စက်တင်လာလက ဗဟိုဘဏ်နဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းငန်းရှင်တွေကြား ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ပြဿနာမျိုး ထပ်မကြုံရအောင် နိုင်ငံစီးပွားရေး အကြပ်အတည်းကို အမြန်ဆုံး ကိုယ်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့လိုတယ်လို့ မြန်မာ့လူမှုစီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအဖွဲ့ အမှုဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာဇော်ဦးက ပြောပါတယ်။ ကိုဇော်ဝင်းလှိုင် တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားပါတယ်။
မေး ။ ။ ကျနော်တို့ ပထမဦးဆုံး သိချင်တာကတော့ မကြာသေးခင် လပိုင်းအတွင်းက ဆိုပါစို့ .. ဗဟိုဘဏ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လူထုကြားမှာ တော်တော်လေး ဂယက်ရိုက်သွားတဲ့၊ ဗဟိုဘဏ် ဒု-ဥက္ကဋ္ဌ လွှတ်တော်မှာ ထွက်ဆိုသွားတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လူထုကြားမှာ စိုးရိမ်စိတ်ကလေးတွေ ဖြစ်မိတော့ ရွှေတွေဝယ်၊ ဘာတွေဝယ်ဆိုပြီးတော့ တော်တော်လေး ဘဏ်တွေအပေါ် နည်းနည်းလေး သံသယ ဖြစ်သွားတဲ့ကိစ္စ ဖြစ်လာတော့၊ အဲဒီဟာ ဘာကြောင့်များ၊ ဘယ်အပေါ် အခြေခံပြီးတော့ ဖြစ်ပေါ်လာသလဲဆိုတာလေးကို ရှင်းပြပေးပါ။
ဖြေ ။ ။ အခုလို နိုင်ငံတကာအတွေ့အကြုံတွေကို ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဘဏ်တွေမှာ အခုလို မမျှော်လင့်တဲ့ ဖြစ်ရပ်မျိုးတွေနဲ့ ကြုံတွေ့ရတဲ့ ကိစ္စရပ်တွေက ဘဏ်မှာတာဝန်ရှိတဲ့ အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းရဲ့ လူကြီးတယောက်ယောက်ရဲ့ နှုတ်က ဖွင့်ဟစကားပေါ်မှာ အများကြီး မူတည်တယ်ဆိုတာကို တွေ့ရတယ်။ ဥပမာ - အမေရိကမှာဆိုရင် Federal Reserve Chairman သူက သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာဖြစ်ဖြစ်၊ သို့မဟုတ် ဘာမှမဟုတ်တဲ့ တရားဝင်မဟုတ်တဲ့ အစည်းအဝေးတခုခုမှာဖြစ်ဖြစ် သူပြောလိုက်တဲ့ စကားတခွန်ကြောင့် အပြင်မှာ စတော့ဈေးကွက်မှာ တော်တော်လေးဂယက်ရိုက်တာတွေ ရှိတယ်။
အဲဒီတော့ ဒီကိစ္စကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဗဟိုဘဏ် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌက လွှတ်တော်မှာ တရားဝင်ပြောကြားလိုက်တဲ့ စကားပေါ်မှာ ဈေးကွက်ထဲမှာနဲ့ ဘဏ်အပ်နံှသူတွေဘက်က တော်တော်လေးကို စိတ်ဝင်စားကြပြီး၊ သူတို့သိထားတဲ့ သတင်းအချက်အလက်ပေါ်မှာ အခြေခံတာ မဟုတ်ဘဲနဲ့ တချို့ပြောလိုက်တဲ့ စကားတချို့ပေါ် အခြေခံပြီးတော့ စဉ်းစားပြီး ဆောင်ရွက်ကြတာ။ ဒါပေမဲ့ တစ်ခုကောင်းတဲ့ ကိစ္စကတော့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုယ်တိုင်က ဘဏ်တွေကို စိတ်ချဖို့။ ပြီးနောက် ဗဟိုဘဏ်ဥက္ကဋ္ဌကလည်း ဒီကိစ္စဟာ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ မူဝါဒနဲ့ မကိုက်ညီပါဘူးဆိုပြီး ပြောပါတယ်။ ဒါကတော့ ပြောရရင်တော့ ရှေ့စကား၊ နောက်စကား မညီသလိုဖြစ်ပေမယ့်လဲ ပိုပြီးအရေးပါတဲ့၊ ပိုပြီးတာဝန်ရှိတဲ့လူတွေက ဝင်ရောက်ဆိုလိုက်တဲ့အတွက် ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ဘဏ်တွေအပေါ် ယုံကြည်မှု ပိုရှိလာတာကြောင့် ယခင်က စိုးရိမ်ခဲ့တဲ့ဘဏ်တွေ ပြိုလဲမလားဆိုတဲ့ကိစ္စက တကယ်ဖြစ်မလာဘူး။ ဒါဟာ အင်မတန်ဝမ်းသာစရာကောင်းတဲ့ ကိစ္စလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။
