သုံးရလွယ်ကူစေသည့် Link များ

နောက်ဆုံးရသတင်း

မျောက်ကျောက်ရောဂါ (Monkeypox) ကာကွယ်ရေး


Test tubes labelled "Monkeypox virus positive" are seen in this illustration taken May 23, 2022. REUTERS/Dado Ruvic/Illustration
Test tubes labelled "Monkeypox virus positive" are seen in this illustration taken May 23, 2022. REUTERS/Dado Ruvic/Illustration

မျောက်ကျောက်ရောဂါ ကူးစက်ခံရဖို့ စိုးရိမ်တကြီး မလိုသေးပေမဲ့၊ လိုလိုမယ်မယ် ကာကွယ်ရေး နည်းလမ်းတွေကိုတော့ သိထားသင့်တယ်လို့ ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေက အကြံပြုပြောဆိုပါတယ်။

မျောက်ကျောက်ရောဂါက ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ ရောဂါမဟုတ်ပေမဲ့ တချို့လူနာတွေမှာတော့ အနည်းငယ် စိုးရိမ်ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီလူနာတွေကတော့ အထူးသဖြင့် ကိုယ်အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်း အစားထိုးထားသူတွေ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတွေ၊ ကင်ဆာရှိထားသူတွေ၊ HIV ကိုယ်ခံအားကျရောဂါ ရှိထားသူတွေနဲ့ ရိုးတွင်းချဉ်ဆီ ထိခိုက်တဲ့ရောဂါ (သွေးကင်ဆာ၊ အကြိတ်ရောင်တာ) ရှိထားသူတွေပါ။ အရင် ရေကျောက်တုန်းကလည်း အခုလို ကိုယ်အင်္ဂါအစားထိုးထားသူတွေပဲ အန္တရာယ်ရှိခဲ့တာမို့ ကျောက်ရောဂါအမျိုးအစားတခုဖြစ်တဲ့ အခု မျောက်ကျောက်ရောဂါမှာလည်း အလားတူ စိုးရိမ်ရတာပါ။ ဒါပေမဲ့ ဆီးချိုနဲ့ သွေးတိုးလို ရောဂါအခံရှိသူတွေမှာတော့ ဒီရောဂါဖြစ်လာလျှင်တောင် စိုးရိမ်နိုင်စရာ မရှိသေးပါဘူး။

ကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက်ကတော့ အဓိကအားဖြင့် မျောက်အကုတ်မခံရအောင် ကာကွယ်ဖို့နဲ့ မျောက်ကျောက်ရောဂါကြောင့် အရည်ကြည်ဖု ဖြစ်ထားသူတွေနဲ့ မထိတွေ့မိဖို့ပါ။ ဒီနေရာမှာ အခု နောက်ဆုံး မျောက်ကျောက်ရောဂါ ကူးစက်ခံရသူ အများစုက လိင်တူချင်း ဆက်ဆံသူတွေ ဖြစ်နေတာတွေ့ရပေမဲ့ လိင်ဆက်ဆံမှုကြောင့် ကူးတာလို့ အပြတ်မပြောနိုင်သေးဘဲ၊ အရည်ကြည်အဖုအပိန့်တွေ ကိုယ်အင်္ဂါနေရာတဝိုက် ရှိနေတာကနေ ထိတွေ့ကူးစက်တာမျိုး ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီရောဂါတွေ့ရှိထားတာတော့ မရှိသေးဘဲ၊ တရိစ္ဆာန်တွေကို ထိတွေ့မှု မရှိပါလဲ ကူးစက်ခံရဖို့ မရှိသလောက် နည်းလွန်းပါတယ်။

ဒီရောဂါလက္ခဏာမှာလဲ အခုတစ်ခေါက် ကူးစက်ခံရသူတွေမှာ ထူးခြားတာ တချို့တွေ့ထားပါတယ်။ အရင် မျောက်ကျောက်ရောဂါတုန်းကလို ကျောက်ရောဂါသဘာဝအတိုင်း အရည်ကြည်ဖုနဲ့ အလုံးတွေက သိသာတဲ့ ခေါင်းနဲ့မျက်နှာပိုင်းကနေ ခန္တာကိုယ်အောက်ပိုင်းကို ဆင်းသွားတာမဟုတ်ဘဲ၊ ခန္တာကိုယ်အလယ်ပိုင်း မသိသာတဲ့ တင်ပါးလိုနေရာမှာ စဖြစ်လာတာကို တွေ့ထားပါတယ်။ အဓိကက အစာအိမ်အူလမ်းကြောင်းရောင်ပြီး၊ စအိုနားတဝိုက် အစာဟောင်းအိမ်မှာပါရောင်ကာ (Proctitis)၊ အရည်ကြည်ဖုနဲ့ အလုံးတွေ တွေ့လာရတာပါ။ ဒီအဖုအလုံးတွေကလဲ ရေကျောက်တုံးကထက် အရွယ်ပိုကြီးတာကိုလည်း တွေ့ရှိထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အရင် မျောက်ကျောက်နဲ့ တခြားကျောက်ရောဂါတွေတုန်းက ရေကျောက်လိုပဲ နှာစေးချောင်းဆိုးတာ၊ လည်ပင်းအကြိတ်တွေ ကြီးလာတာ၊ ဖျားတာတွေ စဖြစ်လာပြီးမှသာ၊ အရည်ကြည်ဖုအပိန့်တွေ ထွက်လာတာဖြစ်ပေမဲ့၊ အခုတော့ ဒီ အစပျိုးလက္ခဏာတွေ မပြဘဲ အစာအိမ်အူလမ်းကြောင်း (အစာဟောင်းအိမ်မှာပါ) အဖုအပိန့်တွေ တန်းထွက်လာတာက များနေပါတယ်။

