[Zawgyi/Unicode]
ဒီကနေ့ ကျရောက်တဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မူးယစ်ဆေးဝါးအလွဲသုံးမှုနဲ့ တရားမဝင် တိုက်ဖျက်နေ့အခမ်းအနားမှာ ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါး စံချိန်တင်ဖမ်းဆီးရမိ၊ ဖျက်ဆီးခဲ့တဲ့သတင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုမိုးဇော်က တင်ပြပေးပါမယ်။
၃၂ နှစ်မြောက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မူးယစ်ဆေးဝါးအလွဲသုံးမှုနဲ့ တရားမဝင် တိုက်ဖျက်နေ့မှာ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး၊ တောင်ကြီးနဲ့ လားရှိုး စတဲ့မြို့ကြီးတွေမှာ တစ်နှစ်အတွင်း ဖမ်းဆီးရမိတဲ့ မူူးယစ်ဆေး၊ စိတ်ကြွဆေးနဲ့ ဓါတုပစ္စည်းတွေကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့တာပါ။
ဒီကနေ့ ရန်ကုန်မှာ မီးရှို့ဖျက်ဆီးတဲ့ ပမာဏဟာ မြန်မာကျပ်ငွေ ဘီလီယံ ၂၀၀ ကျော်၊ အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ဆို ၁၄၄ သန်းကျော် ရှိခဲ့တယ်လို့ အမှတ် ၃ မူးယစ်တပ်ဖွဲ့ခွဲ၊ ရန်ကုန်ရဲ့ တပ်ဖွဲ့ခွဲမှူး ဒုရဲမှူးကြီး မိုးအောင်က VOA ကို ပြောပါတယ်။
“ရန်ကုန်တိုင်းအနေနဲ့ကတော့ ကျနော်တို့ မူးယစ်ဆေးဝါးရော၊ ဓါတုပစ္စည်းရော အားလုံး ၂၀ နဲ့ ၆ မျိုး၊ မီးရှို့ဖျက်ဆီးတာ။ တန်ဖိုးအနေနဲ့ကတော့ မြန်မာကျပ်ငွေ ၂၀၈ ဒသမ ၈၆၉၉ ဘီလီယံပေါ့။ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်းပေါင်းက ၁၄၄ ဒသမ ဝ,၄၈၂ သန်းပေါင်းပေါ့။ အမှုပေါင်းကတော့ ၅,၂၆၂ မှု၊ မူးယစ်ဆေးဝါးအမှုပေါင်း ၅,၂၆၂ မှုက သက်သေခံပစ္စည်း၊ မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ ဓါတုဗေဒ ပစ္စည်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။”
၂၀၁၉ ခုနှစ်က မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ ဓါတုပစ္စည်း ၂၂ မျိုးကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး အမှုပေါင်း ၃,၉၇၅ မှု ရှိတာကြောင့် ဒီနှစ်မှာ အမှုပေါင်း ၁,၂၈၇ မှု တိုးမြင့်ဖမ်းဆီးနိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီနှစ် မီးရှို့ဖျက်ဆီးတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးတွေမှာ ဘိန်းစိမ်း၊ ဘိန်းဖြူ၊ စိတ်ကြွဆေး စတာတွေ ပါဝင်သလို အရင်နှစ်ကထက် ဖမ်းဆီးရမိမှု ပမာဏ တိုးမြင့်လာကြောင်းနဲ့ ကာလတန်ဖိုးအရဆိုရင် ဒီနှစ်ဖျက်ဆီးတဲ့ ပမာဏဟာ အရင်နှစ်ကထက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၅ သန်းကျော် ပိုမိုများပြားခဲ့ကြောင်း ပြောပါတယ်။
ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းမှာ အခုလို တိုးမြင့် ဖမ်းဆီးနိုင်ခဲ့တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဒုရဲမှူးကြီး မိုးအောင်က အခုလို ဆက်ပြောပါတယ်။
“ဖမ်းဆီးရမိမှုများလာတဲ့ ဥစ္စာတော့ ကျနော်တို့ ဒီက တပ်မတော်အနေနဲ့ရော၊ မိမိတပ်ဖွဲ့အနေနဲ့ရော၊ ကျနော်တို့ နယ်မြေခံ ရဲတပ်ဖွဲ့များအနေနဲ့ရော မူးယစ်ဆေးဝါးကို စီမံချက်တွေ ချမှတ်ပြီး ဖမ်းဆီးတာတွေလည်း ရှိတယ်။ နောက်တခါ ပြည်သူလူထု သတင်းပေးတာတွေလည်း ရှိတယ်။ ကျနော်တို့အားလုံး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကြောင့် ဒီလိုမျိုး တိုးမြင့်ပြီးတော့ ဖမ်းဆီးရမိတယ်လို့ သုံးသပ်ရရှိပါတယ်။ ”
မန္တလေးမြို့မှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံအထက်ပိုင်းနဲ့ အလယ်ပိုင်းက ဖမ်းဆီးရမိတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါး၂၆ မျိုးကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သလို ဓါတုပစ္စည်း ၁၇ မျိုးကို မြေမြှုပ်ဖျက်ဆီးခဲ့ပါတယ်။ ဒီဖျက်ဆီးလိုက်တဲ့ မူးယစ်ဆေးနဲ့ ဓါတုပစ္စည်းတွေရဲ့ ပမာဏဟာ ကျပ်ငွေ ဘီလီယံ ၆၀ နီးပါး၊ အမေရိကန်ဒေါ်လာငွေ သန်း ၄၀ ကျော်ဖိုးရှိတယ်လို့လည်း သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
တောင်ကြီးနဲ့ လားရှိုးမှာ ဖျက်ဆီးခဲ့တဲ့ မူးယစ်ဆေးနဲ့ ဓါတုပစ္စည်းတွေအပါအဝင်ဆိုရင်ဒီကနေ့ မြို့ လေး မြို့မှာ ဖျက်ဆီးတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးတန်ဖိုး စုစုပေါင်းဟာ မြန်မာငွေ ဘီလီယံ ၁,၂၀၀ ကျော်၊ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၈၄၀ နီးပါးရှိကြောင်းလည်း အစိုးရက သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဒီလ ၂၃ရက်နေ့ကလည်း ကွတ်ခိုင်မြို့မှာ ဓာတုပစ္စည်း ၄၇ မျိုးနဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်ရာတွင်အသုံးပြုသည့် ဆက်စပ်ပစ္စည်း ၅ဝ မျိုး တန်ဖိုး ကျပ်ငွေ သန်းပေါင်း ၃၄၀ နီးပါး၊ (အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂.၃ သန်းကျော်) ဖျက်ဆီးခဲ့ပါတယ်။
ဒီနှစ် နှစ်ဆန်းပိုင်းက ကွတ်ခိုင်မြို့နယ် ကောင်းခါးနဲ့ လွယ်ခန်ဒေသကနေ ကျပ်ငွေ ဘီလီယံ ၃၉၀ ကျော်၊ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၂၃၀ ကျော်ဖိုးရှိတဲ့ စိတ်ကြွဆေး၊ ဘိန်းဖြူ၊ Ice စတဲ့ မူးယစ်ဆေးနဲ့ မူးယစ်ဆေး ထုတ်လုပ်ရာမှာ သုံးတဲ့ ဆက်စပ်ပစ္စည်းတွေ ဖမ်းဆီးရမိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်က ဒေသခံတစ်ဦးကတော့ နယ်မြေဒေသ မအေးချမ်းတာကြောင့် မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာကို မဖြေရှင်းနိုင်တာဖြစ်ကြောင်း သူ့အမြင်ကို ပြောဆိုထားပါတယ်။
