ေခတ္သစ္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္း ဦးေဆာင္ခဲ့စဥ္က တပ္မေတာ္ရဲ႕ ဒုတိယေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ခဲ့ဖူးသူ အၿငိမ္းစားဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္ႀကီး ဟာ၊ ေအာက္တိုဘာ (၂၅) ရက္ေန႔က အသက္ (၉၄)ႏွစ္အရြယ္မွာ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါၿပီ။
အၿငိမ္းစားဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီးကို ၁၉၁၉ ခုႏွစ္တြင္ ေပါင္းတည္ၿမိဳ႕ ၌ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသားဘ၀မွာ ကို္လိုနီနယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး
ေျမေအာက္လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ပါ၀င္ခဲ့ရာက၊ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ကာလ
ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (BIA)နဲ႔ ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ (BDA) တို႔မွာ တပ္မေတာ္အရာရိွျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္ လွန္ေရးမွာ တိုင္းအမွတ္ (၂) ဧရာ၀တီျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသ စစ္ေရးေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္မႉးႀကီးေန၀င္းရဲ႕ လက္ေအာက္ခံတပ္မႉး ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာ စစ္အၿပီး တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ဖဆပလရဲ့ ေပါင္းတည္ အမတ္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ ျပည္တြင္းစစ္အစပိုင္းအခ်ိန္မွာ အမတ္အျဖစ္က ႏႈတ္ ထြက္ခဲ့ၿပီး စစ္၀န္ထမ္းတပ္ရဲ႕ တပ္ရင္းမွဴးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနရာက တပ္မေတာ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီး ၈-၂-၁၉၄၉ ရက္ေန႔မွစ၍ ဗုိလ္မွဴးႀကီးအဆင့္နဲ႔ ေတာင္ပုိင္းတုိင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္မွာ စတင္တဲြဖက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၉ မွာ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ အဆင့္သို႔ တိုးျမွင့္ခံခဲ့ရၿပီး ဒုတိယကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ (ၾကည္း) ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီတက္လာတဲ့အခါမွာ အၿငိမ္းစား ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီးဟာ အာ ဏာသိမ္းအစုိးရရဲ႕ ဒုတိယေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာခဲ့ေပမယ့္၊ ၁၉၆၃ ခုနွစ္ စစ္မႈထမ္းျခင္းကေန ရပ္စဲခံခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္လ (၇)ရက္ ေက်ာင္းသား မ်ားေသြးေျမက်ခဲ့ရျခင္းနဲ႔ လႈပ္ရွား သမုိင္းဝင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အအုံႀကီး ပ်က္စီးသြားရျခင္းတို႔အတြက္ အျမင့္ဆုံး တာဝန္ရွိသူ ျဖစ္တယ္လို႔ စြပ္စဲြ ခံခဲ့ရပါတယ္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ လူထုလႈပ္ရွားအံုၾကြမႈႀကီး မေပၚေပါက္ခင္မွာ ဦးေန၀င္းထံသို႔ စာမ်က္ႏွာ(၄၁) မ်က္ႏွာပါ အိတ္ဖြင့္ေပးစာတစ္ေစာင္ ထပ္မံေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။ လူထုအေရးေတာ္ပံုႀကီး ေနာက္ပိုင္း ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလမွာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႕ခ်ဳပ္ဖဲြ႕စည္းေသာအခါ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး၊ ပါတီတြင္း ႏိုင္ငံ ေရး အျငင္းပြားမႈ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရာက၊ ဦးေအာင္ႀကီး ႏႈတ္ထြက္သြားခဲ့ရပါတယ္။
၁၉၉၀ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီေရြးေကာက္ပဲြမွာ ဦးေအာင္ႀကီး တည္ေထာင္တဲ့ ျပည္ေထာင္စု အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီပါတီကေန ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ တြင္ ဦးေအာင္ႀကီး ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ေအာင္ႀကီး မုန္႔တိုက္မွ ၾကက္ဥဖိုးေငြမ်ား ရွင္းရန္ ပ်က္ကြက္တယ္လို႔ စြပ္စဲြခံရၿပီး ၄င္းအမႈျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ (၆) လ အျပစ္ေပးျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။
