ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမႈနဲ႔ NLD အစိုးရ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာ ျပည္သူ႔လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ - People’s Alliance for Credible Election (PACE) အဖြဲ႔က လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္က စစ္တမ္း (၂) ခု ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ ပထမစစ္တမ္းကို ဇန္နဝါရီလမွာ ထုတ္ေဝၿပီး ဒုတိယစစ္တမ္းကို စက္တင္ဘာလမွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ပထမစစ္တမ္းကို ဇန္နဝါရီလမွာ ထုတ္ေဝၿပီး။ ဒုတိယစစ္တမ္းကို စက္တင္ဘာလမွာ ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ဝါရွင္တန္အေျခစိုက္ NDI – National Democratic Institute နဲ႔ UK-AID တို႔က ေငြေၾကးနဲ႔ နည္းပညာအကူအညီေပးတာေၾကာင့္ အခုလို ျပည္သူ႔သေဘာထားစစ္တမ္းေတြကို ေကာက္ယူႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ Asia Foundation ကလည္း ၂၀၁၄ မွာ ျပည္သူ႔သေဘာထားစစ္တမ္း ထုတ္ျပန္ဖူးပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ အစိုးရနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို သိရိွလို စိတ္ရိွဖို႔ကိစၥဟာ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးမွာ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ NLD အစိုးရတက္ခါစမွာ ႏုိင္ငံေရး စိတ္ဝင္စားသူ (၆၀) ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွခဲ့ရာက (၂၀၁၈) ေရာက္ေတာ့ (၄၀) ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရိွေတာ့တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ေနာက္ခံပညာျမင့္မားေလေလ ႏိုင္ငံေရး စိတ္ဝင္စားမႈမ်ားေလ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အထက္တန္းပညာ ေနာက္ခံရိွသူက (၅၀) ရာခိုင္ႏႈန္း၊ မရိွသူက (၃၀) ရာခိုင္ႏႈန္း ႏိုင္ငံေရးကို စိတ္ဝင္စားပါတယ္။ အမ်ဳိးသားက အမ်ဳိးသမီးထက္ပိုၿပီး ႏုိင္ငံေရး စိတ္ဝင္စားတယ္လို႔လည္း မွတ္တမ္းတင္ထားပါတယ္။
ျပည္သူအခ်င္းခ်င္း ယံုၾကည္မႈနဲ႔ မတူကြဲျပားတာကို လက္ခံႏုိင္မႈဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ ႔ အေရးႀကီးတဲ့ အေျခခံတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းသူ (၈၀) ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါးက အခ်င္းခ်င္း ယံုၾကည္မႈမရိွဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ မူးယစ္ေဆးစြဲသူနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္း မျဖစ္လုိသူက (၆၀) ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ရိွပါတယ္။ အရက္သမားနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းမျဖစ္လိုသူက (၄၀) ရာခိုင္ႏႈန္းရိွၿပီး၊ လိင္တူခ်င္းေပါင္းသင္းသူေတြနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္း မျဖစ္ခ်င္သူက (၃၀) ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွပါတယ္။ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ မတူသူေတြနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္း မျဖစ္လိုသူေတြကေတာ့ (၂၀) ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွပါတယ္။ ျပည္သူအခ်င္းခ်င္း ယံုၾကည္မႈအားနည္းၿပီး မတူကြဲျပားမႈကို လက္ခံႏိုင္တဲ့ စြမ္းအားလည္း နည္းပါးေနပါတယ္။ NLD အစိုးရ တက္လာတဲ့ ၂၀၁၆ မွာ ႏိုင္ငံေရးစိတ္ဝင္စားသူ (၆၀) ရာခိုင္ႏႈန္းရိွရာက (၂၀၁၈) စစ္တမ္းမွာ (၄၀) ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ က်ဆင္းသြားခဲ့ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးႏွစ္ (၂၀၁၄) မွာ Asia Foundation က ျပည္သူ႔သေဘာထား စစ္တမ္းေကာက္ယူတုန္းကလည္း ျပည္သူေတြတဦးနဲ႔တဦး မယံုၾကည္ရဘူးလို႔ ေျပာသူက (၈၀) ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွပါတယ္။ အႏွစ္ (၅၀) ဖိႏိွပ္ခံရတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တာမို႔ မဲဆႏၵေပးဖို႔ စိတ္ဝင္စားေပမယ့္ ႏုိင္ငံေရးကို စိတ္မဝင္စားဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးပါဝင္မႈနဲ႔ ေဆြးေႏြးမႈကို အႏၱရာယ္အျဖစ္ ျမင္ခဲ့တဲ့ အက်င့္ဓေလ့ကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ႏုိင္ဖို႔ ခက္ခဲေနၾကပံုရပါတယ္။ လူဦးေရးသံုးေထာင္မွာ ႏိုင္ငံေရးစိတ္ဝင္စားသူက (၁၅၀) ပဲ ရိွတယ္လို႔ Asia Foundation အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြကို အေကာင္းဘက္ကပဲ ျမင္ၾကတယ္လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ျပည္သူ႔လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ PACE အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အစိုးရဟာ မိဘနဲ႔တူၿပီး ျပည္သူလူထုကို ေစာင့္ေရွာက္ရမယ္လို႔ ျမင္သူက (၆၅) ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွပါတယ္။
ႏုိင္ငံသားအခြင့္အေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအခြင့္အေရးေတြမွာ NLD အစိုးရေခတ္ဟာ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္ကထက္ ပိုမိုေကာင္းမြန္လာတယ္လို႔ ေမးျမန္းခံရသူ တဝက္ေလာက္က ယူဆပါတယ္။ လုပ္ငန္းတည္ေထာင္မႈ၊ မိသားစုဝင္ေငြ၊ ကုန္ပစၥည္းဝန္ေဆာင္မႈ စတဲ့ စီးပြားေရးက႑ေတြမွာ NLD အစိုးရေခတ္က ဦးသိန္းစိန္အစိုးရေခတ္ထက္ သာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း ေကာင္းမြန္လာၿပီး ဆင္းရဲခ်မ္းသာကြာဟမႈကလည္း က်ဥ္းေျမာင္းလာပါတယ္။ ေဘးရန္ကင္းရွင္းမႈမွာလည္း လက္ရိွအစိုးရလက္ထက္မွာ ပိုမိုေကာင္းမြန္လာတယ္လို႔ အမ်ားစုကယူဆၾကၿပီး ေလးပံုတပံုေလာက္သာ ပိုဆိုးလာတယ္လို႔ ျမင္ၾကပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမက လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြ ေလ်ာ့ပါးသြားတယ္လို႔ ယူဆသူနဲ႔ ပိုဆိုးလာတယ္လို႔ ျမင္သူဦးေရကေတာ့ အတူတူ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ရပ္ရြာကိစၥစုေဝးေဆြးေႏြးပြဲ၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုပြဲ၊ ျပည္သူ႔နီတိသင္တန္း၊ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ပြဲ၊ လက္မွတ္ထိုးေတာင္းဆိုပြဲ စတဲ့ ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ပါဝင္သူ (၄၅) ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ရိွတယ္လို႔ PACE အဖြဲ႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေက်းလက္ေဒသမွာေတာ့ ပါဝင္သူဦးေရ (၅၀) ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ရိွတယ္အတြက္ ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမွာ ပါဝင္သူ ပိုမိုမ်ားျပားသလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲကာလမွာ ေပးထားတဲ့ကတိေတြကို ေရြးေကာက္ပြဲႏုိုင္ၿပီးတဲ့အခါမွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ပ်က္ကြက္ၾကတယ္လို႔ ေမးျမန္းခံရသူ (၅၀) ရာခိုင္ႏႈန္းက ေျဖၾကားပါတယ္။
အစိုးရေဆးရံုနဲ႔ ေဆးေပးခန္းေတြရဲ ႔ က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈအေျခအေနကို ေမးျမန္းတဲ့အခါမွာ ပိုမိုေကာင္းမြန္လာတယ္လို႔ (၆၅) ရာခိုင္ႏႈန္းက ေျဖဆုိၿပီး (၁၈) ရာခိုင္ႏႈန္းကသာ အေျပာင္းအလဲမရိွလို႔ ဆိုပါတယ္။ စာတုိက္၊ မိုဘုိင္ဖုန္း၊ အင္တာနက္စတဲ့ ဆက္သြယ္ေရး ဝန္ေဆာင္မႈ အေျခအေနဟာလည္း လက္ရိွ အစိုးရလက္ထက္မွာ ပိုေကာင္းတယ္လို႔ ေမးျမန္းခံရသူ (၇၀) ရာခိုင္ႏႈန္းက ဆိုပါတယ္။ သန္႔ရွင္းတဲ့ေရ သံုးစြဲႏုိင္မႈမွာလည္း လက္ရိွအစိုးရလက္ထက္မွာ ပိုမိုေကာင္းမြန္တယ္လို႔ (၆၀) ရာခိုင္ႏႈန္းက ေျဖဆိုပါတယ္။ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ လံုးဝမရိွသင့္ဘူးလို႔ ေျဖၾကားသူက (၃၀) ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ရိွပါတယ္။