မေး ။ ။ ဗဟိုဘဏ်ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဦးစိုးသိန်းက ပထမအကြိမ် လွှတ်တော်မှာ ပြောသွားတုန်းက သူ့ရဲ့ အဓိက မူလရည်ရွယ်ချက်ကတော့ စောစောကပြောတဲ့ ဘဏ်တွေမှာ ငွေတွေအပ်ထားတယ်။ အပ်ထားတဲ့ငွေတွေကို စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ပြန်ချေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီပိုက်ဆံတွေက ပြန်ရောက်မလာဘူး။ အဲဒီဖိအားတွေကြောင့် သူက အဲဒီလို ထုတ်ပြောလိုက်တာလား။ တခြားဘယ်အကြောင်းအရာတွေများ ရှိနိုင်သေးလဲလို့ သိချင်တာပါ။
ဖြေ ။ ။ အဓိကတော့ nonperforming loan (NPL) လို့ခေါ်တဲ့ သက်တမ်းလွန်ချေးငွေတွေကို လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေအတွက်ကို ဗဟိုဘဏ်က ဖြေလျှော့တဲ့အနေနဲ့ စောင့်ပေးနေခဲ့တယ်။ (၃) နှစ် စောင့်ပေးခဲ့တယ်။ အခုပြီးခဲ့တဲ့ စက်တင်ဘာလ (၃၀) မှာဆိုရင် သက်တမ်းတခု ပြည့်သွားပြီ။ အဲဒီတော့ အဲဒီသက်တမ်းမှာလဲ အောက်တိုဘာမှာစတဲ့ ဘတ်ဂျက် မစသေးတဲ့အချိန်မှာ ဘဏ်တွေရဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအတိုင်းပဲ လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေကို အကြွေးပြန်ဆပ်ဖို့ဆိုပြီး နိုးဆော်စာတွေ ရှိခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြဿနာက လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေ တော်တော်များများကို ကျနော် မေးကြည့်တဲ့အခါမှာ သူတို့ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ အကျပ်အတည်းကလည်း အမှန်ဖြစ်နေတယ်။ သူတို့က စီးပွားရေး တကယ်ကိုမလည်ပတ်နိုင်တဲ့အတွက် သူတို့မှာလည်း ချေးထားတဲ့ချေးငွေတွေကို အတိုးကိုတောင် ပြန်ဆပ်ဖို့ဆိုတာက အခက်အခဲ ဖြစ်နေတယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ဒါကိုပြန်ပြီးတော့ အရင်းကောက်ကြည့်မယ်ဆိုရင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေ စီးပွားရေးလုပ်ရတာ၊ တဘက်မှာ မအောင်မမြင် ဖြစ်နေတာ၊ အလုပ်မဖြစ်ဘူး ဖြစ်နေတာ ဘဏ်တွေကို သွားဂယက်ရိုက်တော့ မှန်တာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ သူတို့အလုပ်မဖြစ်ဘူး ဖြစ်နေတာ ဘာကြောင့်လဲ နိုင်ငံရေးပေါ်လစီကြောင့်လား။ စီးပွားရေးပေါ်လစီကြောင့်လား။ သူတို့ရဲ့ ရင်းနှီးမြုပ်နံှငွေတွေ ပြန်ပြီးတော့ မလည်ပတ်တာ၊ ပြန်မထွက်လာတာ ဘယ်နေရာမှာ သွားပြီးတော့ အခြေခံသလဲ။
ဖြေ ။ ။ အဓိကတော့ ကျနော်တို့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ တော်တော်များများက လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေ တော်တော်များများက နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးတော်တော်များများကို သူတို့က လွှမ်းခြုံပြီး လုပ်နေကြတာ။ ဆိုတော့ သူတို့က ကဏ္ဍတစ်ခုထဲမှာ လုပ်နေကြတာ မဟုတ်ဘူး။ တော်တော်များများက အိမ်ခြံမြေ လုပ်ငန်းတွေမှာ လုပ်နေကြတဲ့လူတွေကလည်း များတယ်။ ဆိုတော့ အိမ်ခြံမြေတွေ၊ ဟိုတယ်တွေရဲ့ တောင်းဆိုချက်က ၂၀၁၅-၁၆ လောက်မှာ တော်တော်ကြီးကို ကြီးတဲ့အခါကြတော့ အဲဒီနေရာမှာ လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေက ကျနော်တို့နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးက ဆက်ပြီးတော့ ရေရှည်တည်တန့်မှာပဲ၊ ရေရှည်ဒီလိုပဲ တဟုန်းထိုး တက်နေမှာပဲ။ အဲဒီအတွက်ကြောင့်မို့ ကျနော်တို့က အိမ်ခြံမြေကိစ္စတွေက အင်မတန်မှ အမြတ်အစွန်းကြီးမယ့် ကိစ္စတွေဆိုပြီး အဲဒီနေရာတွေကို အဓိကထား လုပ်ခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ မမျှော်လင့်ဘဲနဲ့ ၂၀၁၆
