ကရင်ပြည်နယ် ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ် တောင်စွန်းကျေးရွာတဝိုက်က ထောင်နဲ့ချီတဲ့စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေဟာ ခုချိန်ထိ နေရပ်မပြန်နိုင်ကြသေးပဲ စားရေးသောက်ရေးလည်း ခက်ခဲနေကြပါတယ်။ ဒေသတွင်းမှာတော့ စစ်ကောင်စီ စစ်ကြောင်းတွေ သွားလာနေသလို၊ စစ်လေယာဉ်နဲ့လည်း ကင်းထောက်ပျဲဝဲနေပါတယ်။ ဒီအကြောင်း သတင်းပေးပို့ချက်ကို ကိုသားညွန့်ဦး ပြောပြမှာပါ။
ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ်တွင်း တိုက်ပွဲကြောင့် တောင်စွန်းရွာ အနန်းကွင်းရွာတဝိုက်မှာ စစ်ပြေးဒုက္ခသည် ၃,၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး၊ အကူအညီတွေ အထူးလိုအပ်နေတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။ ဒေသတွင်း စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ ရှိနေသေးတာကြောင့် ဒီ ဒုက္ခသည်တွေဟာ နေရပ်မပြန်ရဲကြဘူးလို့ ဝင်ရော်ဒေသ နွေဦးတော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားလူငယ်အဖွဲ့ဝင် တဦးက VOA ကို ပြောပါတယ်။
“ရှောင်နေရတုန်းပဲ သူတို့က အိမ်ပြန်မရဲကြသေးဘူး။ ခန့်မှန်းချေတော့ လူဦးရေက ၃,၀၀၀ ကျော်ကျော်လောက်တော့ ရှိနေပြီး၊ ကြာအင်းဆိပ်ကြီးဘက်မှာလည်းရှိတယ်၊ အဲ့ဒီလူဦးရေထဲမပါဘူး၊ ကျနော်ပြောတဲ့ အဲ့ဒီ ၃,၀၀၀ ကျော် အဲ့ဒီတောင်စွန်းတစ်ခုပဲ တောင်စွန်းရွာရယ် တောင်စွန်းနားတဝိုက် ရွာရယ်ပေါ့နော်။ စားရေးသောက်ရေးတော့ အခက်အခဲရှိတာပေါ့ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့လည်း အခုဒီစားစရာတွေ စုဆောင်းပေးနေပြီးလေ သွားပို့ပေးဖို့ ဒီရက်သွားပို့ပေးမယ်။”
တောင်စွန်းရွာနဲ့ ဆင်ပြေးရွာအနီးရှိတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်စခန်း ပြန်လည်ပြုပြင်ဖို့ စစ်ကောင်စီတပ်က ရွာသားတွေကို အတင်းအဓမ္မခေါ်ယူနေတယ်လို့လည်း စစ်ရှောင်ကူညီပေးသူနဲ့ ရွာခံတဦးက VOA ကို ပြောပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ VOA က သီးခြားအတည်မပြုနိုင်သေးပါဘူး။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီ ၁ နေ့ကစပြီး တောင်စွန်းရွာတဝိုက် ၄ ရက် ဆက်တိုက် တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေတာပါ။ တိုက်ပွဲအတွင်း စစ်ကောင်စီဖက်က လေကြောင်းအသုံးပြုခဲ့သလို၊ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေ ပုန်းရှောင်ရာနေရာတွေကို ဗုံးကြဲပစ်ခတ်ခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေက VOA ကို ပြောပါတယ်။ ဒီအခြေအနေတွေကြောင့် ဒေသခံတွေဟာ အသက်ဘေးလွတ်အောင် ပြေးရှောင်နေခဲ့ရသလို၊ အခု ၁၀ ရက်ကျော်ကြာတဲ့အထိ ရွာကို ပြန်မကပ်နိုင်ကြသေးပါဘူး။
