မြန်မာစစ်ကောင်စီက အတည်ပြု ပြဌာန်းခဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီများမှတ်ပုံတင်ခြင်းဥပဒေဟာ အတိုက်အခံနိုင်ငံရေးပါတီတွေကို နှိပ်ကွပ်မှုဖြစ်ပြီး၊ ဒီဥပဒေအတိုင်းဆိုရင် နိုင်ငံရေးပါတီတွေ နိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်ခွင့်မရှိဘူးလို့ HRW လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြပ်မှုအဖွဲ့ကြီးက ဝေဖန်လိုက်ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလ ၁၆ ရက်နေ့က ပြဌာန်းလိုက်တဲ့ အဲဒီ ဥပဒေသစ်အရဆို ထောင်ဒဏ်ချမှတ်ခံရသူတွေ နိုင်ငံရေးပါတီမှာ ပါဝင်ခွင့်မရှိတဲ့အတွက်၊ အဓိက နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်တဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် NLD ပါတီခေါင်းဆောင်တွေကို မြန်မာ့နိုင်ငံရေးထဲ ဝင်မရအောင် ပိတ်ပင်လိုက်တာဖြစ်တယ်လို့ HRW က ထောက်ပြပါတယ်။
စစ်ကောင်စီဟာ နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံအားလုံးကို ချေမှုန်းဖို့နဲ့ ဒီမိုကရေစီနည်းကျအရပ်သားအုပ်ချုပ်ရေးပြန်မဖြစ်လာစေဖို့ စနစ်တကျစီမံနေတယ်လို့ HRW ရဲ့ မြန်မာအရေးသုတေသီ Manny Maung က ပြောပါတယ်။ ပြည်ထောင်စုအဆင့် နိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ ပြည်နယ်အဆင့်နိုင်ငံရေးပါတီတွေအတွက် သတ်မှတ်ပါတီဝင်အင်အား၊ သတ်မှတ်ငွေအင်အားတွေကိုပါ ထည့်သွင်းထားပါတယ်။ NLD အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်နဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတချို့တို့ကတော့ ဒီဥပဒေသစ်အရ မှတ်ပုံတင်မှုကို ငြင်းပယ်ထားသလို၊ စစ်ကောင်စီလုပ်ရပ်တိုင်းဟာ တရားမဝင်ဘူးလို့လည်း ကြေညာထားပါတယ်။
NLD ပါတီအပြတ်အသတ်အနိုင်ရခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲမသမာမှုတွေရှိတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြပြီး၊ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းယူခဲ့တာပါ။ အဲဒီနောက် အခုလာမယ့် ဩဂုတ်လမှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်မယ်လို့ စစ်ခေါင်းဆောင်က ပြောခဲ့ပေမယ့်၊ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရသူကတော့ နိုင်ငံရေးတည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုရမှ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်မယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။ လက်ရှိအားဖြင့်တော့ မြန်မာနိုင်ငံ နေရာအတော်များများမှာ စစ်ကောင်စီကိုဆန့်ကျင်တဲ့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်မှုတွေ ကြုံနေရပြီး၊ စစ်ကောင်စီဥက္ကဌကိုယ်တိုင်ကလည်း တိုင်းပြည်ဟာ ပုံမှန်အခြေအနေမရှိဘူးလို့ ဝန်ခံထားပါတယ်။
{Unicode}
စဈကောငျစီပွဌာနျးတဲ့ နိုငျငံရေးပါတီဥပဒေ HRW ဝဖေနျ
ဖဖေောျဝါရီ ၁၄၊ ၂၀၂၃ (ဗှီအိုအေ၊မွနျမာ)
မွနျမာစဈကောငျစီက အတညျပွု ပွဌာနျးခဲ့တဲ့ နိုငျငံရေးပါတီမြားမှတျပုံတငျခွငျးဥပဒဟော အတိုကျအခံနိုငျငံရေးပါတီတှကေို နှိပျကှပျမှုဖွဈပွီး၊ ဒီဥပဒအေတိုငျးဆိုရငျ နိုငျငံရေးပါတီတှေ နိုငျငံရေးမှာ ပါဝငျခှင့ျမရှိဘူးလို့ HRW လူ့အခှင့ျအရေးစောင့ျကွပျမှုအဖှဲ့ကွီးက ဝဖေနျလိုကျပါတယျ။ ဇနျနဝါရီလ ၁၆ ရကျနေ့က ပွဌာနျးလိုကျတဲ့ အဲဒီ ဥပဒသေဈအရဆို ထောငျဒဏျခမြှတျခံရသူတှေ နိုငျငံရေးပါတီမှာ ပါဝငျခှင့ျမရှိတဲ့အတှကျ၊ အဓိက နိုငျငံရေးခေါငျးဆောငျတှဖွေဈတဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျအပါအဝငျ NLD ပါတီခေါငျးဆောငျတှကေို မွနျမာ့နိုငျငံရေးထဲ ဝငျမရအောငျ ပိတျပငျလိုကျတာဖွဈတယျလို့ HRW က ထောကျပွပါတယျ။
စဈကောငျစီဟာ နိုငျငံရေးအတိုကျအခံအားလုံးကို ခြမှေုနျးဖို့နဲ့ ဒီမိုကရစေီနညျးကအြရပျသားအုပျခြုပျရေးပွနျမဖွဈလာစဖေို့ စနဈတကစြီမံနတေယျလို့ HRW ရဲ့ မွနျမာအရေးသုတသေီ Manny Maung က ပွောပါတယျ။ ပွညျထောငျစုအဆင့ျ နိုငျငံရေးပါတီတှနေဲ့ ပွညျနယျအဆင့ျနိုငျငံရေးပါတီတှအေတှကျ သတျမှတျပါတီဝငျအငျအား၊ သတျမှတျငှအေငျအားတှကေိုပါ ထည့ျသှငျးထားပါတယျ။ NLD အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျနဲ့ နိုငျငံရေးပါတီတခြို့တို့ကတော့ ဒီဥပဒသေဈအရ မှတျပုံတငျမှုကို ငွငျးပယျထားသလို၊ စဈကောငျစီလုပျရပျတိုငျးဟာ တရားမဝငျဘူးလို့လညျး ကွညောထားပါတယျ။
NLD ပါတီအပွတျအသတျအနိုငျရခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲမသမာမှုတှရှေိတယျဆိုတဲ့ အကွောငျးပွပွီး၊ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှဈ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့ စဈတပျက အာဏာသိမျးယူခဲ့တာပါ။ အဲဒီနောကျ အခုလာမယ့ျ ဩဂုတျလမှာ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပနိုငျမယျလို့ စဈခေါငျးဆောငျက ပွောခဲ့ပမေယ့ျ၊ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရသူကတော့ နိုငျငံရေးတညျငွိမျအေးခမြျးမှုရမှ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပနိုငျမယျလို့ ပွောထားပါတယျ။ လကျရှိအားဖွင့ျတော့ မွနျမာနိုငျငံ နရောအတောျမြားမြားမှာ စဈကောငျစီကိုဆန့ျကငြျတဲ့ လကျနကျကိုငျတောျလှနျမှုတှေ ကွုံနရေပွီး၊ စဈကောငျစီဥက်ကဌကိုယျတိုငျကလညျး တိုငျးပွညျဟာ ပုံမှနျအခွအေနမေရှိဘူးလို့ ဝနျခံထားပါတယျ။
