ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာ အစီအစဥ္မွာ မၾကာေသးခင္က ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက အဖြဲ႔ဝင္ ၁၅ ဦးပါဝင္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းလိုက္တာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေရွ ႔ေနေတြျဖစ္ၾကတဲ့ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ဦးေအာင္သိန္း နဲ႔ အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ဦးမင္းလြင္ဦး တို႔ကို ဦးေက်ာ္ဇံသာ ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ေဆြးေႏြးသံုးသပ္တင္ျပထားပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ နအဖ/နဝတ အစိုးရေတြ တက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔လား၊ ေကာ္မရွင္လား ဖြဲ႔ခဲ့တာေတာ့ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ က်ေနာ္မွတ္မိသေလာက္ေတာ့ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးတဦးကို ေခါင္းေဆာင္တင္ၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းခဲ့တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အဲဒါ ဟုတ္ပါသလား။
ဦးေအာင္သိန္း ။ ။ မွန္ပါတယ္ခင္မ်ား။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးက ဥကၠ႒ အျဖစ္ တာဝန္ယူလုပ္တာပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္မွာ အက်ဥ္းဦးစီးဌာနေတြ ခ်ဳပ္ကိုင္ရတဲ့လူ၊ လူေတြကို ဖမ္းတဲ့ေနရာမွာ အဓိက တာဝန္ရွိတဲ့ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးကို ေခါင္းေဆာင္ထား ဖြဲ႔စည္းခဲ့ေတာ့ အဲဒီတုန္းက ေထာင္မွဴးကို လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ခန္႔တယ္ဆိုေတာ့ ေျမေခြးကို ၾကက္ၿခံေစာင့္ခိုင္းတာနဲ႔ အတူတူလုိ႔ ေဝဖန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီတခါေတာ့ လက္ရွိအစိုးရဝန္ထမ္းတဦးမွ မပါဘဲ ဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့ အရပ္သားအဖြဲ႔အစည္းလို႔ သူတို႔ လုပ္ထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပထမဦးဆံုး အၾကမ္းမ်ဥ္း ဦးေအာင္သိန္းရဲ ႔ တုံ႔ျပန္ခ်က္ကို ေျပာပါခင္မ်ား။
ဦးေအာင္သိန္း ။ ။ က်ေနာ္အေနနဲ႔ အခု ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ဳိးသားလူ႔အခြင့္အေရး ဖြဲ႔စည္းတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ စာရင္းကို ၾကည့္လို႔ရွိရင္ အၿငိမ္းစားသံအမတ္နဲ႔ အၿငိမ္းစားတကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါပါတယ္။ သူတုိ႔က ဝန္ထမ္းဘဝက လာၾကတဲ့လူေတြျဖစ္ၾကတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လက္ရွိကလည္း ဒီတာဝန္ေတြကို အစိုးရက ျပန္ခန္႔အပ္ထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အစိုးရၾသဇာအရွိန္အဝါက သူတုိ႔နဲ႔ ဆက္စပ္ေနအုံးမယ္လို႔ မွတ္ယူပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးမင္းလြင္ဦးအေနနဲ႔ ဘယ္လိုသေဘာရပါသလဲ။ အခု ဖြဲ႔စည္းလိုက္တဲ့ ေကာ္မရွင္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာမ်ားေျပာခ်င္ပါသလဲ။
ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို က်ဴးလြန္တဲ့လူေတြက အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အစိုးရအာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ျပန္လည္အေရးယူႏိုင္ဖို႔၊ ျပန္လည္စံုစမ္းႏိုင္ဖို႔ ဆိုရင္ ထိေရာက္တဲ့ ဥပေဒကို ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ တက္ေျမာက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြပါဝင္ဖို႔ လိုတယ္ဆိုတာကို အၾကမ္းမ်ဥ္းအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒါမွလည္း ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ေတြနဲ႔ မညီတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို ေဖာ္ျပၿပီး အေရးယူေဆာင္ရြက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။ အခု ဥပေဒနဲ႔ နီးစပ္တဲ့လူဆိုလို႔ ျပည္နယ္ဥပေဒ အရာရွိေဟာင္းတေယာက္ပဲပါတယ္ဆိုတာကို ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒါကေတာ့ ဟန္ျပ အစီရင္ခံစာထုတ္ဖို႔ေလာက္ပဲ လုပ္တယ္လို႔ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ျမင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္ ဒီလုိ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ေတြ ဘာေတြဖြဲ႔တယ္ဆိုရင္ terms of references ဘာေတြလုပ္ရမယ္ဆိုတာကို အရင္ ဥပေဒအရ ျပဌာန္းလုပ္တယ္ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ အခုေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ အဲဒီကိစၥကို ဘာမွမၾကားေသးပါလား။ ဒီအဖြဲ႔အစည္းရဲ ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္တုိ႔ ေဘာင္တုိ႔ သတ္မွတ္ေပးတာ။ အဲဒါကို ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ မၾကာခင္ ထြက္လာမလား။
ဦးေအာင္သိန္း ။ ။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သူတုိ႔ ပထမအဆင့္ ဖြဲ႔စည္းတယ္လို႔ပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ယူဆလုိ႔ ရပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ တာဝန္နဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ရွိလာပါလိမ့္မယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ တာဝန္နဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြကို တိတိက်က် ျပဌာန္းထားမွသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္သူေတြရဲ ႔ တင္ျပတုိင္တန္မႈမွာ ဘယ္လိုလုပ္ထံုလုပ္နည္းေတြနဲ႔ အေရးယူေဆာင္ရြက္မလဲဆိုတာကို ျပတ္ျပတ္သားသား ျပဌာန္းရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေတြ မျပဌာန္းဘဲနဲ႔ ဒီ ေကာ္မရွင္ေလး ဖြဲ႔စည္းေပးလိုက္ရံုနဲ႔ ၿပီးျပတ္သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျပည့္စံုမႈမရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္ဘက္က ယူဆပါတယ္။
ဦးမင္းလြင္ဦး က ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း လႈပ္ရွားေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေရွ ႔ေနတဦးဆိုေတာ့ က်ေနာ္ေမးခ်င္တာက ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္း ထုိင္းႏိုင္ငံျဖစ္ျဖစ္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ေပးပါ။ ထုိင္းႏိုင္ငံမွာလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ရွိေတာ့ သူတုိ႔ရဲ ႔ ဖြဲ႔စည္းပံုနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ဆီဟာနဲ႔ ေလာေလာဆယ္မွာ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္စရာ ဘာေတြ႔ပါသလဲ။
ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ ေတြ႔တာကေတာ့ ဒီထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ဖြဲ႔စည္းတဲ့ အမ်ဳိးသားလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္မွာက အစိုးရဝန္ထမ္း မဟုတ္တဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ ဥပေဒပညာရွင္ေတြ၊ ေရွ ႔ေနေတြ၊ တရားရံုးခ်ဳပ္၊ တရားသူႀကီးေတြ ပါဝင္ၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းထားတာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကေန ေအာက္ကေန ျပည္သူေတြ တိုင္တန္လာတဲ့ တိုင္တန္ခ်က္ေတြ ရတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း အက်ဥ္းေထာင္ေတြ၊ ရဲစခန္းေတြ၊ တရားစခန္းေတြမွာ စစ္ေဆးေနတဲ့ အမႈေတြကို ေခၚယူၿပီးေတာ့ ျပင္ဆင္သံုးသပ္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အာဏာေတြ ေပးထားတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ အမ်ဳိးသားလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္နဲ႔ ေတာ္ေတာ္ကြာျခားတယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အဲဒီလို အခြင့္အေရးမ်ဳိး ရမယ့္ ေကာ္မရွင္မ်ဳိး ျဖစ္လာမယ္လို႔ မေမွ်ာ္လင့္ဘူးေပါ့။
ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ခင္မ်ား။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ျဖစ္လာဖို႔ဆိုရင္ ဒီဥပေဒေတြကို တက္ကၽြမ္းနားလည္းတဲ့ တရားရံုးခ်ဳပ္ ေရွ ႔ေနေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပါဝင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ က်ေနာ္ တကယ္ေမးခ်င္တာကေတာ့ ဒီ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းတဲ့ကိစၥကို ႏိုင္ငံေရးရႈေထာင့္နဲ႔ တရားဥပေဒေရးရႈေထာင့္ ႏွစ္ဖက္ေဝဖန္ စမ္းစစ္ျပခ်င္တဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္ဆိုေတာ့ ဆရာဦးေအာင္သိန္း က အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွာ ပါဝင္လႈပ္ရွားေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားတဦးဆုိရင္ မမွားဘူးဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအားျဖင့္ ဒီေကာ္မရွင္ဖြဲ႔စည္းတာကို ဘယ္လိုသံုးသပ္မလဲ။ ဒါဟာ အစိုးရအေနနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ ႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ဳိးအျမတ္ပဲလား။ သို႔တည္းမဟုတ္ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး။ တုိင္းျပည္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္ေစခ်င္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးဆႏၵနဲ႔ တကယ္လုပ္သလားဆိုတာကို ဦးေအာင္သိန္းရဲ ႔ သံုးသပ္ခ်က္ကို ၾကားခ်င္ပါတယ္။
ဦးေအာင္သိန္း ။ ။ ႏိုင္ငံေရးရႈေထာင့္အေနနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာရဲ ႔ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြ၊ ေနာက္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းမွာပါတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို အျပည့္အဝ ခံစားခြင့္ရေအာင္ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မလဲဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအျမင္ရႈေထာင့္နဲ႔ သံုးသပ္ေပးဖို႔ လိုအပ္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမွ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ပံုစံအရပဲ ေဆာင္ရြက္ၿပီး တကယ္ အႏွစ္သာရမပါဘူးဆိုရင္ တိုင္းျပည္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့လူနဲ႔ ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတဲ့လူဆိုတဲ့ လူတန္းစားႏွစ္လႊာ ေပၚေပါက္ေနအံုးမယ္ဆိုတာကို ေတြ႔မိပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဦးမင္းလြင္ဦးအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရ ဒီလုိ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ဖြဲ႔တယ္လို႔ ေၾကညာလိုက္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးအားျဖင့္ သူတုိ႔ ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ လုပ္တယ္လို႔ ထင္သလဲ။ တုိင္းျပည္ရဲ ႔ အေျခအေန တုိးတက္လာေစခ်င္လို႔ လုပ္ပါသလား။ သို႔တည္းမဟုတ္ တျခားရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိမလားလို႔ ထင္ပါသလား။
ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံသားေတြရဲ ႔ အခြင့္အေရး တုိးတက္လာဖို႔အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီးလုပ္ေဆာင္တာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုေျပာရသလဲဆိုရင္ က်ေနာ္တုိ႔ အမ်ဳိးသားလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းတာနဲ႔အတူ ျပည္ေထာင္စုအတြင္းမွာပဲ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ားရဲ ႔ မူလအခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီေရး နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေကာ္မတီကိုလည္း သူတုိ႔ဖြဲ႔စည္းထားတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႔မွာ အဖြဲ႔ဝင္ ၁၅ ဦးပါတယ္။ သက္တမ္းက တစ္ႏွစ္ ရွိတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႔မွာလည္း ဥကၠ႒ျဖစ္တဲ့လူက ၾကံ့ဖြံ႔အတြင္းေရးမွဴးေဟာင္းလုပ္ခဲ့တဲ့ ဦးေဌးဦး ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီ ေအာက္မွာ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ေကာ္မတီကလည္း ႏိုင္ငံသားေတြရဲ ႔ အခြင့္အေရးေတြကို တိတိက်က် ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏိုင္မယ့္ အေျခအေနမရွိဘူး။ အဲဒီအထဲမွာ ဥပေဒနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ လူတေယာက္ဆိုရင္ ကြန္ဟိန္းမဲဆႏၵနယ္က ေဒၚနန္ဝါႏု တေယာက္ပဲ ဥပေဒနဲ႔ နီးစပ္တယ္ဆိုတာကို ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ ႔ အခြင့္အေရးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ဖြဲ႔စည္းထားတာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအရ လိုအပ္လာလို႔ရွိရင္ အစီရင္ခံစာေတြထုတ္မယ္။ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ဥပေဒကို အတြင္းႀကိတ္လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာေလာက္နဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တစံုတရာ တံု႔ျပန္ေျပာၾကားတာကို မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ သူတုိ႔တေတြ ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဆရာဦးေအာင္သိန္းတုိ႔ရဲ ႔ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကလည္း ဘာမွမေျပာလာေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို လူ႔အခြင့္အေရးအရ ၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၂၀၀၀ ေက်ာ္ကို မလြတ္ေသးဘူးဆိုတာကို လူတိုင္းက ေျပာေနၾကပါတယ္။ ဒီ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ကို ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ပိုထားလာႏိုင္တဲ့အေျခအေန ရွိပါသလား။ ျပည္သူေတြရဲ ႔ အဲဒီလုိ ေမွ်ာ္လင့္ၾကပါသလား။
ဦးေအာင္သိန္း ။ ။ ဘာပဲေျပာေျပာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကလည္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ခံရတဲ့ အထဲမွာ အဓိကပါဝင္ေနသူ ျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ ယံုၾကည္ခ်က္အရ အက်ဥ္းက်ခံေနရသူေတြဟာ အမ်ားအက်ဳိးအတြက္၊ အမ်ားအတြက္ကို ရည္ရြယ္ၿပီး လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္တာကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရတယ္။ ဥပမာ ေျပာရရင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီဝင္လည္း မဟုတ္တဲ့ ကိုထင္ေက်ာ္ ဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ဟာ ကုန္ေစ်းႏႈန္းႀကီးျမႇင့္တာကို ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ အဲဒီလုိ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို ကုန္ေစ်းႏႈန္းႀကီးတာကို ေျပာတဲ့လူဟာလည္း သူမွာ ႏိုင္ငံသားတေယာက္အေနနဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္အရ ေျပာဆိုတာျဖစ္တယ္။ အဲဒီလုိ လူမ်ဳိးကို ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ေတြ ခ်ပစ္လိုက္တယ္ဆိုတာ ဒီလူေတြကို အျမန္ဆံုးလြတ္ေပးဖို႔ အခ်ိန္လည္းသင့္ပါတယ္။ အဲဒီလုိမွ လြတ္ေပးႏိုင္ျခင္း မရွိဘဲနဲ႔ ဒီလို အမ်ဳိးမ်ဳိးေကာ္မရွင္ေတြဖြဲ႔တယ္။ အမ်ဳိးမ်ဳိး အစီအစဥ္ေတြ လုပ္ေနမယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္ၾကန္႔ၾကာလာသည္နဲ႔အမွ် အက်ဳိးမရွိဘူးေပါ့။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီအတြက္ေကာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ထားႏိုင္ပါသလား။ ဒီ ေကာ္မရွင္က အဲဒီလူေတြ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ တစံုတရာ ေျပာလာႏိုင္မယ္ ထင္ပါသလား။
ဦးေအာင္သိန္း ။ ။ ေကာ္မရွင္ က ေျပာေကာင္းေျပာလာပါလိမ့္မယ္။ အဓိကက်တာကေတာ့ သမၼတနဲ႔ အစိုးရအဖြဲ႔ေပၚမွာ အေျခခံပါလိမ့္မယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခု ဖြဲ႔စည္းလိုက္တဲ့ အမ်ဳိးသားေကာ္မရွင္ကိုေတာ့ အၾကမ္းအားျဖင့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒအရ ျပဌာန္းထားတဲ့ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ ႔ ရပိုင္ခြင့္အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ဖို႔ ဆိုၿပီး သတင္းစာမွာ ေဖာ္ျပထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒကို နည္းနည္း ကိုမင္းလြင္ဦး ေလ့လာမိသေလာက္ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ ႔ အခြင့္အေရး ဘယ္ေလာက္ကာကြယ္ထားပါသလဲ။ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ ႔ အခြင့္အေရးေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြနဲ႔ ကိုက္ညီပါသလား။
ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ အားလံုးၿပီျပည့္စံုတဲ့ ကိုက္ညီမႈေတာ့ မရွိပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ လက္ရွိျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္ျခင္းမရွိေရးဆိုတဲ့ ကန္႔သတ္ခ်က္တခု ပါေနတဲ့အတြက္ ဒီလို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေျပာဆိုႏိုင္တယ္၊ ေဝဖန္ႏိုင္တယ္၊ ေရးသားႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ေနရာေတြမွာ အကန္႔အသတ္ရွိတယ္။ ဒီ ဥပေဒေတြက ႏိုင္ငံတကာစံနဲ႔ တြက္ၾကည့္ရင္ေတာ့ မကိုက္ညီဘူးလို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒမွာ ထည့္ေရးထားရံုနဲ႔ မလံုေလာက္ပါဘူး။ ဥပမာတခု ေျပာရရင္ ဖြဲ႔စည္းပံု ဥပေဒမွာ ႏိုင္ငံသားတေယာက္ကို ၂၄ နာရီထက္ ခ်ဳပ္ေႏွာင္းမထားရ။ ေနာက္ တရားဥပေဒဆုိင္ရာ အခြင့္အေရးအရ အမ်ားျပည္သူေရွ ႔ေမွာက္မွာ စစ္ေဆးစီရင္ရမယ္ စတာေတြ ပါေပမယ့္ လက္ရွိ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြက ဒါေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီလုိ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္ေနတဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ဒီ အမ်ဳိးသားအခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကေန ဘယ္လိုမ်ဳိး ကုစားေပးမွာလဲ။ သံအမတ္ေဟာင္းေတြ ဘယ္လိုမ်ဳိး သက္သာမႈရွာေပးႏိုင္မလဲဆိုတာကို က်ေနာ္ကေတာ့ နည္းနည္းမဟုတ္ဘူး၊ ေတာ္ေတာ္ႀကီး သံသယျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီေတာ့ အခု လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းလိုက္ေပမယ့္။ အခုနေျပာတဲ့ အခြင့္အေရးရရွိလာဖို႔ဆိုတာက အလွမ္းေဝးေနေသးတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာလား။
ဦးေအာင္သိန္း ။ ။ နီးမေယာင္နဲ႔ ေဝးေနအံုးမယ္လို႔မ်ား ေျပာရမလား မေျပာႏိုင္ဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ လက္ရွိအေျခအေနအရ အေျပာင္းအလဲေတြကို လူေတြက ေမွ်ာ္လင့္ေနတယ္ဆိုတာကို တတိုင္းတျပည္လံုးက သိေနတဲ့အခ်က္ပါ။ ဘယ္လိုေျပာင္းမလဲဆိုတာ ဒီေန အဓိက ျပႆနာပါ။ အဓိကျပႆနာထဲမွာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ၊ ယံုၾကည္ခ်က္အရ အက်ဥ္းက်ခံေနရသူေတြကို အျမန္ဆံုးလြတ္ေပးဖို႔ကလည္း အဓိကအခ်က္တခ်က္အေနနဲ႔ ပါဝင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ကိုမင္းလြင္ဦး ကို ေနာက္ဆံုးတခ်က္ေမးခ်င္တာက အခုနေျပာတယ္ သံအမတ္ေဟာင္းေတြဆိုတာ အၿငိမ္းစားသံအမတ္ေဟာင္းေတြ ပါတယ္။ အရင္တုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကိုယ္စားျပဳၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ကုလသမဂၢလို အဖြဲ႔အစည္းေတြမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ ႔ေဝဖန္သူေတြက ေျပာၾကတယ္ - ဒီပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္စဥ္ကလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြရွိတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲေျပာဆိုခ်က္ေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရဘက္ကေန အျပင္းအထန္ခုခံခဲ့တဲ့ ဝန္ထမ္းေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ရဲ ႔ အတိတ္ဝန္ထမ္းဘဝမွာ ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ လႊမ္းမိုးမႈေတြ ဆက္လက္ရွိေနမယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ အဲဒါေကာ ဘယ္ေလာက္ ျဖစ္နိုင္ပါသလဲ။ အခု သူတုိ႔က ဝန္ထမ္းမဟုတ္ေတာ့တာ။ အဲဒီ သံသယကို ဖယ္ျပစ္လို႔ မရဘူးလား။
ဦးမင္းလြင္ဦး ။ ။ အဲဒီလိုေတာ့ အလြယ္တကူ ဖယ္ျပစ္လို႔ေတာ့ မရႏိုင္ပါဘူး။ အေစာကေျပာတဲ့ ဒီအထဲမွာပါတဲ့ သံအမတ္ေဟာင္းေတြမက၊ ပါေမာကၡေဟာင္းေတြလည္း ပါပါတယ္။ ပါေမာကၡေဟာင္းေတြက တခ်ိန္တုန္းက အမ်ဳိးသားညီလာခံ က်င္းပေရးအတြက္ အားတက္သေရာ ပါဝင္ခဲ့သူေတြလည္းရွိတယ္။ ေနာက္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ေရးဆြဲေရး မူၾကမ္းေရးဆြဲေရးမွာ ပါခဲ့တဲ့လူေတြလည္း ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျပာတဲ့အတိုင္းပဲ လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့သေဘာပဲ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ျမင္ပါတယ္။
