ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္မႈေတြ ရိွလာေပမဲ့လို႔ ျမန္မာ့မီဒီယာေတြအတြက္ ေရွ႕ေလွ်ာက္ ရင္ဆိုင္ရဦးမယ့္ စိန္ေခၚခ်က္ အေတာ္မ်ားမ်ား ရိွေသးတယ္ဆိုၿပီး ဒီကေန႔လုပ္တဲ့ East West Center ရဲ႕ မီဒီယာညီလာခံအတြင္းမွာ သတင္းမီဒီယာသမားေတြက ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။
မီဒီယာေစ်းကြက္ အၿပိဳင္အဆိုင္ ျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံျခားမီဒီယာႀကီးေတြ က ျပည္တြင္းသတင္းမီဒီယာေတြကို လႊြမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္လာမယ့္ အႏၱရာယ္လည္းရိွတယ္လို႔ အဲဒီမွာ တတ္ေရာက္ ေဆြးေႏြးသြားတဲ့ ျပန္ၾကားေရး ဒု၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ကလည္း ေျပာဆိုပါတယ္။ မီဒီယာညီလာခံမွာ တတ္ေရာက္သတင္းယူခဲ့တဲ့ ကိုသားညြန္႔ဦးက သတင္းေပးပို႔ထားပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ East West Center က လုပ္တဲ့ မီဒီယာညီလာခံ ဒီကေန႔ ေနာက္ဆံုးရက္မွာပဲ ျမန္မာ့မီဒီယာအတြက္ ေရွ႕စိန္ေခၚခ်က္ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ေနရာမွာ သတင္းမီဒီယာသမားေတြနဲ႔အတူ ျပန္ၾကားေရးဒု၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ လည္း ပါ၀င္ေဆြးေႏြးခဲ့တာပါ။
လက္ရိွ ျမန္မာ့မီဒီယာ အနာဂတ္အတြက္ စိန္ေခၚခ်က္ေတြနဲ႔ ႀကံဳလာႏိုင္တဲ့ အခက္အခဲေတြကို ေဆြးေႏြးၾကရာမွာ သတင္းပညာရပ္ ကြ်မ္းက်င္မႈပိုင္းေရာ က်င့္၀တ္ပိုင္းေရာ မီဒီယာေစ်းကြက္ ကိစၥေတြကိုပါ အေတာ္ေလး ေဒါင့္ေပါင္းစံုက ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ျပန္ၾကားေရး ဒု ၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ ကေတာ့ လာမယ့္အနာဂတ္မွာ ႏိုင္ငံျခားမီဒီယာႀကီးေတြ ၀င္ေရာက္ ျခယ္လွယ္လာမွာကို စိုးရိမ္တာေတြ႔ရပါတယ္။
“ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အနာဂတ္မွာ အၿပိဳင္အဆိုင္ေတြ ျဖစ္လာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ မီဒီယာႀကီးေတြက လက္၀ါးႀကီးအုပ္ လႊမ္းမိုးလာေခ် အႏၱရာယ္လည္း ရိွပါတယ္။ အေရွ႕ဥေရာပမွာ ဒီမိုကေရစီအသြင္ ကူးေျပာင္းမႈေတြျဖစ္ေတာ့ ေစ်းကြက္ထဲက ႏိုင္ငံျခားမီဒီယာႀကီးေတြ ၀င္လာၿပီး ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားလာတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ ရိွခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရအေနနဲ႔ကေတာ့ မီဒီယာလုပ္ငန္းႀကီး တခုထဲမွာတင္ ပံုႏွိပ္နဲ႔ အသံလႊင့္လုပ္ငန္း ႏွစ္ခု ပိုင္ဆိုင္ထားတာကို ကန္႔သတ္တာ၊ ႐ုပ္သံလႊင့္ဥပေဒနဲ႔ ႏို္င္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒေတြထဲမွာ မီဒီယာေစ်းကြက္ထဲ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို အခ်ိဳး သတ္မွတ္တာေတြ လုပ္ေဆာင္ထားပါတယ္။”
ျပည္တြင္းမွာရိွတဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြနဲ႔ အာဏာရိွသူတခ်ိဳ႕က သတင္းမီဒီယာေတြကို လက္၀ါးႀကီးအုပ္လာတဲ့ အေျခအေနေတြကိုလည္း သတင္းမီဒီယာသမားေတြက ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးသမားတခ်ိဳ႕ မီဒီယာေစ်းကြက္ထဲ ၀င္လာတာေၾကာင့္၊ သတင္းသမားေတြအေနနဲ႔ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပဲြကာလအတြင္း မွ်တတဲ့ သတင္းေတြ ေရးသားေဖာ္ျပႏိုင္ဖို႔ ပို လိုအပ္လာတယ္လို႔ ဦးရဲထြဋ္ က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ သတင္းသမားေတြရဲ႕ က်င့္၀တ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ေဆြးေႏြးခဲ့ရာမွာေတာ့ လူမႈသဟဇာတျဖစ္မႈနဲ႔ တည္ၿငိမ္မႈအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ကိုလည္း ျပန္ၾကားေရး ဒု၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္က ေျပာသြားပါတယ္။
“လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္း အသိပညာေပးတဲ့ community radio မ်ိဳးေတြ ပိုၿပီး လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးဖို႔ အစိုးရအေနနဲ႔ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Rwanda မွာ ျဖစ္ခဲ့တာမ်ိဳး သတိထားရပါမယ္။ အဲဒီမွာ FM ေရဒီယိုတခုကေန မ်ိဳးျပဳန္း သတ္ျဖတ္မႈအထိ ျဖစ္ေအာင္ တြန္းပို႔ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ community radio လုပ္တဲ့ေနရာမွာ လူသားအရင္းအျမစ္ကိစၥနဲ႔ က်င့္၀တ္ဆိုင္ရာကိစၥေတြကိုေတာ့ အေတာ္ သတိထားဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။”
တခ်ိန္တည္းမွာေတာ့ အစိုးရပိုင္ သတင္းမီဒီယာေတြကို အမ်ားပိုင္ ပံုစံျဖစ္ေအာင္ တေျဖးေျဖးနဲ႔ ေျပာင္းလဲသြားမယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ အဲဒီေနရာမွာ သတင္းပညာ တတ္ကြ်မ္းနားလည္မႈ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရိွတယ္လို႔လည္း ဦးရဲထြဋ္ က ေျပာပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာေတာ့ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္ရိွတယ္ဆိုေပမဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ရိွေနတာကို သတင္းမီဒီယာသမားေတြက ေဆြးေႏြး ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အာဏာပိုင္ေတြထံက သတင္းအခ်က္အလက္ ရယူႏိုင္ဖို႔ အခက္အခဲမ်ိဳး ျဖစ္တယ္လို႔ chronicle သတင္းဌာန အယ္ဒီတာ ကိုေဇယ်ာလိႈင္က ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။
“ဆင္ဆာမရွိလို႔ လြတ္လပ္စြာ ေရးခြင့္ရွိတယ္ဆိုေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔က လြတ္လပ္စြာ သတင္းရယူခြင့္မွာေတာ့ အတားအဆီး ရွိေနပါေသးတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔က သတင္းကို မရယူႏုိင္ဘူးဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔ သတင္းကို ျပန္ေရးလို႔ ရမွာမဟုတ္ပါဘူး။ မၾကာေသးခင္ကျဖစ္ခဲ့တဲ့ က်ေနာ္တို႔ ရန္ကုန္တုိင္း လွည္းကူးၿမိဳ႕နယ္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေက်းရြာဖ်က္သိမ္းတဲ့ကိစၥမွာ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္းက သတင္းေထာက္အဖြဲ႔ သြားတဲ့ကားကို လမ္းမွာပိတ္ဆို႔ၿပီးေတာ့ သတင္းေပးမယူတာမ်ိဳးေတြ၊ တခ်ိဳ႕ေနရာမ်ိဳးေတြမွာ သတင္းရယူဖုိ႔ ခက္ခဲတာမ်ိဳးေတြ၊ သတင္းေထာက္ကို ၿခိမ္းေျခာက္တာမ်ိဳးေတြ ဒါေတြကေတာ့ ႀကံဳေနပါေသးတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ ျပဳျပင္ရမယ့္အပိုင္းေတြ
ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ Government Censor ေပါ့ေလ။ Government Censor ကေတာ့ မရွိေတာ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ Government Censor ဆိုတာက က်ေနာ္တို႔ဟာ က်ေနာ္တို႔ ေရးထားတဲ့ Written Law ကိုဗ်။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔က Unwritten Law တခု က်န္ေနပါေသးတယ္။ ေရးမထားတဲ့ဥပေဒ။ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက အခ်ိဳ႕အကဲဆတ္တဲ့ က်ေနာ္တို႔ နည္းနည္းေလး Sensitive ျဖစ္တဲ့ Issue ေတြကို တင္လို႔ရွိရင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကိုယ္တုိင္ကပဲ ျပန္ၿပီး