[Zawgyi/Unicode]
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် ထိခိုက်မှုတွေကနေ ပြန်လည်ထူထောင်ဖို့ ကြိုးစားရာမှာ ကပ်ရောဂါကာလ သာမာန်လူတွေထက် အခက်အခဲ ကြုံကြရတဲ့ မသန်စွမ်းသူတွေအရေးကိုပါ ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ တိုက်တွန်းနေတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုထက်အောင်ခန့်က ပြောပြပေးပါမယ်။
ကပ်ရောဂါဒဏ်က ပြန်လည်ထူထောင်နိုင်ဖို့ ကမ္ဘာတဝန်းအစိုးရတွေ ပြင်ဆင်နေချိန်မှာ မသန်စွမ်းသူတွေကိုပါ ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ ဒီဇင်ဘာလ ၃ ရက်နေ့မှာ ကျရောက်တဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများနေ့မှာပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ကြတာပါ။ ဒီနှစ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများနေ့ကိုလည်း ကပ်ရောဂါကာလအလွန် ကမ္ဘာကြီးကို တည်ဆောက်ရာမှာ မသန်စွမ်းသူတွေ လက်လှမ်းမီ ပါဝင်ပြီး ရေရှည်တည်တံ့အောင် ကြိုးစားဖို့လည်း ရည်ရွယ်ထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ မသန်စွမ်းသူများအရေး ဦးဆောင်လှုပ်ရှားနေတဲ့ ရွှေမင်းသား ဖောင်ဒေးရှင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမြတ်သူဝင်းကလည်း ပြန်လည်ထူထောင်ရေး အစီအစဉ်တွေမှာ ကပ်ရောဂါဒဏ် ခံကြရတဲ့ မသန်စွမ်းသူတွေအရေး ထည့်သွင်းဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
“တခုခုဆို မသန်စွမ်းသူတွေအတွက် ထည့်သွင်းစဉ်းစားပေးဖို့ နည်းနေတဲ့အခါမှာ ကိုဗစ် ၁၉ အလွန် တည်ဆောက်မယ့် ကမ္ဘာမှာလည်း အားလုံး တခုခုစဉ်းစားတိုင်းမှာ မသန်စွမ်းသူတွေအတွက် အပြည့်အ၀ ထည့်သွင်း စဉ်းစားစေချင်တယ်ပေါ့နော်။ နည်းနည်းမဟုတ်ဘဲ အပြည့်အ၀ ထည့်သွင်းစဉ်းစားပေးဖို့ ကျနော့်အနေနဲ့ မေတ္တာ ရပ်ခံချင်ပါတယ်။”
၂၀၁၄ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မသန်စွမ်းသူဦးရေ ၂.၃ သန်းရှိပြီး တနိုင်ငံလုံး လူဦးရေရဲ့ ၄.၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ မသန်စွမ်းသူတွေအခွင့်အရေး ဥပဒေကို ၂၀၁၅ ခုနှစ်က ပြဌာန်းခဲ့ပေမဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေဟာ မြန်မာ့လူမှုအသိုင်းအဝန်းမှာ အမြစ်တွယ်နေဆဲ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ဦးမြတ်သူဝင်းက ပြောပါတယ်။
