ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဖက္မွာ ျပဳျပင္မႈေတြဆက္လုပ္ေနရင္ ျမန္မာ-အေမရိကန္ စစ္ေရးဆက္ဆံမႈကို တုိးျမွင့္ဖြယ္ရာ အလားအလာရွိေၾကာင္း ယခုလဆန္းပိုင္း စကၤာပူမွာက်င္းပတဲ့ အာရွလံုၿခံဳေရးထိပ္သီးညီလာခံမွာ အေမရိကန္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးက ေျပာသြားပါတယ္။ အေမရိကန္ဟာ အရင္လို စစ္စခန္းေတြ ေဆာက္ေတာ့မွာမဟုတ္ဘဲ ျမန္မာျပည္အပါအဝင္ ေဒသခံႏိုင္ငံေတြ မိမိကိုယ္မိမိ ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းရွိလာေအာင္ အကူအညီေပးဖို႔သာ ရည္ရြယ္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ (၇) လေလာက္က အေမရိကန္လူ႔အခြင့္အေရးရာ လက္ေထာက္ဝန္ႀကီးနဲ႔ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Derek Mitchell ေနျပည္ေတာ္သြားတုန္းကလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္နဲ႔ ျမန္မာ-အေမရိကန္ စစ္ေရးဆက္ဆံမႈကို ေဆြးေႏြးေၾကာင္းသိရပါတယ္။
အေမရိကန္အစိုးရဟာ ဗမာအစိုးရကို စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္အေရးယူၿပီး စစ္ပစၥည္းမေရာင္းဖို႔ ပိတ္ပင္ထားေပမယ့္ စစ္သံမွဴး အျပန္အလွန္ေစလႊတ္တာကို မရပ္ဆုိင္းပါဘူး။ Obama အစိုးရလက္ထက္မွာ ဗမာစစ္ဗိုလ္အခ်ဳိ ႔ အေမရိကန္မွာ သင္တန္းတက္တာမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္-ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ ႔ ဆက္ဆံေရးဟာ လံုးဝျပတ္ေတာက္သြားတာမ်ဳိး မရွိဘူးလို႔ ဆုိႏိုင္ပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းႀကီးစိုးတဲ့ မဆလ ဆိုရွယ္လစ္အစိုးရေခတ္မွာ စစ္ေအးတုိက္ပြဲရွိေနေသးတာမို႔ ျမန္မာျပည္မွာ တရုတ္ၾသဇာေညာင္းမွာကို မလိုလားေပမယ့္ အေမရိကန္က အဓိက စိတ္ဝင္စားတာဟာ ဘိန္းျဖဴထုတ္လုပ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ကမာၻမွာ စားသံုးတဲ့ ဘိန္ျဖဴ (၇၅) ရာခိုင္ႏႈန္းကို ျမန္မာက ထုတ္လုပ္ပါတယ္။ အေမရိကန္မွာလည္း ေရာင္းေကာင္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မူးယစ္ေဆးဝါးႏိွမ္နင္းေရး ပစၥည္းကိရိယာနဲ႔ ရဟတ္ယာဥ္ကို အေမရိကန္က ေထာက္ပံ့ပါတယ္။ ၁၉၆၂ က ၁၉၇၅ အထိ ရဟတ္ယာဥ္ (၄၀) ေက်ာ္ အေမရိကန္က ေပးပါတယ္။ အေမရိကန္ ရဟတ္ယာဥ္ကို ဗမာစစ္တပ္က လက္နက္တပ္ဆင္ၿပီး တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြကို တိုက္ခိုက္တဲ့အတြက္ အႀကီးအက်ယ္ စကားမ်ားခဲ့ရပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၈ လူထုဆႏၵျပပြဲႀကီးကို ပစ္ခတ္ႏိွမ္ႏွင္းတဲ့အတြက္ ၁၉၈၈ စက္တင္ဘာလ (၂၃) ရက္ေန႔မွာ မူးယစ္ေဆးတိုက္ဖ်က္ေရးအပါအဝင္ အကူအညီအားလံုးကို ရပ္ဆိုင္းၿပီး လက္နက္ပစၥည္း မေရာင္းဖို႔ ပိတ္ပင္လိုက္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို အသိအမွတ္မျပဳဘဲ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြလုပ္လာတဲ့အတြက္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ စစ္လက္နက္ပစၥည္းနဲ႔ အတတ္ပညာ ဗမာအစိုးရကိုမေပးဖို႔ ပိတ္ပင္တားျမစ္လိုက္ပါတယ္။ အေမရိကန္လုပ္ စစ္ပစၥည္းမ်ားကို ၾကားႏိုင္ငံက ဝယ္ယူၿပီး ျမန္မာကို ျပန္ေရာင္းမယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္ဆီက ခြင့္ျပဳခ်က္ရယူဖို႔ လုိပါတယ္။ EU ေခၚ ဥေရာပသမဂၢအဖြဲ႔ကေတာ့ ၁၉၈၈ ကတည္းက ဗမာအစိုးရကို လက္နက္မေရာင္းဖို႔ ပိတ္ပင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာဆက္ၿပီး ပိတ္ပင္ထားပါတယ္။ စစ္အတတ္ပညာနဲ႔ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမွာလည္း ပိတ္ပင္တားျမစ္ထားပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ တရုတ္ဆီက စစ္လက္နက္ပစၥည္းရယူၿပီး ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေနတဲ့ ဗမာအစိုးရကို စိုးရိမ္စရာအျဖစ္ အေမရိကန္ေရတပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး Robert Willard က မႏွစ္က ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲတက္ေရာက္တဲ့ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးလွမင္း က ဗမာအစိုးရမွာ အဏုျမဴလက္နက္ထုတ္လုပ္ဖို႔ အစီအစဥ္မရွိေၾကာင္း အရင္လုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသနကို ဆက္လုပ္မွာမဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိလုပ္ဖို႔ စီစဥ္တဲ့အစိုးရကို စီးပြားေရးအရ ဝုိင္းဝန္းအက်ပ္ကိုင္မယ္ဆိုရင္ ျပည္တြင္းမွာ အက်ပ္အတည္းနဲ႔ ရင္ဆုိင္လာရာမွာမုိ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ အခက္အခဲနဲ႔ ရင္ဆုိင္လာရမယ္လို႔လည္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဒီလုိ ျဖစ္မလာေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖို႔ အာဆီယံမွာ ႏိုင္ငံေရးစိတ္ဓါတ္ ရွိရမယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ မေလးရွားနဲ႔ စကၤာပူ ျပႆနာျဖစ္ေနတဲ့ Pedra Branca ကၽြန္းပိုင္ဆိုင္မႈကို ၂၀၀၈ မွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ တရားရံုးက ဆံုးျဖတ္တာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နဲ႔ ျမန္မာကို ေရနယ္နမိတ္ သတ္မွတ္ေပးတာကိုလည္း စံနမူနာအျဖစ္ ဒုဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး လွမင္း က ေျပာဆုိသြားပါတယ္။
အဏုျမဴစီမံကိန္းနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားရဲ ႔ စစ္ေရးအကူအညီဟာ အေမရိကန္-ျမန္မာ စစ္ေရးဆက္ဆံမႈမွာ အဓိက ျပႆနာတခု ျဖစ္ပါတယ္။ အဏုျမဴကိစၥမွာ သံသယရွင္းသြားရင္ေတာင္ ေျမာက္ကိုရီးယားကိစၥကိုရွင္းဖို႔ အခက္အခဲရွိႏိုင္ပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ ဆက္ဆံရာမွာ ကုလသမဂၢ အေရးယူမႈကို မထိခုိက္ေအာင္ ဆက္ဆံေၾကာင္း။ ေနာင္အခါမွာ ဆက္ဆံေရးနည္းသြားဖို႔သာရွိေၾကာင္း ဒုဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးလွမင္း က စကၤာပူမွာ ရွင္းျပသြားပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကလည္း ႏွစ္ဆန္းက စကၤာပူသြားတုန္းကတႀကိမ္၊ ေတာင္ကိုရီးယား သမၼတ ေနျပည္ေတာ္လာတုန္းကတႀကိမ္ ေျမာက္ကိုရီးယားလက္နက္ကို မဝယ္ေတာ့ေၾကာင္းေျပာေပမယ့္ သံသယရွိသူေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနပါေသးတယ္။
ဗမာအစိုးရကုိ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔ထားတာကို EU ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ အေမရိကန္က ရပ္ဆိုင္းလိုက္ေပမယ့္ စစ္လက္နက္ပစၥည္းမေရာင္းဖို႔ ပိတ္ပင္တားျမစ္တာေတြကိုေတာ့ မရုတ္သိမ္းေသးပါဘူး။ ဒါကိုၾကည့္ရင္ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပ က ယံုၾကည္လာဖို႔ အရပ္သားတပိုင္း အစိုးရအေနနဲ႔ အမ်ားႀကီးႀကိဳးစားရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ ထုိးစစ္ဆင္ေနတဲ့ ဗမာအစိုးရဟာ အိႏိၵယ-တရုတ္ နဲ႔ ရုရွား ဆီက လက္နက္ဝယ္ယူႏိုင္သလို ၾကားပြဲစားကတဆင့္ ေျမာက္ကိုရီးယားဆီကလည္း ရယူႏိုင္ပါတယ္။
