ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း က်င္းပခဲ့တဲ့ ပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ စစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြဟာ ခြက္ခြက္လန္ေအာင္ရံႈးတဲ့ အစဥ္အလာရွိပါတယ္။ စစ္တပ္ရဲ ႔ လုပ္ရပ္ကို မေက်နပ္တဲ့ ျပည္သူလူထုဟာ စစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ပါတီကို မေထာက္ခံေၾကာင္း ၁၉၆၀ နဲ႔ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲက သက္ေသျပေနပါတယ္။ ၁၉၆၀ ပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲမွာ တည္ၿမဲဖဆပလ ရႈံးရတာဟာ စစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္ေနလုိ႔ဘဲလို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၆၂ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ တပါတီစနစ္ကို က်င့္သံုးတာျဖစ္ပါတယ္။ မဆလ တပါတီစနစ္မွာ စစ္တပ္က တည္ေထာင္ထားတဲ့ တခုတည္းေသာပါတီကိုသာ မဲဆႏၵေပးၾကရတဲ့အတြက္ ဒီတပါတီပဲ အၿမဲအႏိုင္ရပါတယ္။
ဒီလို မဆလပါတီ တပါတီတည္း လက္ဝါးႀကီးအုပ္လာတာကို ျပည္သူလူထုက မေက်နပ္လို႔ ၁၉၈၈ ၾသဂုတ္လ (၈) ရက္ေန႔မွာ တျပည္လံုး ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပေတာ့မွ တပါတီစနစ္ နိဂံုးခ်ဳပ္သြားပါတယ္။ စစ္တပ္တည္ေထာင္တဲ့ ပါတီအေရးႏွိမ့္သြားေတာ့ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းျပန္ပါတယ္။ ဒါကို ျပည္တြင္းျပည္ပမွာ အႀကီးအက်ယ္ ကန္႔ကြက္ရႈတ္ခ်ခဲ့တဲ့အတြက္ စစ္အစိုးရဟာ ၁၉၉၀ မွာ ပါတီစံု ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေပးရပါတယ္။ ဒီ ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း စစ္တပ္က ေထာက္ခံတဲ့ မဆလ တျဖစ္လဲ တစည ပါတီဟာ ခြက္ခြက္လန္ေအာင္ ရႈံးသြားခဲ့ပါတယ္။
၁၉၆၂ ဇူလိုင္ ေက်ာင္းသားသတ္ပြဲ၊ ၁၉၆၉ ေက်ာင္းသားဆႏၵျပပြဲ၊ ၁၉၇၄ အလုပ္သမားဆႏၵျပပြဲ၊ ၁၉၇၄ ဦးသန္႔ အေရးအခင္း၊ ၁၉၇၆ ေက်ာင္းသားဆႏၵျပပြဲ၊ ၁၉၈၈ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပံု စတာေတြမွာ စစ္တပ္က အရပ္သားေတြကို ေထာင္ခ်ီသတ္ျဖတ္ခဲ့တာရယ္၊ ၁၉၈၈ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပံု စတာေတြမွာ စစ္တပ္က အရပ္သားကို ေထာင္ခ်ီသတ္ျဖတ္ခဲ့တာရယ္။ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္း ေပၚေပါက္လာတဲ့ လူထုဆႏၵျပပြဲေတြကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္ႏွင္းတာရယ္၊ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို အသိအမွတ္မျပဳတာရယ္ စတာေတြေၾကာင့္ တရားမွ်တၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ ပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲမွာ စစ္တပ္တည္ေထာင္တဲ့ ပါတီဟာ ႏိုင္ဖို႔ အလားအလာမရွိပါဘူး။ စစ္မႈထမ္းအမ်ားဆံုး ေနထိုင္တဲ့ ရပ္ကြက္ေတြမွာ စစ္တပ္ေထာက္ခံတဲ့ တစည ပါတီ ၁၉၉၀ မွာ မဲရႈံးသြားတာဟာ စစ္အစိုးရကို ျပည္သူလူထုက ပယ္ခ်လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္တပ္ဟာ အႏွစ္ (၂၀) ျပည္သူ႔ဆႏၵကို လံုးဝ ဂရုမစိုက္ဘဲ အခုတခါ ပါတီစံု ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနပါတယ္။
စစ္အစိုးရ အမႈထမ္းအမ်ားဆံုးပါဝင္တဲ့ ႀကံ့ခိုင္ေရးအသင္းကို ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းၿပီး စစ္အစိုးရဟာ အရပ္ဝတ္လဲလိုက္တဲ့အတြက္ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီဟာ အာဏာရပါတီ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီလို လုပ္တာဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းေတြနဲ႔ မကိုက္ညီဘူးဆိုတဲ့ အျငင္းပြားစရာေတြ ရွိေနေပမယ့္ အာဏာရႀကံ့ဖြံ႔ပါတီ ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရေအာင္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ပ့ံပိုးသြားမယ့္ သေဘာျဖစ္ေနပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေနရာအားလံုးမွာ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မယ့္ပါတီဟာ က်ပ္သိန္း (၁၆၀၀) ေပးရပါလိမ့္မယ္။ ဒီေငြကို ၾကံ့ဖြံ႔ပါတီကသာ ေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ယွဥ္ၿပိဳင္သူတဦးဟာ ေရြးေကာက္ပြဲအသံုးစရိတ္ သိန္း (၁၀၀) အထိ သံုးႏိုင္ေၾကာင္း သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီဟာ ေငြနဲ႔အာဏာကိုသံုးၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲကို လက္ဝါးႀကီးအုပ္ဖို႔ ၾကံစည္ေနပါတယ္။ မဲဆႏၵရွင္ကို ေငြေပးမယ္၊ အခြင့္ေပးမယ္၊ ၿခိမ္းေျခာက္မယ္၊ အၾကမ္းဖက္မယ္ ဆိုတာ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီရဲ ႔ လုပ္နည္းလမ္းစဥ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ယွဥ္ၿပိဳင္မယ့္ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီဝင္ စစ္ဗိုလ္ေဟာင္းဟာ လူထုေခါင္းေဆာင္ မဟုတ္ပါဘူး။ အမိန္နာခံၿပီး အမိန္႔ေပးတတ္တဲ့ စစ္ဗိုလ္သာျဖစ္တာမို႔ သူအႏိုင္ရေအာင္ ေအာက္ေျခၾကံ့ဖြံ႔ပါတီဝင္ေတြက ေဆာင္ရြက္ေပးရပါလိမ့္မယ္။ မဲဝယ္တဲ့အလုပ္ကို ေဒသကြ်မ္းက်င္တဲ့ ေအာက္ေျခက လူေတြကပဲ လုပ္ေနၾကပါတယ္။ ၾကံ့ဖြံ႔ပါတီဝင္ (၈) သန္းရွိတယ္ဆိုတာမို႔ ေရြးေကာက္ပြဲတခုလံုးကို ႀကီးစိုးႏိုင္ေပမယ့္ အေျခအေနရွိေနပါတယ္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ ျပည္သူလူထုကို မက္လံုးေပး ၿခိမ္းေျခာက္ၿပီး မဲရဖို႔ ေျဗာင္ႀကိဳးပမ္းေနတာဟာ ေရြးေကာက္ပြဲကို မထိေလးစားလုပ္တာနဲ႔ အတူတူ ျဖစ္ေနပါတယ္။
အႏွစ္သာရ မေျပာင္းဘဲ ပံုစံေျပာင္းၿပီး စစ္အစိုးရက အရပ္သားအစိုးရအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းတာဟာ ျပည္သူလူထုကို မ်က္လွည့္ျပသလို႔ ျဖစ္ေနတာမုိ႔ အလြန္အႏၱရာယ္မ်ားတဲ့ အခ်ိန္အခါ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၇၄ မတ္လမွာ ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းက သမၼတေနဝင္း လက္ကို လႊဲေျပာင္းလိုက္ၿပီး မၾကာမီ ၁၉၇၄ ေမလမွာ အလုပ္သမား ဆႏၵျပပြဲႀကီး ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ (၁၄) ႏွစ္ၾကာတဲ့အခါ ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုမွာ တျပည္လံုး အံုႂကြကန္႔ကြက္လို႔ တပါတီစနစ္ နိဂံုးခ်ဳပ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္သူလူထုက အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို ေထာက္ခံမဲေပးၿပီး စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ပယ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပည္သူ႔ဆႏၵကို စစ္တပ္က လက္မခံဘဲ အခုမွ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ဖို႔ စိတ္ႀကိဳက္ျပင္ဆင္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူလူထုဟာ အေႏွာက္အယွက္မရွိဘဲ မေၾကာက္မရြံ ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လွ်ဳိ ႔ဝွက္မဲေပးႏိုင္မယ္ဆုိရင္ စစ္တပ္ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းက တည္ေထာင္ထားတဲ့ ၾကံ့ဖြံ႔ပါတီကို ေထာက္ခံမဲေပးမယ့္ အလားအလာနည္းပါတယ္။ ဒီလုိ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆန္႔က်င္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ အစဥ္အလာေၾကာင့္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို ျပည္သူ႔ဆႏၵေကာက္ယူစဥ္ကလို ကန္႔ကြက္မဲကို ေထာက္ခံမဲ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ၿပီး ၾကံ့ဖြံ႔ပါတီ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏိုင္ရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္လိမ့္မယ္လို႔ ယူဆေနၾကပါတယ္။