“ပြောင်းလဲတဲ့သူတွေကလည်း ပြောင်းလဲကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မပြောင်းလဲဘဲ ကျန်နေတဲ့သူတွေကလည်း ကျန်နေကြတာပေါ့နော်။ မပြောင်းလဲဆဲရှိနေတယ်လို့ ကျနော်တို့ ပြောရမှာပေါ့။ ၂၁ ရာစုရယ်လို့တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီလိုပေါ့။ ၁၉ ရာစု ၂၀ ရာစုဆိုပြီး ပြောဖို့တော့ ခက်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တနေ့ထက် တနေ့တော့ ခွဲခြား ဆက်ဆံခြင်းတွေ ပျောက်ပျက်အောင် ကျနော်တို့က ကြိုးစားဆောင်ရွက်နေကြတာပေါ့နော်။ တဖြေးဖြေးတော့ ပြောင်းလဲလာမှာပေါ့နော်။ ပြောင်းလဲတဲ့ဟာက နှေးနေတာပေါ့နော်။ အယူအဆတွေ အတွေး အခေါ်တွေကအစ ဖိရိုးဖလာအတွေး မိရိုးဖလာ အစွဲနဲ့ပဲ မိရိုးဖလာ အပြောအဆိုတွေနဲ့ပဲ ကျွန်တော်တို့မှာ ကျင်လည်နေရသေးတဲ့ သဘောဖြစ်တာပေါ့နော်။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ မသန်စွမ်းသူတွေ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေကိုတော့ စိတ်ပိုင်း၊ ရုပ်ပိုင်းအရ ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိနေဆဲ ဖြစ်တယ်လို့လည်း မသန်စွမ်းသူ တယောက်ဖြစ်တဲ့ မအေးချမ်းအောင်က ပြောပါတယ်။
“ကိုယ့်ဘာသာ ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့ စိတ်ကိုလည်း ပြန်ပြီးကျော်လွှားရတယ်။ သူများတွေရဲ့ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကိုလည်း အချိန်အတိုင်းအတာတခုထိ ကျမ ယုံကြည်မှုယူမယ်ဆိုပြီးတော့ပေါ့ အဲ့ဒီစိတ်နဲ့ပဲ ကျမ ကျော်လွှားပြီး ဒီအခြေအနေကို ဖြတ်သန်းနေတယ်ပေါ့။”
ကပ်ရောဂါကာလ အခက်အခဲတွေ ကြုံရတဲ့အထဲမှာ သာမာန်လူတွေထက် မသန်စွမ်းသူတွေ ပိုမိုရင်ဆိုင်ဖြတ်သန်းနေရတာကိုလည်း ဒီနှစ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများနေ့မှာ ထောက်ပြနေကြပါတယ်။ ကပ်ရောဂါကာလ သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေ ကန့်သတ်ထားတာကြောင့် ရုပ်ပိုင်း သာမက စိတ်ပိုင်းအရပါ စိန်ခေါ်မှုတွေ ရင်ဆိုင်နေရတာကြောင့် ကပ်ရောဂါလွန်ကာလမှာ ဒါတွေကို ကုစားဖို့ ပြင်ဆင်သင့်တယ်လို့လည်း စိတ်ကျန်းမာရေး ဆရာဝန် ဒေါက်တာ သိန်းအုပ်စိန်က အကြံပြုပါတယ်။
“အဓိက ကျနော်ပြောချင်တဲ့ သဘောက မသန်စွမ်း Population၊ မသန်စွမ်းလူတွေဆီမှာကော စိတ်ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေတယ်။ လိုအပ်ချက်တွေကို ဖြည့်ဆည်းတဲ့အချိန်မှာ ဒီဟာကိုလည်း ထည့်သွင်း စဉ်းစားသင့်တယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။”
ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂုတားရပ်စ် ကတော့ ကမ္ဘာအဝန်း လူဦးရေ သန်း ၁,၀၀၀ လောက်ရှိတဲ့ မသန်စွမ်းသူတွေဟာ သာမန် အချိန်မှာတောင် ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ စားဝတ်နေရေးအပြင် လူမှုအသိုင်းဝန်းမှာ ဝင်ဆန့်ဖို့ အခက်အခဲတွေ ကြုံနေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါလို အကြပ်အတည်းမျိုး ကြုံရတဲ့အခါ မသန်စွမ်းသူတွေဟာ သာမာန်လူတွေထက် ထိခိုက်နစ်နာမှုတွေ ကြုံရနိုင်တာကြောင့် ကပ်ဘေးအလွန်ကာလ ပြန်လည်ထူထောင်ရာမှာ မသန်စွမ်းသူတွေအတွက်လည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများနေ့ အမှာစကားအဖြစ် တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ကိုဗဈလှနျကာလ ပွနျလညျထူထောငျမှု မသနျစှမျးသူတှအေရေး ထည့ျစဉျးစားဖို့တိုကျတှနျး
ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ ထိခိုကျမှုတှကေနေ ပွနျလညျထူထောငျဖို့ ကွိုးစားရာမှာ ကပျရောဂါကာလ သာမာနျလူတှထေကျ အခကျအခဲ ကွုံကွရတဲ့ မသနျစှမျးသူတှအေရေးကိုပါ ထည့ျသှငျးစဉျးစားဖို့ တိုကျတှနျးနတေဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုထကျအောငျခန့ျက ပွောပွပေးပါမယျ။
ကပျရောဂါဒဏျက ပွနျလညျထူထောငျနိုငျဖို့ ကမ်ဘာတဝနျးအစိုးရတှေ ပွငျဆငျနခြေိနျမှာ မသနျစှမျးသူတှကေိုပါ ထည့ျသှငျးစဉျးစားဖို့ ဒီဇငျဘာလ ၃ ရကျနေ့မှာ ကရြောကျတဲ့ အပွညျပွညျဆိုငျရာ မသနျစှမျးသူမြားနေ့မှာပဲ တိုကျတှနျးလိုကျကွတာပါ။ ဒီနှဈ အပွညျပွညျဆိုငျရာ မသနျစှမျးသူမြားနေ့ကိုလညျး ကပျရောဂါကာလအလှနျ ကမ်ဘာကွီးကို တညျဆောကျရာမှာ မသနျစှမျးသူတှေ လကျလှမျးမီ ပါဝငျပွီး ရရှေညျတညျတံ့အောငျ ကွိုးစားဖို့လညျး ရညျရှယျထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ မသနျစှမျးသူမြားအရေး ဦးဆောငျလှုပျရှားနတေဲ့ ရှှမေငျးသား ဖောငျဒေးရှငျး ဥက်ကဋ်ဌ ဦးမွတျသူဝငျးကလညျး ပွနျလညျထူထောငျရေး အစီအစဉျတှမှော ကပျရောဂါဒဏျ ခံကွရတဲ့ မသနျစှမျးသူတှအေရေး ထည့ျသှငျးဖို့ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
“တခုခုဆို မသနျစှမျးသူတှအေတှကျ ထည့ျသှငျးစဉျးစားပေးဖို့ နညျးနတေဲ့အခါမှာ ကိုဗဈ ၁၉ အလှနျ တညျဆောကျမယ့ျ ကမ်ဘာမှာလညျး အားလုံး တခုခုစဉျးစားတိုငျးမှာ မသနျစှမျးသူတှအေတှကျ အပွည့ျအ၀ ထည့ျသှငျး စဉျးစားစခေငြျတယျပေါ့နောျ။ နညျးနညျးမဟုတျဘဲ အပွည့ျအ၀ ထည့ျသှငျးစဉျးစားပေးဖို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ မတေ်တာ ရပျခံခငြျပါတယျ။”
၂၀၁၄ ခုနှဈ သနျးခေါငျစာရငျးအရ မွနျမာနိုငျငံမှာ မသနျစှမျးသူဦးရေ ၂.၃ သနျးရှိပွီး တနိုငျငံလုံး လူဦးရရေဲ့ ၄.၆ ရာခိုငျနှုနျး ရှိပါတယျ။ မသနျစှမျးသူတှအေခှင့ျအရေး ဥပဒကေို ၂၀၁၅ ခုနှဈက ပွဌာနျးခဲ့ပမေဲ့ ခှဲခွားဆကျဆံမှုတှဟော မွနျမာ့လူမှုအသိုငျးအဝနျးမှာ အမွဈတှယျနဆေဲ ဖွဈတယျလို့လညျး ဦးမွတျသူဝငျးက ပွောပါတယျ။