ဖမ္းထားတာမ်ိဳးေတြရွိတယ္။ ဥပမာ - သိပ္မၾကာေသးခင္တုန္းကပဲ လိင္တူခ်စ္သူမ်ား မဂၤလာေဆာင္တဲ့ကိစၥ၊ အဲ့ဒီကိစၥမ်ိဳးကို တခ်ိဳ႕ပရိသတ္ေတြက မႀကိဳက္ၾကဘူး။ တခ်ိဳ႕ပရိသတ္ေတြက ႀကိဳက္ၾကတယ္။ အဲ့ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သေဘာထားကြဲလြဲမႈေတြ ရွိေနၾကတယ္။ ေရးသားတဲ့ သတင္းစာေတြကိုလည္း အေတာ္ေလး ေ၀ဖန္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေတြကက်ေတာ့ မျမင္ရတ့ဲ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ျပန္တံု႔ျပန္တဲ့ ခုနေျပာတဲ့ Censor ေပါ့ေနာ္။ တခ်ိဳ႕ Sensitive ျဖစ္တဲ့ကိစၥေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေရးတဲ့အခါမွာ သူတို႔ရဲ႕ အယ္ဒီတာေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕ ပရိသတ္ေတြ မႀကိဳက္မွာ ေၾကာက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေရးခြင့္မရ ျဖစ္ေနပါတယ္။”
လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး ကိစၥေတြမွာ ျပည္တြင္းသတင္းမီဒီယာတခ်ိဳ႕က ဘက္လိုက္ ေရးသားသလို ျဖစ္ေနတာ၊ က်င့္၀တ္မေစာင့္ဘဲ လိုသလို ဆဲြေရးၾကတာကိုလည္း ဦးေဆာင္ ေဆြးေႏြးတဲ့ ျမန္မာသတင္းသမားေတြက
ေထာက္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေတြ
ျဖစ္လာတဲ့ သံုးႏွစ္တာ ကာလအတြင္းမွာပဲ ျမန္မာသတင္းမီဒီယာေလာကမွာ သိသာတဲ့ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ရိွခဲ့တာကိုေတာ့ သတင္းမီဒီယာသမားေတြက အသိအမွတ္ျပဳ ေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာေတာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ သတင္းမီဒီယာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ဥပေဒသစ္ေတြ ျပဌာန္းဖို႔ ျပင္ဆင္ေဆာင္ရြက္ေနတာ ရိွသလို၊ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိခိုက္ေစတဲ့ ဥပေဒေတြ တည္ဆဲ က်န္ေနေသးတာကိုလည္း ဦးေဆာင္ ေဆြးေႏြးသူေတြက ေထာက္ျပခဲ့ၾကပါ တယ္။
မီဒီယာေစ်းကြက္ အၿပိဳင္အဆိုင္ ျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံျခားမီဒီယာႀကီးေတြ က ျပည္တြင္းသတင္းမီဒီယာေတြကို လႊြမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္လာမယ့္ အႏၱရာယ္လည္းရိွတယ္လို႔ အဲဒီမွာ တတ္ေရာက္ ေဆြးေႏြးသြားတဲ့ ျပန္ၾကားေရး ဒု၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ကလည္း ေျပာဆိုပါတယ္။ မီဒီယာညီလာခံမွာ တတ္ေရာက္သတင္းယူခဲ့တဲ့ ကိုသားညြန္႔ဦးက သတင္းေပးပို႔ထားပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ East West Center က လုပ္တဲ့ မီဒီယာညီလာခံ ဒီကေန႔ ေနာက္ဆံုးရက္မွာပဲ ျမန္မာ့မီဒီယာအတြက္ ေရွ႕စိန္ေခၚခ်က္ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ေနရာမွာ သတင္းမီဒီယာသမားေတြနဲ႔အတူ ျပန္ၾကားေရးဒု၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ လည္း ပါ၀င္ေဆြးေႏြးခဲ့တာပါ။
လက္ရိွ ျမန္မာ့မီဒီယာ အနာဂတ္အတြက္ စိန္ေခၚခ်က္ေတြနဲ႔ ႀကံဳလာႏိုင္တဲ့ အခက္အခဲေတြကို ေဆြးေႏြးၾကရာမွာ သတင္းပညာရပ္ ကြ်မ္းက်င္မႈပိုင္းေရာ က်င့္၀တ္ပိုင္းေရာ မီဒီယာေစ်းကြက္ ကိစၥေတြကိုပါ အေတာ္ေလး ေဒါင့္ေပါင္းစံုက ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ျပန္ၾကားေရး ဒု ၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္ ကေတာ့ လာမယ့္အနာဂတ္မွာ ႏိုင္ငံျခားမီဒီယာႀကီးေတြ ၀င္ေရာက္ ျခယ္လွယ္လာမွာကို စိုးရိမ္တာေတြ႔ရပါတယ္။
