ဒီတပတ္ မ်က္ေမွာက္ေရးရာ သတင္းသံုးသပ္ခ်က္အစီအစဥ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆုိးဆိုးဝါးဝါး ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ လူကုန္ကူးမႈ ဇစ္ျမစ္ကဘာလဲ။ ႏိုင္ငံေရး စံနစ္ေၾကာင့္လား။ စီးပြားေရးၾကပ္တည္းမႈေၾကာင့္လား ဆိုတာကို သိရွိႏိုင္ဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လူ႔အခြင့္အေရးေရွ႕ေန လမ္းျပၾကယ္ ဦးေအးျမင့္၊ ျပည္ပအေျခစိုက္ BLC (Burma Lawyer’s Council) ေခၚ ျမန္မာႏိုင္ငံေရွ႕ ေနမ်ားေကာင္စီ ဥကၠ႒ ဦးသိန္းဦးတို႔နဲ႔ ဦးေက်ာ္ဇံသာက ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ထားပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ၊ အထူးသျဖင့္ လူေမွာင္ခိုကူးတဲ့ကိစၥဟာ ေတာ္ေတာ္ေလး ဆုိးဆုိးဝါးဝါး ျဖစ္ေနတယ္လို႔ အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ဘာေရးသလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရဟာ အမ်ဳိးသမီးေတြ လိင္ကိစၥအတြက္ ေရာင္းစားခံရတဲ့ကိစၥကို တားျမစ္ဖို႔ အားထုတ္မႈ ရွိေပမယ့္လည္း ႏိုင္ငံတကာ စံအရ အနိမ့္ဆံုးလုပ္သင့္တာကိုေတာင္ မလုပ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ပထမဦးဆံုး က်ေနာ္ အေျခအေနေလးကို သိပါရေစ။ ဦးေအးျမင့္ စေျပာပါခင္မ်ား။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ လူကုန္ကူးမႈအေျခအေန ဘယ္ေလာက္ ဆိုးဝါးေနတယ္ဆိုတာကို အက်ဥ္းခ်ဳံးေျပာပါခင္မ်ား။
ဦးေအးျမင့္ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ လူကုန္ကူးမႈ အဆိုးဝါးဆံုးအေျခအေနေတာ့ ေရာက္ရွိေနတယ္။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔လည္း ဆက္စပ္တယ္။ စီးပြားေရးနဲ႔လည္း ဆက္စပ္တယ္။ အခုလက္ရွိ အမ်ဳိးသမီးေတြ၊ ခေလးေတြ စီးပြားေရးေၾကာင့္ ရပ္တုိင္းရြာတိုင္းမွာ ေရာင္းစားခံရလို႔။ သားသမီးနဲ႔ မိဘေတြ အဆက္အသြယ္ မရွိေတာ့တာေတြက ရပ္ကြက္တုိင္း၊ ရြာတိုင္းမွာကို ရွိေနတယ္။ ဒါကို လက္ရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အစိုးရက အကူအညီမေပးဘူး။ ဒါကလည္း စီးပြားေရး ၾကပ္တည္းတာရယ္။ ႏိုင္ငံေရးေၾကာင့္ရယ္ အကုန္ဆက္စပ္ၿပီး ျဖစ္ေနတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အစိုးရအေနနဲ႔ ဒါကို ဟန္႔တားဖို႔ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္မႈေတြ မရွိဘူးလား။ အမ်ဳိးသမီးဆိုရင္ အမ်ဳိးသမီးကယ္ဆယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး အသင္းတို႔ဘာတို႔၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တရားဥပေဒအရ လူကုန္ကူးမႈကို ဟန္႔တား တားျမစ္ဖမ္းဆီးတာတုိ႔ မရွိဘူးလား။