“လက်နက်ကိုင်နယ်မြေဒေသ တကယ်မအေးချမ်းတဲ့ အထူးသဖြင့် ရှမ်းတောင်နဲ့ ရှမ်းမြောက် နယ်စပ်က အဲဒီဘက်က ရွာတွေ ဆိုရင် ရွာတိုင်း၊ ရွာတိုင်းကို ကားလမ်းမဘေးမဟုတ်ဘဲနဲ့ တောင်ပေါ်ကျေးရွာတွေဆိုရင် ရွာတိုင်းစေ့ပေါ့နော်။ ရွာတိုင်းစေ့လိုဖြစ်နေပြီ မူးယစ်ဆေးဝါးကျေးကျွန်ဖြစ်နေတာ၊ အဓိက ပြဿနာက ဘာလဲဆိုရင် နယ်မြေဒေသ မအေးချမ်းဘူး။ နောက် နယ်မြေဒေသမှာ လှုပ်ရှားနေတဲ့ လက်နက်ကိုင်တွေကလည်း မူးယစ်ဆေးဝါးကို ထိထိရောက်ရောက် ဖြေရှင်းမှု မရှိဘူး။ နယ်မြေအေးချမ်းမှု မရှိဘူးပေါ့နော်။ ဒါကြောင့် မူးယစ်ဆေးဝါးက ပေါနေတာ။ အဓိက ပြဿနာ ဒါပါပဲ။”
ဒီကနေ့ ကျရောက်တဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မူးယစ်ဆေးဝါးအလွဲသုံးမှုနဲ့ တရားမဝင် တိုက်ဖျက်နေ့အခမ်းအနားကို ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး စိုးထွဋ်က သဝဏ်လွှာပေးပို့ခဲ့ရာမှာ အစိုးရဦးဆောင်မှုနဲ့ တပ်မတော်၊ ရဲ၊ မူးယစ်တားဆီးရေးအဖွဲ့တွေ က အထူးစစ်ဆင်ရေးတွေ ဆောင်ရွက်ခဲ့တာကြောင့် ၂၀၂၀ခုနှစ်မှာ ထူးခြားတဲ့ အောင်မြင်မှုတွေ ရရှိခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီသဝဏ်လွှာမှာပဲ COVID 19 ကပ်ရောဂါကြောင့် စီးပွားရေး ကျဆင်းလာနိုင်ကြောင်းနဲ့ အဲဒီအခြေအနေကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုနဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးဈေးကွက် အပြောင်းအလဲရှိနိုင်တဲ့အတွက် သတိရှိဖို့လိုကြောင်းလည်း တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
[Unicode Version]
မွနျမာနိုငျငံ မူးယဈဆေးဝါး ဖမျးဆီးဖကြျဆီးမှု ယခငျနှဈကထကျ ပိုမြား
ဒီကနေ့ ကရြောကျတဲ့ အပွညျပွညျဆိုငျရာ မူးယဈဆေးဝါးအလှဲသုံးမှုနဲ့ တရားမဝငျ တိုကျဖကြျနေ့အခမျးအနားမှာ ရနျကုနျတိုငျးအတှငျး မူးယဈဆေးဝါး စံခြိနျတငျဖမျးဆီးရမိ၊ ဖကြျဆီးခဲ့တဲ့သတငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုမိုးဇောျက တငျပွပေးပါမယျ။
၃၂ နှဈမွောကျ အပွညျပွညျဆိုငျရာ မူးယဈဆေးဝါးအလှဲသုံးမှုနဲ့ တရားမဝငျ တိုကျဖကြျနေ့မှာ ရနျကုနျ၊ မန်တလေး၊ တောငျကွီးနဲ့ လားရှိုး စတဲ့မွို့ကွီးတှမှော တဈနှဈအတှငျး ဖမျးဆီးရမိတဲ့ မူူးယဈဆေး၊ စိတျကွှဆေးနဲ့ ဓါတုပစ်စညျးတှကေို မီးရှို့ဖကြျဆီးခဲ့တာပါ။
