နှစ်ပေါင်း ၆၀ အတွင်း ဂျပန်နိုင်ငံကို အပြင်းထန်ဆုံးဝင်တိုက်တဲ့ စူပါတိုင်ဖုန်းလို့ တင်စားခေါ်ဆိုကြတဲ့ Hagibis မုန်တိုင်းဒဏ်ကို အပြင်းထန်ဆုံး ခံလိုက်ရတာကတော့ Chiba ဒေသဖြစ်တယ်လို့ တိုကျိုမြို့မှာနေထိုင်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတဦးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ မုန်တိုင်းဝင်တိုက်သွားတဲ့ အခြေအနေ၊ လူအသေအပျောက်၊ အပျက်အစီး စတာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး မုန်တိုင်းအခြေအနေကို မပြတ်စောင့်ကြည့်နေတဲ့ တိုကျိုမြို့က စားသောက်ဆိုင်ပိုင်ရှင် ဦးထွန်းဝေကို ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းတဲ့ အခါ ဦးထွန်းဝေက အခုလို စပြောပါတယ်။
“Chiba အထိနာဆုံးပါပဲ။ အရင်က မုန်တိုင်းအမှတ်စဉ် ၁၇ ဆိုတာ ရှိပါတယ်။ အဲဒီမုန်တိုင်းအမှတ်စဉ် ၁၇ က အခုလက်ရှိ Chiba ရဲ့ မြို့တဝက်ကျော်ကို ဝါးမြိုခြင်းခံရပါတယ်။ အိမ်ခေါင်မိုးတွေ လွင့်တယ်၊ အိမ်တွေအလုံးလိုက်ပါသွားတာ ရှိပါတယ်။ မနေ့ကတိုက်တဲ့ မုန်တိုင်းအမှတ် ၁၉ မှာလည်း အဲဒီနေရာကိုပဲ ဗဟိုပြုပြီး ပြန်တိုက်ခတ်သွားတာ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီတော့ အဲဒီနေရာမှာ အခုက မီးတွေပြတ်ပြီးတော့ ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ခေတ္တခန ရပ်ဆိုင်းထားတာ မြင်နေရပါတယ်။ ရေတွေကြီးတာတွေ တွေ့နေရတယ်။ တော်တော်လေးကို ဂျပန်အစိုးရ အနေနဲ့ အခက်အခက်တွေ အများကြီးတွေ့ရတယ်။ နောက်ပြီးတော့ တိုကျိုဧရိယာဘက်မှာလည်း Family Mart တို့ Lawson တို့ ဗမာတွေ တော်တော်များများ အဝယ်များတဲ့ ၂၄ နာရီဆိုင်တွေမှာလည်း ရေပြတ်တာတို့ စားစရာတွေ ပြတ်တာတို့ ကြုံရပါတယ်။ တချို့ တိုကျိုဧရိယာ ပြင်ပဘက်က ကုမ္ပဏီတော်တော်များများ၊ စားသောက်ဆိုင် တော်တော်များများက အကုန်လုံး စနေနေ့ညမှာ လုံးဝ ပိတ်ထားရပါတယ်။”
ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင် - ဟုတ်ကဲ့၊ အဲဒီလောက်ဆိုးနေတော့ လူအသေအပျောက် ရှိလားခင်ဗျ။
ဦးထွန်းဝေ - “Chiba ဘက်မှာ ကားမှောက်ပြီးတော့ တဦးသေတယ်။ ကားထဲမှာပါလာတဲ့ သူ့ရဲ့မိသားစု ကလေးသုံးယောက်ကလည်းပဲ လွတ်သွားပေမယ့် ဆေးရုံ အရေးပေါ်တင်ရတယ်။ ကားမောင်းတဲ့လူကတော့ မြစ်ထဲထိုးကျလို့ ဆုံးသွားတယ်ခင်ဗျ။ ပြီးတော့ Fukushima ဘက်မှာ တော်တော်ဆိုးတယ်ဗျ။ Fukushima မြို့တဝက်ကျော်က ရေလွှမ်းသွားပါတယ်။ ရေလွှမ်းသွားပြီးတော့ ၁၀ ပေအထက်ရှိတဲ့ ကမ်းခြေကတက်လာတဲ့ ရေတွေဟာ အင်မတန် ကြောက်ခမန်းလိလိ ကြည့်ရတဲ့သူက အသည်းကို ယားနေတာပဲ။ ရေက တော်တော်ပြင်းပါတယ်။ တနာရီ ၁၉၈ မိုင်နဲ့တိုက်တဲ့ မုန်တိုင်း လေကြမ်းတွေကြောင့် ပါလာတဲ့ ပင်လယ်ရေတွေက ရပ်ကွက်ထဲကိုဝင်တယ်။ သူတို့နေအိမ်တွေပါ အကုန်လုံးကို ဝင်ရောက်လာပါတယ်။ ဒါကိုလည်း ဂျပန်တပ်မတော် ရဟတ်ယာဉ်တွေနဲ့ ကယ်တာတွေ မြင်တွေ့နေရပါတယ်။”
ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင် - ဆိုတော့ အိမ်တွေပြိုလဲ ပျက်စီး ဆုံးရှုံးတာတွေရော ရှိမှာပေါ့နော်။
ဦးထွန်းဝေ - “မြေပြိုတာကတော့ Gunma Ken ဘက်မှာ မနေ့က တီဗွီထဲမှာ ဖတ်ရပါတယ်။ လူ ၅ ယောက်လောက် ပျောက်ဆုံးပြီးတော့ အဲဒီနားမှာနေတဲ့ လူ ၂၀ လောက်က လုံးဝ ရှာမတွေ့ဘူးဆိုပြီး သတင်းတက်လာပါတယ်။ ဓာတ်တိုင်တွေ လဲပါတယ်။ အိမ်တွေလည်း မြစ်ထဲကို ပါတာလည်း ရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ Miyagi Ken ဘက်မှာ အရင်တုန်းက ပြင်းအား ၇.၂ ရှိတဲ့ ဆူနာမီဝင်တဲ့၊ ငလျင်လှုပ်ခဲ့တဲ့နေရာကို ပြောတာပါ၊ အခု အိမ်ပေါ်ကနေ ကယ်ပါ ကယ်ပါဆိုပြီး ရဟတ်ယာဉ်ကို အကူအညီတောင်းနေတဲ့ အိမ်ထဲမှာ ကျန်နေတဲ့ လူတွေလည်း တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒါကတော့ လက်ရှိ Miyagi Ken မှာ ရေကတော့ လုံးဝ မကျသေးပါဘူး။ အိမ်တွေ ရေထဲမျောပါသွားတာလည်း ရှိသလို ကားတွေလည်း ရေထဲမျောပါသွားတာ တွေ့နေရပါတယ်။ ဓာတ်တိုင်တွေလည်း အလီလီလဲတာ တွေ့ပါတယ်။”
ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင် - တိုကျိုမြို့ အခုနောက်ဆုံး အခြေအနေက မိုးရွာနေတုန်းပဲလား၊ ဘယ်လိုအခြေအနေ မြင်နေရလဲ။
ဦးထွန်းဝေ - “တိုကျိုမြို့ လက်ရှိ မိုးအုံ့နေတယ်ဗျ၊ မိုးကတိတ်သွားပြီ၊ မိုးလုံးဝ မရွာတော့ဘူး။ ဒါပေမယ့် အရေးပေါ် ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ဖွင့်ပြီးတော့ အတူတကွ Volunteer အုပ်စုတွေပါ ပါဝင်ကူညီဖို့ ဂျပန်အစိုးရက သူ့နိုင်ငံသားတွေ အကုန်လုံးကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။”
ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင် - မုန်တိုင်းက အခုချိန်မှာ ဘယ်ရောက်နေပြီ သိရလဲ။
ဦးထွန်းဝေ - “အခုချိန်မှာ မုန်တိုင်းက တိုကျိုမြို့ကနေ ထွက်သွားပြီ။ မြေပုံအရ ပြောမယ်ဆိုရင် ပင်လယ်ဘက်ကို ဗဟိုပြုပြီး ပင်လယ်ဘက်ကို ပြန်ထွက်သွားတယ်လို့ တီဗွီမှာ လက်ရှိ ဖော်ပြနေပါတယ်။”
ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင် - တိုင်ဖုန်းမုန်တိုင်း မလာခင်မှာ ဂျပန်အစိုးရက မုန်တိုင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဘယ်လိုကြိုတင် ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်တာ သတိထားမိပါသလဲ။
