အီဂျစ်အာဏာရှင်ဟောင်း မူဘာရက် ကွယ်လွန်

(Zawgyi/Unicode)

အီဂျစ်နိုင်ငံကို နှစ်ပေါင်းများစွာ အုပ်ချုပ်ခဲ့ဲ့ဲတဲ့ Hosni Mubarak အသက် ၉၁ နှစ်မှာ ကွယ်လွန်သွားပါပြီ။ သူကွယ်လွန်ကြောင်းကိုတော့ နိုင်ငံပိုင် ရုပ်သံသတင်းမှာ ဒီကနေ့ ကြေညာပါတယ်။ နှစ်ပေါင်း ၃၀ နီးပါးကြား အီဂျစ်နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ်မှာတော့ သူ့ကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်တဲ့ လူထုဆန္ဒပြပွဲတွေ ၁၈ ရက်ကြာ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး အာဏာကနေ ဖယ်ရှားခံခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အီဂျစ်လေတပ်မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ လေတပ်အကြီးအကဲ တာဝန်နဲ့ ဒုတိယ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး တာဝန်တွေကိုပါ ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၇၅ ခုနှစ် သမ္မတ Anwar Sadat လက်ထက်မှာ ဒုသမ္မတ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ၁၉၈၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလထဲ အစ္စလာမ်မစ် စစ်သွေးကြွတွေရဲ့ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုကြောင့် သမ္မတ Sadat ကွယ်လွန်သွားပြီးနောက်မှာတော့ အီဂျစ်နိုင်ငံရဲ့ သမ္မတ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဒေသတဝှမ်း သူ့ကို ကန့်ကွက်သူတွေ များခဲ့ပေမဲ့ ၁၉၇၉ ခုနှစ်မှာ အစ္စရေးနိုင်ငံနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူ စာချုပ် ချုပ်ဆိုခဲ့တာကြောင့် အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ယုံကြည်ရတဲ့မဟာမိတ်အဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ခဲ့ပြီး အီဂျစ်နိုင်ငံတွင်း နှစ်ပေါင်းများစွာ အာဏာယူခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။

သူ့လက်ထက်မှာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ထုတ်ပြန်ပြီး နိုင်ငံရေး အတိုက်အခံတွေကို နှိမ်နင်းဖို့အတွက် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေကို အာဏာကုန် ပေးခဲ့တာအပြင် အခြေခံ လူ့အခွင့်အရေး ထိန်းချုပ် ကန့်သတ်တာတွေ လုပ်ခဲ့တာပါ။

၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်တွေ အတွင်း အီဂျစ်ရဲတပ်ဖွဲ့၊ စစ်တပ်နဲ့ အရပ်သားပြည်သူ ရာနဲ့ချီ အသတ်ခံခဲ့ရတဲ့ အစ္စလာမ်မစ်အစွန်းရောက်တွေရဲ့ အကြမ်းဖက် လှုပ်ရှားမှုတွေကိုလည်း မူဘာရက်က အင်အားသုံး နှိမ်နင်းခဲ့ပါတယ်။

အစိုးဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြပွဲတွေရဲ့ ဖိအားကြောင့် ၂၀၁၁ ခုနှစ် အာဏာကဖယ်ရှားခံခဲ့ရပြီး နောက်ပိုင်းမှာတော့ အစိုးရဆန့်ကျင် ဆန္ဒပြသူတွေကို သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ မူဘာရက် ဖမ်းဆီး စွပ်စွဲခံခဲ့ရပါတယ်။

၂၀၁၂ ခုနှစ်အောက်တိုလာလမှာတော့ တရားရုံးက အပြစ်ရှိကြောင်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီ အခြား အီဂျစ် ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်တချို့နဲ့အတူ ထောင်တသက် ချမှတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။

Embed share

အီဂျစ်အာဏာရှင်ဟောင်း မူဘာရက်ကွယ်လွန်

by ဗွီအိုအေသတင်းဌာန

Embed share

The code has been copied to your clipboard.