အကယ်၍ ဖြစ်တောင့်ဖြစ်ခဲ ဒီ မျောက်ကျောက်ရောဂါ ကူးစက်ခံလျှင်တောင် ယေဘူယျအားဖြင့် မပြင်းထန်ဘဲ အများစုက သူ့အလိုလို ပြန်ပျောက်သွားတတ်ပါတယ်။ အများစုမှာ အနာရွတ်လဲမကျန် ဘာဆိုးကျိုးမှလဲ မဖြစ်တတ်ဘဲ နှစ်ပတ်ကနေ လေးပတ်အတွင်း ထူးခြားတဲ့ ကုသမူမလိုဘဲ၊ လုံးဝ ပြန်ကောင်းသွားလေ့ ရှိပါတယ်။ အရည်ကြည်ဖုတွေကတဆင့် နီးစပ်သူတွေကို မကူးအောင်သာ သတိထားနေသင့်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အထက်မှာဖော်ပြခဲ့တဲ့ စိုးရိမ်ရနိုင်သူတွေ အနည်းငယ် အတွက်တော့ ဆေးခန်းကြိုပြသင့်ပါတယ်။

ဒီရောဂါအကြောင်း ပိုမိုသိရှိနားလည်နိုင်ဖို့ ကိုဝင်းမင်းက နယူးယောက်မြို့ Wyckoff Heights ဆေးရုံက ညွန်ကြားရေးမှူး၊ ကူးစက်ရောဂါအထူးကု ဒေါက်တာဇေယျာသက် ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။

====== Unicode ======

မြောကျကြောကျရောဂါ ကူးစကျခံရဖို့ စိုးရိမျတကွီး မလိုသေးပမေဲ့၊ လိုလိုမယျမယျ ကာကှယျရေး နညျးလမျးတှကေိုတော့ သိထားသင့ျတယျလို့ ကနြျးမာရေးပညာရှငျတှကေ အကွံပွုပွောဆိုပါတယျ။

မြောကျကြောကျရောဂါက ကွောကျစရာကောငျးတဲ့ ရောဂါမဟုတျပမေဲ့ တခြို့လူနာတှမှောတော့ အနညျးငယျ စိုးရိမျရနိုငျပါတယျ။ ဒီလူနာတှကေတော့ အထူးသဖွင့ျ ကိုယျအငျ်ဂါ အစိတျအပိုငျး အစားထိုးထားသူတှေ၊ ကိုယျဝနျဆောငျအမြိုးသမီးတှေ၊ ကငျဆာရှိထားသူတှေ၊ HIV ကိုယျခံအားကရြောဂါ ရှိထားသူတှနေဲ့ ရိုးတှငျးခဉြျဆီ ထိခိုကျတဲ့ရောဂါ (သှေးကငျဆာ၊ အကွိတျရောငျတာ) ရှိထားသူတှပေါ။ အရငျ ရကြေောကျတုနျးကလညျး အခုလို ကိုယျအငျ်ဂါအစားထိုးထားသူတှပေဲ အန်တရာယျရှိခဲ့တာမို့ ကြောကျရောဂါအမြိုးအစားတခုဖွဈတဲ့ အခု မြောကျကြောကျရောဂါမှာလညျး အလားတူ စိုးရိမျရတာပါ။ ဒါပမေဲ့ ဆီးခြိုနဲ့ သှေးတိုးလို ရောဂါအခံရှိသူတှမှောတော့ ဒီရောဂါဖွဈလာလြှငျတောငျ စိုးရိမျနိုငျစရာ မရှိသေးပါဘူး။

