ဆန္ဒပြပြည်သူတွေကို မြန်မာစစ်တပ်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပစ်ခတ်ဖြိုခွင်းတာကြောင့် သေကျေစေတဲ့ ဒဏ်ရာတွေရနေချိန်မှာ၊ အရေးပေါ်ကယ်ဆယ် ရှေးဦးသူနာပြုစုနိုင်ဖို့ အရေးကြီးနေပြီလို့၊ အရေးပေါ်ကုသမူဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
အခုလို အရေးပေါ် ကယ်ဆယ်ပြုစုကုသနိုင်ဖို့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အချက် (၃) ချက်ကို သိထားဖို့လိုပါတယ်။ ဒါတွေကတော့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုလုံခြုံဖို့ (Self Safety)၊ လုံခြုံတဲ့နေရာမှာ ခိုလှုံနိုင်ဖို့ (Stay Safety) နဲ့ လူနာအသက်ဆက်နိုင်အောင် ပြုစုရေး လုံခြုံစိတ်ချရမူ (Survival Safety) တွေဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို လုံခြုံရေးက ကယ်ဆယ်ပေးမယ့်သူရော၊ ပြုစုကုသမူပေးမယ့်သူအတွက်ပါ ပထမ အရေးကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ပစ်ခတ်နေချိန်မှာ မိမိလွတ်နေအောင် အကာအကွယ်ယူထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ပစ်ခတ်နေချိန် လူနာကိုကယ်ဖို့ အတင်း ချက်ချင်းသွားဆွဲမိပါက၊ မိမိပါ ဒဏ်ရာရနိုင်ပြီး၊ ဒဏ်ရာရာသူ ပိုတိုးသွားနိုင်လို့ပါ။ အရေးကြီးတာက ပထမ ဒဏ်ရာရသူလဲနေချိန် လာဆွဲမယ့်သူတွေကို၊ ပြုံပစ်ထဲ့တာမျိုးလည်း ကြုံရနိုင်တာမို့၊ အထူးသတိထား လုပ်ဆောင်သင့်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ ခေါင်းထိပြီး မလူပ်နိုင်တဲ့လူနာကို ဆွဲရတာက၊ လမ်းလျှောက်နိုင်တဲ့လူနာကို ဆွဲရတာထက် ပိုခက်ခဲပါတယ်။
ဒုတိယအနေနဲ့ လူနာကို ခိုအောင်းနိုင်တဲ့ လုံခြုံရာကို ဆွဲယူ၊ သယ်ယူရာမှာ၊ ပစ်ခတ်နေချိန်ဖြစ်ပါက ဆန္ဒပြပွဲထဲအနားက သူတွေအနေနဲ့ ကျည်ကွယ် မျက်ကွယ်ရအောင် အရင်ယူပြီးမှ ဆွဲသယ်သင့်ပါတယ်။ ကျည်ကွယ်မျက်ကွယ်ရအောင် ဘေးနားကပ်နေတဲ့ လူတွေကိုလည်း အကူအညီတောင်းပြီး၊ အကာအရံယူရေး အစီအစဉ်ပါဆွဲကာ စိတ်ချရတဲနေရာကို ဝိုင်းဆွဲရွှေ.