The URL has been copied to your clipboard

---

No media source currently available

0:00 0:01:28 0:00

တိုက်ရိုက် လင့်ခ်

• 32 kbps | MP3
• 64 kbps | MP3
• 16 kbps | MP3

သီးခြားခွဲထုတ်၍ နားဆင်နိုင်ပါသည်။

[Unicode Version]

အီဂစြျအာဏာရှငျဟောငျး မူဘာရကျ ကှယျလှနျ

အီဂစြျနိုငျငံကို နှဈပေါငျးမြားစှာ အုပျခြုပျခဲ့ဲ့ဲတဲ့ Hosni Mubarak အသကျ ၉၁ နှဈမှာ ကှယျလှနျသှားပါပွီ။ သူကှယျလှနျကွောငျးကိုတော့ နိုငျငံပိုငျ ရုပျသံသတငျးမှာ ဒီကနေ့ ကွညောပါတယျ။ နှဈပေါငျး ၃၀ နီးပါးကွား အီဂစြျနိုငျငံကို အုပျခြုပျခဲ့ပွီး ၂၀၁၁ ခုနှဈမှာတော့ သူ့ကို ဆန့ျကငြျကန့ျကှကျတဲ့ လူထုဆန်ဒပွပှဲတှေ ၁၈ ရကျကွာ ပေါျပေါကျခဲ့ပွီး အာဏာကနေ ဖယျရှားခံခဲ့ရတာ ဖွဈပါတယျ။

အီဂစြျလတေပျမှာ တာဝနျထမျးဆောငျခဲ့ပွီး နောကျပိုငျးမှာ လတေပျအကွီးအကဲ တာဝနျနဲ့ ဒုတိယ ကာကှယျရေးဝနျကွီး တာဝနျတှကေိုပါ ထမျးဆောငျခဲ့ပါတယျ။ ၁၉၇၅ ခုနှဈ သမ်မတ Anwar Sadat လကျထကျမှာ ဒုသမ်မတ ဖွဈလာခဲ့ပွီး ၁၉၈၁ ခုနှဈ အောကျတိုဘာလထဲ အစ်စလာမျမဈ စဈသှေးကွှတှရေဲ့ လုပျကွံသတျဖွတျမှုကွောင့ျ သမ်မတ Sadat ကှယျလှနျသှားပွီးနောကျမှာတော့ အီဂစြျနိုငျငံရဲ့ သမ်မတ ဖွဈလာခဲ့ပါတယျ။

အရှေ့အလယျပိုငျး ဒသေတဝှမျး သူ့ကို ကန့ျကှကျသူတှေ မြားခဲ့ပမေဲ့ ၁၉၇၉ ခုနှဈမှာ အစ်စရေးနိုငျငံနဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးသဘောတူ စာခြုပျ ခြုပျဆိုခဲ့တာကွောင့ျ အနောကျနိုငျငံတှရေဲ့ ယုံကွညျရတဲ့မဟာမိတျအဖွဈ ရပျတညျနိုငျခဲ့ပွီး အီဂစြျနိုငျငံတှငျး နှဈပေါငျးမြားစှာ အာဏာယူခဲ့သူဖွဈပါတယျ။

သူ့လကျထကျမှာ အရေးပေါျအခွအေနေ ထုတျပွနျပွီး နိုငျငံရေး အတိုကျအခံတှကေို နှိမျနငျးဖို့အတှကျ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှကေို အာဏာကုနျ ပေးခဲ့တာအပွငျ အခွခေံ လူ့အခှင့ျအရေး ထိနျးခြုပျ ကန့ျသတျတာတှေ လုပျခဲ့တာပါ။

၁၉၉၀ ပွည့ျလှနျနှဈတှေ အတှငျး အီဂစြျရဲတပျဖှဲ့၊ စဈတပျနဲ့ အရပျသားပွညျသူ ရာနဲ့ခြီ အသတျခံခဲ့ရတဲ့ အစ်စလာမျမဈအစှနျးရောကျတှရေဲ့ အကွမျးဖကျ လှုပျရှားမှုတှကေိုလညျး မူဘာရကျက အငျအားသုံး နှိမျနငျးခဲ့ပါတယျ။ အစိုးဆန့ျကငြျဆန်ဒပွပှဲတှရေဲ့ ဖိအားကွောင့ျ ၂၀၁၁ ခုနှဈ အာဏာကဖယျရှားခံခဲ့ရပွီး နောကျပိုငျးမှာတော့ အစိုးရဆန့ျကငြျ ဆန်ဒပွသူတှကေို သတျဖွတျမှုနဲ့ မူဘာရကျ ဖမျးဆီး စှပျစှဲခံခဲ့ရပါတယျ။

၂၀၁၂ ခုနှဈအောကျတိုလာလမှာတော့ တရားရုံးကအပွဈရှိကွောငျး ဆုံးဖွတျခဲ့ပွီ အခွား အီဂစြျ ထိပျတနျးခေါငျးဆောငျတခြို့နဲ့အတူ ထောငျတသကျ ခမြှတျခံခဲ့ရပါတယျ။