ဦးေအးျမင့္ ။ ။ အဲဒါက သတင္းစာထဲနဲ႔ စာရြက္ေပၚမွာ ဟန္ေဆာင္အလုပ္လုပ္ေနတာပဲ ရွိပါတယ္။ တကယ္တမ္း ခံရတဲ့လူေတြက မ်က္စိသူငယ္၊ နားသူငယ္နဲ႔ ဘယ္သူ႔ သြားတိုင္လို႔သြားတိုင္ရမွန္း မသိဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္သူ႔ရဲတပ္ဖြဲ႔ သြားတိုင္ေတာ့လည္း ႏိုင္ငံျခားကိစၥမိုလို႔ ဟိုလုပ္ဒီလုပ္လွည့္သြားလုပ္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာလုပ္သလဲဆိုရင္ - ဥပမာ ဒီကေန ပဲခူးကေန ျမဝတီ အလုပ္သြားလုပ္မယ္ဆိုရင္ က်ဳိက္ထိုေလာက္မွာ အဖမ္းခံရတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ပါသြားတဲ့ေခါင္းေဆာင္၊ ဒီ စီးပြားေရးအတြက္ သြားတဲ့လူကို လူကုန္ကူးမႈနဲ႔ ေထာင္ခ်ေနၾကတယ္။ အဲဒီအလုပ္ပဲလုပ္တယ္။ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့လူကို ျပည္တြင္းမွာပဲ ေထာင္ခ်တာလုပ္တယ္။ ျပည္ပေရာက္သြားတဲ့လူေတြကို ကယ္တင္ျခင္းဆိုတာ လံုးဝမရွိခဲ့ပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျပည္ပေရာက္သြားတဲ့လူကို ကယ္တင္ဖို႔အတြက္ ျပည္ပအစုိးရနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရတဲ့ အပိုင္းလည္း ရွိပါလိမ့္မယ္ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက ေရာင္းစားခံရတဲ့ လူေတြအမ်ားဆံုးဟာ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာလို႔ ဆုိပါတယ္။ ဦးသိန္းဦးတို႔အေနနဲ႔ အဲဒီဘက္မွာအေျခစိုက္ၿပီး လႈပ္ရွားေနတယ္ဆိုေတာ့ ဒီလူကုန္ကူးမႈ အေျခအေနဘယ္ေလာက္ဆိုးသလဲဆိုတာကို ပထမဦးဆံုး ေျပာပါ။ ဒုတိယအခ်က္အေနနဲ႔ က်ေနာ္ေမးပါမယ္ - ထိုင္းအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းမႈဘယ္ေလာက္ ရွိပါသလဲဆိုတာကို အေျခအေနကို ေျပာျပေပးပါ။
ဦးသိန္းဦး ။ ။ လူကုန္ကူးမႈကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ဆိုးဝါးတဲ့ အေျခအေနကို ေရာက္ရွိေနပါတယ္။ အဓိကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ စီးပြားေရးအရ လုပ္ကိုင္စားေသာက္မႈမလြယ္တဲ့အေပၚမွာ အေျခခံၿပီးေတာ့ ဆင္းရဲနိမ့္က်မႈအေပၚမွာ အေျခခံၿပီးေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ စီးပြားေရးေကာင္းႏိုင္မယ္ထင္တဲ့ ေနရာေတြကို သြားလုပ္ခ်င္ၾကပါတယ္။ အဲဒါေတြအေပၚမွာ အေျခခံၿပီေတာ့ လူကုန္ကူးတဲ့ မသမာတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြက ဒါကို အခြင့္အေကာင္းယူၿပီေတာ့ အမ်ဳိးမ်ဳိးဆြယ္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက လူေတြကို ထိုင္းႏိုင္ငံဘက္မွာ အလုပ္ေကာင္းေကာင္းရမယ္ဆိုၿပီး ေျပာဆုိၿပီး ေရာင္းစားတာေတြ အမ်ားႀကီး ႀကံဳေနရပါတယ္။ ဒီဥစၥာကေတာ့ အဓိက အေျခခံကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ စီးပြားေရးအရ အမ်ားစုႀကီးက စီးပြားေရး ခြ်တ္ၿခံဳက်မႈအေပၚမွာ အေျခခံၿပီးေတာ့ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကို မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးသမွ်ကာလပတ္လံုး ဒါႀကီးက ဒီထက္ဆိုးတဲ့ အေနအထားကို ေရာက္မွာပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးကိုေတာ့ ေနာက္ ေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့။ အခုေလာေလာဆယ္မွာ ထိုင္းႏုိင္ငံအတြင္းမွာ အေရာင္းစားခံရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသူ၊ ႏုိင္ငံသားေတြကို ဟန္႔တားဖို႔အတြက္ ထုိင္းႏိုင္ငံမွာေတာ့ လူကုန္ကူးမႈ ဟန္႔တားေရး ဥပေဒ ဘာညာဆိုတာေတာ့ ရွိလိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရအေနနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ဘယ္ေလာက္ရွိပါသလဲ။
ဦးသိန္းဦး ။ ။ မွန္ပါတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံအေနနဲ႔ေတာ့ ဒီကိစၥေတြကို ဟန္႔တားဖို႔အတြက္ ဥပေဒ ထုတ္ျပန္ထားၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကေတာ့ အလြယ္ကူဆံုးနဲ႔ အရွင္းဆံုးျမင္ရမယ္ဆိုရင္ လံုးဝ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြကို အကူအညီ မေပးပါဘူး။ ဥပမာ ထိုင္းႏိုင္ငံရွိတဲ့ ျမန္မာသံ႐ံုးကို အကူအညီေတာင္း၊ အေၾကာင္းၾကားသည့္တိုင္ေအာင္ သံ႐ံုးက ဘာမွ တစံုတရာ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ေပးတာ မရွိပါဘူး။ ဒါမ်ဳိးေတြဟာ အမ်ားႀကီးျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီကိစၥေတြကို ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ တာဝန္ရွိတဲ့ သံ႐ံုးကေတာင္ အကူအညီမေပးဘူးဆုိရင္ အင္မတန္မွ ဆုိးဝါးတဲ့ အေနအထားကို ေရာက္ရွိေနတယ္ဆိုတာကို ျမင္ေနရပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ထိုင္းနဲ႔ ျမန္မာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ျဖစ္ပြားတဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြကို ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မယ္၊ တိုက္ဖ်က္မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ ရွိမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒီ လူကုန္ကူးမႈကိုေရာ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္တဲ့ ျပစ္မႈအေနနဲ႔ ပူးေပါင္းဟန္႔တား ႀကိဳးစားမႈမရွိဘူးလား။