ဒီကနေ့ ရနျကုနျမှာ မီးရှို့ဖကြျဆီးတဲ့ ပမာဏဟာ မွနျမာကပြျငှေ ဘီလီယံ ၂၀၀ ကြောျ၊ အမရေိကနျဒေါျလာနဲ့ဆို ၁၄၄ သနျးကြောျ ရှိခဲ့တယျလို့ အမှတျ ၃ မူးယဈတပျဖှဲ့ခှဲ၊ ရနျကုနျရဲ့ တပျဖှဲ့ခှဲမှူး ဒုရဲမှူးကွီး မိုးအောငျက VOA ကို ပွောပါတယျ။
“ရနျကုနျတိုငျးအနနေဲ့ကတော့ ကနြောျတို့ မူးယဈဆေးဝါးရော၊ ဓါတုပစ်စညျးရော အားလုံး ၂၀ နဲ့ ၆ မြိုး၊ မီးရှို့ဖကြျဆီးတာ။ တနျဖိုးအနနေဲ့ကတော့ မွနျမာကပြျငှေ ၂၀၈ ဒသမ ၈၆၉၉ ဘီလီယံပေါ့။ အမရေိကနျဒေါျလာ သနျးပေါငျးက ၁၄၄ ဒသမ ဝ,၄၈၂ သနျးပေါငျးပေါ့။ အမှုပေါငျးကတော့ ၅,၂၆၂ မှု၊ မူးယဈဆေးဝါးအမှုပေါငျး ၅,၂၆၂ မှုက သကျသခေံပစ်စညျး၊ မူးယဈဆေးဝါးနဲ့ ဓါတုဗဒေ ပစ်စညျးတှေ ဖွဈပါတယျ။”
၂၀၁၉ ခုနှဈက မူးယဈဆေးဝါးနဲ့ ဓါတုပစ်စညျး ၂၂ မြိုးကို မီးရှို့ဖကြျဆီးခဲ့ပွီး အမှုပေါငျး ၃,၉၇၅ မှု ရှိတာကွောင့ျ ဒီနှဈမှာ အမှုပေါငျး ၁,၂၈၇ မှု တိုးမွင့ျဖမျးဆီးနိုငျခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
ဒီနှဈ မီးရှို့ဖကြျဆီးတဲ့ မူးယဈဆေးဝါးတှမှော ဘိနျးစိမျး၊ ဘိနျးဖွူ၊ စိတျကွှဆေး စတာတှေ ပါဝငျသလို အရငျနှဈကထကျ ဖမျးဆီးရမိမှု ပမာဏ တိုးမွင့ျလာကွောငျးနဲ့ ကာလတနျဖိုးအရဆိုရငျ ဒီနှဈဖကြျဆီးတဲ့ ပမာဏဟာ အရငျနှဈကထကျ အမရေိကနျဒေါျလာ ၃၅ သနျးကြောျ ပိုမိုမြားပွားခဲ့ကွောငျး ပွောပါတယျ။
ရနျကုနျတိုငျးအတှငျးမှာ အခုလို တိုးမွင့ျ ဖမျးဆီးနိုငျခဲ့တာနဲ့ ပတျသကျလို့ ဒုရဲမှူးကွီး မိုးအောငျက အခုလို ဆကျပွောပါတယျ။
“ဖမျးဆီးရမိမှုမြားလာတဲ့ ဥစ်စာတော့ ကနြောျတို့ ဒီက တပျမတောျအနနေဲ့ရော၊ မိမိတပျဖှဲ့အနနေဲ့ရော၊ ကနြောျတို့ နယျမွခေံ ရဲတပျဖှဲ့မြားအနနေဲ့ရော မူးယဈဆေးဝါးကို စီမံခကြျတှေ ခမြှတျပွီး ဖမျးဆီးတာတှလေညျး ရှိတယျ။ နောကျတခါ ပွညျသူလူထု သတငျးပေးတာတှလေညျး ရှိတယျ။ ကနြောျတို့အားလုံး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုကွောင့ျ ဒီလိုမြိုး တိုးမွင့ျပွီးတော့ ဖမျးဆီးရမိတယျလို့ သုံးသပျရရှိပါတယျ။ ”
မန်တလေးမွို့မှာတော့ မွနျမာနိုငျငံအထကျပိုငျးနဲ့ အလယျပိုငျးက ဖမျးဆီးရမိတဲ့ မူးယဈဆေးဝါး၂၆ မြိုးကို မီးရှို့ဖကြျဆီးခဲ့သလို ဓါတုပစ်စညျး ၁၇ မြိုးကို မွမွှေုပျဖကြျဆီးခဲ့ပါတယျ။ ဒီဖကြျဆီးလိုကျတဲ့ မူးယဈဆေးနဲ့ ဓါတုပစ်စညျးတှရေဲ့ ပမာဏဟာ ကပြျငှေ ဘီလီယံ ၆၀ နီးပါး၊ အမရေိကနျဒေါျလာငှေ သနျး ၄၀ ကြောျဖိုးရှိတယျလို့လညျး သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။