ဦးထွန်းဝေ - “မုန်တိုင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ မုန်တိုင်းမလာခင် တပတ်အလိုက စပြီးတော့ မြို့နယ်တိုင်း အသီးသီးမှာ အစည်းအဝေးတွေ ခေါ်ပြီးတော့ မုန်တိုင်းပြင်ဆင်ရေးအတွက် ဘာတွေလုပ်မယ်၊ ဘာတွေလုပ်မယ် ဆိုပြီးတော့ သူတို့ စီမံကိန်းတွေ ချပါတယ်။ တပ်မတော်သားတွေ၊ ပြည်သူ့ရဲတွေ၊ မီးသတ်ဝန်ထမ်းတွေ ၂ သောင်းကျော်လောက် မုန်တိုင်းမတိုင်ခင်ကတည်းက ဘယ်လိုကူညီမယ်၊ ကျောင်းတွေ ဖွင့်ထားတဲ့ မြို့နယ်တိုင်း ရပ်ကွက်တိုင်း နေရာတိုင်းမှာ ကျောင်း ၁၀ ကျောင်းကနေ ၇ ကျောင်းအထက် အကုန်လုံး မုန်တိုင်းဒုက္ခ ခံစားနေရသူတွေ တည်းဖို့ နားခိုဖို့ဆိုပြီးတော့ ဖွင့်ပေးထားပါတယ်။”
ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင် - မုန်တိုင်းကျမယ်ဆိုတဲ့အချိန်မှာ မြန်မာသံရုံးကလည်း အကူအညီတွေ ပေးမယ်ဆိုပြီး သတိပေးချက် ထုတ်ပြန်တာ တွေ့ရပါတယ်။ အဲတော့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ အနေနဲ့က မြန်မာသံရုံးကနေ အကူအညီ ရရှိနေပါသလား။
ဦးထွန်းဝေ - “သံရုံးက မြန်မာနိုင်ငံသားတွေက အကူအညီ ရရှိတယ်ဆိုတာ အခုထက်ထိတော့ ဘာမှမကြားသေးဘူးခင်ဗျ။ ကျနော် မနေ့က ဒီဘက် Shinjuku ပိုင်းမှာ တယောက်ဒုက္ခရောက်လို့ အကူအညီလှမ်းတောင်းတယ်။ သံရုံးက ဘယ်သူမှ ဖုန်းပြန်မဖြေဘူးခင်ဗျ။ အဲဒါနဲ့ နီးစပ်ရာကို ခေါ်ပြီးပဲ အကူအညီ လှမ်းပေးလိုက်ရပါတယ်။”
-----------------------------
(Unicode)
Hagibis တိုငျဖုနျး ဝငျတိုကျသှားသည့ျအခွအေနေ ဒသေခံပွောပွခကြျ
နှဈပေါငျး ၆၀ အတှငျး ဂပြနျနိုငျငံကို အပွငျးထနျဆုံးဝငျတိုကျတဲ့ စူပါတိုငျဖုနျးလို့ တငျစားခေါျဆိုကွတဲ့ Hagibis မုနျတိုငျးဒဏျကို အပွငျးထနျဆုံး ခံလိုကျရတာကတော့ Chiba ဒသေဖွဈတယျလို့ တိုကြိုမွို့မှာနထေိုငျတဲ့ မွနျမာနိုငျငံသားတဦးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ မုနျတိုငျးဝငျတိုကျသှားတဲ့ အခွအေနေ၊ လူအသအေပြောကျ၊ အပကြျအစီး စတာတှနေဲ့ပတျသကျပွီး မုနျတိုငျးအခွအေနကေို မပွတျစောင့ျကွည့ျနတေဲ့ တိုကြိုမွို့က စားသောကျဆိုငျပိုငျရှငျ ဦးထှနျးဝကေို ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက ဆကျသှယျမေးမွနျးတဲ့ အခါ ဦးထှနျးဝကေ အခုလို စပွောပါတယျ။
