[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေချိန်မှာပဲ ရောဂါကာကွယ် ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ရည်ရွယ်ပြီး ကန့်သတ်ချက်တွေကို နောက်ထပ် သီတင်း ၂ ပတ် တိုးလိုက်တဲ့အပေါ် သဘောထားအမြင်တွေကို ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မစုစုက သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
မလိုအပ်ဘဲ အိမ်ပြင်မထွက်ဖို့၊ လူ ၃၀ ထက်ပိုပြီး စုဝေးခွင့်မရှိတာ အပါအဝင်၊ နယ်မြေဖြတ်ကျော် ခရီးသွားလာခွင့် ကန့်သတ်မှုတွေ အပါအဝင် ကပ်ရောဂါ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေး စည်းကမ်းတွေကို ဒီဇင်ဘာ ၁၅ ရက်နေ့အထိ ရက်ထပ်တိုးလိုက်တာပါ။ လိုအပ်လို့ သွားလာတဲ့အခါ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဖို့ လူစုလူဝေးရှောင်ဖို့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုတွေနဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ကျန်းမာရေး လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့အညီလုပ်ဖို့ အာဏာပိုင်တွေက ပြောဆိုထားပေမဲ့ လက်တွေ့လိုက်နာမှုတွေမှာတော့ အားနည်းနေဆဲပဲလို့လည်း မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း အဖွဲ့ဝင် ဒေါ်ကေသွယ်စိုးက သူ့ရဲ့အမြင်ကို ပြောပါတယ်။
"လူတွေက အပြင်ထွက်နေကြတယ်။ တချို့တွေဆို Mask မတပ်ကြဘူး။ ပုံမှန် Normal Life အနေအထားမျိုးကိုပဲ လက်ရှိတွေ့နေရတယ်ပေါ့နော်။ ဒါတွေက အစိုးရကဘယ်လောက်ပဲထိန်းချုပ်၊ ဘယ်လိုဥပဒေတွေပဲထုတ်ထုတ် လိုက်နာမှုမရှိတော့ ရောဂါထိန်းချုပ်ဖို့ကခက်နေတယ်။ အဲဒီတော့ Case တွေက တက်နေဆဲပဲဆိုတော့ Case က တက်လေ အစိုးရရဲ့ Semi-Lockdown အစီအစဉ်က ရက် ထပ်တိုးလေ၊ ပြည်တွင်း ခရီးသွားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ထိခိုက်လေပေါ့။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရရင် သေချာစည်းကမ်းတကျ ကြပ်မတ်မယ်ဆိုရင် နှစ်ပတ်ဆိုရင် ဒါကထိန်းချုပ်နိုင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ အဝင်အထွက်တွေမှာလည်း ကြပ်ကြပ်မတ်မတ်မစိစစ်တဲ့အတွက် လူတွေက သွားလာနေဆဲပဲ။ တနေရာနဲ့ တနေရာ မကူးရဘူးလို့ တရားဝင်စာထုတ်ပေမဲ့လို့ တရားမဝင်သွားနေတဲ့သူတွေလည်း ရှိနေတာပဲ၊ ဒါကိုလည်း သူတို့သိပါတယ်။ မကြပ်မတ်တဲ့အတွက် မထိန်းချုပ်နိုင်တော့ ပြည်တွင်းခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေစဖို့ဆိုတာကတော့ လိုသေးတယ်။ အမကတော့ တောင်ကြီးမှာရောက်နေတော့ တခြားဒေသတွေကိုတော့ သေချာမသိဘူး။ တောင်ကြီးက အခြေအနေကို သိတာပေါ့။ ဒီကတာဝန်ရှိသူတွေလိုမျိုး နယ်မြေတွေကို ပိတ်ပြီး သေချာစည်းကမ်းတကျစိစစ် အရေးယူမယ်ဆိုရင် ၂ ပတ်ဆို ထိန်းချုပ်နိုင်တယ်လို့ ထင်တယ်။ အဲဒါဆိုရင်တော့ ပြည်တွင်းခရီးစဉ်တွေက ပြန်ပြီးတော့တိုးလာမှာပဲလေ။ လူတွေကလည်း အရမ်းမွန်းကြပ်နေတော့ ခရီးတွေသွားချင်နေကြတယ်။"
ကပ်ရောဂါကာလ ကန့်သတ်ချက်တွေထဲက လေကြောင်း ခရီးစဉ်သွားလာမှုတွေကိုပါ ယာယီပိတ်ထားပြီး အရေးပေါ် ကယ်ဆယ်ရေးလေယာဉ်ကိုတော့ ပုံမှန်ပြေးဆွဲပေးနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာသင်္ဘောသားတွေအတွက် ပြည်ပပြန်ထွက်ဖို့က အခက်အခဲတွေရှိနေတယ်လို့ ကပ္ပတိန် ဦးဝင်းနိုင်ညွန့်က ပြောပါတယ်။
"သင်္ဘောသားအတွက်ဆိုပြီးတော့ သီးသန့်လုပ်ပေးတဲ့ ပုံစံမျိုးပေါ့နော်။ သူတို့ခေါ်တာကတော့ Key Workers ပေါ့။ အဲဒီ ပုံစံမျိုးလုပ်ပြီးသွားလိုက်ရင်တော့ ဒါအဆင်ပြေသွားမှာပါ။ ဒါပေမဲ့လို့ အခုဟာက နိုင်ငံတော်ကပုံစံတွေက အကုန်လုံး ပုံစံမျိုးရောထွေးပြီးဖြစ်နေတော့ တချို့ဟာတွေကကျတော့လည်း လူသိရှင်ကြား ဖွင့်ချလို့မရတာတွေ ရှိတယ်လေ။ အခုလောလောဆယ်မှာက ဒီလေကြောင်းလိုင်းကို ချိတ်လို့မရလို့ ဟိုဘက်နဲ့ ချိတ်လို့ မရလို့ဆိုပြီးတော့ ဒီကသင်္ဘောသားတွေက အချိန်မီ မထွက်နိုင်ဖြစ်တော့ ဟိုမှာအလုပ်မရ၊ အဲဒီလိုမျိုး ပြဿနာတွေဖြစ်နေတာပေါ့နော်။ အခုက အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေ တော်တော်ဆုံးရှုံးသွားကြတာပေါ့။"
ကပ်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေး လမ်းညွှန်ချက်တွေကို တာဝန်ရှိသူတွေ ထုတ်ပြန်ထားပေမဲ့ လိုက်နာမှုတွေ အားနည်းနေတာတွေကို ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူဖို့ ပြင်ဆင်ဖို့ တိုက်တွန်းတာတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ ကပ်ရောဂါကာကွယ်ရေး စည်းမျဉ်းတွေနဲ့အတူ ကာကွယ်ရေးညွှန်ကြားချက်တွေကို ချမှတ်တဲ့နေရာမှာ ပြည်သူတွေရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရောဂါကာကွယ်နိုင်ဖို့အပါအဝင်၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအဆင်ပြေစေမယ့် နည်းလမ်းတွေကိုပါ ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီး ချမှတ်ဖို့လိုတယ်လို့လည်း စိတ်ရောဂါအထူးကုဆရာဝန် ဒေါက်တာစန်းစန်းဦးက ပြောပါတယ်။
