သမၼတဦးဝင္းျမင့္ရဲ ႔ စတင္ေဆာင္ရြက္မႈေတြထဲမွာ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ တည့္မတ္ခိုင္မာဖုိ႔အတြက္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးတာလည္း ပါဝင္လာပါတယ္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးၿပီး အဂတိလိုက္စားမႈ ကင္းရွင္းမွသာ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈ ပိုမိုဝင္ေရာက္လာၿပီး တိုင္းျပည္စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးဝင္းျမင့္က လြန္ခဲ့တဲ့ ဧၿပီလက ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ အဂတိလိုက္စားမႈနဲ႔ အမႈဖြင့္ခံရလို႔ ထြက္ေျပးတိမ္ေရွာင္ေနသူ (၁၂) ဦးကို အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္က ေဖေဖၚဝါရီလက ဓါတ္ပံုနဲ႔အတူ ေၾကညာပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ ၿမိဳ ႔နယ္တရားသူႀကီး၊ ၿမိဳ ႔နယ္ဥပေဒအရာရိွ၊ ရဲအုပ္၊ ေရွ ႔ေန၊ ခရိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး၊ ေျမစာရင္းအရာရိွစတဲ့ ဝန္ထမ္းေတြ ပါဝင္ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္က တရားသူႀကီး (၈၈) ေယာက္နဲ႔ တရားရံုးဝန္ထမ္း (၇၂) ေယာက္ကို ဝန္ထမ္းဆိုင္ရာ ျပစ္ဒဏ္ေတြ ေပးခဲ့တယ္လို႔ တရားရံုးနွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒုၿမိဳ ႔နယ္တရားသူႀကီးအဆင့္က ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္အဆင့္အထိ အေရးယူခံရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဝန္ထမ္းျပစ္ဒဏ္သာ ေပးႏိုင္တဲ့အတြက္ ရာထူးက ထုတ္ပစ္မႈ၊ ရပ္ဆိုင္းမႈ၊ ရာထူးေလွ်ာ့ခ်မႈ စတာေလာက္ပဲ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္မွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြ ရိွေနတာကို တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ရံုးက သိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရားသူႀကီး လာဘ္စားရင္ ရာထူးက ဖယ္ရွားတာဟာ အႀကီးဆံုး ျပစ္ဒဏ္ျဖစ္ေနတာမို႔ ထိေရာက္တဲ့ ျပစ္ဒဏ္ေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ တရားရံုးမွာ တရားစြဲၾကဖို႔ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ရံုးက တိုက္တြန္းထားေၾကာင္း ၂၀၁၇ ဧၿပီလ (၄) ရက္ေန႔ထုတ္ DVB သတင္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ရဲတပ္ဖြဲ႔၊ အက်ဥ္းဌာန၊ ဥပေဒရံုး၊ ေရွ ႔ေန၊ စသံုးလံုး၊ လဝက၊ ဆရာဝန္၊ သစ္ေတာနဲ႔ ေျမစာရင္းဌာနေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ရာဇဝတ္မႈတိုင္းကို ရဲက အေရးယူပိုင္ခြင့္ရိွတာ မဟုတ္လို႔ တရားရံုးကို ဦးတုိက္ေလွ်ာက္ထားရမယ့္ အမႈကို ရဲက ညႊန္ျပႏုိင္ပါတယ္။ ဘယ္လို တရားစြဲရမယ္ဆိုတာကို တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ကထုတ္တဲ့ 'သင့္အတြက္ တရားရံုး' စာေစာင္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ တရားရံုးကို တရားစြဲဆုိဖို႔ဆိုရင္ တရားရံုးက သတင္းျပန္ၾကားေရးဌာနကို သြားရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