“Chiba အထိနာဆုံးပါပဲ။ အရငျက မုနျတိုငျးအမှတျစဉျ ၁၇ ဆိုတာ ရှိပါတယျ။ အဲဒီမုနျတိုငျးအမှတျစဉျ ၁၇ က အခုလကျရှိ Chiba ရဲ့ မွို့တဝကျကြောျကို ဝါးမွိုခွငျးခံရပါတယျ။ အိမျခေါငျမိုးတှေ လှင့ျတယျ၊ အိမျတှအေလုံးလိုကျပါသှားတာ ရှိပါတယျ။ မနေ့ကတိုကျတဲ့ မုနျတိုငျးအမှတျ ၁၉ မှာလညျး အဲဒီနရောကိုပဲ ဗဟိုပွုပွီး ပွနျတိုကျခတျသှားတာ တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒီတော့ အဲဒီနရောမှာ အခုက မီးတှပွေတျပွီးတော့ ကယျဆယျရေးလုပျငနျးတှေ ခတေ်တခန ရပျဆိုငျးထားတာ မွငျနရေပါတယျ။ ရတှေကွေီးတာတှေ တှေ့နရေတယျ။ တောျတောျလေးကို ဂပြနျအစိုးရ အနနေဲ့ အခကျအခကျတှေ အမြားကွီးတှေ့ရတယျ။ နောကျပွီးတော့ တိုကြိုဧရိယာဘကျမှာလညျး Family Mart တို့ Lawson တို့ ဗမာတှေ တောျတောျမြားမြား အဝယျမြားတဲ့ ၂၄ နာရီဆိုငျတှမှောလညျး ရပွေတျတာတို့ စားစရာတှေ ပွတျတာတို့ ကွုံရပါတယျ။ တခြို့ တိုကြိုဧရိယာ ပွငျပဘကျက ကုမ်ပဏီတောျတောျမြားမြား၊ စားသောကျဆိုငျ တောျတောျမြားမြားက အကုနျလုံး စနနေေ့ညမှာ လုံးဝ ပိတျထားရပါတယျ။”
ကိုဉာဏျဝငျးအောငျ - ဟုတျကဲ့၊ အဲဒီလောကျဆိုးနတေော့ လူအသအေပြောကျ ရှိလားခငျဗြ။
ဦးထှနျးဝေ - “Chiba ဘကျမှာ ကားမှောကျပွီးတော့ တဦးသတေယျ။ ကားထဲမှာပါလာတဲ့ သူ့ရဲ့မိသားစု ကလေးသုံးယောကျကလညျးပဲ လှတျသှားပမေယ့ျ ဆေးရုံ အရေးပေါျတငျရတယျ။ ကားမောငျးတဲ့လူကတော့ မွဈထဲထိုးကလြို့ ဆုံးသှားတယျခငျဗြ။ ပွီးတော့ Fukushima ဘကျမှာ တောျတောျဆိုးတယျဗြ။ Fukushima မွို့တဝကျကြောျက ရလှေှမျးသှားပါတယျ။ ရလှေှမျးသှားပွီးတော့ ၁၀ ပအေထကျရှိတဲ့ ကမျးခွကေတကျလာတဲ့ ရတှေဟော အငျမတနျ ကွောကျခမနျးလိလိ ကွည့ျရတဲ့သူက အသညျးကို ယားနတောပဲ။ ရကေ တောျတောျပွငျးပါတယျ။ တနာရီ ၁၉၈ မိုငျနဲ့တိုကျတဲ့ မုနျတိုငျး လကွေမျးတှကွေောင့ျ ပါလာတဲ့ ပငျလယျရတှေကေ ရပျကှကျထဲကိုဝငျတယျ။ သူတို့နအေိမျတှပေါ အကုနျလုံးကို ဝငျရောကျလာပါတယျ။ ဒါကိုလညျး ဂပြနျတပျမတောျ ရဟတျယာဉျတှနေဲ့ ကယျတာတှေ မွငျတှေ့နရေပါတယျ။”
ကိုဉာဏျဝငျးအောငျ - ဆိုတော့ အိမျတှပွေိုလဲ ပကြျစီး ဆုံးရှုံးတာတှရေော ရှိမှာပေါ့နောျ။
ဦးထှနျးဝေ - “မွပွေိုတာကတော့ Gunma Ken ဘကျမှာ မနေ့က တီဗှီထဲမှာ ဖတျရပါတယျ။ လူ၅ ယောကျလောကျ ပြောကျဆုံးပွီးတော့ အဲဒီနားမှာနတေဲ့ လူ ၂၀ လောကျက လုံးဝ ရှာမတှေ့ဘူးဆိုပွီး သတငျးတကျလာပါတယျ။ ဓာတျတိုငျတှေ လဲပါတယျ။ အိမျတှလေညျး မွဈထဲကို ပါတာလညျး ရှိတယျ။ နောကျပွီးတော့ Miyagi Ken ဘကျမှာ အရငျတုနျးက ပွငျးအား ၇.၂ ရှိတဲ့ ဆူနာမီဝငျတဲ့၊ ငလငြျလှုပျခဲ့တဲ့နရောကို ပွောတာပါ၊ အခု အိမျပေါျကနေ ကယျပါ ကယျပါဆိုပွီး ရဟတျယာဉျကို အကူအညီတောငျးနတေဲ့ အိမျထဲမှာ ကနြျနတေဲ့ လူတှလေညျး တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒါကတော့ လကျရှိ Miyagi Ken မှာ ရကေတော့ လုံးဝ မကသြေးပါဘူး။ အိမျတှေ ရထေဲမြောပါသှားတာလညျး ရှိသလို ကားတှလေညျး ရထေဲမြောပါသှားတာ တှေ့နရေပါတယျ။ ဓာတျတိုငျတှလေညျး အလီလီလဲတာ တှေ့ပါတယျ။”