နောက်ပိုင်းမှာတော့ ရင်းနှီးမြုပ်နံှမှုတွေကလည်း ကျဆင်းသွားတယ်။ ကုန်သွယ်ရေးဂယက်တွေ ဖြစ်တဲ့အခါကြတော့ ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေကလည်း တဖြည်းဖြည်းနဲ့ နှေးကွေးလာတယ်။ ပြီးနောက် စီးပွားရေး တိုးတက်မှုနှုန်းကလည်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှုတွေမှာ တိုးတက်မှုနှုန်းက ထင်သလောက် မတက်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့ သုံးစွဲမှုကတော့ ယခင်က ပုံစံအတိုင်းပဲ သုံးစွဲနေနိုင်ကြတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ Gross Domestic Product (GDP) တွက်တဲ့အခါမှာ production and consumption ရှိတဲ့အခါမှာ သုံးစွဲမှုနှုန်း တက်ရင်လဲ GDP တက်တယ်လို့ပဲ ပြောလို့ရတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒါက စီးပွားရေးကို တကယ်တက်တဲ့ ရေရှည်တိုးတက်တဲ့ တိုးတက်မှုလို့ ကျနော်တို့က ယူဆလို့မရဘူး။ ပြောချင်တာက ကျနော်တို့ ကုန်ထုတ်လုပ်မှု တော်တော်များများမှာ နှေးကွေးလာတဲ့အခါကြတော့ အခုန လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေက များသောအားဖြင့် အိမ်ခြံမြေကိစ္စတွေမှာ ရင်းနှီးမြုပ်နံှထားတယ်။ အခုဆိုရင် အိမ်ခြံမြေ ရောင်းဝယ်ရေး တော်တော်များများက ရပ်ဆိုင်းသွားတယ်။ ယခင်ဈေးကြီးပေးပြီး ဝယ်ထားတဲ့ အိမ်ခြံမြေတွေက တော်တော်လေးကို အရှုံးပေါ်ပြီးတော့ ပိုပြီးဆိုးတာက ရောင်းလည်းဝယ်မယ့်လူ မရှိတော့ဘူး ဖြစ်နေတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ နိုင်ငံခြားသားတွေကပဲ အဓိက ဒီဈေးကွက်ပေါ်မှာ ဈေးကွက်ဆူအောင်၊ ဈေးကွက်ကို ပိုပြီးတော့ Hot ဖြစ်အောင်၊ လုပ်ပေးခဲ့တာ နိုင်ငံတကာရင်းနှီးမြုပ်နံှမှုက အဓိက ဖြစ်ခဲ့တယ်။ သူတို့တွေက အခုနောက်ပိုင်းမှာ မလာတော့ဘူးဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ ကိုယ့်အချင်းချင်းက ရောင်းမရတွေ ဖြစ်နေခဲ့တယ်။
အဲဒီတော့ ဒီနေရာမှာ အစိုးရက ဗဟိုဘဏ်က ဘယ်လိုပဲ သူ့စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းအရ ပြန်ပေးဖို့ တောင်းပေမယ့်လဲ လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေက ပြောနေတာ သူတို့ဆီမှာ ပေးစရာကို မရှိဘူး။ သူတို့အပေါင်ခံထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို ဗဟိုဘဏ်က ထုခွဲရောင်းချလဲ ဒီပစ္စည်းတွေကို ဝယ်မယ့်လူက အခုလက်ရှိ အနေအထားမှာဆိုရင် ဝယ်မယ့်လူ မရှိဘူး ဖြစ်နေတယ်။ ဘဏ်တွေကလည်း အဲဒီကိစ္စကို မလုပ်ချင်ကြဘူး။
မေး ။ ။ လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေဆိုတာလဲ ကျနော်တို့ အပြင်မှာ သိနေကြတာက ခရိုနီတွေပေါ့။ သူတို့ပြောကြတာက ဒီလူတွေရဲ့ ရင်းနှီးမြုပ်နံှမှု။ အဓိကတော့ စောစောက ကိုဇော်ဦး ပြောသလို သူတို့ရဲ့ ရင်းနှီးမြုပ်နံှမှုတွေနဲ့ပဲ ဒီလုပ်ငန်းကြီးတွေအားလုံးက လည်ပတ်နေတယ်။ ဆောက်လုပ်ရေးပဲဖြစ်ဖြစ်၊ လမ်းပန်ဆက်သွယ်ရေးပဲဖြစ်ဖြစ် အကုန်လုံးက သူတို့ပေါ်မှာ အများကြီး၊ သူတို့ရဲ့ အဆင်ပြေမှုက အများကြီး တိုင်းပြည်စီးပွားကို ဂယက်ရိုက်စေမယ့် အနေအထားမှာ ရှိနေတယ်။ ဆိုတော့ တခါထပ်ပြီး