သင့်ပါတယ်။ အကာအရံယူရာမှာ၊ ကျည်ဆံအစစ်မဟုတ်ဘဲ၊ ရာဘာကျည်ဆံနဲ့ အခြားပစ်ခတ်မူတွေအတွက် အကာအရံဒိုင်းတွေကို သုံးနိုင်ပါတယ်။ လူနာဆွဲရာမှာလည်း ပုံမှန်လူနာတင်ကပ်မရှိလျှင်၊ ရှိတာနဲ့ဖြစ်အောင်လုပ်ဖို့လိုရာမှာ၊ ပုဆိုးအလျားလိုက်အပေါ်တင်ပြီး၊ ပုဆိုးဒေါင့်စွန်းတွေမှာ လိပ်ပြီးခေါက်ယူကာ၊ လက်နဲ့ဆွဲကိုင်ထားနိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုးရအောင် ပြင်ဆင်ပြီးဆွဲယူနိုင်ပါတယ်။ အခုလို ထမ်းစဉ်သဘောလည်းဖြစ်အောင် ပုဆိုးအပြင်၊ အခြားအဝတ်စ၊ လိုက်ကာစ၊ နီးစပ်ရာ ကော်ထိုင်ခုံပေါ်ပါ တင်ပြီး ဆွဲသယ်ယူနိုင်ပါတယ်။ ခိုအောင်းနိုင်တဲ့နေရာ ရောက်ခါနီးမှာ သွေးတိတ်အောင်လည်း စပြီးစီမံနိုင်ပါတယ်။
နောက်ဆုံးမှာတော့ လူနာအသက်ဆက်နိုင်ရေး ရှေးဦးသူနာပြုစုရာမှာ သွေးထွက်မလွန်အောင် ထိန်းပေးဖို့ လုံခြုံစိတ်ချရတဲ့နေရာ ရဖို့လိုပါတယ်။ ဒီပြုစုကုသမူပေးတဲ့နေရာကလည်း ပစ်ခတ်နေတဲ့နေရာနဲ့ မနီးလွန်း၊ မဝေးလွန်း နေရာမှာ ယူရလေ့ရှိပါတယ်။ များသောအားဖြင့် ပစ်ခတ်နေတဲ့ အနီရောင်ဇုံအပြင်ဘက်၊ ခေတ္တခိုလူံနိုင်တဲ့ အဝါရောင်ဇုံနဲ့ စိတ်ချရတဲ့ အစိမ်းရောင်ဇုံအကြားမှာ ယူရလေ့ရှိပါတယ်။ ဒီပြုစုကုသပေးတဲ့နေရာက၊ လိုအပ်လျှင် ချက်ချင်း ဆေးရုံကားပေါ်တင်ပေးဖို့၊ လမ်းကြောင်း ထွက်ပေါက်ရှိတဲ့ နေရာကောင်းလည်းဖြစ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။
ရင်ဘတ်ဒဏ်ရာအတွက် သွေးထွက်မလွန်အောင် ကျပ်စည်းရာမှာ ပတ်တီး (သို့မဟုတ်) အဝတ်နဲ့ ဖိပြီး၊ ဘက်အားလုံးအပြည့်မစည်းဘဲ၊ (၃) ဘက် ပိတ်၊ တစ်ဘက်ဖွင့် ပတ်တီးစီးမူမျိုး (Three-way Dressing/ Three-sided Dressing) လုပ်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ အဆုပ်အတွက် လေဝင်လေထွက်ရှိအောင်နဲ့၊ သွေးတွေနဲ့ မပိတ်မိအောင် သွေးဖယ်ထုတ်ရေး လုပ်ပေးနိုင်ဖို့ တစ်ဘက်ကို ဖွင့်ထားပြီး၊ ဖွင့်ထားတဲ့ဘက်ကိုလည်း တင်းနေအောင် စည်းမထားရပါဘူး။ ဝမ်းဗိုက်ဒဏ်ရာအတွက်ကတော့ ပတ်တီးထူတွေနဲ့ ကြပ်ပြီးတင်းနေအောင် အားထည့်ဖိကပ်ပြီးစည်းကာ သွေးထိန်းပေးနိုင်ပါတယ်။ ခြေလက်ဒဏ်ရာတွေအတွက်လည်း ပုံမှန်ကျပ်စည်းပေးပြီး၊ ဒဏ်ရာအပေါ်ဘက်နားမှာ သွေးထိန်းကြိုးကို တင်းတင်းလေး စည်းပေးကာ၊ စစည်းတဲ့ အချိန်ကိုတော့ မှတ်သားထားဖို့ လိုပါတယ်။