ရွာကို ပြန်မလာရင် နေအိမ်တွေ မီးရှို့ဖျက်စီးပစ်မယ့်အကြောင်း စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ခြိမ်းခြောက်နေတယ်လို့လည်း ဒေသခံတဦးက VOA ကို ခုလို ပြောပါတယ်။
“အခြေအနေက သိပ်ပြီးတော့ မအေးချမ်းနေလို့လေ။ တိုက်ပွဲကတော့ မဖြစ်ဘူး။ ဒါမယ့် ရွာသားတွေက ပြန်လို့မရဲသေးဘူးပေါ့နော် ဘာလို့ဆို သူတို့က သစ်ခုတ် ဝါးခုတ်ဖို့ သူတို့ စခန်းတွေ ပြန်ပြင်ဖို့ဆိုပြီးတော့ ရွာသားတွေကို ခေါ်တယ် ရွာသားတွေခေါ်တော့ ရွာသားတွေကလည်း မသွားရဲဘူးလေ၊ ရွာမှာမနေရင်လည်း ရွာကိုမီးရှို့မယ်တို့ ဘာတို့ အဲ့လို ခြိမ်းခြောက်တယ်၊ ရွာသားတွေက ပြန်သွားပြန်တော့လည်း သူတို့က သစ်ခုတ် ဝါခုတ်ဖို့ ခေါ်တယ် အဲ့ကြောင့် ရွာသားတွေက ပြန်မရဲသေးဘူး။”
လက်ရှိ တိုက်ပွဲတည်ငြိမ်နေတဲ့ တောင်စွန်းရွာတွေဖက်မှာတော့ စစ်ကောင်စီ စစ်ကြောင်းတိုးချထားသလို၊ လေယာဉ်နဲ့ နေ့စဉ် ကင်းထောက်တဲ့အပြင် လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ မကြာမကြာ ပစ်ခတ်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“စစ်ကြောင်းထပ်ထိုးလာတာလည်းရှိတယ်။ ပြီးတော့ လေယာဉ်တွေနဲ့ သူတို့ ရိက္ခာတွေ သူတို့ လက်နက်ကြီးခဲယမ်းတွေ လာပို့တာတွေရှိတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ရက်လောက်ကဆိုလို့ရှိရင် လေယာဉ်တွေက ဒီဘက်ခြမ်းကို ၃ စီးဆင်းလာတယ်၊ ရိက္ခာတွေပါမယ် ပြီးတော့ ဒီလက်နက်ခဲယမ်းတွေပါမယ် နောက် တခြားလူတွေလည်း ပါရင်လည်း ပါနိုင်တယ်ပေါ့။ ရွာသားတွေကကျတော့ လေယာဉ်သံကြားတာနဲ့က ပုန်းတဲ့လူကပုန်း ပြေးတဲ့လူကပုန်းတယ်ဆိုတော့ မတွေ့ရဘူးလေ မမြင်ရဘူး။”
ရွာနီးချုပ်စပ် ခိုလှုံနေသူတွေက စားနပ်ရိက္ခာ ဆေးဝါး စောင်း အဝတ်အထည်စတဲ့ အကူအညီတွေ ရရှိပေမယ့်၊ ဖုန်းလိုင်းမရှိဘဲ တောတောင်ထဲမှာ တိမ်းရှောင်နေသူတွေအတွက်ကတော့ စားရေးသောက်ရေးအခြေအနေ ပိုခက်ခဲနေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“အခက်အခဲကတော့ ရှိတာပေါ့။ ဘာလို့ဆိုတော့ တချို့နေရာတွေကျတော့လည်း ဆက်သွယ်လို့ရတဲ့ နေရာတွေကျတော့ ကူညီပေးမယ့်လူတွေ ဆက်သွယ်လို့ရောက်တာပေါ့နော်။ တချို့ အဆက်အသွယ်မရှိတဲ့နေရာတွေကျတော့ ကူညီပေးမယ့်လူတွေက မရောက်ဘူး အဲ့လိုတွေရှိတယ်။ တောတောင်ထဲကို ရောက်တယ် အဲ့နေရာတွေမှာကျတော့ ဖုန်းလိုင်းတွေက ဆက်သွယ်မရှိဘူး အဆက်အသွယ်မရှိတော့ ဘယ်နေရာမှာ ဘယ်လောက်ရှိနေလဲဆိုတာကိုတော့ မသိရဘူးပေါ့ အဲ့လိုနေရာမှာရှိနေတဲ့ လူတွေကျတော့ အခက်အခဲတွေ ရှိတာပေါ့နော်။”
တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့တဲ့ ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့နယ်တခွင်မှာတော့ အမြဲလိုလို စစ်လေယာဉ်တွေ ပျံဝဲနေတာမို့ တိုက်ပွဲပြန်ပြင်းထန်လာမှာကို ဒေသခံတွေ စိုးရိမ်နေကြတာလို့လည်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
{Unicode}
တောငျစှနျးဒသေ စဈပွေးဒုက်ခသညျမြား နရေပျမပွနျနိုငျ
ဇနျနဝါရီ ၁၀၊ ၂၀၂၃။ (ဗှီအိုအေ၊ မွနျမာ)
ကရငျပွညျနယျ ကွာအငျးဆိပျကွီးမွို့နယျ တောငျစှနျးကြေးရှာတဝိုကျက ထောငျနဲ့ခြီတဲ့စဈပွေးဒုက်ခသညျတှဟော ခုခြိနျထိ နရေပျမပွနျနိုငျကွသေးပဲ စားရေးသောကျရေးလညျး ခကျခဲနကွေပါတယျ။ ဒသေတှငျးမှာတော့ စဈကောငျစီ စဈကွောငျးတှေ သှားလာနသေလို၊ စဈလယောဉျနဲ့လညျး ကငျးထောကျပြဲဝဲနပေါတယျ။ ဒီအကွောငျး သတငျးပေးပို့ခကြျကို ကိုသားညှန့ျဦး ပွောပွမှာပါ။
ကွာအငျးဆိပျကွီးမွို့နယျတှငျး တိုကျပှဲကွောင့ျ တောငျစှနျးရှာ အနနျးကှငျးရှာတဝိုကျမှာ စဈပွေးဒုက်ခသညျ ၃,၀၀၀ ကြောျရှိပွီး၊ အကူအညီတှေ အထူးလိုအပျနတေယျလို့ ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒသေတှငျး စဈရေးလှုပျရှားမှုတှေ ရှိနသေေးတာကွောင့ျ ဒီ ဒုက်ခသညျတှဟော နရေပျမပွနျရဲကွဘူးလို့ ဝငျရောျဒသေ နှေဦးတောျလှနျရေးလှုပျရှားလူငယျအဖှဲ့ဝငျ တဦးက VOA ကို ပွောပါတယျ။
“ရှောငျနရေတုနျးပဲ သူတို့က အိမျပွနျမရဲကွသေးဘူး။ ခန့ျမှနျးခြတေော့ လူဦးရကေ ၃,၀၀၀ ကြောျကြောျလောကျတော့ ရှိနပွေီး၊ ကွာအငျးဆိပျကွီးဘကျမှာလညျးရှိတယျ၊ အဲ့ဒီလူဦးရထေဲမပါဘူး၊ ကနြောျပွောတဲ့ အဲ့ဒီ ၃,၀၀၀ ကြောျ အဲ့ဒီတောငျစှနျးတဈခုပဲ တောငျစှနျးရှာရယျ တောငျစှနျးနားတဝိုကျ ရှာရယျပေါ့နောျ။ စားရေးသောကျရေးတော့ အခကျအခဲရှိတာပေါ့ ဒါပမေယ့ျ ကနြောျတို့လညျး အခုဒီစားစရာတှေ စုဆောငျးပေးနပွေီးလေ သှားပို့ပေးဖို့ ဒီရကျသှားပို့ပေးမယျ။”
တောငျစှနျးရှာနဲ့ ဆငျပွေးရှာအနီးရှိတဲ့ စဈကောငျစီတပျစခနျး ပွနျလညျပွုပွငျဖို့ စဈကောငျစီတပျက ရှာသားတှကေို အတငျးအဓမ်မခေါျယူနတေယျလို့လညျး စဈရှောငျကူညီပေးသူနဲ့ ရှာခံတဦးက VOA ကို ပွောပါတယျ။ ဒါနဲ့ပတျသကျလို့ VOA က သီးခွားအတညျမပွုနိုငျသေးပါဘူး။
ပွီးခဲ့တဲ့ ဇနျနဝါရီ ၁ နေ့ကစပွီး တောငျစှနျးရှာတဝိုကျ ၄ ရကျ ဆကျတိုကျ တိုကျပှဲပွငျးထနျနတောပါ။ တိုကျပှဲအတှငျး စဈကောငျစီဖကျက လကွေောငျးအသုံးပွုခဲ့သလို၊ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှေ ပုနျးရှောငျရာနရောတှကေို ဗုံးကွဲပဈခတျခဲ့တယျလို့ ဒသေခံတှကေ VOA ကို ပွောပါတယျ။ ဒီအခွအေနတှေကွေောင့ျ ဒသေခံတှဟော အသကျဘေးလှတျအောငျ ပွေးရှောငျနခေဲ့ရသလို၊ အခု ၁၀ ရကျကြောျကွာတဲ့အထိ ရှာကို ပွနျမကပျနိုငျကွသေးပါဘူး။