အၿငိမ္းစားဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီးကို ၁၉၁၉ ခုႏွစ္တြင္ ေပါင္းတည္ၿမိဳ႕ ၌ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသားဘ၀မွာ ကို္လိုနီနယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး
ေျမေအာက္လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ပါ၀င္ခဲ့ရာက၊ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ကာလ
ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (BIA)နဲ႔ ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ (BDA) တို႔မွာ တပ္မေတာ္အရာရိွျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္ လွန္ေရးမွာ တိုင္းအမွတ္ (၂) ဧရာ၀တီျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသ စစ္ေရးေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္မႉးႀကီးေန၀င္းရဲ႕ လက္ေအာက္ခံတပ္မႉး ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာ စစ္အၿပီး တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ဖဆပလရဲ့ ေပါင္းတည္ အမတ္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ ျပည္တြင္းစစ္အစပိုင္းအခ်ိန္မွာ အမတ္အျဖစ္က ႏႈတ္ ထြက္ခဲ့ၿပီး စစ္၀န္ထမ္းတပ္ရဲ႕ တပ္ရင္းမွဴးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနရာက တပ္မေတာ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ၿပီး ၈-၂-၁၉၄၉ ရက္ေန႔မွစ၍ ဗုိလ္မွဴးႀကီးအဆင့္နဲ႔ ေတာင္ပုိင္းတုိင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္မွာ စတင္တဲြဖက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၉ မွာ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ အဆင့္သို႔ တိုးျမွင့္ခံခဲ့ရၿပီး ဒုတိယကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ (ၾကည္း) ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီတက္လာတဲ့အခါမွာ အၿငိမ္းစား ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီးဟာ အာ ဏာသိမ္းအစုိးရရဲ႕ ဒုတိယေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာခဲ့ေပမယ့္၊ ၁၉၆၃ ခုနွစ္ စစ္မႈထမ္းျခင္းကေန ရပ္စဲခံခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္လ (၇)ရက္ ေက်ာင္းသား မ်ားေသြးေျမက်ခဲ့ရျခင္းနဲ႔ လႈပ္ရွား သမုိင္းဝင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အအုံႀကီး ပ်က္စီးသြားရျခင္းတို႔အတြက္ အျမင့္ဆုံး တာဝန္ရွိသူ ျဖစ္တယ္လို႔ စြပ္စဲြ ခံခဲ့ရပါတယ္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ လူထုလႈပ္ရွားအံုၾကြမႈႀကီး မေပၚေပါက္ခင္မွာ ဦးေန၀င္းထံသို႔ စာမ်က္ႏွာ(၄၁) မ်က္ႏွာပါ အိတ္ဖြင့္ေပးစာတစ္ေစာင္ ထပ္မံေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။ လူထုအေရးေတာ္ပံုႀကီး ေနာက္ပိုင္း ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလမွာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႕ခ်ဳပ္ဖဲြ႕စည္းေသာအခါ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး၊ ပါတီတြင္း ႏိုင္ငံ ေရး အျငင္းပြားမႈ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရာက၊ ဦးေအာင္ႀကီး ႏႈတ္ထြက္သြားခဲ့ရပါတယ္။
၁၉၉၀ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီေရြးေကာက္ပဲြမွာ ဦးေအာင္ႀကီး တည္ေထာင္တဲ့ ျပည္ေထာင္စု အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီပါတီကေန ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ တြင္ ဦးေအာင္ႀကီး ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ေအာင္ႀကီး မုန္႔တိုက္မွ ၾကက္ဥဖိုးေငြမ်ား ရွင္းရန္ ပ်က္ကြက္တယ္လို႔ စြပ္စဲြခံရၿပီး ၄င္းအမႈျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ (၆) လ အျပစ္ေပးျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။
