မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျန်းမာရေးနဲ့ သင့်တော်တဲ့ အစာရနိုင်ပေမဲ့၊ စားသောက်ပုံမှာတော့ အာဟာရနဲ့ မညီညွတ်တာတချို့ ရှိနေတယ်လို့ အာဟာရပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရေမြေရာသီဥတုကောင်းတာမို့ အာဟာရဖြစ်တဲ့အစာတွေ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ပေမဲ့၊ စားပုံသောက်ပုံမှာတော့ အများစုက အရသာကို အဓိကထားတာကြောင့် အာဟာရဖြစ်ဖို့ လမ်းလွဲသွားရတယ်လို့ အာဟာရပညာရှင်တွေက ထောက်ပြပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် အဟာရရှိပြီးသား အစားအသောက်တွေထဲ ပိုအရသာရှိအောင် ဆီ၊ ငံပြာရည်၊ ဟင်းချိုမှုန့် စတာတွေကို အများကြီးထည့်သုံးမိတာကြောင့် အာဟာရအားနည်းသွားတာပါ။ ဒါ့အပြင် အဆီ၊ အငန် အချို စားတာများလာတာကြောင့်လည်း ခန္ဓာကိုယ်မှာ မလိုဘဲ ဒုက္ခပေးနိုင်တာတွေ စုပုံလာပြီး၊ အဖြစ်များလာနေတဲ့ ဆီးချိုအပါအဝင် နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါတွေကို ချက်ချင်းမမြင်ရပေမဲ့၊ ကာလတစ်ခုအကြာမှာ ခံစားလာရပြီး အရွယ်မတိုင်ခင် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်ကုန်ကြရပါတယ်။ တချို့ကတော့ ဒီပြဿနာကို သိပေမဲ့၊ စိတ်အလိုလိုက်ပြီး လက်တွေ့ဆင်ခြင် စားသုံးမှု အားနည်းတတ်လေ့ ရှိပါတယ်။
နောက်တစ်ခုက အရသာအပြင် အသွင်အပြင်အတွက်ပါ စားသောက်ပုံ မှားသွားတာပါ။ ထမင်းဖြူစားတာများလွန်းပြီး၊ အာဟာရဖြစ်အောင် အစာချေဖို့ လိုအပ်တဲ့ အမျှင် (Fiber) ဓာတ်ပါတဲ့ အစာတွေ စားသုံးမှု နည်းလွန်းတာကြောင့် အလားတူ မလိုအပ်ဘဲ ဒုက္ခပေးနိုင်တဲ့ ကဆီဓာတ် စုပုံလာပြန်ပါတယ်။ အဓိကအားဖြင့် အမျှင်ဓာတ်များတဲ့ ဆန်လုံးညို မကြိုက်တာနဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်စားတာမှာ အခွံအကုန် နွှာပစ်လိုက်ပြီး အမျှင်ဓာတ် ကုန်သွားစေတာပါ။ ဆီးချိုရောဂါရှိသူတွေတောင် ဆီးချိုပေါင်မုန့်လို့လူသိများတဲ့ အမျှင်ဓာတ်များပြီး ဂျုံအညိုနဲ့လုပ်တဲ့ပေါင်မုန့် စားကြပေမဲ့၊ မြန်မာနိုင်ငံထွက် အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်ဝတဲ့ ဆန်လုံးညိုကိုတော့ အညံ့စား ဆန်ကြမ်းလို့ယူဆပြီး အာဟာရဖြစ်လျှင်တောင် မစားချင်ကြပါဘူး။ ဒါ့အပြင် အသီးတွေ (ပန်းသီး၊ သရက်သီး) နဲ့ ငပိရည်တို့စရာအသီးအရွက် (သခွားသီး၊ ဗူးညွှန့် စတာ) တွေ ပြင်ဆင်ရာမှာ အမျှင်ဓာတ်များတဲ့ အခွံတွေကို အကုန်နွှာပစ်လိုက်ပြန်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် အရသာပိုပြင်းအောင် အဆီ အငန် အချိုထည့်တာနဲ့ ထမင်းဖြူစားတာတွေ လျှော့ပြီး၊ အမျှင်ဓာတ်များတဲ့ ဆန်လုံးညိုတွဲစားတာ လုပ်သင့်ပါတယ်။ အကယ်၍ ဒီဆန်လုံးညို မစားချင်လျှင်တောင်၊ စားနေကျ အသီးအရွက်တွေကို အခွံအကုန်မနွှာဘဲ ပြင်ဆင်စားသုံးသင့်ပါတယ်။ ဥပမာ ဟင်းရွက်ကြမ်းတွေဖြစ်တဲ့ ဗူးညွှန့် ဂေါ်ရခါးညွှန့်စတာမျိုးတွေက အမျှင်ဓာတ်များလို့ ကြမ်းနေတာမို့၊ ဒီအခွံနွှာလျှင်တောင် အကုန်မနွှာဘဲ ပါးပါးသာနွှာပြီး စားသင့်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပိန္နဲသီးစိမ်း၊ သင်္ဘောသီးစီမ်း၊ သရက်သီးစိမ်း၊ ဂေါ်ရခါးသီးစတာတွေကိုလည်း အလားတူ အခွံအကုန်မနွှာဘဲ ပြင်ဆင်စားသုံးသင့်ပါတယ်။ တကယ်တော့ အခုလို အာဟာရအတွက် အစာချေနိုင်အောင် စနစ်တကျ စားတာမျိုးက မြန်မာနိုင်ငံမှာ နည်းလွန်းပြီး၊ စိတ်အလိုလိုက် အစားလွန်ပြီးကာမှ ရက်ဆားစား အစာချေချင်တာမျိုးက မလိုအပ်ဘဲ ပိုများနေတာကို တွေ့ရှိထားပါတယ်။
ဒီအကြောင်း ပိုမိုသိရှိနားလည်နိုင်ဖို့ ကိုဝင်းမင်းက နယူးယောက်မြို့ Cornell တက္ကသိုလ်က အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အစာအာဟာရဆိုင်ရာ ပါမောက္ခ ဒေါက်တာခင်မာချို ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။
===== Unicode ====
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကနြျးမာရေးနဲ့ သငျ့တောျတဲ့ အစာရနိုငျပမေဲ့၊ စားသောကျပုံမှာတော့ အာဟာရနဲ့ မညီညှတျတာတခြို့ ရှိနတေယျလို့ အာဟာရပညာရှငျတှကေ ပွောပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ ရမွေရောသီဥတုကောငျးတာမို့ အာဟာရဖွဈတဲ့အစာတှေ စိုကျပြိုးထုတျလုပျနိုငျပမေဲ့၊ စားပုံသောကျပုံမှာတော့ အမြားစုက အရသာကို အဓိကထားတာကွောငျ့ အာဟာရဖွဈဖို့ လမျးလှဲသှားရတယျလို့ အာဟာရပညာရှငျတှကေ ထောကျပွပါတယျ။ ဥပမာအားဖွငျ့ အဟာရရှိပွီးသား အစားအသောကျတှထေဲ ပိုအရသာရှိအောငျ ဆီ၊ ငံပွာရညျ၊ ဟငျးခြိုမှုနျ့ စတာတှကေို အမြားကွီးထညျ့သုံးမိတာကွောငျ့ အာဟာရအားနညျးသှားတာပါ။ ဒါ့အပွငျ အဆီ၊ အငနျ အခြို စားတာမြားလာတာကွောငျ့လညျး ခန်ဓာကိုယျမှာ မလိုဘဲ ဒုက်ခပေးနိုငျတာတှေ စုပုံလာပွီး၊ အဖွဈမြားလာနတေဲ့ ဆီးခြိုအပါအဝငျ နောကျဆကျတှဲ ရောဂါတှကေို ခကြျခငြျးမမွငျရပမေဲ့၊ ကာလတဈခုအကွာမှာ ခံစားလာရပွီး အရှယျမတိုငျခငျ ကနြျးမာရေး ထိခိုကျကုနျကွရပါတယျ။ တခြို့ကတော့ ဒီပွူနာကို သိပမေဲ့၊ စိတျအလိုလိုကျပွီး လကျတှေ့ဆငျခွငျ စားသုံးမှု အားနညျးတတျလေ့ ရှိပါတယျ။