တရားရံုးတိုင္းမွာ လာဘ္စားမႈ ရိွေနတာေၾကာင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူႏိုင္ဖို႔ လိုလားေနၾကပါတယ္။ ၂၀၁၃ အဂတိလိုက္စားမႈ တိိုက္ဖ်က္ေရးဥပေဒနဲ႔ ရာဇဝတ္က်င့္ထံုးဥပေဒအရ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တာ ထင္ရွားရင္ ေထာင္ဒဏ္ (၁၀) ႏွစ္အထိ က်သြားႏုိင္တဲ့အျပင္ ဒဏ္ေငြလည္း ေဆာင္ရဖြယ္ရိွပါတယ္။ ဒါကိုသိတဲ့အတြက္ လာဘ္စားလို႔ တရားစြဲခံထားရတဲ့ တရားသူႀကီးေတြ ထြက္ေျပးတိမ္ေရွာင္ေနတာ ျဖစ္ပံုရပါတယ္။ ပဲခူးတုိင္းတရားလႊတ္ေတာ္၊ တုိင္းတရားေရးဦးစီးမွဴး ေဒၚေအးေအးႏြဲ႔၊ မင္းလွၿမိဳ ႔နယ္ ဥပေဒအရာရိွ ေဒၚယမင္းသန္႔နဲ႔ မံုရြာၿမိဳ ႔က အထက္တန္းေရွ ႔ေန ေဒၚစုၾကည္တို႔ကို အဂတိလိုက္စားေရး တုိက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္က သိန္း (၆၀) လာဘ္စားမႈနဲ႔ ဘုတလင္ၿမိဳ ႔နယ္ တရားရံုးမွာ ဇန္နဝါရီလက တရားစြဲထားလို႔ တိမ္းေရွာင္ေနေၾကာင္း ဇန္နဝါရီလ (၁၇) ရက္ေန႔ထုတ္ DVB သတင္းမွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
ဝါရွင္တန္ၿမိဳ ႔ေတာ္အေျခစိုက္ တရားမွ်တမႈပေရာဂ်က္ The World Justice Project ရဲ ႔ ဇန္နဝါရီလထုတ္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈညႊန္းကိန္းမွာ ျမန္မာက အနိမ့္ဆံုးအုပ္စုမွာ ပါဝင္ေနပါတယ္။ အိမ္ေထာင္စုေပါင္း တသိန္းေက်ာ္နဲ႔ စစ္တမ္းေတြကို အေျခခံၿပီး (၁၁၃) ႏိုင္ငံရဲ ႔ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈအဆင့္ကို သတ္မွတ္တဲ့အခါမွာ ျမန္မာကအဆင့္ (၁၀၀) မွာ ရိွေနပါတယ္။ အာရွေဒသဆိုင္ရာ (၁၅) ႏိုင္ငံစာရင္းမွာေတာ့ ျမန္မာကအဆင့္ (၁၄) ရလို႔ ဒုတိယအညံ့ဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ အညံ့ဆံုးက ကေမာၻဒီးယား ျဖစ္ပါတယ္။ ရာဇဝတ္ဥပေဒနဲ႔ တရားဥပေဒကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာမွာ ျမန္မာဟာ ဒုတိယအညံ့ဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ အာရွ (၁၅) ႏုိင္ငံရဲ ႔ အဂတိလိုက္စားမႈမွာ ျမန္မာကအဆင့္ (၁၀) မွာ ရိွပါတယ္။ ႏိုင္ငံသားရဲ ႔ အေျခခံအခြင့္အေရးကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္တဲ့ေနရာမွာေတာ့ ျမန္မာက ေအာက္ဆံုးအဆင့္ကို ေရာက္ေနပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာလက အသစ္ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းလိုက္တဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္ရဲ ႔ ရံုးခြဲေတြကို ျပည္နယ္နဲ႔တိုင္း ေဒသႀကီးေတြမွာ ဖြင့္လွစ္ဖိုိ႔ စီစဥ္တာဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့အလားအလာလို႔ ျမင္ၾကပါတယ္။ တိုင္းၾကားစာေတြ ေထာင္ခ်ီေနၿပီျဖစ္ေပမယ့္ ေကာ္မရွင္ဥပေဒနဲ႔ ညီညႊတ္တဲ့ တုိင္းၾကားစာက အလြန္နည္းပါးပါတယ္။ က်ပ္သိန္း (၁၅၀၀) ေက်ာ္ အလြဲသံုးစားလုပ္မႈနဲ႔ အခ်ဳပ္ခံေနရတဲ့ အစားအေသာက္နဲ႔ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရး ဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာသန္းထြဋ္ရဲ ႔ အမႈကေတာ့ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္ရဲ ႔ အႀကီးဆံုးအမႈလို ျဖစ္ေနလို႔ ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။
တရားစီရင္ေရး အရာထမ္းရဲ ႔လစာနဲ႔ အဂတိလိုက္စားမႈ ဆက္စပ္ေနတယ္လို႔လည္း ျမင္ၾကပါတယ္။ အဆင့္ (၄) တရားဝန္ထမ္းဟာ လစာက်ပ္ (၂) သိန္းနီးပါးရရိွၿပီး၊ အဆင့္ (၃) က ႏွစ္သိန္းခြဲ၊ အဆင့္ (၂) က သံုးသိန္း၊ အဆင့္ (၁) က သံုးသိန္းခြဲ ရရိွၾကပါတယ္။ အရာထမ္းဦးေရ အမ်ဳိးသား (၅၀၀) ေက်ာ္နဲ႔ အမ်ဳိးသမီး (၇၀၀) နီးပါး ရိွပါတယ္။ တရားဝန္ထမ္းအဆင့္ (၄) ရဲ ႔ လစာဟာ အထက္တန္းျပဆရာ လစာနဲ႔ မတိမ္မယိမ္း ျဖစ္ေနတာမို႔ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ မဖူမလံု ျဖစ္ေနပံုရပါတယ္။ ရတဲ့လစာနဲ႔ မေလာက္မငွ ျဖစ္ေနတဲ့ တရားဌာနဝန္ထမ္းဟာ တရားစီရင္ေရးက်င့္ဝတ္ကို လိုက္နာႏုိင္ပါ့မလားဆိုတာဟာ သံသယ ရိွစရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။