ဘဏ်ပြဿနာတွေဖြစ်ပြီး မကြာခင်မှာပဲ အစိုးရကနေ အခွန်ဖြေလျှော့ပေးမယ့်ဟာကို သူတို့ ကြေညာလိုက်တယ်။ ဆိုတော့ ဒါဟာ တနည်းအားဖြင့် ခရိုနီဆိုတာလဲ တချိန်က သူတို့ဆီမှာ ငွေမဲတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ငွေမဲတွေပေါ်မှာ ထိုင်နေကြတယ်လို့ ယူဆထားတဲ့ အယူအဆကလည်း တဘက်မှာရှိနေတော့ သူတို့ဆီက ငွေမဲတွေကို အခွန်ဖြေလျှော့ပေးလိုက်ခြင်းအာဖြင့် တဘက်မှာ စီးပွားရေးထဲမှာ လာပြီးတော့ ရင်းနှီးကြမယ်။ လည်ပတ်မှု ပြန်ပြီးတော့ ရှိလာမယ်ဆိုတဲ့ သဘောနဲ့များ အစိုးရက အဲဒီလိုများ ပြောလိုက်တာလား။
ဖြေ ။ ။ အဓိကတော့ အဲဒီနှစ်ခုမှာတော့ အခွန်ဖြေလျှော့ဖို့ကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကတည်းက စဉ်းစားထားခဲ့တဲ့ ကိစ္စပါ။ ဒါပေမဲ့လဲ တိုက်ဆိုင်သွားတာက ဘဏ်တွေ ပြဿနာတွေ ဖြစ်ပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ အခွန်ဥပဒေကလည်း အသက်ဝင်မယ်ဆိုတဲ့ဟာ ဖြစ်လာတယ်။ ဖြစ်လာတော့ ကံကောင်းသွားတာက ဒါဟာ စနစ်တကျ စီမံခန့်ခွဲပြီးတော့ ဒီဗျူဟာကိုချပြီး လုပ်ဆောင်တာတော့ မဟုတ်ဘူး။ သို့သော် ဘဏ်တွေပြဿနာ ဖြစ်တုန်းက ဘဏ်တွေထဲက ထုတ်လိုက်တဲ့ ပိုက်ဆံတော်တော်များများက ဘာတွေဖြစ်သွားသလဲဆိုတော့ ရွှေဝယ်၊ ဒေါ်လာဝယ် ဖြစ်သွားခဲ့တယ်။ အဲဒီတုန်းက ရွှေဈေး၊ ဒေါ်လာဈေးတွေက အကြီးအကျယ်တက်ကုန်တယ်။ အကယ်၍သာ ဒါကို စီမံကိန်းနဲ့ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ အခွန်ဌာနကနေ ဒီလိုဖြေလျှော့မှုမျိုးသာ မလုပ်ခဲ့ဘူးဆိုရင် အခုနဘဏ်တွေမှာ ကြုံနေရတဲ့ ပြဿနာ - ဘဏ်ထဲကငွေထုတ်ပြီးတော့ အပြင်မှာ ရွှေဝယ်၊ စိန်ဝယ်၊ ဒေါ်လာဝယ်တဲ့ ကိစ္စတွေက ပိုပြီးတော့ ဖြစ်နိုင်တယ်။
အခုကတော့ ငွေရှင်ကြေးရှင် တော်တော်များများက စဉ်းစားသွားပြီ။ ရွှေဝယ်တာထက်စာရင် ကျန်တဲ့ ဝင်ငွေရလမ်းကြောင်းကို ဖော်ပြစရာ မလိုဘဲနဲ့ တခြားတရားဝင် မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ဝယ်မလား။ အဆောက်အအုံတွေ ဝယ်မလား။ မြေပဲဝယ်မလား။ တကယ့် တရားဝင်ပိုင်ရှင် ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတော့ အခုတော်တော်များများက ဒီကိစ္စမှာ ပြန်ပြီးတော့ စဉ်းစားလာကြတာရှိတယ်။ ပြန်အာရုံစိုက်လာကြတာ ရှိတယ်။ အရောင်းအဝယ်အတွက်ကို စကားပြောလာကြတာတွေ ကြားနေရတယ်။ အဲဒီအတွက်ကြောင့် အခုလောလောဆယ် ဘဏ်တွေမှာ အသက်ရှုပေါက် အတော်ရသွားတယ်။
ဒါပေမဲ့ အခုကျနော် စိုးရိမ်နေတာက အခုလိုလုပ်ပေးလိုက်တဲ့ ကိစ္စဟာ အိမ်ခြံမြေမှာပဲ ပြန်ပြီးတော့ ရင်းနှီးမြုပ်နံှနေကြမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီပြဿနာက နဂိုစခဲ့တဲ့ ပြဿနာက ဒါနဲ့ပဲ စခဲ့တယ်။ အခုလဲ ဒီနေရာကိုပဲ ပြန်ပြန်ပြီး သံသရာ လည်နေအုံးမယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ စီးပွားရေးက ထွက်ပေါက်ရမှာ မဟုတ်ဘူး။
မေး ။ ။ Diversify လုပ်ဖို့လိုတယ်သဘောပေါ့။
ဖြေ ။ ။ အဲဒီလို လုပ်ဖို့ဆိုရင် နိုင်ငံတော်အစိုးရဘက်က ဘာလိုနေလဲဆိုတော့ ဘယ်ကဏ္ဍတွေကိုတော့ သူတို့အားပေးမယ်။ အထူးသဖြင့် ကုန်ထုတ်လုပ်ရေးကဏ္ဍတွေ။ ပြီးနောက် လုပ်အားကိုအခြေပြုပြီးတော့ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေကို ဖန်တီးပေးမယ့်ကဏ္ဍတွေ။ ပြီးရင် တခြားကုန်သွယ်ရေးကို အထောက်အကူပြုမယ့် ပိုက်ဆံဝင်မယ့် လုပ်ငန်းတွေမှာ စီးပွားရေးဆန်ဆန် လုပ်ကြမယ်။
လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေကလည်း ဒီနေရာမှာ ရင်းနှီးမြုပ်နံှမယ်ဆိုရင် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် လုပ်မလဲဆိုတဲ့ဟာနဲ့ ထပ်ချပ်မကွာ လိုက်ပေးတယ်ဆိုရင်တော့ ပြဿနာဖြစ်တဲ့ ကဏ္ဍတွေကို ငွေစီးဆင်းမှုက နည်းသွားပြီးတော့ တကယ်ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်အတွက် ခွန်အားဖြစ်စေမယ့် ကဏ္ဍတွေ ငွေစီးဆင်းမှုက ပြန်ပြီးတော့ ဝင်လာမယ်။ အဲဒီအခါကြရင် ကျနော်တို့ လိုချင်တဲ့ စီးပွားရေး ဦးမော့လာမယ့် stimulus ဆိုတာကို ရမယ်။ ဒါပေမဲ့လဲ အခုလောလောဆယ်တော့ အစိုးပိုင်မှာ ဒီလိုစဉ်းစားနေတဲ့ စဉ်းစားချက်တွေ၊ ဆွေးနွေးချက်တွေကို မတွေ့ရသေးဘူး။ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ ဒါကို ပြန်ပြီးတော့၊ ဆက်ပြီးတော့ ဆက်လက်လုပ်ဖို့ဆိုတာတွေကို တိုက်တွန်းပေးဖို့၊ အကြံပြုပေးဖို့ လိုအပ်နေသေးတယ်လို့ပဲ ထင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ် ဒေါက်တာဇော်ဦး။
ဖြေ ။ ။ ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်။
===Unicode===
စကျတငျလာလက ဗဟိုဘဏျနဲ့ စီးပှားရေးလုပျငနျးငနျးရှငျတှကွေား ဖွဈခဲ့တဲ့ ပွူနာမြိုး ထပျမကွုံရအောငျ နိုငျငံစီးပှားရေး အကွပျအတညျးကို အမွနျဆုံး ကိုယျတှယျဖွရှေငျးဖို့လိုတယျလို့ မွနျမာ့လူမှုစီးပှားဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေးအဖှဲ့ အမှုဆောငျညှှနျကွားရေးမှူး ဒေါကျတာဇောျဦးက ပွောပါတယျ။ ကိုဇောျဝငျးလှိုငျ တှေ့ဆုံမေးမွနျးထားပါတယျ။
မေး ။ ။ ကနြောျတို့ ပထမဦးဆုံး သိခငြျတာကတော့ မကွာသေးခငျ လပိုငျးအတှငျးက ဆိုပါစို့ .. ဗဟိုဘဏျနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ လူထုကွားမှာ တောျတောျလေး ဂယကျရိုကျသှားတဲ့၊ ဗဟိုဘဏျ ဒု-ဥက်ကဋ်ဌ လှှတျတောျမှာ ထှကျဆိုသှားတာနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ လူထုကွားမှာ စိုးရိမျစိတျကလေးတှေ ဖွဈမိတော့ ရှှတှေဝေယျ၊ ဘာတှဝေယျဆိုပွီးတော့ တောျတောျလေး ဘဏျတှအေပေါျ နညျးနညျးလေး သံသယ ဖွဈသှားတဲ့ကိစ်စ ဖွဈလာတော့၊ အဲဒီဟာ ဘာကွောင့ျမြား၊ ဘယျအပေါျ အခွခေံပွီးတော့ ဖွဈပေါျလာသလဲဆိုတာလေးကို ရှငျးပွပေးပါ။
ဖွေ ။ ။ အခုလို နိုငျငံတကာအတှေ့အကွုံတှကေို ပွနျကွည့ျမယျဆိုရငျ ဘဏျတှမှော အခုလို မမြှောျလင့ျတဲ့ ဖွဈရပျမြိုးတှနေဲ့ ကွုံတှေ့ရတဲ့ ကိစ်စရပျတှကေ ဘဏျမှာတာဝနျရှိတဲ့ အာဏာပိုငျအဖှဲ့အစညျးရဲ့ လူကွီးတယောကျယောကျရဲ့ နှုတျက ဖှင့ျဟစကားပေါျမှာ အမြားကွီး မူတညျတယျဆိုတာကို တှေ့ရတယျ။ ဥပမာ - အမရေိကမှာဆိုရငျ Federal Reserve Chairman သူက သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာဖွဈဖွဈ၊ သို့မဟုတျ ဘာမှမဟုတျတဲ့ တရားဝငျမဟုတျတဲ့ အစညျးအဝေးတခုခုမှာဖွဈဖွဈ သူပွောလိုကျတဲ့ စကားတခှနျကွောင့ျ အပွငျမှာ စတော့ဈေးကှကျမှာ တောျတောျလေးဂယကျရိုကျတာတှေ ရှိတယျ။