ရှာကို ပွနျမလာရငျ နအေိမျတှေ မီးရှို့ဖကြျစီးပဈမယ့ျအကွောငျး စဈကောငျစီတပျဖှဲ့ဝငျတှေ ခွိမျးခွောကျနတေယျလို့လညျး ဒသေခံတဦးက VOA ကို ခုလို ပွောပါတယျ။
“အခွအေနကေ သိပျပွီးတော့ မအေးခမြျးနလေို့လေ။ တိုကျပှဲကတော့ မဖွဈဘူး။ ဒါမယ့ျ ရှာသားတှကေ ပွနျလို့မရဲသေးဘူးပေါ့နောျ ဘာလို့ဆို သူတို့က သဈခုတျ ဝါးခုတျဖို့ သူတို့ စခနျးတှေ ပွနျပွငျဖို့ဆိုပွီးတော့ ရှာသားတှကေို ခေါျတယျ ရှာသားတှခေေါျတော့ ရှာသားတှကေလညျး မသှားရဲဘူးလေ၊ ရှာမှာမနရေငျလညျး ရှာကိုမီးရှို့မယျတို့ ဘာတို့ အဲ့လို ခွိမျးခွောကျတယျ၊ ရှာသားတှကေ ပွနျသှားပွနျတော့လညျး သူတို့က သဈခုတျ ဝါခုတျဖို့ ခေါျတယျ အဲ့ကွောင့ျ ရှာသားတှကေ ပွနျမရဲသေးဘူး။”
လကျရှိ တိုကျပှဲတညျငွိမျနတေဲ့ တောငျစှနျးရှာတှဖေကျမှာတော့ စဈကောငျစီ စဈကွောငျးတိုးခထြားသလို၊ လယောဉျနဲ့ နေ့စဉျ ကငျးထောကျတဲ့အပွငျ လကျနကျကွီးတှနေဲ့ မကွာမကွာ ပဈခတျနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။
“စဈကွောငျးထပျထိုးလာတာလညျးရှိတယျ။ ပွီးတော့ လယောဉျတှနေဲ့ သူတို့ ရိက်ခာတှေ သူတို့ လကျနကျကွီးခဲယမျးတှေ လာပို့တာတှရှေိတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ နှဈရကျလောကျကဆိုလို့ရှိရငျ လယောဉျတှကေ ဒီဘကျခွမျးကို ၃ စီးဆငျးလာတယျ၊ ရိက်ခာတှပေါမယျ ပွီးတော့ ဒီလကျနကျခဲယမျးတှပေါမယျ နောကျ တခွားလူတှလေညျး ပါရငျလညျး ပါနိုငျတယျပေါ့။ ရှာသားတှကေကတြော့ လယောဉျသံကွားတာနဲ့က ပုနျးတဲ့လူကပုနျး ပွေးတဲ့လူကပုနျးတယျဆိုတော့ မတှေ့ရဘူးလေ မမွငျရဘူး။”
ရှာနီးခြုပျစပျ ခိုလှုံနသေူတှကေ စားနပျရိက်ခာ ဆေးဝါး စောငျး အဝတျအထညျစတဲ့ အကူအညီတှေ ရရှိပမေယ့ျ၊ ဖုနျးလိုငျးမရှိဘဲ တောတောငျထဲမှာ တိမျးရှောငျနသေူတှအေတှကျကတော့ စားရေးသောကျရေးအခွအေနေ ပိုခကျခဲနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။
“အခကျအခဲကတော့ ရှိတာပေါ့။ ဘာလို့ဆိုတော့ တခြို့နရောတှကေတြော့လညျး ဆကျသှယျလို့ရတဲ့ နရောတှကေတြော့ ကူညီပေးမယ့ျလူတှေ ဆကျသှယျလို့ရောကျတာပေါ့နောျ။ တခြို့ အဆကျအသှယျမရှိတဲ့နရောတှကေတြော့ ကူညီပေးမယ့ျလူတှကေ မရောကျဘူး အဲ့လိုတှရှေိတယျ။ တောတောငျထဲကို ရောကျတယျ အဲ့နရောတှမှောကတြော့ ဖုနျးလိုငျးတှကေ ဆကျသှယျမရှိဘူး အဆကျအသှယျမရှိတော့ ဘယျနရောမှာ ဘယျလောကျရှိနလေဲဆိုတာကိုတော့ မသိရဘူးပေါ့ အဲ့လိုနရောမှာရှိနတေဲ့ လူတှကေတြော့ အခကျအခဲတှေ ရှိတာပေါ့နောျ။”
တိုကျပှဲပွငျးထနျခဲ့တဲ့ ကွာအငျးဆိပျကွီးမွို့နယျတခှငျမှာတော့ အမွဲလိုလို စဈလယောဉျတှေ ပြံဝဲနတောမို့ တိုကျပှဲပွနျပွငျးထနျလာမှာကို ဒသေခံတှေ စိုးရိမျနကွေတာလို့လညျး ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