နောကျတဈခုက အရသာအပွငျ အသှငျအပွငျအတှကျပါ စားသောကျပုံ မှားသှားတာပါ။ ထမငျးဖွူစားတာမြားလှနျးပွီး၊ အာဟာရဖွဈအောငျ အစာခြဖေို့ လိုအပျတဲ့ အမြှငျ (Fiber) ဓာတျပါတဲ့ အစာတှေ စားသုံးမှု နညျးလှနျးတာကွောငျ့ အလားတူ မလိုအပျဘဲ ဒုက်ခပေးနိုငျတဲ့ ကဆီဓာတျ စုပုံလာပွနျပါတယျ။ အဓိကအားဖွငျ့ အမြှငျဓာတျမြားတဲ့ ဆနျလုံးညို မကွိုကျတာနဲ့ ဟငျးသီးဟငျးရှကျစားတာမှာ အခှံအကုနျ နှှာပဈလိုကျပွီး အမြှငျဓာတျ ကုနျသှားစတောပါ။ ဆီးခြိုရောဂါရှိသူတှတေောငျ ဆီးခြိုပေါငျမုနျ့လို့လူသိမြားတဲ့ အမြှငျဓာတျမြားပွီး ဂြုံအညိုနဲ့လုပျတဲ့ပေါငျမုနျ့ စားကွပမေဲ့၊ မွနျမာနိုငျငံထှကျ အမြှငျဓာတျကွှယျဝတဲ့ ဆနျလုံးညိုကိုတော့ အညံ့စား ဆနျကွမျးလို့ယူဆပွီး အာဟာရဖွဈလြှငျတောငျ မစားခငြျကွပါဘူး။ ဒါ့အပွငျ အသီးတှေ (ပနျးသီး၊ သရကျသီး) နဲ့ ငပိရညျတို့စရာအသီးအရှကျ (သခှားသီး၊ ဗူးညှှနျ့ စတာ) တှေ ပွငျဆငျရာမှာ အမြှငျဓာတျမြားတဲ့ အခှံတှကေို အကုနျနှှာပဈလိုကျပွနျပါတယျ။
ဒါကွောငျ့ အရသာပိုပွငျးအောငျ အဆီ အငနျ အခြိုထညျ့တာနဲ့ ထမငျးဖွူစားတာတှေ လြှော့ပွီး၊ အမြှငျဓာတျမြားတဲ့ ဆနျလုံးညိုတှဲစားတာ လုပျသငျ့ပါတယျ။ အကယျ၍ ဒီဆနျလုံးညို မစားခငြျလြှငျတောငျ၊ စားနကြေ အသီးအရှကျတှကေို အခှံအကုနျမနှှာဘဲ ပွငျဆငျစားသုံးသငျ့ပါတယျ။ ဥပမာ ဟငျးရှကျကွမျးတှဖွေဈတဲ့ ဗူးညှှနျ့ ဂေါျရခါးညှှနျ့စတာမြိုးတှကေ အမြှငျဓာတျမြားလို့ ကွမျးနတောမို့၊ ဒီအခှံနှှာလြှငျတောငျ အကုနျမနှှာဘဲ ပါးပါးသာနှှာပွီး စားသငျ့ပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ပိန်နဲသီးစိမျး၊ သငျ်ဘောသီးစီမျး၊ သရကျသီးစိမျး၊ ဂေါျရခါးသီးစတာတှကေိုလညျး အလားတူ အခှံအကုနျမနှှာဘဲ ပွငျဆငျစားသုံးသငျ့ပါတယျ။ တကယျတော့ အခုလို အာဟာရအတှကျ အစာခြနေိုငျအောငျ စနဈတကြ စားတာမြိုးက မွနျမာနိုငျငံမှာ နညျးလှနျးပွီး၊ စိတျအလိုလိုကျ အစားလှနျပွီးကာမှ ရကျဆားစား အစာခြခေငြျတာမြိုးက မလိုအပျဘဲ ပိုမြားနတောကို တှေ့ရှိထားပါတယျ။
ဒီအကွောငျး ပိုမိုသိရှိနားလညျနိုငျဖို့ ကိုဝငျးမငျးက နယူးယောကျမွို့ Cornell တက်ကသိုလျက အပွညျပွညျဆိုငျရာ အစာအာဟာရဆိုငျရာ ပါမောက်ခ ဒေါကျတာခငျမာခြို ကို ဆကျသှယျမေးမွနျးခဲ့ပါတယျ။