အဲဒီတော့ ဒီကိစ်စကို ကွည့ျမယျဆိုရငျ ဗဟိုဘဏျ ဒုတိယဥက်ကဋ်ဌက လှှတျတောျမှာ တရားဝငျပွောကွားလိုကျတဲ့ စကားပေါျမှာ ဈေးကှကျထဲမှာနဲ့ ဘဏျအပျနံှသူတှဘေကျက တောျတောျလေးကို စိတျဝငျစားကွပွီး၊ သူတို့သိထားတဲ့ သတငျးအခကြျအလကျပေါျမှာ အခွခေံတာ မဟုတျဘဲနဲ့ တခြို့ပွောလိုကျတဲ့ စကားတခြို့ပေါျ အခွခေံပွီးတော့ စဉျးစားပွီး ဆောငျရှကျကွတာ။ ဒါပမေဲ့ တဈခုကောငျးတဲ့ ကိစ်စကတော့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျကိုယျတိုငျက ဘဏျတှကေို စိတျခဖြို့။ ပွီးနောကျ ဗဟိုဘဏျဥက်ကဋ်ဌကလညျး ဒီကိစ်စဟာ ဗဟိုဘဏျရဲ့ မူဝါဒနဲ့ မကိုကျညီပါဘူးဆိုပွီး ပွောပါတယျ။ ဒါကတော့ ပွောရရငျတော့ ရှေ့စကား၊ နောကျစကား မညီသလိုဖွဈပမေယ့ျလဲ ပိုပွီးအရေးပါတဲ့၊ ပိုပွီးတာဝနျရှိတဲ့လူတှကေ ဝငျရောကျဆိုလိုကျတဲ့အတှကျ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ ဘဏျတှအေပေါျ ယုံကွညျမှု ပိုရှိလာတာကွောင့ျ ယခငျက စိုးရိမျခဲ့တဲ့ဘဏျတှေ ပွိုလဲမလားဆိုတဲ့ကိစ်စက တကယျဖွဈမလာဘူး။ ဒါဟာ အငျမတနျဝမျးသာစရာကောငျးတဲ့ ကိစ်စလို့ ပွောလို့ရပါတယျ။
မေး ။ ။ ဗဟိုဘဏျဒုဥက်ကဋ်ဌ ဦးစိုးသိနျးက ပထမအကွိမျ လှှတျတောျမှာ ပွောသှားတုနျးက သူ့ရဲ့ အဓိက မူလရညျရှယျခကြျကတော့ စောစောကပွောတဲ့ ဘဏျတှမှော ငှတှေအေပျထားတယျ။ အပျထားတဲ့ငှတှေကေို စီးပှားရေးလုပျငနျးတှကေို ပွနျခြေးတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီပိုကျဆံတှကေ ပွနျရောကျမလာဘူး။ အဲဒီဖိအားတှကွေောင့ျ သူက အဲဒီလို ထုတျပွောလိုကျတာလား။ တခွားဘယျအကွောငျးအရာတှမြေား ရှိနိုငျသေးလဲလို့ သိခငြျတာပါ။
ဖွေ ။ ။ အဓိကတော့ nonperforming loan (NPL) လို့ခေါျတဲ့ သကျတမျးလှနျခြေးငှတှေကေို လုပျငနျးရှငျကွီးတှအေတှကျကို ဗဟိုဘဏျက ဖွလြှေော့တဲ့အနနေဲ့ စောင့ျပေးနခေဲ့တယျ။ (၃) နှဈ စောင့ျပေးခဲ့တယျ။ အခုပွီးခဲ့တဲ့ စကျတငျဘာလ (၃၀) မှာဆိုရငျ သကျတမျးတခု ပွည့ျသှားပွီ။ အဲဒီတော့ အဲဒီသကျတမျးမှာလဲ အောကျတိုဘာမှာစတဲ့ ဘတျဂကြျ မစသေးတဲ့အခြိနျမှာ ဘဏျတှရေဲ့ လုပျထုံးလုပျနညျးအတိုငျးပဲ လုပျငနျးရှငျကွီးတှကေို အကွှေးပွနျဆပျဖို့ဆိုပွီး နိုးဆောျစာတှေ ရှိခဲ့တယျ။ ဒါပမေဲ့ ပွူနာက လုပျငနျးရှငျကွီးတှေ တောျတောျမြားမြားကို ကနြောျ မေးကွည့ျတဲ့အခါမှာ သူတို့ရငျဆိုငျနရေတဲ့ စီးပှားရေးနဲ့ အကပြျအတညျးကလညျး အမှနျဖွဈနတေယျ။ သူတို့က စီးပှားရေး တကယျကိုမလညျပတျနိုငျတဲ့အတှကျ သူတို့မှာလညျး ခြေးထားတဲ့ခြေးငှတှေကေို အတိုးကိုတောငျ ပွနျဆပျဖို့ဆိုတာက အခကျအခဲ ဖွဈနတေယျ။
မေး ။ ။ အဲဒီတော့ ဒါကိုပွနျပွီးတော့ အရငျးကောကျကွည့ျမယျဆိုရငျ စီးပှားရေးလုပျငနျးရှငျတှေ စီးပှားရေးလုပျရတာ၊ တဘကျမှာ မအောငျမမွငျ ဖွဈနတော၊ အလုပျမဖွဈဘူး ဖွဈနတော ဘဏျတှကေို သှားဂယကျရိုကျတော့ မှနျတာပေါ့။ ဒါပမေဲ့ သူတို့အလုပျမဖွဈဘူး ဖွဈနတော ဘာကွောင့ျလဲ နိုငျငံရေးပေါျလစီကွောင့ျလား။ စီးပှားရေးပေါျလစီကွောင့ျလား။ သူတို့ရဲ့ ရငျးနှီးမွုပျနံှငှတှေေ ပွနျပွီးတော့ မလညျပတျတာ၊ ပွနျမထှကျလာတာ ဘယျနရောမှာ သှားပွီးတော့ အခွခေံသလဲ။
ဖွေ ။ ။ အဓိကတော့ ကနြောျတို့ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ တောျတောျမြားမြားက လုပျငနျးရှငျကွီးတှေ တောျတောျမြားမြားက နိုငျငံရဲ့ စီးပှားရေးတောျတောျမြားမြားကို သူတို့က လှှမျးခွုံပွီး လုပျနကွေတာ။ ဆိုတော့ သူတို့က ကဏ်ဍတဈခုထဲမှာ လုပျနကွေတာ မဟုတျဘူး။ တောျတောျမြားမြားက အိမျခွံမွေ လုပျငနျးတှမှော လုပျနကွေတဲ့လူတှကေလညျး မြားတယျ။ ဆိုတော့ အိမျခွံမွတှေေ၊ ဟိုတယျတှရေဲ့ တောငျးဆိုခကြျက ၂၀၁၅-၁၆ လောကျမှာ တောျတောျကွီးကို ကွီးတဲ့အခါကွတော့ အဲဒီနရောမှာ လုပျငနျးရှငျကွီးတှကေ ကနြောျတို့နိုငျငံရဲ့ စီးပှားရေးက ဆကျပွီးတော့ ရရှေညျတညျတန့ျမှာပဲ၊ ရရှေညျဒီလိုပဲ တဟုနျးထိုး တကျနမှောပဲ။ အဲဒီအတှကျကွောင့ျမို့ ကနြောျတို့က အိမျခွံမွကေိစ်စတှကေ အငျမတနျမှ အမွတျအစှနျးကွီးမယ့ျ ကိစ်စတှဆေိုပွီး အဲဒီနရောတှကေို အဓိကထား လုပျခဲ့ကွတယျ။ ဒါပမေဲ့ မမြှောျလင့ျဘဲနဲ့ ၂၀၁၆
