရေးမှူး ဦးဇငျဝိုငျးက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ မွို့နယျ အနနေဲ့ကတော့ Stay Home ထဲလညျး မပါဘူး၊ လကျရှိမှာ ပိုးတှေ့တဲ့မွို့နယျလညျး မဟုတျသေးဘူးခငျဗြ... ကနြောျတို့ မွို့နယျက။ ဒါက လူကွီးတှကေ ပွနျတကျဆိုရငျတော့ တကျရမှာပေါ့။ အတတျနိုငျဆုံးတော့ ရောဂါမကူးအောငျတော့ ပွညျသူတှနေဲ့ ထိတှေ့ဆကျဆံတဲ့နရောမှာတော့ ထုံးစံအတိုငျးပေါ့။ ပွီးတော့ ရုံးကိုလာမယျဆိုရငျ ညှှနျကွားခကြျလညျးရှိတယျ။ လူတှနေဲ့ တိုကျရိုကျထိတှမှေု မပွုလုပျရဘူး။ မဖွဈအနလေိုအပျမှ လုပျရမယျဆိုပွီးတော့လေ။ လာတယျဆိုရငျ စာပေးစာယူ ဌာနစိတျကို ကနြောျက အပွငျထုတျထားတယျ။ အဓိကကတော့ ဒီစာပေးစာယူနဲ့ပဲ သှားကွမှာပေါ့ဗြာ။ ကနြျတာတော့ တိုကျရိုကျထိတှေ့ပွီးလုပျရတာကတော့ ကနြောျတို့က ဌာနတှဖွေဈတဲ့အတှကျ စာနဲ့ပဲသှားတာဖွဈတဲ့အတှကျ အဆငျပွပေါတယျခငျဗြ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါ တကြော့ပွနျ ကူးစကျမှုတှေ တိုးလာရာက ၁ လမှာ သီတငျး ၂ ပတျ ရုံးတကျပွီး၊ သီတငျး ၂ ပတျကို အိမျကနေ အလုပျလုပျတဲ့ အစီအစဉျကို စကျတငျဘာလလယျက စပွီး ကငြ့ျသုံးခဲ့တာပါ။ ကိုဗဈရောဂါကူးစကျမှုတှေ အမြားဆုံး ကွုံနရေတဲ့ ရနျကုနျတိုငျးနဲ့ တကြော့ပွနျကူးစကျမှုတှေ စတငျခဲ့တဲ့ ရခိုငျပွညျနယျ အပွငျ ရောဂါကူးစကျမှုမြားတဲ့ ပွညျနယျနဲ့တိုငျးတှကေ မွို့နယျတခြို့မှာတော့ အိမျပွငျမထှကျရ အမိန့ျထုတျထားဆဲ ဖွဈတာကွောင့ျ အစိုးရဝနျထမျးတှေ အလုပျပွနျဆငျးရမယ့ျ အစီအစဉျမှာ မပါဝငျကွပါဘူး။
မှနျပွညျနယျ ခြောငျးဆုံမွို့နယျ ဒုတိယအုပျခြုပျရေးမှူး ဦးရဲထှနျးနောငျကတော့ ရောဂါကူးစကျမှုတှကွေောင့ျ အိမျပွငျမထှကျရ အမိန့ျထုတျထားတဲ့ မောျလမွိုငျမွို့နဲ့ နီးပမေဲ့ ကူးစကျမှုအန်တရာယျ မမြားတာကွောင့ျ ဝနျထမျးတှေ အလုပျဆငျးနိုငျတဲ့ အခွအေနမှော ရှိတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ကတော့ ပုံမှနျ ခြောငျးဆုံကတော့ အေးလညျးအေးခမြျးတယျ။ ကူးစကျမှုကလညျး အဲ့ဒီလောကျထိလညျး မမြားဘူးလေ။ လုပျငနျးကတော့ လူကတော့ ပုံမှနျ အပွည့ျတကျတယျဆိုရငျတော့ လုပျငနျးက ပိုအဆငျပွတောပေါ့။ အရငျတုနျးက ၅၀ ရာခိုငျနှုနျးဆိုတော့ ကနြျတဲ့သူတှကေ သူတို့အတှကျပါ ပိုကွိုးစားရတာပေါ့။ ပိုအငျအားထည့ျလုပျရတာပေါ့။ ခုက အားလုံးပွနျလုပျရမယျဆိုရငျတော့ လုပျငနျးပိုငျး အဆငျပွသှေားတယျ။”