“ပုဂၢလိက မီဒီယာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အနာဂတ္မွာ အၿပိဳင္အဆိုင္ေတြ ျဖစ္လာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ မီဒီယာႀကီးေတြက လက္၀ါးႀကီးအုပ္ လႊမ္းမိုးလာေခ် အႏၱရာယ္လည္း ရိွပါတယ္။ အေရွ႕ဥေရာပမွာ ဒီမိုကေရစီအသြင္ ကူးေျပာင္းမႈေတြျဖစ္ေတာ့ ေစ်းကြက္ထဲက ႏိုင္ငံျခားမီဒီယာႀကီးေတြ ၀င္လာၿပီး ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားလာတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ ရိွခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရအေနနဲ႔ကေတာ့ မီဒီယာလုပ္ငန္းႀကီး တခုထဲမွာတင္ ပံုႏွိပ္နဲ႔ အသံလႊင့္လုပ္ငန္း ႏွစ္ခု ပိုင္ဆိုင္ထားတာကို ကန္႔သတ္တာ၊ ႐ုပ္သံလႊင့္ဥပေဒနဲ႔ ႏို္င္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒေတြထဲမွာ မီဒီယာေစ်းကြက္ထဲ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို အခ်ိဳး သတ္မွတ္တာေတြ လုပ္ေဆာင္ထားပါတယ္။”
ျပည္တြင္းမွာရိွတဲ့ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြနဲ႔ အာဏာရိွသူတခ်ိဳ႕က သတင္းမီဒီယာေတြကို လက္၀ါးႀကီးအုပ္လာတဲ့ အေျခအေနေတြကိုလည္း သတင္းမီဒီယာသမားေတြက ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးသမားတခ်ိဳ႕ မီဒီယာေစ်းကြက္ထဲ ၀င္လာတာေၾကာင့္၊ သတင္းသမားေတြအေနနဲ႔ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပဲြကာလအတြင္း မွ်တတဲ့ သတင္းေတြ ေရးသားေဖာ္ျပႏိုင္ဖို႔ ပို လိုအပ္လာတယ္လို႔ ဦးရဲထြဋ္ က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ သတင္းသမားေတြရဲ႕ က်င့္၀တ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ေဆြးေႏြးခဲ့ရာမွာေတာ့ လူမႈသဟဇာတျဖစ္မႈနဲ႔ တည္ၿငိမ္မႈအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ကိုလည္း ျပန္ၾကားေရး ဒု၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္က ေျပာသြားပါတယ္။
“လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္း အသိပညာေပးတဲ့ community radio မ်ိဳးေတြ ပိုၿပီး လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးဖို႔ အစိုးရအေနနဲ႔ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Rwanda မွာ ျဖစ္ခဲ့တာမ်ိဳး သတိထားရပါမယ္။ အဲဒီမွာ FM ေရဒီယိုတခုကေန မ်ိဳးျပဳန္း သတ္ျဖတ္မႈအထိ ျဖစ္ေအာင္ တြန္းပို႔ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ community radio လုပ္တဲ့ေနရာမွာ လူသားအရင္းအျမစ္ကိစၥနဲ႔ က်င့္၀တ္ဆိုင္ရာကိစၥေတြကိုေတာ့ အေတာ္ သတိထားဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။”
တခ်ိန္တည္းမွာေတာ့ အစိုးရပိုင္ သတင္းမီဒီယာေတြကို အမ်ားပိုင္ ပံုစံျဖစ္ေအာင္ တေျဖးေျဖးနဲ႔ ေျပာင္းလဲသြားမယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ အဲဒီေနရာမွာ သတင္းပညာ တတ္ကြ်မ္းနားလည္မႈ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရိွတယ္လို႔လည္း ဦးရဲထြဋ္ က ေျပာပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာေတာ့ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္ရိွတယ္ဆိုေပမဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ရိွေနတာကို သတင္းမီဒီယာသမားေတြက ေဆြးေႏြး ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အာဏာပိုင္ေတြထံက သတင္းအခ်က္အလက္ ရယူႏိုင္ဖို႔ အခက္အခဲမ်ိဳး ျဖစ္တယ္လို႔ chronicle သတင္းဌာန အယ္ဒီတာ ကိုေဇယ်ာလိႈင္က ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။