ဦးသိန္းဦး ။ ။ က်ေနာ္ သိရသေလာက္ေတာ့ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ အဲဒါမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ တကယ္လို႔ ရွိမယ္ဆုိရင္ ဒါေတြက တရားဝင္အသိေပးၿပီေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ဒီမွာ အလုပ္လာလုပ္တဲ့ လူေတြက သိန္းဂဏန္းမွ သန္းဂဏန္းအထိ ဒီမွာရွိေနပါတယ္။ တကယ္တန္း လုပ္သင့္တာကေတာ့ အဲဒီလုိ ျဖစ္လာမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္သူကို တုိင္ရမယ္။ ဘာလုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို အကုန္လံုးအသိေပး အေၾကာင္းၾကားဖို႔ လိုပါတယ္။ ဘယ္လိုကူညီေပးႏိုင္တယ္။ ဘယ္လုိကူညီေပးမယ္ဆိုတာကို လုပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အခု ဒီကိစၥက လံုးဝမရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ျမန္မာအစိုးရက အင္မတန္မွ ကိုယ့္ႏိုင္ငံသားေတြအေပၚမွာ မ်က္ႏွာလႊဲခဲပစ္ လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျပည္တြင္းကို ျပန္ေကာက္ပါမယ္။ ဦးေအးျမင့္ ခင္ဗ်ား - ေစာေစာက ေျပာခဲ့တာက ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ဆုိင္တယ္။ စီးပြားေရးနဲ႔ဆုိင္တယ္။ က်ေနာ္နားလည္တာကေတာ့ အဓိက ေလာေလာဆယ္ ကေတာ့ စီးပြားေရး ၾကပ္လို႔ ဒီလူေတြ သြားၾကတာေပါ့။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံစီးပြားေရးဟာ စံနစ္သစ ္ျဖစ္လာတယ္။ ျပည္ပက တ႐ုတ္တုိ ႔ဘာတုိ႔ဆုိရင္ စီးပြားေရး ပိုလုပ္လာမယ္။ အာဆီယံ၊ အိႏိၵယ တို႔။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက သပိတ္ေမွာက္တယ္ ထားပါေတာ့ အဲဒီကိစၥမွာ စီးပြားေရးအေျခအေန တုိးတက္ လာမယ့္ အလားအလာ မျမင္ရဘူးလား။ ျမန္မာႏိုင္ငံသူ၊ ႏိုင္ငံသားေတြ အလုပ္အကိုင္ ပိုရလာမယ့္ အေနအထားမရွိဘူးလား။
ဦးေအးျမင့္ ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ အျမင္အရကေတာ့ စစ္မွန္တဲ့ အစိုးရမျဖစ္မခ်င္း အေျခအေန တုိးတက္လာမွာ မဟုတ္ဘူး။ အခုက က်ေနာ္တို႔က စစ္မွန္တဲ့ အစုိးရျဖစ္တယ္လို႔ ရာခိုင္ႏႈန္းျပည့္ ေျပာလို႔ရတဲ့ အစိုးရ မဟုတ္တဲ့အတြက္ စီးပြားေရးအေျခအေန မေျပာနဲ႔ ဒီထက္ ဆိုးဖို႔အေျခအေန ရွိေနတာ။ အခုလည္း လယ္သမားေတြ တေယာက္မွ လယ္စိုက္လို႔ မရဘူး။ ေရေတြႀကီးေနတယ္။ ဘဝပ်က္ေနတာေတြ ရွိေနပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ႏိုင္ငံေရးအားျဖင့္ စစ္မွန္တဲ့ အစိုးရမျဖစ္ရင္ စီးပြားေရးေကာင္းလာစရာ မရွိဘူးေပါ့။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လက္ရွိအေျခအေနက။
ဦးေအးျမင့္ ။ ။ ႏိုင္ငံေရးက စစ္မွန္တဲ့အစိုးရျဖစ္မွ စီးပြားေရးေကာင္းမယ္။ အခု ဒီမွာက ဗမာျပည္မွာက ယဥ္ေက်းမႈတရပ္လို ျဖစ္ေနတယ္။ အာဏာရရင္ စီးပြားျဖစ္တယ္ဆို။ အခု ရပ္ကြက္ကေလး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ေရြးတဲ့အခါမွာ ရာအိမ္မႉး၊ ဆယ္အိမ္မႉးေလာက္ ျဖစ္ရင္ပဲ တကယ့္ ရာထူးႀကီးရသလို တုတ္တျပက္၊ ဓားတျပက္နဲ႔ ေရြးေနရတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးျဖစ္တယ့္အတြက္ တုိင္းျပည္က ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ႏိွမ့္က်တဲ့အျပင္ အသိဉာဏ္ပါ ႏိွမ့္က်ေနၿပီ။ အာဏာရွိရင္ စီးပြားျဖစ္တယ္ လုပ္ခ်င္တာ လုပ္လို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ ေခတ္မ်ဳိးျဖစ္ေနတယ္။ အာဏာ႐ူးေခတ္ မေပ်ာက္မခ်င္း က်ေနာ္တုိ႔ စီးပြားေရး ေကာင္းမွာ မဟုတ္ဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တုိင္းျပည္အတြင္းမွာ ေနတဲ့လူေတြေရာ - လယ္ယာလုပ္ငန္းလုပ္ၿပီး ေနတဲ့ ေက်းလက္ရြာက ေတာင္သူလယ္သမားေတြ ျပည္ပကိုထြက္တဲ့လူေတြထက္ ဘဝက ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ရွိမွာေပါ့။ စားရတာကေတာ့ ဆင္းရဲသားပီပီ ငပိရည္နဲ႔ တို႔စရာ စားရမွာေပါ့။ လယ္ကြင္းထဲကရတဲ့ဟာနဲ႔။ အျပင္မွာဆို ေရာင္းစားခံရတယ္။ အသတ္ခံရတယ္။ အႏိုင္က်င့္ခံရတယ္။ အဲဒီ အသိဉာဏ္မ်ဳိးကို သူတုိ႔ကို ေပးလို႔မျဖစ္ဘူးလား။
ဦးေအးျမင့္ ။ ။ အဲဒီ အသိဉာဏ္မ်ဳိးကို ေရာင္းစားခံရတယ္။ အသတ္ခံရတယ္။ ေပးလို႔ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေပးဖို႔က မီဒီယာက အေရးႀကီးတယ္။ တိုင္းျပည္မွာက သက္ကယ္ေခ်ာင္းနဲ႔ ေခါင္းေလာင္းထိုးသလို အခု လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးဆိုတာလည္း စာရြက္ေပၚမွာရွိတယ္။ အဖြဲ႔အစည္းဆုိတာလည္း ရွိတယ္။ စစ္မွန္တဲ့ လူကုန္ကူးမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔ မဟုတ္ဘူးေလ။ ဒီလို ဟန္ေဆာင္တဲ့ သေဘာေလာက္ ဖြဲ႔ထားတဲ့အဖြဲ႔။ မနာလို ကုန္းေခ်ာမႈေၾကာင့္ လူကုန္ကူးတယ္ဆိုၿပီး (၇) ႏွစ္၊ ေနာက္ (၅) ႏွစ္ က်ၾကတယ္၊ အက်ဥ္းေထာင္အသီးသီးေရာက္ၾကတယ္။ တေယာက္မွ လူကုန္ကူးၾကတဲ့ လူေတြမဟုတ္ဘူး။ ႐ုိး႐ိုးသားသားနဲ႔ စီးပြားေရးကို မေျပလည္။ ကိုယ့္အိမ္နီးနားခ်င္း၊ ရြာနီးနားခ်င္းက တေယာက္ကသြားၿပီး ေျပလည္ေတာ့ အားက်။ ျပည္ပကိုသြား။ အဲဒီမွာ ျပည္ပကိုေရာက္တဲ့အခါမွာ ကုန္သည္ေတြက ေရာင္းစားခံၾကတဲ့အခါ ဘဝပ်က္တဲ့လူေတြ တပံုႀကီး။ က်ေနာ္ဆီမွာ လာတိုင္ထားတဲ့လူေတြ အစိတ္သံုးဆယ္ေလာက္ရွိတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးေအးျမင့္ ေျပာတာကိုၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အစိုးရမူဝါဒ ဆိုတာထက္ ေအာက္ေျခမွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့လူေတြ တာဝန္မေက်တာ အမ်ားႀကီးျဖစ္ေနမယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဦးေအးျမင့္ ေျပာတဲ့စကားအရဆုိရင္ ဟုတ္ပါသလား။