ကာကှယျနိုငျဖို့အတှကျကတော့ အဓိကအားဖွင့ျ မြောကျအကုတျမခံရအောငျ ကာကှယျဖို့နဲ့ မြောကျကြောကျရောဂါကွောင့ျ အရညျကွညျဖု ဖွဈထားသူတှနေဲ့ မထိတှေ့မိဖို့ပါ။ ဒီနရောမှာ အခု နောကျဆုံး မြောကျကြောကျရောဂါ ကူးစကျခံရသူ အမြားစုက လိငျတူခငြျး ဆကျဆံသူတှေ ဖွဈနတောတှေ့ရပမေဲ့ လိငျဆကျဆံမှုကွောင့ျ ကူးတာလို့ အပွတျမပွောနိုငျသေးဘဲ၊ အရညျကွညျအဖုအပိန့ျတှေ ကိုယျအငျ်ဂါနရောတဝိုကျ ရှိနတောကနေ ထိတှေ့ကူးစကျတာမြိုး ဖွဈကောငျးဖွဈနိုငျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဒီရောဂါတှေ့ရှိထားတာတော့ မရှိသေးဘဲ၊ တရိစ်ဆာနျတှကေို ထိတှေ့မှု မရှိပါလဲ ကူးစကျခံရဖို့ မရှိသလောကျ နညျးလှနျးပါတယျ။

ဒီရောဂါလက်ခဏာမှာလဲ အခုတဈခေါကျ ကူးစကျခံရသူတှမှော ထူးခွားတာ တခြို့တှေ့ထားပါတယျ။ အရငျ မြောကျကြောကျရောဂါတုနျးကလို ကြောကျရောဂါသဘာဝအတိုငျး အရညျကွညျဖုနဲ့ အလုံးတှကေ သိသာတဲ့ ခေါငျးနဲ့မကြျနှာပိုငျးကနေ ခန်တာကိုယျအောကျပိုငျးကို ဆငျးသှားတာမဟုတျဘဲ၊ ခန်တာကိုယျအလယျပိုငျး မသိသာတဲ့ တငျပါးလိုနရောမှာ စဖွဈလာတာကို တှေ့ထားပါတယျ။ အဓိကက အစာအိမျအူလမျးကွောငျးရောငျပွီး၊ စအိုနားတဝိုကျ အစာဟောငျးအိမျမှာပါရောငျကာ (Proctitis)၊ အရညျကွညျဖုနဲ့ အလုံးတှေ တှေ့လာရတာပါ။ ဒီအဖုအလုံးတှကေလဲ ရကြေောကျတုံးကထကျ အရှယျပိုကွီးတာကိုလညျး တှေ့ရှိထားပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ အရငျ မြောကျကြောကျနဲ့ တခွားကြောကျရောဂါတှတေုနျးက ရကြေောကျလိုပဲ နှာစေးခြောငျးဆိုးတာ၊ လညျပငျးအကွိတျတှေ ကွီးလာတာ၊ ဖြားတာတှေ စဖွဈလာပွီးမှသာ၊ အရညျကွညျဖုအပိန့ျတှေ ထှကျလာတာဖွဈပမေဲ့၊ အခုတော့ ဒီ အစပြိုးလက်ခဏာတှေ မပွဘဲ အစာအိမျအူလမျးကွောငျး (အစာဟောငျးအိမျမှာပါ) အဖုအပိန့ျတှေ တနျးထှကျလာတာက မြားနပေါတယျ။

အကယျ၍ ဖွဈတောင့ျဖွဈခဲ ဒီ မြောကျကြောကျရောဂါ ကူးစကျခံလြှငျတောငျ ယဘေူယအြားဖွင့ျ မပွငျးထနျဘဲ အမြားစုက သူ့အလိုလို ပွနျပြောကျသှားတတျပါတယျ။ အမြားစုမှာ အနာရှတျလဲမကနြျ ဘာဆိုးကြိုးမှလဲ မဖွဈတတျဘဲ နှဈပတျကနေ လေးပတျအတှငျး ထူးခွားတဲ့ ကုသမူမလိုဘဲ၊ လုံးဝ ပွနျကောငျးသှားလေ့ ရှိပါတယျ။ အရညျကွညျဖုတှကေတဆင့ျ နီးစပျသူတှကေို မကူးအောငျသာ သတိထားနသေင့ျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အထကျမှာဖောျပွခဲ့တဲ့ စိုးရိမျရနိုငျသူတှေ အနညျးငယျ အတှကျတော့ ဆေးခနျးကွိုပွသင့ျပါတယျ။

ဒီရောဂါအကွောငျး ပိုမိုသိရှိနားလညျနိုငျဖို့ ကိုဝငျးမငျးက နယူးယောကျမွို့ Wyckoff Heights ဆေးရုံက ညှနျကွားရေးမှူး၊ ကူးစကျရောဂါအထူးကု ဒေါကျတာဇယြောသကျ ကို ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။

XS
SM
MD
LG