ဒီအကြောင်း ပိုမိုသိရှိနိုင်အောင် ကိုဝင်းမင်း က လက်ရှိ ဆန္ဒပြပွဲထဲမှာ ကိုယ်တိုင်ပါဝင် ကယ်ဆယ်ပြုစုကုသပေးနေတဲ့၊ အမည်မဖော်လိုသူ အရေးပေါ်ထိခိုက်ဒဏ်ရာအထူးကု ကို ဆက်သွယ်မေးထားပါတယ်။
==Unicode==
ဆန်ဒပွပွညျသူတှကေို မွနျမာစဈတပျက ပွငျးပွငျးထနျထနျ ပဈခတျဖွိုခှငျးတာကွောင့ျ သကြေစေတေဲ့ ဒဏျရာတှရေနခြေိနျမှာ၊ အရေးပေါျကယျဆယျ ရှေးဦးသူနာပွုစုနိုငျဖို့ အရေးကွီးနပွေီလို့၊ အရေးပေါျကုသမူဆိုငျရာ ကြှမျးကငြျသူတှကေ ဆိုပါတယျ။
အခုလို အရေးပေါျ ကယျဆယျပွုစုကုသနိုငျဖို့ လုံခွုံရေးဆိုငျရာ အခကြျ (၃) ခကြျကို သိထားဖို့လိုပါတယျ။ ဒါတှကေတော့ ကိုယ့ျကိုယျကိုလုံခွုံဖို့ (Self Safety)၊ လုံခွုံတဲ့နရောမှာ ခိုလှုံနိုငျဖို့ (Stay Safety) နဲ့ Survival Safety (လူနာအသကျဆကျနိုငျအောငျ ပွုစုရေး လုံခွုံစိတျခရြမူ) တှဖွေဈပါတယျ။ ကိုယ့ျကိုယျကို လုံခွုံရေးက ကယျဆယျပေးမယ့ျသူရော၊ ပွုစုကုသမူပေးမယ့ျသူအတှကျပါ ပထမ အရေးကွီးဆုံးဖွဈပွီး၊ ပဈခတျနခြေိနျမှာ မိမိလှတျနအေောငျ အကာအကှယျယူထားဖို့ လိုအပျပါတယျ။ ပဈခတျနခြေိနျ လူနာကိုကယျဖို့ အတငျး ခကြျခငြျးသှားဆှဲမိပါက၊ မိမိပါ ဒဏျရာရနိုငျပွီး၊ ဒဏျရာရာသူ ပိုတိုးသှားနိုငျလို့ပါ။ အရေးကွီးတာက ပထမ ဒဏျရာရသူလဲနခြေိနျ လာဆှဲမယ့ျသူတှကေို၊ ပွုံပဈထဲ့တာမြိုးလညျး ကွုံရနိုငျတာမို့၊ အထူးသတိထား လုပျဆောငျသင့ျပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ ခေါငျးထိပွီး မလူပျနိုငျတဲ့လူနာကို ဆှဲရတာက၊ လမျးလြှောကျနိုငျတဲ့လူနာကို ဆှဲရတာထကျ ပိုခကျခဲပါတယျ။
ဒုတိယအနနေဲ့ လူနာကို ခိုအောငျးနိုငျတဲ့ လုံခွုံရာကို ဆှဲယူ၊ သယျယူရာမှာ၊ ပဈခတျနခြေိနျဖွဈပါက ဆန်ဒပွပှဲထဲအနားက သူတှအေနနေဲ့ ကညြျကှယျ မကြျကှယျရအောငျ အရငျယူပွီးမှ ဆှဲသယျသင့ျပါတယျ။ ကညြျကှယျမကြျကှယျရအောငျ ဘေးနားကပျနတေဲ့ လူတှကေိုလညျး အကူအညီတောငျးပွီး၊ အကာအရံယူရေး အစီအစဉျပါဆှဲကာ စိတျခရြတဲနရောကို ဝိုငျးဆှဲရှှေ.