ဦးေအးျမင့္ ။ ။ ဟုတ္တယ္။ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့လူေတြက အေပၚမွာ မ်က္ႏွာလို မ်က္ႏွာရလုပ္ၿပီး သူတုိ႔သေဘာက်ရင္ သူတို႔ေရွ ႔ကေနပဲ လူတရာေလာက္ ယိုးဒယားေခၚသြား၊ ထိုင္းကိုေခၚသြား ခြင့္ျပဳတယ္။ သူတုိ႔ သေဘာမက်ရင္ေတာ့ ႐ိုး႐ိုးသားသား ရန္ကုန္ကေန မႏၱေလးသယ္တာေတာင္ လူကုန္ကူးမႈ ျဖစ္တာ။ အိမ္ေဖာ္လုပ္ဖို႔၊ အလုပ္မရွိလို႔ ဆက္သြယ္တဲ့လူနဲ႔ လိုက္။ ရထားေပၚမွာပဲ လူကုန္ကူးတယ္ဆုိၿပီး ေထာင္က်ကုန္တာေတြလည္း တပံုႀကီး။ အစစ္အမွန္ေတြ မရွိဘူး။ ဟိုဘက္ေရာက္ရင္ ခ်မ္းသာတဲ့လူလို႔ပဲ ယူဆၾကတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးသိန္းဦးကို တခုေမးခ်င္တာက ျမန္မာႏိုင္ငံလိုပဲ ထိုင္းက စီးပြားေရးအသင့္အတင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတဲ့ႏိုင္ငံဆုိေတာ့ လာအို၊ ကေမာၻဒီယားတုိ႔ကလည္း ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံေတြဆုိေတာ့ အဲဒီက ဝင္လာတဲ့ အလုပ္သမားေတြကေရာ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြလိုပဲ ေရာင္းစားခံရတာေတြ ရွိပါသလား။ ဘယ္လို ေျဖရွင္းၾကပါသလဲ။
ဦးသိန္းဦး ။ ။ ရွိပါတယ္။ လာအိုကေန လာၾကတဲ့အလုပ္သမားေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဓိက ေျပာခ်င္ တာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကေတာ့ သိပ္ကို အဂတိလိုက္စားမႈ ျမင့္ပါတယ္။ ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ အတြက္က တံခါးပိတ္ဝါဒကို သံုးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ဟုတ္လားမဟုတ္လားဆိုတာကို လာၿပီးေလ့လာႏိုင္တဲ့ဟာမ်ဳိး၊ အျမင္ဖလွယ္တာမ်ဳိးေတြ မရွိပါဘူး။ ဥပမာအားျဖင့္ လာအိုလို ႏိုင္ငံမ်ဳိး ေတြမွာဆုိရင္ ထုိင္းႏိုင္ငံကို အခ်ိန္မေရြး ဝင္ထြက္သြားလာလို႔ရတယ္။ အင္မတန္မွ လြယ္တဲ့ကိစၥေတြ ျဖစ္တယ္။ ဆိုလို႔ရွိရင္ ဒီကိစၥေတြက အင္မတန္မွ နည္းပါးတဲ့အေနအထားကို ေတြ႔ရတယ္။
သူတုိ႔အေနနဲ႔ အခ်ိန္မေရြး ဝင္ထြက္သြားလာႏိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူတုိ႔ကိုယ္တုိင္ မ်က္ျမင္သက္ေသ ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြအေနနဲ႔ အဲဒီလုိ မဟုတ္ပါဘူး။ ထိုင္းႏိုင္ငံကိုလာတဲ့ ေနရာမွာ အင္မတန္မွ ခက္တယ္။ လာတဲ့ေနရာမွာလည္း အမ်ားစုႀကီးက ခိုးေၾကာင္ခိုးဝွက္နဲ႔။ အဲဒါကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီးေတာ့ စီးပြားေရးသမားေတြက လူကုန္ကူးမႈကို လုပ္တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ ႔ လက္ရွိႏုိင္ငံေရး အေနအထားအရ အင္မတန္ အားနည္းတဲ့အတြက္မို႔ ဒီလုိကိစၥေတြ ျဖစ္ရတယ္ဆိုတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ က်ေနာ္ ေနာက္ဆံုး ေမးခ်င္တဲ့ေမးခြန္းတခုကေတာ့ ခပ္တိုတို ေျဖေပးပါ။ ဒီကိစၥကို ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရကို ေျပာလိုက္ရင္ တိုင္းျပည္စီးပြားေရး ၾကပ္တည္းလို႔ အျပင္မွာ ကၽြန္ခံေနရရင္ အစိုးရက ေသေသခ်ာခ်ာ ဘာကိုညႊန္းမလဲဆိုရင္ စီးပြားေရးနိမ့္က်တာဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက သူတုိ႔ကို ဒဏ္ခတ္အေရးယူထားလို႔ဆုိၿပီး လက္ညိႇဳးထိုးျပမွာပဲ။ အဲဒီလိုေျပာလာခဲ့ရင္ ဦးသိန္းဦးအေနနဲ႔ ဘာေျပာမလဲ။