ကိုဉာဏျဝငျးအောငျ - တိုကြိုမွို့ အခုနောကျဆုံး အခွအေနကေ မိုးရှာနတေုနျးပဲလား၊ ဘယျလိုအခွအေနေ မွငျနရေလဲ။
ဦးထှနျးဝေ - “တိုကြိုမွို့ လကျရှိ မိုးအုံ့နတေယျဗြ၊ မိုးကတိတျသှားပွီ၊ မိုးလုံးဝ မရှာတော့ဘူး။ ဒါပမေယ့ျ အရေးပေါျ ကယျဆယျရေးလုပျငနျးတှေ ဖှင့ျပွီးတော့ အတူတကှ Volunteer အုပျစုတှပေါ ပါဝငျကူညီဖို့ ဂပြနျအစိုးရက သူ့နိုငျငံသားတှေ အကုနျလုံးကို တိုကျတှနျးထားပါတယျ။”
ကိုဉာဏျဝငျးအောငျ - မုနျတိုငျးက အခုခြိနျမှာ ဘယျရောကျနပွေီ သိရလဲ။
ဦးထှနျးဝေ - “အခုခြိနျမှာ မုနျတိုငျးက တိုကြိုမွို့ကနေ ထှကျသှားပွီ။ မွပေုံအရ ပွောမယျဆိုရငျ ပငျလယျဘကျကို ဗဟိုပွုပွီး ပငျလယျဘကျကို ပွနျထှကျသှားတယျလို့ တီဗှီမှာ လကျရှိ ဖောျပွနပေါတယျ။”
ကိုဉာဏျဝငျးအောငျ - တိုငျဖုနျးမုနျတိုငျး မလာခငျမှာ ဂပြနျအစိုးရက မုနျတိုငျးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ဘယျလိုကွိုတငျ ပွငျဆငျမှုတှေ လုပျတာ သတိထားမိပါသလဲ။
ဦးထှနျးဝေ - “မုနျတိုငျးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ မုနျတိုငျးမလာခငျ တပတျအလိုက စပွီးတော့ မွို့နယျတိုငျး အသီးသီးမှာ အစညျးအဝေးတှေ ခေါျပွီးတော့ မုနျတိုငျးပွငျဆငျရေးအတှကျ ဘာတှလေုပျမယျ၊ ဘာတှလေုပျမယျ ဆိုပွီးတော့ သူတို့ စီမံကိနျးတှေ ခပြါတယျ။ တပျမတောျသားတှေ၊ ပွညျသူ့ရဲတှေ၊ မီးသတျဝနျထမျးတှေ ၂ သောငျးကြောျလောကျ မုနျတိုငျးမတိုငျခငျကတညျးက ဘယျလိုကူညီမယျ၊ ကြောငျးတှေ ဖှင့ျထားတဲ့ မွို့နယျတိုငျး ရပျကှကျတိုငျး နရောတိုငျးမှာ ကြောငျး ၁၀ ကြောငျးကနေ ၇ ကြောငျးအထကျ အကုနျလုံး မုနျတိုငျးဒုက်ခ ခံစားနရေသူတှေ တညျးဖို့ နားခိုဖို့ဆိုပွီးတော့ ဖှင့ျပေးထားပါတယျ။”
ကိုဉာဏျဝငျးအောငျ - မုနျတိုငျးကမြယျဆိုတဲ့အခြိနျမှာ မွနျမာသံရုံးကလညျး အကူအညီတှေ ပေးမယျဆိုပွီး သတိပေးခကြျ ထုတျပွနျတာ တှေ့ရပါတယျ။ အဲတော့ မွနျမာနိုငျငံသားတှေ အနနေဲ့က မွနျမာသံရုံးကနေ အကူအညီ ရရှိနပေါသလား။
ဦးထှနျးဝေ - “သံရုံးက မွနျမာနိုငျငံသားတှကေ အကူအညီ ရရှိတယျဆိုတာ အခုထကျထိတော့ ဘာမှမကွားသေးဘူးခငျဗြ။ ကနြောျ မနေ့က ဒီဘကျ Shinjuku ပိုငျးမှာ တယောကျဒုက်ခရောကျလို့ အကူအညီလှမျးတောငျးတယျ။ သံရုံးက ဘယျသူမှ ဖုနျးပွနျမဖွဘေူးခငျဗြ။ အဲဒါနဲ့ နီးစပျရာကို ခေါျပွီးပဲ အကူအညီ လှမျးပေးလိုကျရပါတယျ။”