“ပွောငျးလဲတဲ့သူတှကေလညျး ပွောငျးလဲကွပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ မပွောငျးလဲဘဲ ကနြျနတေဲ့သူတှကေလညျး ကနြျနကွေတာပေါ့နောျ။ မပွောငျးလဲဆဲရှိနတေယျလို့ ကနြောျတို့ ပွောရမှာပေါ့။ ၂၁ ရာစုရယျလို့တော့ မဟုတျပါဘူး။ ဒီလိုပေါ့။ ၁၉ ရာစု ၂၀ ရာစုဆိုပွီး ပွောဖို့တော့ ခကျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ တနေ့ထကျ တနေ့တော့ ခှဲခွား ဆကျဆံခွငျးတှေ ပြောကျပကြျအောငျ ကနြောျတို့က ကွိုးစားဆောငျရှကျနကွေတာပေါ့နောျ။ တဖွေးဖွေးတော့ ပွောငျးလဲလာမှာပေါ့နောျ။ ပွောငျးလဲတဲ့ဟာက နှေးနတောပေါ့နောျ။ အယူအဆတှေ အတှေး အခေါျတှကေအစ ဖိရိုးဖလာအတှေး မိရိုးဖလာ အစှဲနဲ့ပဲ မိရိုးဖလာ အပွောအဆိုတှနေဲ့ပဲ ကြှနျတောျတို့မှာ ကငြျလညျနရေသေးတဲ့ သဘောဖွဈတာပေါ့နောျ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ မသနျစှမျးသူတှေ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ ခှဲခွားဆကျဆံမှုတှကေိုတော့ စိတျပိုငျး၊ ရုပျပိုငျးအရ ရငျဆိုငျကြောျလှှားနိုငျဖို့ စိနျခေါျမှုတှေ ရှိနဆေဲ ဖွဈတယျလို့လညျး မသနျစှမျးသူ တယောကျဖွဈတဲ့ မအေးခမြျးအောငျက ပွောပါတယျ။
“ကိုယ့ျဘာသာ ခှဲခွားဆကျဆံတဲ့ စိတျကိုလညျး ပွနျပွီးကြောျလှှားရတယျ။ သူမြားတှရေဲ့ခှဲခွားဆကျဆံမှုကိုလညျး အခြိနျအတိုငျးအတာတခုထိ ကမြ ယုံကွညျမှုယူမယျဆိုပွီးတော့ပေါ့ အဲ့ဒီစိတျနဲ့ပဲ ကမြ ကြောျလှှားပွီး ဒီအခွအေနကေို ဖွတျသနျးနတေယျပေါ့။”
ကပျရောဂါကာလ အခကျအခဲတှေ ကွုံရတဲ့အထဲမှာ သာမာနျလူတှထေကျ မသနျစှမျးသူတှေ ပိုမိုရငျဆိုငျဖွတျသနျးနရေတာကိုလညျး ဒီနှဈ အပွညျပွညျဆိုငျရာ မသနျစှမျးသူမြားနေ့မှာ ထောကျပွနကွေပါတယျ။ ကပျရောဂါကာလ သှားလာလှုပျရှားမှုတှေ ကန့ျသတျထားတာကွောင့ျ ရုပျပိုငျး သာမက စိတျပိုငျးအရပါ စိနျခေါျမှုတှေ ရငျဆိုငျနရေတာကွောင့ျ ကပျရောဂါလှနျကာလမှာ ဒါတှကေို ကုစားဖို့ ပွငျဆငျသင့ျတယျလို့လညျး စိတျကနြျးမာရေး ဆရာဝနျ ဒေါကျတာ သိနျးအုပျစိနျက အကွံပွုပါတယျ။
“အဓိက ကနြောျပွောခငြျတဲ့ သဘောက မသနျစှမျး Population၊ မသနျစှမျးလူတှဆေီမှာကော စိတျကနြျးမာရေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ လိုအပျခကြျတှေ ရှိနတေယျ။ လိုအပျခကြျတှကေို ဖွည့ျဆညျးတဲ့အခြိနျမှာ ဒီဟာကိုလညျး ထည့ျသှငျး စဉျးစားသင့ျတယျလို့ ကနြောျထငျတယျ။”
ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျ အနျတိုနီယို ဂုတားရပျဈ ကတော့ ကမ်ဘာအဝနျး လူဦးရေ သနျး ၁,၀၀၀ လောကျရှိတဲ့ မသနျစှမျးသူတှဟော သာမနျ အခြိနျမှာတောငျ ကနြျးမာရေး၊ ပညာရေး၊ စားဝတျနရေေးအပွငျ လူမှုအသိုငျးဝနျးမှာ ဝငျဆန့ျဖို့ အခကျအခဲတှေ ကွုံနရေတယျလို့ ပွောပါတယျ။ ကိုဗဈကပျရောဂါလို အကွပျအတညျးမြိုး ကွုံရတဲ့အခါ မသနျစှမျးသူတှဟော သာမာနျလူတှထေကျ ထိခိုကျနဈနာမှုတှေ ကွုံရနိုငျတာကွောင့ျ ကပျဘေးအလှနျကာလ ပွနျလညျထူထောငျရာမှာ မသနျစှမျးသူတှအေတှကျလညျး ထည့ျသှငျးစဉျးစားဖို့ အပွညျပွညျဆိုငျရာ မသနျစှမျးသူမြားနေ့ အမှာစကားအဖွဈ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