နောကျပိုငျးမှာတော့ ရငျးနှီးမွုပျနံှမှုတှကေလညျး ကဆြငျးသှားတယျ။ ကုနျသှယျရေးဂယကျတှေ ဖွဈတဲ့အခါကွတော့ ကုနျသှယျရေးလုပျငနျးတှကေလညျး တဖွညျးဖွညျးနဲ့ နှေးကှေးလာတယျ။ ပွီးနောကျ စီးပှားရေး တိုးတကျမှုနှုနျးကလညျး ကုနျထုတျလုပျမှုတှမှော တိုးတကျမှုနှုနျးက ထငျသလောကျ မတကျဘူး။ ဒါပမေဲ့ ကနြောျတို့ရဲ့ သုံးစှဲမှုကတော့ ယခငျက ပုံစံအတိုငျးပဲ သုံးစှဲနနေိုငျကွတယျ။ အဲဒီတော့ ကနြောျတို့ Gross Domestic Product (GDP) တှကျတဲ့အခါမှာ production and consumption ရှိတဲ့အခါမှာ သုံးစှဲမှုနှုနျး တကျရငျလဲ GDP တကျတယျလို့ပဲ ပွောလို့ရတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒါက စီးပှားရေးကို တကယျတကျတဲ့ ရရှေညျတိုးတကျတဲ့ တိုးတကျမှုလို့ ကနြောျတို့က ယူဆလို့မရဘူး။ ပွောခငြျတာက ကနြောျတို့ ကုနျထုတျလုပျမှု တောျတောျမြားမြားမှာ နှေးကှေးလာတဲ့အခါကွတော့ အခုန လုပျငနျးရှငျကွီးတှကေ မြားသောအားဖွင့ျ အိမျခွံမွကေိစ်စတှမှော ရငျးနှီးမွုပျနံှထားတယျ။ အခုဆိုရငျ အိမျခွံမွေ ရောငျးဝယျရေး တောျတောျမြားမြားက ရပျဆိုငျးသှားတယျ။ ယခငျဈေးကွီးပေးပွီး ဝယျထားတဲ့ အိမျခွံမွတှေကေ တောျတောျလေးကို အရှုံးပေါျပွီးတော့ ပိုပွီးဆိုးတာက ရောငျးလညျးဝယျမယ့ျလူ မရှိတော့ဘူး ဖွဈနတေယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ နိုငျငံခွားသားတှကေပဲ အဓိက ဒီဈေးကှကျပေါျမှာ ဈေးကှကျဆူအောငျ၊ ဈေးကှကျကို ပိုပွီးတော့ Hot ဖွဈအောငျ၊ လုပျပေးခဲ့တာ နိုငျငံတကာရငျးနှီးမွုပျနံှမှုက အဓိက ဖွဈခဲ့တယျ။ သူတို့တှကေ အခုနောကျပိုငျးမှာ မလာတော့ဘူးဆိုရငျတော့ ကနြောျတို့ ကိုယ့ျအခငြျးခငြျးက ရောငျးမရတှေ ဖွဈနခေဲ့တယျ။
အဲဒီတော့ ဒီနရောမှာ အစိုးရက ဗဟိုဘဏျက ဘယျလိုပဲ သူ့စညျးမဉြျးစညျးကမျးအရ ပွနျပေးဖို့ တောငျးပမေယ့ျလဲ လုပျငနျးရှငျကွီးတှကေ ပွောနတော သူတို့ဆီမှာ ပေးစရာကို မရှိဘူး။ သူတို့အပေါငျခံထားတဲ့ ပစ်စညျးတှကေို ဗဟိုဘဏျက ထုခှဲရောငျးခလြဲ ဒီပစ်စညျးတှကေို ဝယျမယ့ျလူက အခုလကျရှိ အနအေထားမှာဆိုရငျ ဝယျမယ့ျလူ မရှိဘူး ဖွဈနတေယျ။ ဘဏျတှကေလညျး အဲဒီကိစ်စကို မလုပျခငြျကွဘူး။
မေး ။ ။ လုပျငနျးရှငျကွီးတှဆေိုတာလဲ ကနြောျတို့ အပွငျမှာ သိနကွေတာက ခရိုနီတှပေေါ့။ သူတို့ပွောကွတာက ဒီလူတှရေဲ့ ရငျးနှီးမွုပျနံှမှု။ အဓိကတော့ စောစောက ကိုဇောျဦး ပွောသလို သူတို့ရဲ့ ရငျးနှီးမွုပျနံှမှုတှနေဲ့ပဲ ဒီလုပျငနျးကွီးတှအေားလုံးက လညျပတျနတေယျ။ ဆောကျလုပျရေးပဲဖွဈဖွဈ၊ လမျးပနျဆကျသှယျရေးပဲဖွဈဖွဈ အကုနျလုံးက သူတို့ပေါျမှာ အမြားကွီး၊ သူတို့ရဲ့ အဆငျပွမှေုက အမြားကွီး တိုငျးပွညျစီးပှားကို ဂယကျရိုကျစမေယ့ျ အနအေထားမှာ ရှိနတေယျ။ ဆိုတော့ တခါထပျပွီး ဘဏျပွူနာတှဖွေဈပွီး မကွာခငျမှာပဲ အစိုးရကနေ အခှနျဖွလြှေော့ပေးမယ့ျဟာကို သူတို့ ကွညောလိုကျတယျ။ ဆိုတော့ ဒါဟာ တနညျးအားဖွင့ျ ခရိုနီဆိုတာလဲ တခြိနျက သူတို့ဆီမှာ ငှမေဲတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။ ငှမေဲတှပေေါျမှာ ထိုငျနကွေတယျလို့ ယူဆထားတဲ့ အယူအဆကလညျး တဘကျမှာရှိနတေော့ သူတို့ဆီက ငှမေဲတှကေို အခှနျဖွလြှေော့ပေးလိုကျခွငျးအာဖွင့ျ တဘကျမှာ စီးပှားရေးထဲမှာ လာပွီးတော့ ရငျးနှီးကွမယျ။ လညျပတျမှု ပွနျပွီးတော့ ရှိလာမယျဆိုတဲ့ သဘောနဲ့မြား အစိုးရက အဲဒီလိုမြား ပွောလိုကျတာလား။