"အထက်ကပြဌာန်းချက်တွေ ရှိနေတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူတွေသည် ဘယ်လိုမျိုးလက်တွေ့နေထိုင်မလဲဆိုတာကို ကျမတို့သေသေချာချာ သိနိုင်ရင်တော့ ပိုကောင်းမယ်။ ကျန်းမာရေးလို့ပြောလို့ရှိရင် စိတ်ကျန်းမာရေးပါ ပါနေရမှာပေါ့။ ပြည်သူဆိုတာက နိုင်ငံအစိုးရက တာဝန်ရှိတယ်လေ။ သူ့စနစ်နဲ့ ထောက်ပံ့မှုတွေ ဘယ်လောက်ကောင်းမလဲဆိုတာ ဒီလူတွေနဲ့ ပြည်သူတွေနဲ့ အလုပ်လုပ်ရမှာကို။ ဆိုတော့ ပြောချင်တာကတော့ ဒီက Decision Maker လို့ပြောနေတဲ့ အဆင့်ဆင့်သောလူကြီးတွေ၊ အဲဒီနေရာမှာ တာဝန်ယူထားတဲ့သူတွေက သဘောပေါက်ပြီးတော့ မူဝါဒတို့၊ စနစ်တို့ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်တဲ့အခါမှာ စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုတာကို သေချာထည့်မှရမှာပါ။"
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဒီကနေ့ မွန်းလွဲပိုင်းထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ ကပ်ရောဂါကြောင့်သေဆုံးသူ ၁,၉၄၁ ဦးရှိနေပြီး၊ ကူးစက်သူ အတည်ပြုလူနာကတော့ ၉၀,၇၁၃ ဦးရှိနေပါတယ်။ ကူးစက်ခံရသူ တိုးလာနှုန်းတွေက အရင်ကမြို့ပြမှာသာရှိနေပေမယ့် အခုအခါမှာတော့ ကျေးလက်ဒေသတွေမှာပါ ကပ်ရောဂါကူးစက်နှုန်းတိုးလာနေပြီး ကပ်ရောဂါကာကွယ်ရေး အသိပညာမြှင့်တင်ရေး အစီအစဉ်တွေကိုတော့ လူထုကြားလှုပ်ရှားမှုတွေရှိနေတာ တွေ့လာရပါတယ်။
[Unicode Version]
မွနျမာ ကိုဗဈထိနျးခြုပျရေး လိုကျနာမှု အားနညျးနဆေဲ
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနခြေိနျမှာပဲ ရောဂါကာကှယျ ထိနျးခြုပျနိုငျဖို့ရညျရှယျပွီး ကန့ျသတျခကြျတှကေို နောကျထပျ သီတငျး ၂ ပတျ တိုးလိုကျတဲ့အပေါျ သဘောထားအမွငျတှကေို ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မစုစုက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
မလိုအပျဘဲ အိမျပွငျမထှကျဖို့၊ လူ ၃၀ ထကျပိုပွီး စုဝေးခှင့ျမရှိတာ အပါအဝငျ၊ နယျမွဖွေတျကြောျ ခရီးသှားလာခှင့ျ ကန့ျသတျမှုတှေ အပါအဝငျ ကပျရောဂါ ကာကှယျထိနျးခြုပျရေး စညျးကမျးတှကေို ဒီဇငျဘာ ၁၅ ရကျနေ့အထိ ရကျထပျတိုးလိုကျတာပါ။ လိုအပျလို့ သှားလာတဲ့အခါ နှာခေါငျးစညျးတပျဖို့ လူစုလူဝေးရှောငျဖို့ ကုနျစညျစီးဆငျးမှုတှနေဲ့ လုပျငနျးတှကေို ကနြျးမာရေး လမျးညှှနျခကြျတှနေဲ့အညီလုပျဖို့ အာဏာပိုငျတှကေ ပွောဆိုထားပမေဲ့ လကျတှေ့လိုကျနာမှုတှမှောတော့ အားနညျးနဆေဲပဲလို့လညျး မွနျမာနိုငျငံ ခရီးသှားလုပျငနျးရှငျမြားအသငျး အဖှဲ့ဝငျ ဒေါျကသှေယျစိုးက သူ့ရဲ့အမွငျကို ပွောပါတယျ။