မကွာသေးခငျက လတှေ စလို့ ကိုဗဈရောဂါကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ပွီးခဲ့တဲ့လဆနျးက ရှေးကောကျပှဲတှေ ကငြျးပခဲ့တာကွောင့ျ လူအမြားထိတှေ့ဆကျဆံမှုတှေ ရှိခဲ့ရာက ရောဂါကူးစကျမှုတှေ တိုးလာမှာကို စိုးရိမျမှုတှလေညျး ထှကျပေါျနတောပါ။ ကပျရောဂါကူးစကျသူတှကေို အကူအညီပေးရေး လုပျငနျးတှမှော ပါဝငျနတေဲ့ အထှထှေရေောဂါ အထူးကု ဆရာဝနျ ဒေါကျတာမိုးအောငျကြောျနိုငျကတော့ ရုံးပွနျဆငျးတဲ့အခါ ဝနျထမျးတှအေနနေဲ့ ကနြျးမာရေး လမျးညှှနျခကြျတှကေို တိတိကကြြ လိုကျနာဖို့ လိုတယျလို့ သတိပေးပါတယျ။
“ခုအခြိနျမှာက ဘယျသူ့ဆီမှာ ပိုးရှိသလဲဆိုတာ မသိနိုငျတဲ့ အနအေထားဖွဈနတေယျ။ လူတိုငျးလူတိုငျးက ပိုးရှိနနေိုငျတယျလို့ သဘောထားရမယျနောျ။ ဒါကွောင့ျမို့ အခုအလုပျတှသှေားလို့ရပွီ၊ ရုံးတှဖှေင့ျပွီဆိုသောျလညျးပဲ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ညှှနျကွားတဲ့ နညျးတှအေတိုငျးပဲ ဆောငျရှကျမှသာလြှငျ အမှနျတကယျတော့ စဈဆေးစရာတှလေညျး စဈဆေးပွီးမှ ဖှင့ျမယျလို့တော့ ဆရာအနနေဲ့ ထငျတယျပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီတော့ အဓိကကတော့ မညျသူမဆို မိမိအိမျက စထှကျပွီးကတညျးက Mask ကို စနဈတ ကတြပျဆငျရမယျ။ နောကျတဈခါ Mask ခြှတျပွီးတော့ အစားသောကျစားတဲ့အခါ ကိုယ့ျရဲ့ အနီးပတျဝနျးကငြျမှာ ဘယျသူမှ မရှိရငျကောငျးတယျ။ နောကျတဈခါ အဲကှနျးနဲ့ အလုံပိတျအခနျးထဲမှာ အစာစားခွငျး၊ ရသေောကျခွငျးတှကေို Mask ဖွုတျခွငျးတှကေို မလုပျသင့ျဘူးပေါ့နောျ။ ဒါဆို ဒီနညျးအတိုငျး လိုကျနာမယျဆိုလို့ရှိရငျတော့ ကူးစကျမှုနှုနျး ဒီထကျမြားလာစရာမရှိပါဘူး။”
အိမျပွငျမထှကျရ ကန့ျသတျခကြျ ထုတျပွနျမထားတဲ့ မွို့နယျတှမှော ဒီလအတှငျး ပုံမှနျအတိုငျးရုံးပွနျတကျရတာအပွငျ စားသောကျဆိုငျတှလေညျး ပွနျဖှင့ျခှင့ျပွုထားသလို၊ ဆိုငျထိုငျစားခှင့ျပွုထားပါတယျ။ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ ထုတျပွနျခကြျအရ မွနျမာနိုငျငံမှာ အခုဆိုရငျ ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးသူ ၂,၀၀၀ လောကျနဲ့ ကူးစကျသူ ၉၃,၀၀၀ ကြောျရှိနပေါတယျ။