ဦးသိန္းဦး ။ ။ အဲဒါ လံုးဝမဟုတ္ပါဘူး။ အထဲမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္နဲ႔ သြားလာလႈပ္ရွားခြင့္ေပးမယ္။ ၿပီးေတာ့ အဂတိလိုက္စားမႈကို တိုက္ဖ်က္မယ္ဆိုရင္ လူေတြက ဘယ္သူမွ ျပည္ပႏိုင္ငံမွာသြားၿပီး ကၽြန္ခံေနရတာမ်ဳိး ဘယ္သူမွ မလုပ္ခ်င္ၾကပါဘူး။ အဲဒီလုိ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ အထဲမွာ အခုေျပာသလိုမ်ဳိး လုပ္ကိုင္စားေသာက္ရတဲ့ေနရာမွာ အင္မတန္မွ အဂတိလိုက္စားမႈေတြ high corruption ေတြ မ်ားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ လူေတြက ဒီထက္ေကာင္းတဲ့ေနရာ။ အထဲမွာဆိုရင္ အခြန္အခေတြ ေပးရတာမ်ားတယ္။ ႏိုင္ငံေရးစံနစ္အရလည္း အင္မတန္မွ ၾကပ္တည္းတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ လြတ္လပ္တဲ့ေနရာမွာ သြားလာၿပီး စမ္းၾကည့္ခ်င္တဲ့သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ စီးပြားေရးခြ်တ္ၿခံဳက်ေနတာဟာ sanction ေၾကာင့္မို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ Sanction က အဓိက ထိခုိက္တာကေတာ့ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြ၊ အစုိးရနဲ႔ ပူးေပါင္းတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြ၊ အဂတိနဲ႔ လုပ္စားေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြပဲ ထိခိုက္မႈရွိပါတယ္။ က်န္တဲ့ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ဒီအေပၚမွာ ထိခိုက္မႈမရွိပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးေအးျမင့္လည္း ဒီေမးခြန္းကို အက်ဥ္းခ်ဳံး ေျဖေပးပါ။ ဦးသိန္းဦး ကေျပာတယ္ sanction ေပးတာဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြပဲ ထိခုိက္တယ္ဆုိေတာ့ အဲဒီလုပ္ငန္းရွင္ေတြ စက႐ံုေတြ ဘာေတြ မဖြင့္ႏိုင္ဘူး။ မတည္ေထာင္ႏုိင္ဘူးဆုိေတာ့ ျမန္မာကလူေတြ အလုပ္လက္မဲ့ အလုပ္မရၾကဘူးလို႔ ျမန္မာအစုိုးရ အာဏာပိုင္ေတြက ေျပာခဲ့ရင္ ဘယ္လိုျပန္ေျဖမလဲ။
ဦးေအးျမင့္ ။ ။ အဓိကေျပာရင္ေတာ့ စီးပြားေရး၊ လႈမႈေရး ခြ်တ္ၿခံဳက်တာ sanction ေၾကာင့္လည္း မဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ ေအာက္ေျခလူတန္းစားေတြ၊ လယ္သမားေတြ နားလည္ေအာင္ေျပာရင္ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ လူတန္းစား ညံ့ဖ်င္းလို႔၊ အာဏာမက္ေနလို႔ စစ္မွန္တဲ့လူႀကီး မျဖစ္လို႔သာ တုိင္းျပည္ ဒုကၡေရာက္တာပါ။ စစ္မွန္တဲ့ အစိုးရျဖစ္ရင္ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ႀကီးပြားမွာ။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီေလာက္လူညံ့ေတြ မဟုတ္ဘူး။