"လူတှကေ အပွငျထှကျနကွေတယျ။ တခြို့တှဆေို Mask မတပျကွဘူး။ ပုံမှနျ Normal Life အနအေထားမြိုးကိုပဲ လကျရှိတှေ့နရေတယျပေါ့နောျ။ ဒါတှကေ အစိုးရကဘယျလောကျပဲထိနျးခြုပျ၊ ဘယျလိုဥပဒတှေပေဲထုတျထုတျ လိုကျနာမှုမရှိတော့ ရောဂါထိနျးခြုပျဖို့ကခကျနတေယျ။ အဲဒီတော့ Case တှကေ တကျနဆေဲပဲဆိုတော့ Case က တကျလေ အစိုးရရဲ့ Semi-Lockdown အစီအစဉျက ရကျ ထပျတိုးလေ၊ ပွညျတှငျး ခရီးသှားစီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ ထိခိုကျလပေေါ့။ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျးပွောရရငျ သခြောစညျးကမျးတကြ ကွပျမတျမယျဆိုရငျ နှဈပတျဆိုရငျ ဒါကထိနျးခြုပျနိုငျတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဝငျအထှကျတှမှောလညျး ကွပျကွပျမတျမတျမစိစဈတဲ့အတှကျ လူတှကေ သှားလာနဆေဲပဲ။ တနရောနဲ့ တနရော မကူးရဘူးလို့ တရားဝငျစာထုတျပမေဲ့လို့ တရားမဝငျသှားနတေဲ့သူတှလေညျး ရှိနတောပဲ၊ ဒါကိုလညျး သူတို့သိပါတယျ။ မကွပျမတျတဲ့အတှကျ မထိနျးခြုပျနိုငျတော့ ပွညျတှငျးခရီးသှားလုပျငနျးတှစေဖို့ဆိုတာကတော့ လိုသေးတယျ။ အမကတော့ တောငျကွီးမှာရောကျနတေော့ တခွားဒသေတှကေိုတော့ သခြောမသိဘူး။ တောငျကွီးက အခွအေနကေို သိတာပေါ့။ ဒီကတာဝနျရှိသူတှလေိုမြိုး နယျမွတှေကေို ပိတျပွီး သခြောစညျးကမျးတကစြိစဈ အရေးယူမယျဆိုရငျ ၂ ပတျဆို ထိနျးခြုပျနိုငျတယျလို့ ထငျတယျ။ အဲဒါဆိုရငျတော့ ပွညျတှငျးခရီးစဉျတှကေ ပွနျပွီးတော့တိုးလာမှာပဲလေ။ လူတှကေလညျး အရမျးမှနျးကွပျနတေော့ ခရီးတှသှေားခငြျနကွေတယျ။"
ကပျရောဂါကာလ ကန့ျသတျခကြျတှထေဲက လကွေောငျး ခရီးစဉျသှားလာမှုတှကေိုပါ ယာယီပိတျထားပွီး အရေးပေါျ ကယျဆယျရေးလယောဉျကိုတော့ ပုံမှနျပွေးဆှဲပေးနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ မွနျမာသငျ်ဘောသားတှအေတှကျ ပွညျပပွနျထှကျဖို့က အခကျအခဲတှရှေိနတေယျလို့ ကပ်ပတိနျ ဦးဝငျးနိုငျညှန့ျက ပွောပါတယျ။