သင့ျပါတယျ။ အကာအရံယူရာမှာ၊ ကညြျဆံအစဈမဟုတျဘဲ၊ ရာဘာကညြျဆံနဲ့ အခွားပဈခတျမူတှအေတှကျ အကာအရံဒိုငျးတှကေို သုံးနိုငျပါတယျ။ လူနာဆှဲရာမှာလညျး ပုံမှနျလူနာတငျကပျမရှိလြှငျ၊ ရှိတာနဲ့ဖွဈအောငျလုပျဖို့လိုရာမှာ၊ ပုဆိုးအလြားလိုကျအပေါျတငျပွီး၊ ပုဆိုးဒေါင့ျစှနျးတှမှော လိပျပွီးခေါကျယူကာ၊ လကျနဲ့ဆှဲကိုငျထားနိုငျတဲ့ အနအေထားမြိုးရအောငျ ပွငျဆငျပွီးဆှဲယူနိုငျပါတယျ။ အခုလို ထမျးစဉျသဘောလညျးဖွဈအောငျ ပုဆိုးအပွငျ၊ အခွားအဝတျစ၊ လိုကျကာစ၊ နီးစပျရာ ကောျထိုငျခုံပေါျပါ တငျပွီး ဆှဲသယျယူနိုငျပါတယျ။ ခိုအောငျးနိုငျတဲ့နရော ရောကျခါနီးမှာ သှေးတိတျအောငျလညျး စပွီးစီမံနိုငျပါတယျ။
နောကျဆုံးမှာတော့ လူနာအသကျဆကျနိုငျရေး ရှေးဦးသူနာပွုစုရာမှာ သှေးထှကျမလှနျအောငျ ထိနျးပေးဖို့ လုံခွုံစိတျခရြတဲ့နရော ရဖို့လိုပါတယျ။ ဒီပွုစုကုသမူပေးတဲ့နရောကလညျး ပဈခတျနတေဲ့နရောနဲ့ မနီးလှနျး၊ မဝေးလှနျး နရောမှာ ယူရလေ့ရှိပါတယျ။ မြားသောအားဖွင့ျ ပဈခတျနတေဲ့ အနီရောငျဇုံအပွငျဘကျ၊ ခတေ်တခိုလူံနိုငျတဲ့ အဝါရောငျဇုံနဲ့ စိတျခရြတဲ့ အစိမျးရောငျဇုံအကွားမှာ ယူရလေ့ရှိပါတယျ။ ဒီပွုစုကုသပေးတဲ့နရောက၊ လိုအပျလြှငျ ခကြျခငြျး ဆေးရုံကားပေါျတငျပေးဖို့၊ လမျးကွောငျး ထှကျပေါကျရှိတဲ့ နရောကောငျးလညျးဖွဈဖို့ အရေးကွီးပါတယျ။
ရငျဘတျဒဏျရာအတှကျ သှေးထှကျမလှနျအောငျ ကပြျစညျးရာမှာ ပတျတီး (သို့မဟုတျ) အဝတျနဲ့ ဖိပွီး၊ ဘကျအားလုံးအပွည့ျမစညျးဘဲ၊ (၃) ဘကျ ပိတျ၊ တဈဘကျဖှင့ျ ပတျတီးစီးမူမြိုး (Three-way Dressing/ Three-sided Dressing) လုပျပေးဖို့ လိုပါတယျ။ အဆုပျအတှကျ လဝေငျလထှေကျရှိအောငျနဲ့၊ သှေးတှနေဲ့ မပိတျမိအောငျ သှေးဖယျထုတျရေး လုပျပေးနိုငျဖို့ တဈဘကျကို ဖှင့ျထားပွီး၊ ဖှင့ျထားတဲ့ဘကျကိုလညျး တငျးနအေောငျ စညျးမထားရပါဘူး။ ဝမျးဗိုကျဒဏျရာအတှကျကတော့ ပတျတီးထူတှနေဲ့ ကွပျပွီးတငျးနအေောငျ အားထည့ျဖိကပျပွီးစညျးကာ သှေးထိနျးပေးနိုငျပါတယျ။ ခွလေကျဒဏျရာတှအေတှကျလညျး ပုံမှနျကပြျစညျးပေးပွီး၊ ဒဏျရာအပေါျဘကျနားမှာ သှေးထိနျးကွိုးကို တငျးတငျးလေး စညျးပေးကာ၊ စစညျးတဲ့ အခြိနျကိုတော့ မှတျသားထားဖို့ လိုပါတယျ။
ဒီအကွောငျး ပိုမိုသိရှိနိုငျအောငျ ကိုဝငျးမငျး က လကျရှိ ဆန်ဒပွပှဲထဲမှာ ကိုယျတိုငျပါဝငျ ကယျဆယျပွုစုကုသပေးနတေဲ့၊ အမညျမဖောျလိုသူ အရေးပေါျထိခိုကျဒဏျရာအထူးကု ကို ဆကျသှယျမေးထားပါတယျ။