တောငျကွီးနဲ့ လားရှိုးမှာ ဖကြျဆီးခဲ့တဲ့ မူးယဈဆေးနဲ့ ဓါတုပစ်စညျးတှအေပါအဝငျဆိုရငျဒီကနေ့ မွို့ လေး မွို့မှာ ဖကြျဆီးတဲ့ မူးယဈဆေးဝါးတနျဖိုး စုစုပေါငျးဟာ မွနျမာငှေ ဘီလီယံ ၁,၂၀၀ ကြောျ၊ အမရေိကနျဒေါျလာ သနျး ၈၄၀ နီးပါးရှိကွောငျးလညျး အစိုးရက သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။
ဒီလ ၂၃ရကျနေ့ကလညျး ကှတျခိုငျမွို့မှာ ဓာတုပစ်စညျး ၄၇ မြိုးနဲ့ မူးယဈဆေးဝါး ထုတျလုပျရာတှငျအသုံးပွုသည့ျ ဆကျစပျပစ်စညျး ၅ဝ မြိုး တနျဖိုး ကပြျငှေ သနျးပေါငျး ၃၄၀ နီးပါး၊ (အမရေိကနျဒေါျလာ ၂.၃ သနျးကြောျ) ဖကြျဆီးခဲ့ပါတယျ။
ဒီနှဈ နှဈဆနျးပိုငျးက ကှတျခိုငျမွို့နယျ ကောငျးခါးနဲ့ လှယျခနျဒသေကနေ ကပြျငှေ ဘီလီယံ ၃၉၀ ကြောျ၊ အမရေိကနျဒေါျလာ သနျး ၂၃၀ ကြောျဖိုးရှိတဲ့ စိတျကွှဆေး၊ ဘိနျးဖွူ၊ Ice စတဲ့ မူးယဈဆေးနဲ့ မူးယဈဆေး ထုတျလုပျရာမှာ သုံးတဲ့ ဆကျစပျပစ်စညျးတှေ ဖမျးဆီးရမိခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
ရှမျးပွညျနယျက ဒသေခံတဈဦးကတော့ နယျမွဒေသေ မအေးခမြျးတာကွောင့ျ မူးယဈဆေးဝါးပွူနာကို မဖွရှေငျးနိုငျတာဖွဈကွောငျး သူ့အမွငျကို ပွောဆိုထားပါတယျ။
“လကျနကျကိုငျနယျမွဒေသေ တကယျမအေးခမြျးတဲ့ အထူးသဖွင့ျ ရှမျးတောငျနဲ့ ရှမျးမွောကျ နယျစပျက အဲဒီဘကျက ရှာတှေ ဆိုရငျ ရှာတိုငျး၊ ရှာတိုငျးကို ကားလမျးမဘေးမဟုတျဘဲနဲ့ တောငျပေါျကြေးရှာတှဆေိုရငျ ရှာတိုငျးစေ့ပေါ့နောျ။ ရှာတိုငျးစေ့လိုဖွဈနပွေီ မူးယဈဆေးဝါးကြေးကြှနျဖွဈနတော၊ အဓိက ပွူနာက ဘာလဲဆိုရငျ နယျမွဒေသေ မအေးခမြျးဘူး။ နောကျ နယျမွဒေသေမှာ လှုပျရှားနတေဲ့ လကျနကျကိုငျတှကေလညျး မူးယဈဆေးဝါးကို ထိထိရောကျရောကျ ဖွရှေငျးမှု မရှိဘူး။ နယျမွအေေးခမြျးမှု မရှိဘူးပေါ့နောျ။ ဒါကွောင့ျ မူးယဈဆေးဝါးက ပေါနတော။ အဓိက ပွူနာ ဒါပါပဲ။”
ဒီကနေ့ ကရြောကျတဲ့ အပွညျပွညျဆိုငျရာ မူးယဈဆေးဝါးအလှဲသုံးမှုနဲ့ တရားမဝငျ တိုကျဖကြျနေ့အခမျးအနားကို ပွညျထဲရေးဝနျကွီးဌာန ပွညျထောငျစုဝနျကွီး ဒုတိယဗိုလျခြုပျကွီး စိုးထှဋျက သဝဏျလှှာပေးပို့ခဲ့ရာမှာ အစိုးရဦးဆောငျမှုနဲ့ တပျမတောျ၊ ရဲ၊ မူးယဈတားဆီးရေးအဖှဲ့တှေ က အထူးစဈဆငျရေးတှေ ဆောငျရှကျခဲ့တာကွောင့ျ ၂၀၂၀ခုနှဈမှာ ထူးခွားတဲ့ အောငျမွငျမှုတှေ ရရှိခဲ့ကွောငျး ဖောျပွခဲ့ပါတယျ။
အဲဒီသဝဏျလှှာမှာပဲ COVID 19 ကပျရောဂါကွောင့ျ စီးပှားရေး ကဆြငျးလာနိုငျကွောငျးနဲ့ အဲဒီအခွအေနကေို အခှင့ျကောငျးယူပွီး မူးယဈဆေးဝါး သယျဆောငျရောငျးဝယျမှုနဲ့ မူးယဈဆေးဝါးဈေးကှကျ အပွောငျးအလဲရှိနိုငျတဲ့အတှကျ သတိရှိဖို့လိုကွောငျးလညျး တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