"သငျ်ဘောသားအတှကျဆိုပွီးတော့ သီးသန့ျလုပျပေးတဲ့ ပုံစံမြိုးပေါ့နောျ။ သူတို့ခေါျတာကတော့ Key Workers ပေါ့။ အဲဒီ ပုံစံမြိုးလုပျပွီးသှားလိုကျရငျတော့ ဒါအဆငျပွသှေားမှာပါ။ ဒါပမေဲ့လို့ အခုဟာက နိုငျငံတောျကပုံစံတှကေ အကုနျလုံး ပုံစံမြိုးရောထှေးပွီးဖွဈနတေော့ တခြို့ဟာတှကေကတြော့လညျး လူသိရှငျကွား ဖှင့ျခလြို့မရတာတှေ ရှိတယျလေ။ အခုလောလောဆယျမှာက ဒီလကွေောငျးလိုငျးကို ခြိတျလို့မရလို့ ဟိုဘကျနဲ့ ခြိတျလို့ မရလို့ဆိုပွီးတော့ ဒီကသငျ်ဘောသားတှကေ အခြိနျမီ မထှကျနိုငျဖွဈတော့ ဟိုမှာအလုပျမရ၊ အဲဒီလိုမြိုး ပွူနာတှဖွေဈနတောပေါ့နောျ။ အခုက အလုပျအကိုငျအခှင့ျအလမျးတှေ တောျတောျဆုံးရှုံးသှားကွတာပေါ့။"
ကပျရောဂါထိနျးခြုပျရေး လမျးညှှနျခကြျတှကေို တာဝနျရှိသူတှေ ထုတျပွနျထားပမေဲ့ လိုကျနာမှုတှေ အားနညျးနတောတှကေို ထိထိရောကျရောကျ အရေးယူဖို့ ပွငျဆငျဖို့ တိုကျတှနျးတာတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။ တခြိနျတညျးမှာပဲ ကပျရောဂါကာကှယျရေး စညျးမဉြျးတှနေဲ့အတူ ကာကှယျရေးညှှနျကွားခကြျတှကေို ခမြှတျတဲ့နရောမှာ ပွညျသူတှရေုပျပိုငျးဆိုငျရာ ရောဂါကာကှယျနိုငျဖို့အပါအဝငျ၊ စိတျပိုငျးဆိုငျရာအဆငျပွစေမေယ့ျ နညျးလမျးတှကေိုပါ ထည့ျသှငျးစဉျးစားပွီး ခမြှတျဖို့လိုတယျလို့လညျး စိတျရောဂါအထူးကုဆရာဝနျ ဒေါကျတာစနျးစနျးဦးက ပွောပါတယျ။
"အထကျကပွဌာနျးခကြျတှေ ရှိနတေယျ။ ဒါပမေဲ့ လူတှသေညျ ဘယျလိုမြိုးလကျတှေ့နထေိုငျမလဲဆိုတာကို ကမြတို့သသေခြောခြာ သိနိုငျရငျတော့ ပိုကောငျးမယျ။ ကနြျးမာရေးလို့ပွောလို့ရှိရငျ စိတျကနြျးမာရေးပါ ပါနရေမှာပေါ့။ ပွညျသူဆိုတာက နိုငျငံအစိုးရက တာဝနျရှိတယျလေ။ သူ့စနဈနဲ့ ထောကျပံ့မှုတှေ ဘယျလောကျကောငျးမလဲဆိုတာ ဒီလူတှနေဲ့ ပွညျသူတှနေဲ့ အလုပျလုပျရမှာကို။ ဆိုတော့ ပွောခငြျတာကတော့ ဒီက Decision Maker လို့ပွောနတေဲ့ အဆင့ျဆင့ျသောလူကွီးတှေ၊ အဲဒီနရောမှာ တာဝနျယူထားတဲ့သူတှကေ သဘောပေါကျပွီးတော့ မူဝါဒတို့၊ စနဈတို့ အကောငျအထညျဖောျဆောငျတဲ့အခါမှာ စိတျကနြျးမာရေးဆိုတာကို သခြောထည့ျမှရမှာပါ။"
ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ ဒီကနေ့ မှနျးလှဲပိုငျးထုတျပွနျခကြျတှအေရ ကပျရောဂါကွောင့ျသဆေုံးသူ ၁,၉၄၁ ဦးရှိနပွေီး၊ ကူးစကျသူ အတညျပွုလူနာကတော့ ၉၀,၇၁၃ ဦးရှိနပေါတယျ။ ကူးစကျခံရသူ တိုးလာနှုနျးတှကေ အရငျကမွို့ပွမှာသာရှိနပေမေယ့ျ အခုအခါမှာတော့ ကြေးလကျဒသေတှမှောပါ ကပျရောဂါကူးစကျနှုနျးတိုးလာနပွေီး ကပျရောဂါကာကှယျရေး အသိပညာမွှင့ျတငျရေး အစီအစဉျတှကေိုတော့ လူထုကွားလှုပျရှားမှုတှရှေိနတော တှေ့လာရပါတယျ။