“ဆင္ဆာမရွိလို႔ လြတ္လပ္စြာ ေရးခြင့္ရွိတယ္ဆိုေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔က လြတ္လပ္စြာ သတင္းရယူခြင့္မွာေတာ့ အတားအဆီး ရွိေနပါေသးတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔က သတင္းကို မရယူႏုိင္ဘူးဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔ သတင္းကို ျပန္ေရးလို႔ ရမွာမဟုတ္ပါဘူး။ မၾကာေသးခင္ကျဖစ္ခဲ့တဲ့ က်ေနာ္တို႔ ရန္ကုန္တုိင္း လွည္းကူးၿမိဳ႕နယ္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေက်းရြာဖ်က္သိမ္းတဲ့ကိစၥမွာ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္းက သတင္းေထာက္အဖြဲ႔ သြားတဲ့ကားကို လမ္းမွာပိတ္ဆို႔ၿပီးေတာ့ သတင္းေပးမယူတာမ်ိဳးေတြ၊ တခ်ိဳ႕ေနရာမ်ိဳးေတြမွာ သတင္းရယူဖုိ႔ ခက္ခဲတာမ်ိဳးေတြ၊ သတင္းေထာက္ကို ၿခိမ္းေျခာက္တာမ်ိဳးေတြ ဒါေတြကေတာ့ ႀကံဳေနပါေသးတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ ျပဳျပင္ရမယ့္အပိုင္းေတြ
ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ Government Censor ေပါ့ေလ။ Government Censor ကေတာ့ မရွိေတာ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ Government Censor ဆိုတာက က်ေနာ္တို႔ဟာ က်ေနာ္တို႔ ေရးထားတဲ့ Written Law ကိုဗ်။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔က Unwritten Law တခု က်န္ေနပါေသးတယ္။ ေရးမထားတဲ့ဥပေဒ။ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက အခ်ိဳ႕အကဲဆတ္တဲ့ က်ေနာ္တို႔ နည္းနည္းေလး Sensitive ျဖစ္တဲ့ Issue ေတြကို တင္လို႔ရွိရင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကိုယ္တုိင္ကပဲ ျပန္ၿပီး ဖမ္းထားတာမ်ိဳးေတြရွိတယ္။ ဥပမာ - သိပ္မၾကာေသးခင္တုန္းကပဲ လိင္တူခ်စ္သူမ်ား မဂၤလာေဆာင္တဲ့ကိစၥ၊ အဲ့ဒီကိစၥမ်ိဳးကို တခ်ိဳ႕ပရိသတ္ေတြက မႀကိဳက္ၾကဘူး။ တခ်ိဳ႕ပရိသတ္ေတြက ႀကိဳက္ၾကတယ္။ အဲ့ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သေဘာထားကြဲလြဲမႈေတြ ရွိေနၾကတယ္။ ေရးသားတဲ့ သတင္းစာေတြကိုလည္း အေတာ္ေလး ေ၀ဖန္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေတြကက်ေတာ့ မျမင္ရတ့ဲ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ျပန္တံု႔ျပန္တဲ့ ခုနေျပာတဲ့ Censor ေပါ့ေနာ္။ တခ်ိဳ႕ Sensitive ျဖစ္တဲ့ကိစၥေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေရးတဲ့အခါမွာ သူတို႔ရဲ႕ အယ္ဒီတာေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕ ပရိသတ္ေတြ မႀကိဳက္မွာ ေၾကာက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေရးခြင့္မရ ျဖစ္ေနပါတယ္။”
လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး ကိစၥေတြမွာ ျပည္တြင္းသတင္းမီဒီယာတခ်ိဳ႕က ဘက္လိုက္ ေရးသားသလို ျဖစ္ေနတာ၊ က်င့္၀တ္မေစာင့္ဘဲ လိုသလို ဆဲြေရးၾကတာကိုလည္း ဦးေဆာင္ ေဆြးေႏြးတဲ့ ျမန္မာသတင္းသမားေတြက
ေထာက္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေတြ
ျဖစ္လာတဲ့ သံုးႏွစ္တာ ကာလအတြင္းမွာပဲ ျမန္မာသတင္းမီဒီယာေလာကမွာ သိသာတဲ့ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ရိွခဲ့တာကိုေတာ့ သတင္းမီဒီယာသမားေတြက အသိအမွတ္ျပဳ ေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာေတာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ သတင္းမီဒီယာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ဥပေဒသစ္ေတြ ျပဌာန္းဖို႔ ျပင္ဆင္ေဆာင္ရြက္ေနတာ ရိွသလို၊ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ထိခိုက္ေစတဲ့ ဥပေဒေတြ တည္ဆဲ က်န္ေနေသးတာကိုလည္း ဦးေဆာင္ ေဆြးေႏြးသူေတြက ေထာက္ျပခဲ့ၾကပါ တယ္။