ဖွေ ။ ။ အဓိကတော့ အဲဒီနှဈခုမှာတော့ အခှနျဖွလြှေော့ဖို့ကတော့ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈကတညျးက စဉျးစားထားခဲ့တဲ့ ကိစ်စပါ။ ဒါပမေဲ့လဲ တိုကျဆိုငျသှားတာက ဘဏျတှေ ပွူနာတှေ ဖွဈပွီးတဲ့နောကျပိုငျးမှာ အခှနျဥပဒကေလညျး အသကျဝငျမယျဆိုတဲ့ဟာ ဖွဈလာတယျ။ ဖွဈလာတော့ ကံကောငျးသှားတာက ဒါဟာ စနဈတကြ စီမံခန့ျခှဲပွီးတော့ ဒီဗြူဟာကိုခပြွီး လုပျဆောငျတာတော့ မဟုတျဘူး။ သို့သောျ ဘဏျတှပွေူနာ ဖွဈတုနျးက ဘဏျတှထေဲက ထုတျလိုကျတဲ့ ပိုကျဆံတောျတောျမြားမြားက ဘာတှဖွေဈသှားသလဲဆိုတော့ ရှှဝေယျ၊ ဒေါျလာဝယျ ဖွဈသှားခဲ့တယျ။ အဲဒီတုနျးက ရှှဈေေး၊ ဒေါျလာဈေးတှကေ အကွီးအကယြျတကျကုနျတယျ။ အကယျ၍သာ ဒါကို စီမံကိနျးနဲ့ ဘဏ်ဍာရေးဝနျကွီးဌာန၊ အခှနျဌာနကနေ ဒီလိုဖွလြှေော့မှုမြိုးသာ မလုပျခဲ့ဘူးဆိုရငျ အခုနဘဏျတှမှော ကွုံနရေတဲ့ ပွူနာ - ဘဏျထဲကငှထေုတျပွီးတော့ အပွငျမှာ ရှှဝေယျ၊ စိနျဝယျ၊ ဒေါျလာဝယျတဲ့ ကိစ်စတှကေ ပိုပွီးတော့ ဖွဈနိုငျတယျ။
အခုကတော့ ငှရှေငျကွေးရှငျ တောျတောျမြားမြားက စဉျးစားသှားပွီ။ ရှှဝေယျတာထကျစာရငျ ကနြျတဲ့ ဝငျငှရေလမျးကွောငျးကို ဖောျပွစရာ မလိုဘဲနဲ့ တခွားတရားဝငျ မှတျပုံတငျထားတဲ့ လုပျငနျးတှေ ဝယျမလား။ အဆောကျအအုံတှေ ဝယျမလား။ မွပေဲဝယျမလား။ တကယ့ျ တရားဝငျပိုငျရှငျ ဖွဈနိုငျတယျဆိုတော့ အခုတောျတောျမြားမြားက ဒီကိစ်စမှာ ပွနျပွီးတော့ စဉျးစားလာကွတာရှိတယျ။ ပွနျအာရုံစိုကျလာကွတာ ရှိတယျ။ အရောငျးအဝယျအတှကျကို စကားပွောလာကွတာတှေ ကွားနရေတယျ။ အဲဒီအတှကျကွောင့ျ အခုလောလောဆယျ ဘဏျတှမှော အသကျရှုပေါကျ အတောျရသှားတယျ။
ဒါပမေဲ့ အခုကနြောျ စိုးရိမျနတောက အခုလိုလုပျပေးလိုကျတဲ့ ကိစ်စဟာ အိမျခွံမွမှောပဲ ပွနျပွီးတော့ ရငျးနှီးမွုပျနံှနကွေမယျဆိုရငျတော့ ဒီပွူနာက နဂိုစခဲ့တဲ့ ပွူနာက ဒါနဲ့ပဲ စခဲ့တယျ။ အခုလဲ ဒီနရောကိုပဲ ပွနျပွနျပွီး သံသရာ လညျနအေုံးမယျဆိုရငျ ကနြောျတို့ စီးပှားရေးက ထှကျပေါကျရမှာ မဟုတျဘူး။
မေး ။ ။ Diversify လုပျဖို့လိုတယျသဘောပေါ့။
ဖွေ ။ ။ အဲဒီလို လုပျဖို့ဆိုရငျ နိုငျငံတောျအစိုးရဘကျက ဘာလိုနလေဲဆိုတော့ ဘယျကဏ်ဍတှကေိုတော့ သူတို့အားပေးမယျ။ အထူးသဖွင့ျ ကုနျထုတျလုပျရေးကဏ်ဍတှေ။ ပွီးနောကျ လုပျအားကိုအခွပွေုပွီးတော့ အလုပျအကိုငျ အခှင့ျအလမျးတှကေို ဖနျတီးပေးမယ့ျကဏ်ဍတှေ။ ပွီးရငျ တခွားကုနျသှယျရေးကို အထောကျအကူပွုမယ့ျ ပိုကျဆံဝငျမယ့ျ လုပျငနျးတှမှော စီးပှားရေးဆနျဆနျ လုပျကွမယျ။
လုပျငနျးရှငျကွီးတှကေလညျး ဒီနရောမှာ ရငျးနှီးမွုပျနံှမယျဆိုရငျ အခှနျကငျးလှတျခှင့ျ လုပျမလဲဆိုတဲ့ဟာနဲ့ ထပျခပြျမကှာ လိုကျပေးတယျဆိုရငျတော့ ပွူနာဖွဈတဲ့ ကဏ်ဍတှကေို ငှစေီးဆငျးမှုက နညျးသှားပွီးတော့ တကယျကနြောျတို့ တိုငျးပွညျအတှကျ ခှနျအားဖွဈစမေယ့ျ ကဏ်ဍတှေ ငှစေီးဆငျးမှုက ပွနျပွီးတော့ ဝငျလာမယျ။ အဲဒီအခါကွရငျ ကနြောျတို့ လိုခငြျတဲ့ စီးပှားရေး ဦးမော့လာမယ့ျ stimulus ဆိုတာကို ရမယျ။ ဒါပမေဲ့လဲ အခုလောလောဆယျတော့ အစိုးပိုငျမှာ ဒီလိုစဉျးစားနတေဲ့ စဉျးစားခကြျတှေ၊ ဆှေးနှေးခကြျတှကေို မတှေ့ရသေးဘူး။ ကနြောျတို့ဘကျကတော့ ဒါကို ပွနျပွီးတော့၊ ဆကျပွီးတော့ ဆကျလကျလုပျဖို့ဆိုတာတှကေို တိုကျတှနျးပေးဖို့၊ အကွံပွုပေးဖို့ လိုအပျနသေေးတယျလို့ပဲ ထငျပါတယျ။
မေး ။ ။ ကြေးဇူးအမြားကွီးတငျပါတယျ ဒေါကျတာဇောျဦး။
ဖွေ ။ ။ ကြေးဇူးအမြားကွီးတငျပါတယျ။
